Baby Bag

​როგორ გავიგოთ სჭირდება თუ არა ბავშვს ფსიქოლოგის დახმარება და რატომ არ სურს ზოგიერთ მშობელს ბავშვის ფსიქოლოგთან მიყვანა?

​როგორ გავიგოთ სჭირდება თუ არა ბავშვს ფსიქოლოგის დახმარება და რატომ არ სურს ზოგიერთ მშობელს ბავშვის ფსიქოლოგთან მიყვანა?

როგორ გავიგოთ სჭირდება თუ არა ბავშვს ფსიქოლოგის დახმარება და რატომ არ სურს ზოგიერთ მშობელს ბავშვის ფსიქოლოგთან მიყვანა? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, მარინა ბოსტოღანაშვილი.

- ხშირად მშობლებს უჭირთ იმის გაცნობიერება, რომ ბავშვს ესაჭიროება ფსიქოლოგთან ვიზიტი. თქვენი აზრით რა არის ამის მიზეზი?
- ზოგიერთ მშობელს არ სურს ბავშვის ფსიქოლოგთან მიყვანა სხვადასხვა მიზეზის გამო. მათ ეშინიათ ოჯახში ცვლილებების შეტანის და ცდილობენ თავად გაუმკლავდნენ შვილების აღზრდის პროცესში წარმოშობილ სირთულეებს. ეცნობიან ამ საკითხებთან დაკავშირებულ ლიტერატურას, გადიან კონსულტაციებს მეგობრებთან, ნათესავებთან, უსმენენ ლექციებს ინტერნეტში და ეყრდნობიან საკუთარ თავს. აქვთ „იარლიყების“ შიში, ანუ თუ ბავშვი ფსიქოლოგთან დადის, მას დანამდვილებით რაღაც სჭირს, ან არის ფსიქიკურად აშლილი.
ზოგი მშობელი, როცა ეჯახება ამ პრობლემას თავს ირწმუნებს და ამბობს: „თავისით გაუვლის“, „გაიზრდება და გადაუვლის“. ასევე გაურბიან დანაშაულის გრძნობას, იმის შიში აქვთ, რომ „ცუდი მშობლები არიან“ ან „ცუდად აღზარდეს შვილი“.
მშობლის დარწმუნება რთულია. მნიშვნელოვანია, თავად გააცნობიეროს და მიიღოს ის ფაქტი, რომ ვეღარ უმკლავდება შვილის გარკვეულ სირთულეებს და სჭირდება ფსიქოლოგის დახმარება. ხშირად მშობლები თავად ცდილობენ გაერკვნენ შვილების უცნაური ქცევების მიზეზებში და მათი პრობლემების აღმოფხვრაში, თუმცა, სამწუხაროდ, ეს პრობლემები არ ქრება და დროთა განმავლობაში გართულებული ფორმით იჩენს თავს.
თანამედროვე საზოგადოებაში დედები და მამები ხშირად განიცდიან ძლიერ ზეწოლას „იდეალური მშობლობის“ კულტის გამო. ისინი შიეძლება თავს დამნაშავედ გრძნობდნენ, რომ ვერ უმკლავდებიან საკუთარი შვილების პრობლემებს, ვერ უგებენ მათ და ვერ აკონტროლებენ.
მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ დახმარების დროულად თხოვნა და მისი მიღება მამაცი და ბრძენი მშობლების ქცევაა, ვინაიდან, ზოგჯერ შეიძლება ძალიან რთული იყოს პრობლემის გადაჭრა კომპეტენტური სპეციალისტის, პროფესიული რჩევისა და მხარდაჭერის გარეშე.
- როგორ გავიგოთ, ბავშვს სჭირდება თუ არა ფსიქოლოგის დახმარება და როდის უნდა მივიყვანოთ სპეციალისტთან?
- თუ ბავშვის ქცევაში შეამჩნევთ ისეთ ცვლილებებს, რომელმაც აღგაშფოთად, მაგალითად, ბავშვი გახდა აგრესიული, დაიწყო სიბრაზის გამოვლენა, არა მხოლოდ სახლში, არამედ ქუჩაში, სკოლაში და თანატოლებთან ურთიერთობაში, ტირის უმიზეზოდ. ნებისმიერი პოტენციურად ტრავმული გამოცდილება აუცილებლად ფსიქოლოგთან არის დასამუშავებელი. სირთულეები თანატოლებთან სოციალიზაციაში, მეგობრების ნაკლებობა, ბულინგი, სუიციდალური ქცევა, თვითდესტრუქციული ქცევა, ნარკოტიკების მოხმარება, ალკოჰოლზე და სიგარეტზე დამოკიდებულება, თვითდაზიანება (ჭრილობა, დამწვრობა, სისხლჩაქცევები, თმის ღერის ამოგლეჯვა). ხშირი კონფლიქტები მშობლებთან, აგრესიის ხშირი გამოვლენა, განწყობის დაქვეითება, ძილის პრობლემები, სკოლის შეცვლა, საყვარელი ადამიანების და ნათესავების დაკარგვა, შიშის შეგრძნება (მასწავლებლის და კლასის წინაშე), კომპიუტერულ თამაშებზე დამოკიდებულება, სხვა ქალაქში ან ქვეყანაში გადასვლა, ინტერესის დაკარგვა ჰობის, სწავლის და ურთიერთობების მიმართ. კრიზისული მდგომარეობები მოზარდებში - მშობლების განქორწინება, კვებითი დარღვევები, სკოლაში სიარულის სურვილის არქონა. ყოველივე ეს ფაქტორი არის მიზეზი, რომ ბავშვი მიიყვანოთ სპეციალისტთან.
- რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიუდგნენ ამ საკითხს?
- თუ პირადად თქვენ (მშობელს) გაწუხებთ რაიმე პრობლემა, შეგიძლიათ მიმართოთ ფსიქოლოგს, მიიღოთ მხარდაჭერა და დახმარება ნებისმიერ საკითხთან დაკავშირებით, გაურკვეველ ან რთულ სიტუაციაში. ვინაიდან, როცა მშობელი კარგად გრძნობს თავს, ბავშვსაც უადვილდება მიმართოს მას რჩევისთვის და მხარდაჭერისთვის.
ბავშვები და მოზარდები ადამიანების უნიკალური კატეგორიაა, რადგან მათში ჯანმრთელობისა და პათოლოგიის გამყოფი საზღვარი უფრო სუსტად გამოირჩევა, ვიდრე ზრდასრულებში. ნებისმიერი თერაპიული ჩარევა არღვევს ბალანსს და აწარმოებს ხანგრძლივ ეფექტს, ამიტომ თერაპევტის მხრიდან საჭიროებს დამატებით ზრუნვასა და სიფრთხილეს.
ბავშვები და მოზარდები მშობლებს მიჰყავთ ფსიქოლოგთან, ისინი ამ ნაბიჯს თავიანთი ინიციატივით არ დგამენ. ზრდასრული განსაზღვრავს პრობლემას, მის სიმძიმეს და მიყვანის დროს. ბავშვებს საკმაოდ ბუნდოვანი წარმოდგენა აქვთ იმის შესახებ, თუ რა არის „თერაპია“. მათი წარმოდგენა დროის, სივრცის, ხელმისაწვდომი შესაძლებლობების შესახებ დამოკიდებულია უფროსებზე, ასევე მათი ცხოვრებისეული გამოცდილება და რეალობის აღქმა. ბავშვებს შეიძლება გაუკვირდეთ მათი გრძნობების, აზრების განხილვის აუცილებლობა უცხო ადამიანთან და შინაგანი, საიდუმლო სამყაროს განდობა. თერაპევტთან შეხვედრამდე ბავშვები არიან უფროსებთან, რომლებიც წყვეტენ მათ პრობლემებს, იღებენ პასუხისმგებლობას და მხარს უჭერენ. აგრეთვე, მათ შეიძლება შეხება აქვთ ისეთ უფროსებთან, რომლებიც აიგნორებენ, ან აყენებენ სულიერ ტკივილს. შესაძლოა, მცირე რაოდენობით ან საერთოდ არ ხვდებოდნენ ისეთ ადამიანებს, რომლებიც ეხმარებიან ან რომლებიც „არაფერს არ აკეთებენ“, მაგრამ უსმენენ, ეთამაშებიან და გვერდში დგომას აგრძნობინებენ.
თერაპევტები ბავშვებს და მოზარდებს არ ეპირფერებიან, ისინი არაფერს ითხოვენ და არც არაფერს ელოდებიან. მათი ყოფნა გამორიცხავს შეფასებას, შექებას, საყვედურს და ინსტრუქციას. ნაცვლად ამისა, გამოხატავენ ინტერესს და გვერდში დგომას. ჩართულები არიან პროცესში, მოთმინებით ეკიდებიან ყველა საკითხს და ამავე დროს არიან ავტორიტეტულები.
თერაპევტები, რასაც აკეთებენ ეს არის ბავშვისადმი კითხვების დასმა, მათი პასუხების გააზრება და კომენტარის გაკეთება, რომელიც მიზანმიმართულია იმაზე, რომ ასწავლონ ბავშვებს უსმინონ თავიანთ თავებს, უგებდნენ საკუთარ თავს, ხედავდნენ თავიანთ როლს სიტუაციაში და იწყებდნენ საკუთარ თავზე პასუხისმგებლობის აღებას. ასეთი მიდგომა ბავშვებში იწვევს ინტერესს და საბოლოო ჯამში თერაპევტისადმი ნდობას და იმედს.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძინე საბავშვო პროდუქტების ნაკრები ექსკლუზიურ ფასად ბმულზე 👉 https://www.facebook.com/babybag.momsedu.ge

შეიძლება დაინტერესდეთ

„თუ გინდათ, თქვენი შვილი აზროვნებდეს თავისუფლად, იყოს ძლიერი და ინდივიდუალური, არასდროს დასცინოთ ბავშვობაში“

„თუ გინდათ, თქვენი შვილი აზროვნებდეს თავისუფლად, იყოს ძლიერი და ინდივიდუალური, არასდროს დასცინოთ ბავშვობაში“

„მთავარია, მშობელი მოძალადე არ იყოს შვილის მიმართ. ძალადობაში არც კი განვიხილავ ფიზიკურ აგრესიას, იმდენად კამათის გარეშე დაუშვებელია, მხოლოდ ფსიქოლოგიურ ველს ვგულისხმობ. თუნდაც მშობლის აუსრულებელი ოცნების ბავშვისთვის ძალადობრივად​ და დიდი დოზით თავს მოხვევას. მშობელს უნდა ესმოდეს, რომ შვილი საკუთრება არაა, ის სხვა ადამიანია, რომელსაც ჩვენ უბრალოდ ამქვეყნად მოსვლაში დავეხმარეთ. მას თავისი სურვილები, თავისი მიზენები და დამოკიდებულება უნდა ჰქონდეს ყველაფრის მიმართ. 

ხშირად მშობლის ცდუნებაა, ის თვისებები აღზარდოს ბავშვში, რაც მას თავადაც არ გააჩნია, პირად მაგალითსაც ვერ აძლევს ბავშვს და ავიწყდება, რომ ჯერ თავისი თავი ვერ აღზარდა ისე, რომ თვითკმაყოფილების საფუძველი ჰქონდეს და მაინც გულუბრყვილოდ სჯერა, რომ სხვისი აღზრდა უფრო იოლია. 

ერთხელ ჩემი ახლობლის ჩხუბს შევესწარი თავის 7 წლის ბავშვთან; „გააჩუმებ ენას?“ ბოლო სიტყვისთვის იბრძოდა დედა.

„აბა, ვცადოთ, აი, შენ, ამხელმა ქალმა შეძელი და გაჩუმდი ცოტა ხანს“, შევთავაზე. გაუჭირდა, ვერ გაჩუმდა, მაგრამ აღიარა, რომ მეტს ითხოვდა ბავშვისგან, ვიდრე ეს გონივრულია. 

ნებისმიერ კითხვაზე ნებისმიერი პასუხი გამომდინარეობს იქიდან, რა არის თქვენი სურვილი, როგორი პიროვნების აღზრდა გსურთ. 

თუ გინდათ, თქვენი შვილი აზროვნებდეს თავისუფლად, იყოს ძლიერი და ინდივიდუალური, არასდროს დასცინოთ ბავშვობაში მის გამოთქმულ აზრს, არ დაუწუნოთ ნამუშევარი, არ დაუწუნოთ არც გემოვნება, მიეცით უფლება ისე ეცვას, როგორც მოსწონს, მიუხედავად იმისა, სულელურად გეჩვენაბათ მისი ჩაცმულობა თუ არა. 

არ დაუწუნოთ მუსიკა, რომელსაც უსმენს, წიგნი, რომელიც იტაცებს...

ნებისმიერ შემთხვევაში, უბრალოდ არჩევანი შესთავაზეთ, ბევრი რამ დაათვალიერებინეთ, აჩვენეთ, ესაუბრეთ, მაგრამ არ მოახვიოთ თავს თქვენი აზრი, გადაწყვეტილება ყოველთვის თავად მიიღოს. 

თუ გინდათ გურმანი იყოს, არ დააძალოთ საკვების მიღება, ამ დროს ბავშვს არაცნობიერი პროტესტი უვითარდება და „კრიჭა ეკვრება“.

თუნდაც უფრო ნაზი ძალადობა, „დედას ხათრით ჭამე, ერთიც მამიკოსი“ რომ განვიხილოთ, - სერიოზულად გიფიქრიათ ამ ფრაზებზე? ან თქვენი ქცევის ნამდვილ შინაარსზე, ფარული ძალადობით და სხვისი პყრობის სურვილით რომაა გამსჭვალული, - „ჩემი ხარ, რასაც მინდა გაჭმევ, რასაც მინდა ჩაგაცმევ, მე უკეთ ვიცი, რა არის შენთვის საჭირო და კარგი, არ მაინტერესებს, რამდენად სასიამოვნოა ჩემი სიკეთე შენთვის“.

- ბავშვში კი რა ხდება? ხათრი, ცხადია, უკეთესი ვარიანტია, იმ კატასტროფული „მესიჯისგან“ განსხვავებით, გუდიანი კაცი რასაც შეიცავს, როცა ბავშვში შეყვანილია შიშის გამო მორჩილების კოდი, თუმცა ხათრით მორჩილებაც, ასევე, გამოუსწორებელ კონფორმისტს გაზრდის. თავი დავანებოთ იმას, რომ ძალით იმის ჭამა, რაც არ გინდა, უსიამოვნებად აქცევს ამ ერთ-ერთ ყველაზე სასიამოვნო საქმიანობას და შემდგომში ზოგადად ცხოვრებისთვის „გემოს ჩატანების“ უნარს დააბლაგვებს.

თუ გინდათ, პატივისცემა ასწავლოთ საკუთარი და სხვისი პირადი სივრცის მიმართ, ნუ შეეჭრებით სულში, მიეცით საშუალება, ჰქონდეს თავისი დაცული კუთხე, სადაც თქვენ არასდროს „დაულაგებთ“ ნივთებს თქვენი შეხედულებისამებრ. ნურასდროს გააჩუქებთ მის სათამაშოს ან ნივთს მასთან შეუთანხმებლად. თუ გსურთ, ცხოვრებაში უმწეოდ არ გრძნობდეს თქვენი შვილი თავს და მზად იყოს ყოველგვარი სირთულის დასაძლევად, არასდროს გააკეთოთ მის მაგივრად ის, რის გაკეთებაც უკვე თვითონ შეუძლია. არც ზედმეტი ყურადღებით შეზღუდოთ მისი ფუნქციური განვითარება და არც უყურადღებობით აგრძნობინოთ თავი დაუცველ არსებად, რომლის ბედი ნაკლებად გაინტერესებთ. შვილი უნდა გრძნობდეს ზრუნვას და მხარდაჭერას თქვენგან, მაგრამ არა აგრესიულ, ვამპირულ ლტოლვას, რომ მის მაგივრად გსურთ გაიაროთ მისი ცხოვრება.

ყველა უხერხულ კითხვაზეც კი ბავშვს უპასუხეთ გულახდილი და ნამდვილი პასუხი, არა მიკიბულ-მოკიბული, არა ტყუილი, უბრალოდ მისი ასაკის შესაბამისად შერჩეული სიტყვებითა და მოზომილი განცდით. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ ის ღირსია, პასუხობდნენ სერიოზულად. 

ნუ წაუყენებთ შვილს თქვენს წარმოსახვასა და სურვილებში არსებულ ზედმეტ მოლოდინს, ვერგამართლების, ვერმიღწევის შემთხვევაში ხელმოცარულის ფსიქიკა განუვითარდება. ეს კი მომდევნო წარმატებებშიც ხელს შეუშლის. 

ნურც იმას შთააგონებთ, რომ მას ბევრი არაფერი შეუძლია. პირიქით, იცოდეს, რომ შრომით ყველაფერს მიაღწევს, მაგრამ მთავარი ისაა, იმას მიაღწიოს, რაც მას სურს და დამატებით იარაღად ერთი რამის კეთება მაინც ისწავლოს კარგად, რაც ნებისმიერ დროს გადაარჩენს და ულუკმაპუროდ არ დატოვებს. რა საქმიანობაც უნდა იყოს ეს, მთავარია, აკეთოს ხალისით, ღირსების გრძნობით და არა უკიდურესი აუცილებლობისგან გამოწვეული ტანჯვით. 

თუ გსურთ, ლაღი იყოს თქვენი შვილი, გარდა სასარგებლო გაფრთხილებისა, რომ არ უნდა დაიწვას ხელი უთოზე, არ გადავიდეს გადასასვლელზე არასწორ ადგილას და სხვა, ნუ ჩადებთ ბავშვში თქვენს შიშებსა და შფოთვას. ნუ გაუჩენთ უნდობლობას სამყაროს და ადამიანების მიმართ. 

ვინც უღიმის სიცოცხლეს, ის უკანაც იღებს საპასუხო ღიმილს ყველასგან და ყველაფრისგან. 

ეს არ გახლავთ რჩევები. ეს მსუბუქად განხილული უბრალო სიტუაციები და ვარიანტებია, რაც შესაძლოა, დაემთხვეს თქვენს სურვილებსა და კითხვებს და ოდნავ სასარგებლო გამოდგეს ვინმესთვის.“

ფსიქოლოგი ნათია ფანჯიკიძე 

წყარო: „შიშო, გამოდი გარეთ“


წაიკითხეთ სრულად