Baby Bag

„ტოტალური კონტროლი შეიძლება ისეთივე დამღუპველი აღმოჩნდეს, როგორც სრული თავისუფლება, როცა ეს ეხება ბავშვების აღზრდას“

„ტოტალური კონტროლი შეიძლება ისეთივე დამღუპველი აღმოჩნდეს, როგორც სრული თავისუფლება, როცა ეს ეხება ბავშვების აღზრდას“

უნდა მივცეთ თუ არა ბავშვს სრული თავისუფლება და როგორ უნდა მივუდგეთ, რომ ჯანსაღი ფსიქოლოგიური საზღვრების მქონე პიროვნება ჩამოყალიბდეს? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ფსიქოთერაპევტი ნატა თუმანიშვილი.

- რას ნიშნავს თავისუფლება?
- თავისუფლება ადამიანის ბუნებრივი სწრაფვაა და ძალიან მნიშვნელოვანია ყველა ბავშვი ამ იდეოლოგიით იზრდებოდეს, რომ მას ჰქონდეს თავისუფალი არჩევანის უფლება, გააჩნდეს საკუთარი აზრი, შეძლოს იმაზე საუბარი, რაზეც სურს და არ ეშინოდეს განსხვავებული აზრის.
- უნდა მივცეთ თუ არა ბავშვს სრული თავისუფლება (ასაკობრივი ჯგუფების გათვალისწინებით)?
- ნამდვილ თავისუფლებას მშობელი ასწავლის ჩვილობიდან და ეს ყალიბდება დაბადებიდან პირველივე წელს, როდესაც ხდება უმნიშვნელოვანესი უნარების ჩამოყალიბება, როგორებიცაა: ინტელექტუალური, ფიზიკური და ემოციური სფერო. ამ დროს დედა სრულ სიმბიოზში (ერთობაში) იმყოფება თავის შვილთან, ის კარგად გრძნობს მის მოთხოვნილებებს და იდეალურ ვარიანტში უნდა აკმაყოფილებდეს მათ. შემდგომში უკვე ბავშვის ზრდა-განვითარებასთან ერთად დედა ხვდება და ითვალისწინებს მის სურვილებს, მიდრეკილებებს და სწრაფვებს. მაგალითად, უთანხმებს, რა ჭამოს, რა ჩაიცვას, რა ზღაპარი წაუკითხოს, რით გაერთოს თავისუფალ დროს. ასე ბავშვს უყალიბდება თავისუფალი არჩევანის უფლება, ხოლო ჭკვიანი მშობელი ყოველთვის გააკეთებინებს არჩევანს იმ მოცემულობიდან, რაც თვითონ გააჩნია. აი, ასე იწყება ბავშვის ნების გამოხატვა და მისი ინდივიდუალურობის გათვალისწინება. ოღონდ ნუ აურევთ ერთმანეთში თავისუფლებასა და ნებადართულობას, სადაც წესები და აკრძალვები მტკიცედ უნდა იყოს განსაზღვრული ოჯახის ყველა წევრის მიერ, ეს ნიშნავს, რომ მათი აკრძალვა უნდა იყოს ერთსულოვანი და თანმიმდევრული!!
ბავშვს ყოველთვის უნდა ჰქონდეს თავისუფალი დრო, რომ დაკავდეს იმ საქმით, რაც მხოლოდ მას სურს ან სულაც არაფერი აკეთოს. რაც შეეხება სკოლის გარეთ წრეებს და სპორტს, ესეც მასთან უნდა იყოს შეთანხმებული, უნარების და ნიჭის გათვალისწინებით. მშობელი მხოლოდ მიმართულებას აძლევს, რაშიც სურს, რომ მისი შვილი განვითარდეს.
ბავშვს უნდა გააჩნდეს თავისი პირადი სივრცე, ეს შეიძლება იყოს ოთახი, სადაც დაკაკუნების გარეშე არ უნდა შევდიოდეთ, პირადი ადგილი მაგიდასთან, რომელსაც სხვა არ უნდა იკავებდეს, დაუკითხავად. აუცილებელია პირადი ნივთების სივრცე, რომელსაც ნებართვის გარეშე არ გადავაადგილებთ. ეს ასევე ეხება მის კომპიუტერს თუ ტელეფონს, რომელში ჩახედვის სურვილი ყველა მშობელს უჩნდება კონტროლის მიზნით, თუმცა ნუ დაგვავიწყდება, რომ თვალთვალის, ქექვის და მიყურადების გამო ჩვენ ვკარგავთ ბავშვის ნდობას. ამიტომ, სჯობს თავიდანვე დავამყაროთ ბავშვთან თბილი ურთიერთობა, ვიყოთ ემოციურად ჩართულები მის ცხოვრებაში, ხშირად ჩავხედოთ თვალებში, რომ შევიტყოთ მისი განწყობა და ხასიათი, რათა არაფერი გამოგვეპაროს. ესაა რეალური კონტაქტი და ასე ყალიბდებიან სრულფასოვანი, ჯანსაღი ფსიქოლოგიური საზღვრების მქონე ადამიანები. ზუსტად მშობლის ჩართულობისა და ყურადღების დამსახურებით ვლინდება, თუ რა უნარები, შესაძლებლობები გააჩნია მის შვილს, რა შეუძლია და რა გამოსდის კარგად, ეს კი იმის საშუალებას იძლევა, რომ სწორი მიმართულება მივცეთ ბავშვს მის განვითარებაში და წარმატების მიღწევაში. ჩვენ უნდა გვახსოვდეს, ბავშვი არ არის ჩვენი საკუთრება, ის ცალკე პიროვნებაა და გარკვეულ ასაკში მოხდება მისი სეპარირება მშობლისაგან, ამიტომ გამოვიყენოთ პირველი წლები სწორი ღირებულებების ჩამოსაყალიბებლად, რაც შემდგომში განაპირობებს მის პიროვნულ თვისებებს და იმას, თუ როგორ გამოიყენებს იგი თავისუფლებას, როგორ გაუმკლავდება შეცდომებს თუ წარუმატებლობას და რაც უფრო მეტად შეიზღუდება მოზარდი ოჯახში, მით უფრო მეტ შეცდომებს დაუშვებს გარეთ - ცუდ წრეში ტრიალი, ადრეული ალკოჰოლიზმი, დაუცველი სქესობრივი ცხოვრება, ნარკოტიკები, სხვადასხვა სექტაში გაწევრიანება და ა.შ.
რა ხდება შემდეგ? - მუქარა, მანიპულაცია და ნამუსზე აგდება მშობლების მხრიდან.
რას ვღებულობთ?- ან ვკარგავთ შვილს, ან ვიმტერებთ საბოლოოდ, ვტეხთ პიროვნულად და ვტოვებთ მუდმივად ინფანტილურ პოზიციაში, სადაც ის ვეღარაა თავის ცხოვრებაზე პასუხისმგებელი, ერთგვარი „დედიკოს ბიჭები“ და ყველა სფეროში შეუმდგარი ქალები.
- შეიძლება თუ არა გადამეტებულმა თავისუფლებამ უარყოფითი ზეგავლენა მოახდინოს ბავშვზე და ზოგადად, როგორ აისახება?
- ტოტალური კონტროლი შეიძლება ისეთივე დამღუპველი აღმოჩნდეს, როგორც სრული თავისუფლება, როცა ეს ეხება ბავშვების აღზრდას. ჰიპერზრუნვას მოაქვს შიში დამოუკიდებელი ქცევის წინაშე, ბავშვმა არ მიიღო ცხოვრებისეული გამოცდილება და ცოდნა, ის უსუსური და მოუმზადებელი ხვდება ყველანაირ გამოწვევას, ხოლო გადამეტებულ თავისუფლებას მოაქვს მხარდაჭერის არქონის შიში, მოზარდს ეშინია ზედმეტად მინიჭებული პასუხისმგებლობისა და შეცდომების დაშვების.
ეს რომ ავიცილოთ და ჰარმონიულად ვიურთიერთოთ ჩვენს შვილებთან, ზემოთ აღნიშნული პუნქტებია გასათვალისწინებელი.

​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედ​ების ჯგუფი“)

რა სჭირდებათ გადაღლილ დედებს?
რა სჭირდებათ გადაღლილ დედებს, რა ფაქტორები იწვევს მათში ფსიქიკურ პრობლემებს და როგორ უნდა გადალახონ კრიზისი? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ფსიქოთერაპევტი, ნატა თუმანიშვილ...
,,როცა იბადება ბავშვი, ოჯახი დიდ იმედებს ამყარებს მასზე და მის მომავალზე. ბავშვი ხდება ოჯა...
რა იწვევს ყველაფრის მიმართ უინტერესობას ბავშვებში და როგორ დავეხმაროთ მათ, რათა განივითარონ შემოქმედებითობა, ლიდერობა და ცნობისმოყვარეობა? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge​-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ფსიქო...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„თუ გინდათ, თქვენი შვილი აზროვნებდეს თავისუფლად, იყოს ძლიერი და ინდივიდუალური, არასდროს დასცინოთ ბავშვობაში“

„თუ გინდათ, თქვენი შვილი აზროვნებდეს თავისუფლად, იყოს ძლიერი და ინდივიდუალური, არასდროს დასცინოთ ბავშვობაში“

„მთავარია, მშობელი მოძალადე არ იყოს შვილის მიმართ. ძალადობაში არც კი განვიხილავ ფიზიკურ აგრესიას, იმდენად კამათის გარეშე დაუშვებელია, მხოლოდ ფსიქოლოგიურ ველს ვგულისხმობ. თუნდაც მშობლის აუსრულებელი ოცნების ბავშვისთვის ძალადობრივად​ და დიდი დოზით თავს მოხვევას. მშობელს უნდა ესმოდეს, რომ შვილი საკუთრება არაა, ის სხვა ადამიანია, რომელსაც ჩვენ უბრალოდ ამქვეყნად მოსვლაში დავეხმარეთ. მას თავისი სურვილები, თავისი მიზენები და დამოკიდებულება უნდა ჰქონდეს ყველაფრის მიმართ. 

ხშირად მშობლის ცდუნებაა, ის თვისებები აღზარდოს ბავშვში, რაც მას თავადაც არ გააჩნია, პირად მაგალითსაც ვერ აძლევს ბავშვს და ავიწყდება, რომ ჯერ თავისი თავი ვერ აღზარდა ისე, რომ თვითკმაყოფილების საფუძველი ჰქონდეს და მაინც გულუბრყვილოდ სჯერა, რომ სხვისი აღზრდა უფრო იოლია. 

ერთხელ ჩემი ახლობლის ჩხუბს შევესწარი თავის 7 წლის ბავშვთან; „გააჩუმებ ენას?“ ბოლო სიტყვისთვის იბრძოდა დედა.

„აბა, ვცადოთ, აი, შენ, ამხელმა ქალმა შეძელი და გაჩუმდი ცოტა ხანს“, შევთავაზე. გაუჭირდა, ვერ გაჩუმდა, მაგრამ აღიარა, რომ მეტს ითხოვდა ბავშვისგან, ვიდრე ეს გონივრულია. 

ნებისმიერ კითხვაზე ნებისმიერი პასუხი გამომდინარეობს იქიდან, რა არის თქვენი სურვილი, როგორი პიროვნების აღზრდა გსურთ. 

თუ გინდათ, თქვენი შვილი აზროვნებდეს თავისუფლად, იყოს ძლიერი და ინდივიდუალური, არასდროს დასცინოთ ბავშვობაში მის გამოთქმულ აზრს, არ დაუწუნოთ ნამუშევარი, არ დაუწუნოთ არც გემოვნება, მიეცით უფლება ისე ეცვას, როგორც მოსწონს, მიუხედავად იმისა, სულელურად გეჩვენაბათ მისი ჩაცმულობა თუ არა. 

არ დაუწუნოთ მუსიკა, რომელსაც უსმენს, წიგნი, რომელიც იტაცებს...

ნებისმიერ შემთხვევაში, უბრალოდ არჩევანი შესთავაზეთ, ბევრი რამ დაათვალიერებინეთ, აჩვენეთ, ესაუბრეთ, მაგრამ არ მოახვიოთ თავს თქვენი აზრი, გადაწყვეტილება ყოველთვის თავად მიიღოს. 

თუ გინდათ გურმანი იყოს, არ დააძალოთ საკვების მიღება, ამ დროს ბავშვს არაცნობიერი პროტესტი უვითარდება და „კრიჭა ეკვრება“.

თუნდაც უფრო ნაზი ძალადობა, „დედას ხათრით ჭამე, ერთიც მამიკოსი“ რომ განვიხილოთ, - სერიოზულად გიფიქრიათ ამ ფრაზებზე? ან თქვენი ქცევის ნამდვილ შინაარსზე, ფარული ძალადობით და სხვისი პყრობის სურვილით რომაა გამსჭვალული, - „ჩემი ხარ, რასაც მინდა გაჭმევ, რასაც მინდა ჩაგაცმევ, მე უკეთ ვიცი, რა არის შენთვის საჭირო და კარგი, არ მაინტერესებს, რამდენად სასიამოვნოა ჩემი სიკეთე შენთვის“.

- ბავშვში კი რა ხდება? ხათრი, ცხადია, უკეთესი ვარიანტია, იმ კატასტროფული „მესიჯისგან“ განსხვავებით, გუდიანი კაცი რასაც შეიცავს, როცა ბავშვში შეყვანილია შიშის გამო მორჩილების კოდი, თუმცა ხათრით მორჩილებაც, ასევე, გამოუსწორებელ კონფორმისტს გაზრდის. თავი დავანებოთ იმას, რომ ძალით იმის ჭამა, რაც არ გინდა, უსიამოვნებად აქცევს ამ ერთ-ერთ ყველაზე სასიამოვნო საქმიანობას და შემდგომში ზოგადად ცხოვრებისთვის „გემოს ჩატანების“ უნარს დააბლაგვებს.

თუ გინდათ, პატივისცემა ასწავლოთ საკუთარი და სხვისი პირადი სივრცის მიმართ, ნუ შეეჭრებით სულში, მიეცით საშუალება, ჰქონდეს თავისი დაცული კუთხე, სადაც თქვენ არასდროს „დაულაგებთ“ ნივთებს თქვენი შეხედულებისამებრ. ნურასდროს გააჩუქებთ მის სათამაშოს ან ნივთს მასთან შეუთანხმებლად. თუ გსურთ, ცხოვრებაში უმწეოდ არ გრძნობდეს თქვენი შვილი თავს და მზად იყოს ყოველგვარი სირთულის დასაძლევად, არასდროს გააკეთოთ მის მაგივრად ის, რის გაკეთებაც უკვე თვითონ შეუძლია. არც ზედმეტი ყურადღებით შეზღუდოთ მისი ფუნქციური განვითარება და არც უყურადღებობით აგრძნობინოთ თავი დაუცველ არსებად, რომლის ბედი ნაკლებად გაინტერესებთ. შვილი უნდა გრძნობდეს ზრუნვას და მხარდაჭერას თქვენგან, მაგრამ არა აგრესიულ, ვამპირულ ლტოლვას, რომ მის მაგივრად გსურთ გაიაროთ მისი ცხოვრება.

ყველა უხერხულ კითხვაზეც კი ბავშვს უპასუხეთ გულახდილი და ნამდვილი პასუხი, არა მიკიბულ-მოკიბული, არა ტყუილი, უბრალოდ მისი ასაკის შესაბამისად შერჩეული სიტყვებითა და მოზომილი განცდით. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ ის ღირსია, პასუხობდნენ სერიოზულად. 

ნუ წაუყენებთ შვილს თქვენს წარმოსახვასა და სურვილებში არსებულ ზედმეტ მოლოდინს, ვერგამართლების, ვერმიღწევის შემთხვევაში ხელმოცარულის ფსიქიკა განუვითარდება. ეს კი მომდევნო წარმატებებშიც ხელს შეუშლის. 

ნურც იმას შთააგონებთ, რომ მას ბევრი არაფერი შეუძლია. პირიქით, იცოდეს, რომ შრომით ყველაფერს მიაღწევს, მაგრამ მთავარი ისაა, იმას მიაღწიოს, რაც მას სურს და დამატებით იარაღად ერთი რამის კეთება მაინც ისწავლოს კარგად, რაც ნებისმიერ დროს გადაარჩენს და ულუკმაპუროდ არ დატოვებს. რა საქმიანობაც უნდა იყოს ეს, მთავარია, აკეთოს ხალისით, ღირსების გრძნობით და არა უკიდურესი აუცილებლობისგან გამოწვეული ტანჯვით. 

თუ გსურთ, ლაღი იყოს თქვენი შვილი, გარდა სასარგებლო გაფრთხილებისა, რომ არ უნდა დაიწვას ხელი უთოზე, არ გადავიდეს გადასასვლელზე არასწორ ადგილას და სხვა, ნუ ჩადებთ ბავშვში თქვენს შიშებსა და შფოთვას. ნუ გაუჩენთ უნდობლობას სამყაროს და ადამიანების მიმართ. 

ვინც უღიმის სიცოცხლეს, ის უკანაც იღებს საპასუხო ღიმილს ყველასგან და ყველაფრისგან. 

ეს არ გახლავთ რჩევები. ეს მსუბუქად განხილული უბრალო სიტუაციები და ვარიანტებია, რაც შესაძლოა, დაემთხვეს თქვენს სურვილებსა და კითხვებს და ოდნავ სასარგებლო გამოდგეს ვინმესთვის.“

ფსიქოლოგი ნათია ფანჯიკიძე 

წყარო: „შიშო, გამოდი გარეთ“


წაიკითხეთ სრულად