Baby Bag

„ზნეობა და ეთიკა ამოღებულია დღეს ჩვენი ცნობიერებიდან, ისეთ საზოგადოებაში ვცხოვრობთ, სადაც ძალიან ბევრი ფასეულობა გამოირეცხა, გაფერმკრთალდა,“ - ფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

„ზნეობა და ეთიკა ამოღებულია დღეს ჩვენი ცნობიერებიდან, ისეთ საზოგადოებაში ვცხოვრობთ, სადაც ძალიან ბევრი ფასეულობა გამოირეცხა, გაფერმკრთალდა,“ - ფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე გადაცემაში პირადი ექიმი ბავშვების ცუდი ქცევის მიზეზებსა და მოტივებზე საუბრობს:

„ქცევას ვერ დავარქმევდი ცუდს. უფრო ვიტყოდი, მისაღები თუ მიუღებელი ქცევა. ამ შემთხვევაში ისმის კითხვა: ვისთვის რა არის მისაღები ქცევა? ძალიან სამწუხაროა, რომ ჩვენ ისეთ საზოგადოებაში ვცხოვრობთ, სადაც ძალიან ბევრი ფასეულობა გამოირეცხა, გაფერმკრთალდა, ფერი დაკარგა. ყველაფერი არის დასაშვები, ყველაფერი არის მისაღები, რაც მიზანს მიმაღწევინებს, რაც მიმიყვანს წარმატებამდე. წარმატებულ ადამიანებს აღარ ეკითხებიან ეს ცუდია, თუ კარგი. ეს არის კარგი, იმიტომ, რომ არის წარმატებული. სამწუხაროდ ეს ასე არ არის. შესაბამისად, ჩვენ ვსვამთ კითხვას, თუ რა არის ცუდი და მიუღებელი. მაგალითად, ქურდობა ცუდია? ღალატი ცუდია? ის, რომ ადამიანი პოლიციაში არ დარეკავს და გულგრილი დარჩება, ცუდია? უპასუხისმგებლობა და ბილწისტყვაობა ცუდია თუ კარგია? ვიღაცებისთვის კარგია. ცხოველების წამება ცუდია თუ კარგია? მეც შევსწრებივარ, როდესაც მოზრდილი ადამიანების წინ ბავშვები აწვალებენ ცხოველებს და მოზრდილები არ რეაგირებენ, ვარ მომსწრე, როდესაც ბავშვები ანაგვიანებენ გარემოს და მოზრდილი ადამიანები ამაზეც არ რეაგირებენ. ძალიან ბევრი ქცევის ჩამოთვლა შემიძლია, რომელზეც მოზრდილები არ რეაგირებენ, იმიტომ, რომ ისინი არ თვლიან, რომ ეს მიუღებელია ამ კონკრეტულ საზოგადოებაში.“

თამარ გაგოშიძის თქმით, ბავშვის ნეგატიურ ქცევაზე პასუხისმგებლობა უფროსებს ეკისრებათ:

„ბავშვი ისეა მოწყობილი, რომ ჩვენ გვიყურებს. ბავშვის მთავარი ორიენტირი არის მისთვის მნიშვნელოვანი მოზრდილი, არა გამვლელი, არამედ ის, ვინც მისთვის ავტორიტეტია. მცირეწლოვან ასაკში ის ბაძავს ავტორიტეტს. ბავშვი ასე სწავლობს. მიბაძვა არის ის მთავარი უნარი, რომელზეც შენდება სხვა უნარები. ჩვენ ვართ სარკე. მახსენდება ერთი მაგალითი. ტრანსპორტში ბავშვმა ნაგავი დაყარა, დედა ამაზე არ რეაგირებდა. ან დაუკითხავად აიღო სხვისი ნივთი და დედა ისევ არ რეაგირებს. დღეს თუ შენ ამაზე არ რეაგირებ, ხვალ ასე ღიად დადებულ ნივთებს კი არა, სხვა ნივთებსაც აიღებს ბავშვი. ჩვენს საზოგადოებაში ძალიან მნიშვნელოვანია ეს ქურდობის მომენტი. ჩვენ საბჭოთა კავშირიდან მოვდივართ ყველა. მაშინ ქურდობად არ ითვლებოდა სამსახურიდან რაღაცების წამოღება, არავის ქონების მითვისება არ ითვლებოდა ქურდობად. 90-იანი წლებიდან დაინერგა ძალიან ცუდი მორალი, რომ მე მივითვისებ იმას, რაც სხვისია და მე მერქმევა ძლიერი, კარგი ტიპი, რაც მეტს მივითვისებ და მეტს წავართმევ.“

„ხანდახან მშობელს მოჰყავს ბავშვი და ამბობს, რა ეშველება ამ უბედურს, თავის დაცვა არ შეუძლია, ვერავის დაარტყამს, ასე ვერ იცხოვრებს ბავშვი ამ ქვეყანაშიო. ეს ცუდია თუ კარგია? ეს არის ჩვენი რეალობა. ზნეობა და ეთიკა ამოღებულია დღეს ჩვენი ცნობიერებიდან. გამართლებულია ის, რაც წარმატებულია. ეს მთელ მსოფლიოში ასეა, სამწუხაროდ. ადამიანის ეგზისტენცია ეთიკური ურთიერთობების გარეშე არ არსებობს. დღეს ჩვენ ვხედავთ ეთიკისგან გაშიშვლებას მედიაში, ადამიანურ ურთიერთობებში. მერე ჩვენ გვიკვირს, ეს ბავშვები ნეტავ ვის დაემსგავსნენო. გვიკვირს, რატომ არიან ასეთი გულგრილები, არ ითვალისწინებენ სხვა ადამიანს. ეს ჩვენი სარკეა, ეს ვართ ჩვენ, ჩვენ ჩავდეთ ეს ინვესტიცია. ინვესტიციას როგორც ჩადებ დღეს, შესაბამისად იმას მიიღებ ხვალ,“ - აღნიშნავს თამარ გაგოშიძე.

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

შეიძლება დაინტერესდეთ

„​ბავშვები, რომლებსაც დასცინიან, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით, ხდებიან გარიყულები, იზოლირებულები და მარტოსულები“

„​ბავშვები, რომლებსაც დასცინიან, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით, ხდებიან გარიყულები, იზოლირებულები და მარტოსულები“

როგორ აისახება ბავშვის ფსიქიკასა და თვითშეფასებაზე დაცინვა, დაშინება, შევიწროვება?-  ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი მარი ჯოხარიძე.

- როგორ აიახება ბავშვის ფსიქიკაზე დაცინვა და რა ზიანი შეიძლება მიაყენოს სამომავლოდ ამ გამოცდილებამ?

- დაცინვამ, დაშინებამ, შევიწროვებამ, რასაც ყველა უკვე ბულინგს ვეძახით, შესაძლოა ძალიან სერიოზულად იმოქმედოს ბავშვის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე, ადამიანის კეთილდღეობაზე.

ჩვენ ყურადღება უნდა გამოვიჩინოთ არა მხოლოდ იმ ბავშვების მიმართ, რომლებსაც დასცინიან, ავიწროვებენ, აშინებენ, არამედ მჩაგვრელების მიმართაც, ვინაიდან დიდი რისკია იმისა, რომ მათი ანტისოციალური ქცევა, დროსთან ერთად, უფრო ინტენსიური გახდება, მოიმატებს აგრესიაც. ისინი, ჩაგრული ბავშვების მსგავსად, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით და შფოთვით. ასევე აღსანიშნავია, ბავშვები, რომლებიც დამკვირვებლების როლში არიან. არ აქვს მნიშვნელობა რომელ მხარეს იჭერენ, შფოთვის მიზეზი შესაძლოა შიში იყოს, მათაც არ დასცინონ, ან განცდა იმისა, რომ თანატოლის დახმარება უნდოდათ და ვერ მოახერხეს.

ბავშვები, რომლებსაც დასცინიან, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით, ხდებიან გარიყულები, იზოლირებულები და მარტოსულები. ეს ყველაფერი შეიძლება აისახოს არა მარტო დაბალ აკადემიურ მოსწრებაზე, არამედ მომავალში მეგობრებთან, პარტნიორებთან, სანდო და ჯანსაღი ურთიერთობის დამყარებაზე.

- როგორ აისახება თვითშეფასებაზე?

- თვითშეფასება დიდ გავლენას ახდენს ადამიანის კეთილდღეობაზე, ჯანსაღი ურთიერთობების ჩამოყალიბებაზე, ხოლო თვითშეფასების ჩამოყალიბებაზე უამრავი რამ ახდენს ზეგავლენას, მათ შორის ცხოვრების ისტორია, გამოცდილება, სოციალური გარემოებები და სხვების რეაქციები ჩვენზე. შესაბამისად, დაცინვა, დაშინება ცუდად აისახება მათ თვითშეფასებაზე. ბავშვს შეიძლება ეგონოს, რომ რადგან დასცინიან, რაღაც პრობლემა აქვს, ე.ი. არ არის საკმარისად კარგი.
მახსოვს, სკოლაში რამდენიმე ბავშვმა კომენტარი გამიკეთა სიმაღლესთან დაკავშირებით. ვერ ვიტყვი, რომ ინტენსიურად დამცინოდნენ ან მავიწროვებდნენ, ეს იყო რამდენიმე უწყინარი ხუმრობა ჩემს სიმაღლეზე, თუმცა აღარ მინდოდა სკოლაში სიარული, მეგობრების ნახვა, ვიგონებდი მიზეზებს, ოღონდ სახლიდან არ გავსულიყავი. როდესაც გარეთ მიწევდა გასვლა, მეწყებოდა შფოთვა, იმის გამო, რომ ვინმე კიდევ დამცინებდა. ბავშვები ძალიან მგრძნობიარეები არიან, ერთმა სიტყვამაც შეიძლება იმოქმედოს მათ თვითშეფასებაზე და ქცევაზე.
- რა რეკომენდაციას მისცემდით მშობლებს?
- როდესაც მშობელი, მასწავლებელი ან უბრალოდ მზრუნველი პირი შენიშნავს, რომ ბავშვი დაძაბული, შეშინებული, გაღიზიანებულია, თავს არიდებს გარეთ გასვლას ან ისეთ აქტივობებში ჩართვას, რაც ადრე სიამოვნებდა, იწყებს სხვების დაცინვას ან შეშინებას, უნდა დავიწყოთ მიზეზების გარკვევა.
არ უნდა მივცეთ პირდაპირი მითითებები და რჩევები. საუბრის დროს ბავშვს უნდა შევუქმნათ მშვიდი და უსაფრთხო გარემო, უნდა გავგრძნობინოთ, რომ მას არ განვსჯით. ბავშვებს ხშირად უჭირთ მათთვის მტკივნეულ თემაზე საუბარი, ამიტომ მოთმინება გვმართებს! როდესაც ის დაიწყებს ისტორიის მოყოლას, არასდროს არ შევაწყვეტინოთ, მოუსმინეთ ბოლომდე და ეცადე ყველაფერი გაიგოთ სიტუაციაზე. მიზეზების გარკვევის შემდეგ უნდა განისაზღვროს დამცავი სტრატეგიები, რაც მომავალში დაეხმაარება ბავშვს.
საჭიროა მშობლების და მასწავლებლების ჩართულობა. კონფლიქტის მოგვარების სტრატეგიები არის აუცილებელი უნარ-ჩვევები, რომლებიც ადრეული ასაკიდანვე უნდა ისწავლებოდეს, როგორც ოჯახში, ასევე სკოლაში. ბავშვებმა უნდა ისწავლონ ნებისმიერი საკითხის ჯანსაღად გადაწყვეტა, უნდა იცოდნენ საკუთარი უფლებები, ჰქონდეთ სხვის მიმართ თანაგრძნობის გამოხატვის უნარი. როგორც ყოველთვის, ახლაც ვიტყვი, რომ საუკეთესო სწავლების მეთოდი მაგალითის მიცემაა და ამ შემთხვევაში, მშობელმა ბავშვს უნდა მისცეს პოზიტიური მაგალითი.
მშობლებს, ბაღს, სკოლას ძალიან დიდი როლი აქვს. ერთობლივი და დროული ჩართულობით, ფსიქოლოგის რეკომენდაციების გათვალისწინებით, შეგვიძლია ბავშვებს შევუქმნათ ჯანსაღი გარემო, რათა მჩაგვრელი არ დარჩეს მჩაგვრელად და მსხვერპლი მსხვერპლად ცხოვრების ბოლომდე.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად