Baby Bag

„ქცევას აქვს ოთხი ძირითადი ფუნქცია და ხშირად ეს ფუნქციები გადაფარავს ერთმანეთს,“ - მედეა ზირაქაშვილი

„ქცევას აქვს ოთხი ძირითადი ფუნქცია და ხშირად ეს ფუნქციები გადაფარავს ერთმანეთს,“ - მედეა ზირაქაშვილი

​​ნევროლოგმა მედეა ზირაქაშვილმა ბავშვის ქცევის ფორმირების მნიშვნელოვან ასპექტებსა და ქცევის ძირითად ფუნქციებზე ისაუბრა. მან ქცევის ფორმირებაში გარემოს მნიშვნელობას გაუსვა ხაზი:

„ყველაზე მნიშვნელოვანი ქცევის ფორმირებისთვის არის ის გარემო და დამოკიდებულება, რომელიც გვაქვს ბავშვის მიმართ. ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ვიცოდეთ არამხოლოდ გარემოს შესახებ ინფორმაცია, არამედ ვიცოდეთ, რას მოითხოვს ქცევით ბავშვი. ქცევას აქვს ოთხი ძირითადი ფუნქცია. ხშირად ეს ფუნქციები გადაფარავს ერთმანეთს.“

მედეა ზირაქაშვილის თქმით, ქცევის ერთ-ერთი ფუნქცია გარკვეული მდგომარეობისთვის თავის არიდებაა:

„პირველი, რასაც ხშირად იყენებს მცირე ასაკის ბავშვი, ეს გახლავთ თავის არიდება არსებული სიტუაციიდან. ხშირად ბავშვებს არ უყვართ კვება. თუ ბავშვი თეფშს აიღებს, გადააბრუნებს, ძირს დააგდებს და მშობელი ეტყვის: „​როგორ ცუდად მოიქეცი, აღარ მიიღებ საკვებს,“ ამით მშობელი განუმტკიცებს ბავშვს ქცევას. ის ყოველთვის გადმოაბრუნებს თეფშს, სანამ მშობელი არ მიხვდება, რომ ის უბიძგებს ბავშვს იმ ქცევისკენ, რომელიც მისთვის არასასურველია. კიდევ ერთი ფუნქცია, რაც ხშირად გვხვდება არის ყურადღების მიქცევის მიზნით გარკვეული ქცევის განხორციელება. ძალიან ხშირად, როდესაც იბადება დედმამიშვილი, მშობელი ამბობს, რომ დაირღვა ბავშვის ქცევა, გახდა აგრესიული. შეიძლება ამ დროს ჩამოყალიბებულმა ტუალეტის ჩვევამ რეგრესი განიცადოს. ბავშვი ცდილობს მოიქცეს ჩვილივით, რადგან ყოველთვის აქცევენ ყურადღებას.“

„ქცევის მესამე ძირითადი მიზანი გახლავთ სასურველი საგნის მიღება. ეს ძალიან ხშირად გვხვდება ბაღის გარემოში. თუ ბავშვი ერთხელ შეძლებს, რომ აგრესიით, მუჯლუგუნით მოიპოვოს სათამაშო, ის მიხვდება, რომ აქვს კარგი გზა სასურველის მისაღებად. მეოთხე ფუნქცია არის აუტოსტიმულაციური ქცევა. ეს ძალიან პრობლემურია და მომართვიანობა ამასთან დაკავშირებით ხშირად არის. ეს უფრო ბავშვის შინაგანი ემოციური მდგომარეობიდან მოდის. მცირე ასაკში არის სექსუალური თვითსტიმულაცია ბავშვების, რაც ​მშობლებისთვის ძალიან შემაშფოთებელია. ამ შემთხვევაში ბავშვს თუ შევთავაზებთ გაცილებით საინტერესო აქტივობას, გაცილებით საინტერესო საგანზე გადავრთავთ მის ყურადღებას, მას ამისთვის დრო არ დარჩება. ეს პრობლემა ორი წლიდან ყველაზე აქტუალურია. 5 წლამდე, როგორც წესი, ინტენსივობამ უნდა მოიკლოს,“ - აღნიშნულ საკითებზე მედეა ზირაქაშვილმა საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ ისაუბრა.

წყარო: ​„პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

„ეს აგრესია ჰაერიდან არ მოდის, ბავშვი აკეთებს იმიტირებას ყველაფერი იმის, რაც ხდება სახლის...
​ბავშვთა ნევროლოგმა მედეა ზირაქაშვილმა ბავშვის ქცევაზე ტემპერამენტის უდიდესი გავლენის შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, ხშირად ოჯახში რამდენიმე ბავშვია, მაგრამ ისინი ერთმანეთისგან განსხვავდებიან, რადგან გა...

შეიძლება დაინტერესდეთ

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

,,თავდაპირველად, როდესაც რაიმე ქცევაზე გვაქვს საუბარი მნიშვნელოვანია განვმარტოთ, თუ რა არის ქცევა. ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. ასევე, უნდა გავუსვათ ხაზი, თუ რა არის და რა აღიქმება რთულ ქცევად, რომელთა რიგსაც თქვენს მიერ დასმულ შეკითხვაში მოყვანილი ქცევაც მიეკუთვნება. ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის განმარტებით რთული ქცევა არის: ,,ქცევა რომელიც საშიშია ან ხელს უშლის ადამიანს სკოლამდელ, საგანმანათლებლო ან ზრდასრულთა მომსახურების სერვისებში მონაწილეობას და ხშირად საჭიროებს სპეციალური ინტერვენციების შემუშავებას და გამოყენებას.“ აბსოლუტურად ყველა ქცევას აქვს მიზანი, ფუნქცია. აღვნიშნავ იმასაც, რომ ერთი და იგივე ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს სხვადასხვა მიზანი, ფუნქცია. ქცევის წინაპირობები შეიძლება იყოს: იმედგაცრუება, ტკივილი, წყენა, შიში, სენსორული დეზინტეგრაცია, შფოთვა, დაღლა, შიმშილი, კომუნიკაციის სირთულე და ა.შ. “

- როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამასთან მიმართებით სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

აღნიშნული ქცევის მიზეზი და ფუნქციაც შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ შესაძლოა იყოს სხვადასხვა, მაგალითად, გარემო პირობები (სიცხე, ფიზიკური დისკომფორტი) ყურადღების მიპყრობის სურვილი, არასასურველი აქტივობისგან გაქცევის მცდელობა, სექსუალური ქცევა (გახდა მასტურბაციის მიზნით) სენსორული დეზინტეგრაცია და ა.შ.

- როგორ უნდა მიუდგეს მშობელი?

- ქცევის მართვა არ არის: ყვირილი, მუქარა, სიმკაცრე ან ყველაფრის შესრულება. აღნიშნულ შემთხვევაში უნდა განისაზღვროს თუ რა არის ქცევის ფუნქცია, ასეთ დროს უნდა შეგროვდეს მონაცემი, რომელსაც ჩვენ ქცევითი თერაპევტები ABC მოდელს ვეძახით. ABC ანუ (Antecedent-Behavior-Consequence) წინაპირობა, ქცევა, შედეგი. აქედან გამომდინარე, უნდა განისაზღვროს ქცევის მიზანი, ფუნქცია და შესაბამისად განხორციელდეს მუშაობა. განვიხილოთ რამოდენიმე მაგალითი, თუკი ჩანაწერის მონაცემებით გამოვლინდა რომ მიზეზი არის სენსორული დეზინტეგრაცია (არ მოსწონს, ვერ ეგუება ტანსაცმლის სტრუქტურას) მაშინ ბავშვი უნდა შეაფასოს სენსორულმა თერაპევტმა, თუ საჭიროება მოითხოვს უნდა დაიწყოს მუშაობა ან მისცეს მშობელს რეკომენდაცია. თუკი მიზეზად გამოვლინდება ყურადღების მიპყრობა, მაგალითად, გაიხადა ტანსაცმელი და ყველა მას უყურებს, ზოგი იცინის, ზოგს უკვირს. მასწავლებელის და მომვლელის ყურადღებაც მისკენაა მიპყრობილი, როცა მანამდე ასეთ ინტერესს მის მიმართ არავინ იჩენდა, (წინაპირობა: ყურადღების მიქცევის სურვილი, ყურადღების ცენტრში ყოფნა. ქცევა: გახდა. შედეგი: მიიქცია ყურადღება, ანუ ქცევამ შედეგი გამოიღო, განმტკიცდადა განმტკიცებული ქცევის მომავალში ხშირად გამოვლენის ალბათობა ძალიან დიდია). განვმეორდები და ვიტყვი რომ გახდის ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს ბევრი სხვადასხვა ფუნქცია, მიზანი. რამდენი ინდივიდიცაა იმდენნაირი და განსხვავებული მიზეზი არსებობს, რადგან ყველას გააჩნია ინდივიდუაური მახასიათებლები. ასეთ დროს, სპეციალისტის დაგეგმარებით უნდა გაკეთდეს ჩანაწერები, ქცევითი თერაპევტის რეკომენდაციით დაიგეგმოს სტრატეგია და დაიწყოს ქცევის ჩაქრობაზე მუშაობა. გაეცნოს მშობელს, ასევე ბაღის ან სკოლის პერსონალს, რომ ქცევის გამოვლენის შემთხვევაში ყველამ ერთნაირი მიდგომა იქონიონ. როდესაც ქცევა არ განმტკიცდება, ასე ვთქვათ არ წახალისდება ნელ-ნელა იკლებს და საბოლოოდ კი საერთოდ გაქრება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად