Baby Bag

„ძალიან ბევრ ბავშვს არ უყვარს ლექსების სწავლა, კლასიკის შესწავლა... თვითონ ნაწარმოები არაფერ შუაში არ არის, მიმწოდებელია შუაში,“- პაატა ამონაშვილი

„ძალიან ბევრ ბავშვს არ უყვარს ლექსების სწავლა, კლასიკის შესწავლა... თვითონ ნაწარმოები არაფერ შუაში არ არის, მიმწოდებელია შუაში,“- პაატა ამონაშვილი

ფსიქოლოგმა პაატა ამონაშვილმა ბავშვების კლასიკური ლიტერატურით დაინტერესებაში მასწავლებლის უდიდესი როლის შესახებ ისაუბრა:

„ძალიან ბევრ ბავშვს არ უყვარს კლასიკის შესწავლა, არ უყვარს ლექსების სწავლა, თუმცა ისეთებსაც ვხედავ, რომლებსაც უყვართ ეს ყველაფერი. თვითონ ლირიკა და ნაწარმოები არაფერ შუაში არ არის აქ, მიმწოდებელია შუაში. მასწავლებელი არის შუამავალი ბავშვსა და კლასიკურ საგანძურს შორის. თუ მასწავლებელს ეს კლასიკური საგანძური მოაქვს, როგორც მხოლოდ სკოლის პროგრამის ნაწილი, რომ მერე ტესტი ჩაატაროს, თან ამას აკეთებს მკაცრი სახით, თან ეჩხუბება, ეს გავლენას ახდენს ბავშვზე. ერთ-ერთ ბავშვს ვკითხე, როგორი მასწავლებლები გყავს-თქო. მან მიპასუხა: „არცერთი მასწავლებელი არ მყავს, რომელიც გაკვეთილის წინ რომ დამინახავს, მკითხავს, როგორ ხარო.“ კლასში რომ შედის მასწავლებელი და „როგორ ხართ?“ კითხვის ნაცვლად ამბობს: „გადაშალეთ წიგნები, როგორ არ მოიტანეთ დავალება?“  და ამის ფონზე ამოიღებს საგანძურს, ეს საგანძური ბავშვისთვის აღარ არის საგანძური.“

„10 წლის წინ საქართველოში ექსპერიმენტი ჩავატარეთ. გავზომეთ როგორ უყვართ ბავშვებს თავიანთი მასწავლებლები სხვადასხვა საგანში. ეროვნული გამოცდა რომ ჩააბარეს ბავშვებმა, შევადარეთ ქულები იმას, თუ როგორ უყვარდათ მასწავლებელი. სადაც მასწავლებელი ძალიან უყვარს, ძალიან მაღალ ქულას იღებს ბავშვი, სადაც სძულს - ძალიან დაბალს. მამაჩემს, შალვა ამონაშვილს ჰყავდა მასწავლებელი ვარვარა ვარდიაშვილი. ის ისე აწვდიდა ბავშვებს „ვეფხისტყაოსანს,“ რომ დღემდე ჯიბით დააქვს მამაჩემს „ვეფხისტყაოსანი.“ მე არ მყავდა, სამწუხაროდ, ვარვარა ვარდიაშვილი მასწავლებლად და მიკვრიდა, რა აინტერესებს-მეთქი მამაჩემს ამ „ვეფხისტყაოსანში.“ სკოლაში „ვეფხისტყაოსანი“ იყო ისეთი ნაწარმოები, რომელიც ძალიან არ მიხაროდა. გაძალებდნენ დაზეპირებას, რთულია, ვერ გიხსნის მასწავლებელი. თვითონ „ვეფხისტყაოსნის“ ბრალი კი არ არის, მიმწოდებლის ბრალია ეს. ყველაზე დიდი კლასიკური საგანძურიც შეიძლება ბავშვისთვის საძულველი გახდეს საძულველი მასწავლებლის ხელიდან. სანამ კლასიკას მივიტან ბავშვთან, რატომ არ უნდა ვიზრუნო იმაზე, რომ შევაყვარო თავი?! მოდი, ჯერ მე შევუყვარდე და რასაც მივუტან, ისიც შეუყვარდება. თუ სიძულვილს მივუტან, თუ მე არ მოვწონვარ, რასაც მივუტან ისიც არ მოეწონება. საუკეთესო პატრიოტული ლექსიც გახდება იძულების ნაწილი. თუ დამაძალებთ, დავიზეპირებ, მაგრამ დავივიწყებ, როგორც კი გამოცდას ჩავაბარებ,”- აღნიშნულ საკითხზე პაატა ამონაშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „შემდეგი გაჩერება“ ისაუბრა.

წყარო: ​„შემდეგი გაჩერება“

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს ბავშვზე, როდესაც მშობელს მის გამო ბევრ რამეზე უარის თქმა უწევს და ამას შვილთან ხშირად აჟღერებს?

რა ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს ბავშვზე, როდესაც მშობელს მის გამო ბევრ რამეზე უარის თქმა უწევს და ამას შვილთან ხშირად აჟღერებს?

ხშირად მშობლებს მას შემდეგ, რაც შვილი ეყოლებათ, ბევრ რამეზე უარის თქმა უწევთ. მაგალითად, სამსახურზე, მეგობრებთან ერთად გართობასა და ა.შ. ამასთანავე, ხშირია შემთხვევები, როდესაც ამ ყველაფერზე უარის თქმის შემდეგ მშობლები ბავშვს საყვედურობენ, რომ ეს მის გამო გააკეთეს და მსგავსი შინაარსის ფრაზებს შვილთან ხშირად აჟღერებენ. ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ფსიქოლოგი ნინო ფირცხალაიშვილი ესაუბრა.

- რა ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს ბავშვზე, როდესაც მშობელს მის გამო ბევრ რამეზე უარის თქმა უწევს და ამას შვილთან ხშირად აჟღერებს? 

- თითქმის ყველა ვთანხმდებით, რომ მშობლის სიყვარული შვილის მიმართ უპირობოა და ბუნებრივია, ბავშვის მისამართით მსგავსი ტიპის საყვედურები, არ არის მართებული.

ადამიანის ცხოვრებაში შვილის დაბადება მნიშვნელოვანი მოვლენაა, რომელიც რადიკალურად ცვლის ოჯახის დინამიკას. შესაძლოა, ბავშვის დაბადება ოჯახურში გარკვეული სტრესის გამომწვევი იყოს. ცხადია, ბავშვის დაბადებასთან ერთად იცვლება ოჯახის წევრების სოციალური როლები. მშობლებს თუ აქამდე უწევდათ სხვადასხვა სოციალური როლის შესრულება, მაგალითად, მეუღლის, დის, შვილის, შვილიშვილის, ძმის, ბუნებრივია, ბავშვის დაბადებისას უწევთ ახალი როლის მორგება, რომელსაც „მშობლობას“ ვუწოდებთ. დროთა განმავლობაში ისინი რადიკალურად შეცვლილი ცხოვრების რეჟიმთან მორგებას ცდილობენ, თავს იჩენს ახალი გამოწვევები და პასუხისმგებლობები. სიტუაციას ართულებს ის ფაქტი, რომ მშობლები ვერ ახერხებენ საკუთარი რესურსების აღდგენას ჩვეული ხერხებით, მეგობრებთან ურთიერთობა, გართობა, ნაკლებად ხელმისაწვდომი ხდება. შესაძლოა, მშობლების მიერ მორგებული ახალი როლი, შინაარსით და ფორმით, მაგალითად, ბავშვის მიმართ გამოხატული საყვედური, ნეგატიურ გავლენას ახდენდეს ბავშვზე.

- შესაძლებელია თუ არა მსგავსმა საყვედურებმა, სამომავლოდ, ბავშვის ცხოვრებაზე იქონიოს ზეგავლენა?

- ცხადია, მშობლებისა და შვილის ურთიერთდამოკიდებულება მომავალში აისახება ბავშვის განვითარების სხვადასხვა ასპექტზე: ბავშვი სწავლობს გარემოს მიმართ ნდობას ან უნდობლობას, აღიქვამს საკუთარ „მე“-ს, უჩნდება დანაშაულის გრძნობა ან ავლენს ინიციატივას, ხვდება რა ტიპის ქცევაა წახალისებული ან დასჯადი, ეუფლება საკუთარი სურვილების ეფექტურად გამოხატვის საშუალებებს, კონფლიქტის მოგვარების სტრატეგიებს.

მშობლების მხრიდან ბავშვის მისამართით უსიამოვნო ფრაზების გაჟღერებამ მომავალში, შესაძლოა გამოიწვიოს ბავშვის თვითშეფასების დონის დაქვეითება, საკუთარ თავში დაურწმუნებლობა, დანაშაულის განცდა, არასრულფასოვნების განცდა, სამყაროს მიმართ უნდობლობა და ა.შ.

მრავალი კვლევა ადასტურებს, რომ ოჯახში ემოციური ურთიერთობის სტილი, რომელშიც დომინირებს ნეგატიური ემოციები, მუდმივი კრიტიკა, დამცირება, დაშინება, უნდობლობა იწვევს თვითშეფასების დაქვეითებას, ზრდის შინაგან დაძაბულობას, შფოთვას, აგრესიას და ფსიქოსომატური აშლილობების რისკს.

- ზოგჯერ, თავისი ემოციური მდგომარეობიდან გამომდინარე, მშობელი თავს ვერ აკონტროლებს და ამის გამო აჟღერებს არასასურველ ფრაზებს შვილის მიმართულებით. რას ურჩევდით მათ?

- მნიშვნელოვანია, მშობლები აცნობიერებდნენ, რომ ბავშვის დაბადების პერიოდში ოჯახი გადის ერთ-ერთ რთულ, კრიზისულ პერიოდს, რაც ბუნებრივია, დროებითია.

ოჯახურ სისტემაში მეუღლეთა ქვეტიპისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ამოცანაა - საზღვრების განსაზღვრა, რაც წყვილს უტოვებს საკუთარ ტერიტორიას, ბავშვის ან ოჯახის სხვა წევრების გარეშე, რომელიც აუცილებელია მისი ფსიქოლოგიური მოთხოვნილებების დაკმაყოფილებისთვის. ასეთი საზღვრების არსებობა მნიშვნელოვანი ასპექტია ოჯახური სტრუქტურის სიცოცხლისუნარიანობისთვის.

სასურველია, მშობლებმა გაიაზრონ საკუთარი როლი და პასუხისმგებლობა, შეძლონ ემოციების მართვის სტრატეგიების დაუფლება, გააცნობიერონ საკუთარი მოთხოვნილებები და შეძლონ მათი დაკმაყოფილების ალტერნატიული გზების მოძიება, რაც უზრუნველყოფს, როგორც მეუღლეებს შორის, ასევე მშობლებსა და შვილებს შორის ჰარმონიულ ურთიერთობას.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად