Baby Bag

მიეცით ბავშვს შესაძლებლობა იყოს ბავშვური, ჰქონდეს თავისი წარმოსახვითი ცხოვრება, ბევრი თავისუფალი დრო

მიეცით ბავშვს შესაძლებლობა იყოს ბავშვური, ჰქონდეს თავისი წარმოსახვითი ცხოვრება, ბევრი თავისუფალი დრო

მშობლები ხშირად შვილებისადმი ჭარბი მზრუნველობით გამოირჩევიან, რითაც ბავშვებს გარესამყაროსთან ჯანსაღი ურთიერთობის დამყარების შესაძლებლობას არ აძლევენ. ექვსი ან შვიდი წლის ბავშვის სკოლიდან გამოყვანა და სახლამდე უსაფრთხოდ მოცილება სავსებით ბუნებრივი მოვლენაა, მაგრამ როდესაც მშობელი სახლის ახლოს მდებარე სკოლიდან ათი ან თერთმეტი წლის ბავშვს საკუთარი მანქანით წამოიყვანს, ის ბავშვს სამყაროს გაცნობაში ხელს უშლის. როდესაც იცით, რომ ბავშვს სახლამდე შორი მანძილი არ აქვს გასავლელი და მის უსაფრთხოებას არაფერი ემუქრება, ნუ დატანჯავთ მას ზედმეტი ყურადღებითა და შეზღუდვებით. თუ თქვენ ოცდაათ წელს უკვე გადააბიჯეთ და გყავთ შვილები, რომლებიც სკოლაში დადიან, გაიხსენეთ, როგორი იყავით წლების წინ, როგორი ბავშვობა გქონდათ, რაზე ოცნებობდით, რა გაწუხებდათ.

მშობლებმა უნდა გაიხსენონ, რამდენად დამოუკიდებლები იყვნენ ბავშვობაში, ჰქონდათ თუ არა თავისუფალი დრო ბავშვური ფანტაზიების განსახორციელებლად, თუ მშობლების მიერ გაწერილი დღის გრაფიკით ცხოვრობდნენ და დროის უდიდეს ნაწილს მოწყენილობაში ატარებდნენ. თანამედროვე მშობლები შვილებს ხშირად უხდიან დაბადების დღის წვეულებებს. როდესაც რვა წლის ბავშვის წვეულებაზე მისი თანატოლები მოდიან, მათი მშობლები ყოველთვის შვილების გვერდით არიან. ისინი წვეულებაზე რჩებიან და ბავშვების თითოეულ მოქმედებას აკონტროლებენ. ჩვენ არ ვსაუბრობთ ერთ ან ორ გამონაკლისზე, მშობლების უდიდესი ნაწილი ასე იქცევა. როდესაც ბავშვები დაბადების დღის სიმღერას იმღერებენ, ტორტს დაჭრიან და მიირთმევენ, მშობლები მახლობლად დგანან და მათ თვალს არ აცილებენ.

ბავშვებს შორის კონფლიქტის პირველივე ნიშნებისთანავე მშობლები მათ ურთიერთობაში ჩარევას იწყებენ. ისინი თავს იმით იმართლებენ, რომ უნდათ, ყველა ბავშვმა თანასწორ პირობებში ითამაშოს. ბავშვებს შორის კონფლიქტში უხეშად ჩარევა პატარებს ართმევს შესაძლებლობას პრობლემების მოგვარება დამოუკიდებლად ისწავლონ. თუ ბავშვს და-ძმა არ ჰყავს, კონფლიქტის მოგვარებას ის მხოლოდ საკუთარ თანატოლებთან ურთიერთობით ისწავლის.

მშობლები თავიანთ ჰიპერმზრუნველობას ყოველთვის იმით ამართლებენ, რომ ბავშვის უსაფრთხოებაზე ზრუნავენ. თუ მთავარი პრიორიტეტი ბავშვის უსაფრთხოებაა, მაშინ სახლთან ახლოს მდებარე სკოლიდან შვილის მანქანით წამოყვანა ლოგიკური საქციელი ნამდვილად არ არის. სტატისტიკურად იმის ალბათობა, რომ ბავშვს რამე მანქანით მგზავრობისას დაუშავდეს გაცილებით მაღალია, ვიდრე ფეხით სიარულისას ტრავმის მიღების ან უცხო ადამიანის მიერ ძალადობრივი ქმედების გამოვლენის.

მშობლები ცდილობენ, რომ შვილებს მისცენ ყველაფერი, რაც თავად აკლდათ. თუ ისინი თვლიან, რომ მშობლებთან ურთიერთობა არასდროს ყოფნიდათ, ეცდებიან, შვილებთან მაქსიმალურად დიდი დრო გაატარონ. ამგვარად ისინი ბავშვის ცხოვრების ყველა ნიუანსს აკონტროლებენ და შვილს გამოცდილების მიღების შესაძლებლობას არ უტოვებენ. მთელი ცხოვრების მანძილზე მშობლის კალთას ამოფარებული ბავშვები სკოლის დასრულების შემდეგ დაუცველები რჩებიან. მათ არ იციათ, როგორ უნდა გაუმკლავდნენ ღალატს, უხეშ მოპყრობას, მატყუარა ადამიანებს და ა.შ. თუ შვილების თავისუფლებას ზედმეტი მზრუნველობით მეტისმეტად ზღუდავთ, ჯერ კიდევ არ არის გვიანი, რომ შეიცვალოთ. მიეცით ბავშვს შესაძლებლობა იყოს ბავშვური, ჰქონდეს თავისი წარმოსახვითი ცხოვრება, ბევრი თავისუფალი დრო. ამგვარად თქვენი შვილი არამხოლოდ ბედნიერ ადამიანად ჩამოყალიბდება, არამედ გამოცდილ და ძლიერ პიროვნებად, რომელმაც იცის, როგორ იცხოვროს.

არ არსებობს სწორი აღზრდის ერთადერთი მეთოდი. თქვენ უნდა გამონახოთ ისეთი მიდგომები, რომლებიც ყველაზე კარგად მუშაობს და თქვენს შვილს ბედნიერების შესაძლებლობას აძლევს. ბავშვმა აუცილებლად უნდა ისწავლოს, როგორ იურთიერთოს სხვა ადამიანებთან, თანატოლებთან და უფროსებთან, უნდა შეეძლოს ბუნებასთან კავშირის დამყარება. თუ თქვენი შვილი სკოლიდან დამოუკიდებლად წამოსვლას და ფეხით გასეირნებას არ მოისურვებს, ნუ შეშინდებით. ბავშვებს ხშირად არითმეტიკის სწავლაც არ სურთ, თუმცა ამას მაინც აკეთებენ. საბოლოოდ, თქვენი შვილი მადლობელი დაგრჩებათ, რადგან მას ცხოვრებაში უდიდესი გამოცდილების მიღებაში დაეხმარებით.

ბავშვები პრაქტიკული გამოცდილებით უდიდეს ცოდნას იძენენ. მიეცით მათ შესაძლებლობა, რომ ცხოვრებისეული გამოცდილება მიიღონ. ამისთვის აუცილებელია თანატოლებთან ინტერაქცია, არასტრუქტურირებული დღის გრაფიკი, თავისუფალი თამაში, თავგადასავლები, ბუნებასთან ურთიერთობა. თუ თქვენი შვილის დახმარება გსურთ, მიეცით მას შესაძლებლობა, იყოს ბავშვი.

მომზადებულია​ psychcentral.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ დავეხმაროთ პატარებს ემოციების მართვაში?

როგორ დავეხმაროთ პატარებს ემოციების მართვაში?

ემოციური ინტელექტი არის როგორც საკუთარი, ასევე სხვისი ემოციების ამოცნობისა და მართვის უნარი. ბევრი ადამიანი მეტ ყურადღებას დღეს ინტელექტუალური განვითარების კოეფიციენტს (IQ) აქცევს, რა დროსაც ემოციური განვითარების კოეფიციენტის (EQ) მნიშვნელობა ავიწყდებათ. მასზე ფიქრი ბავშვობის ასაკიდან, კერძოდ, დაბადებიდან იწყება.

საყურადღებოა, რომ ადამიანები, რომლებსაც მაღალი აქვთ მისი დონე, მეტად წარმატებულები არიან სოციუმში და აქვთ მაღალი ემპათიის გრძნობა. ასევე არიან ბავშვებიც. რა თვისებებს და უნარებს ფლობენ ისინი? ეს არის:
  • აქტიურობა, ენერგიულობა
  • მოლაპარაკებებისა და დებატების უნარი
  • კრიზისული სიტუაციების მართვის
  • გუნდში მუშაობი სუნარი
  • გადაწყვეტილებების მიღების უნარი
  • პრობლემების გადაჭრის უნარი
როგორც მასწავლებელი, ყოველთვის ვცდილობ დავეხმარო ბავშვებს, ისწავლონ ემოციური ინტელექტის შესახებ, დაუკვირდნენ საკუთარ შეგრძნებებს და იმას, თუ როგორ გამოხატავენ მას ყოველდღიურობაში.
მშობლებს შემოგთავაზებთ მარტივ აქტივობებს თქვენი შვილებისთვის, რათა უკეთ შეისწავლოთ შვილების ემოციები და დაეხმაროთ მათ სხვადასხვა პრობლემის გადალახვაში.
• წიგნის კითხვის საათი
თქვენს შვილთან ერთად კითხვა საუკეთესო გზაა სოციალურ-ემოციური განვითარებისთვის. წიგნის არჩევისას გაითვალისწინეთ ასაკი და თემა, რომელიც უნდა ეხებოდეს ემოციებს, განწყობებს: (მაგ. იმედგაცრუება, მხიარულება, სევდა, წუხილი და ა.შ.) პირადი გამოცდილებით გირჩევდით წიგნების სერიას სახელწოდებით „ტოპო-ტიპი“ (ბ. სულაკაურის გამომცემლობა), რომელიც 3+ წლის ასაკის ბავშვისთვისაა განკუთვნილი, აღწერილია მარტივი და საინტერესო ისტორიები მორალზე და ეთიკაზე, გმირები ხშირად გამოხატავენ სხვადასხვა ტიპის ემოციას და ასწავლიან თანატოლებს სხვის დახმარებას, ემპათიას და თანადგომას.
• თამაში
აქტივობა, რომელსაც შემოგთავაზებთ, შეგიძლიათ ბაღის, ან სკოლის მასწავლებლებმა გამოიყენოთ. სთხოვეთ ბავშვებს მოიტანონ მათი 1 ფოტოსურათი, სადაც კარგად ჩანს სახის გამომეტყველება და კონკრეტული ემოცია, მაგ. ფოტო, სადაც იღიამიან, ბრაზს, შიშს ან იმედგაცრუებას გამოხატავენ. შეგიძლიათ ერთ ზომაზე დააკორექტიროთ და ამობეჭდილი დააკრათ ქაღალდზე, მისცეთ ბარათის ფორმა. გადმობრუნებულად დაალაგოთ და სთხოვოთ მათ აირჩიონ 2 ბარათი, აღწერონ ემოცია, შეეკითხონ თანატოლს რას გრძნობდა კონკრეტულ დროს და რამ განაპირობა მისი ასეთი განწყობა.
ასევე, არ უნდა დაგვავიწყდეს როლური თამაშები, რაც მარტივი გზაა შეისწავლონ მეტი თავიანთი თავის შესახებ მანამ, სანამ ძლიერი სოციალური უნარები განუვითარდებათ. შეგიძლიათ საყვარელი ზღაპრის გმირების ფორმა გამოიწეროთ ან ერთად შექმნათ ხელის მარიონეტი, რომელიც ფერადი ქაღალდისგანაც მარტივად მზადდება.
ემოციის ამოცნობის, იდენტიფიცირების და გამოხატვისთვის კარგი გზაა ასეთი თამაშიც- თხოვეთ ბავშვს იპოვოს ოთახში ისეთი რამ, რაც მას ხდის ბედნიერს ან პირიქით, იმსჯელეთ მასთან თუ რატომ აღძრავს მასში ესა თუ ის ნივთი ამ ემოციას.
ასევე შეგიძლიათ სახის გამომეტყველება და სხეულის ენა გამოიყენოთ და მისცეთ მათ საშუალება გამოიცნონ თუ რომელ ემოციას გამოხატავთ.
• სუნთქვითი ვარჯიში
როცა ბავშვი დიდ, მძაფრ ემოციაშია და განიცდის წყენას ან ბრაზს, თხოვეთ მას ღრმად ისუნთქოს, გამოიყენეთ ბუშტის გაბერვის მეთოდი, თუ იოგით ხართ დაკავებული გეცოდინებათ, რომ ეს სუნთქვის კონტროლში გვეხმარება, ამ დროს გულისცემა ნელდება, ჩვენი სხეული განიცდის რელაქსაციას და ხდება ნეგატიური შეგრძნებების განდევნა. ბევრ ბავშვს უყვარს წყლიან ჭიქაში საწრუპის დახმარებით ბუშტების „გაბერვა“,ეს პრაქტიკაც დასამშვიდებლად ძალიან კარგია. თუ დიდი ხანი დასჭირდება დასაწყნარებლად ჩაურთეთ რაიმე მშვიდი სასიამოვნო მუსიკა ან დაკავდით ისეთი საქმიანობით, რომელიც მისთვის რელაქსაციის მომტანი იქნება, მაგ. ხატვა.
• ილაპარაკეთ შეგრძნებებზე
ხშირად ბავშვები სათანადო სიტყვებს ვერ პოულობენ თავიანთი შეგრძნებების გამოსახატად, ამიტომ მშობელს შეუძლია საკუთარი გამოცდილების გაზიარებით, საუბრით, მაგალითების მოყვანით დაეხმაროს მას.
მაგალითად, თუ თქვენი შვილი გაბრაზებულია იმის გამო, რომ წააგო თამაში ან მოწყენილია, რადგან მეგობარმა სათამაშო აიღო დაუკითხავად, შეგიძლიათ მცირე დროის გასვლის შემდეგ კითხოთ, თუ რატომ მოიწყინა.

რა იგრძნო, როცა სხვამ დაუკითხავად აიღო მისი სათამაშო და ა.შ. მსგავსი პრაქტიკა დაეხმარება ბავშვს გრძნობების ვერბალიზებაში.
კარგი იქნება თუ ყოველდღიურობაში დანერგავთ შემდეგ პრაქტიკას: თუ პარკში სეირნობისას ან ბაღში ატირებულ ბავშვს შეესწარით, შეეკითხეთ თქვენს შვილს: „როგორ ფიქრობ, რატომ ტირის ის ბავშვი? ფიქრობ რომ ის მოწყენილია? ეს დაეხმარება ბავშვს ემპათიის შეგრძნების განვითარებასა და სხვისი ემოციის ამოცნობაში.
არსებობს პრაქტიკა, როცა ძლიერი ემოციის გამოხატვისას ან ტანტრუმის დროს ბავშვს იმწუთშივე იზოლაციაში ტოვებენ, რაც არც თუ ისე კარგია.
ასეთ დროს თავდაპირველად უმჯობესია არა იზოლაცია, არამედ მეტი ურთიერთკავშირი მშობელთან.
იმის ნაცვლად, რომ ატირებული ბავშვი გავუშვათ სხვა ოთახში დასაწყნარებლად, უკეთესი იქნება ახლოს გვყავდეს, ჩვენ გვერდით. თუ ბავშვს უნდა, რომ ჩაგეხუტოთ, აუცილებლად ჩაეხუტეთ, თუ არ აქვს ამის სურვილი, უბრალოდ იჯექით მის გვერდით, რომ თავი მარტო არ იგრძნოს. როცა ბავშვი მზად იქნება სალაპარაკოდ, კითხეთ მას, რა იგრძნო იმ სიტუაციაში და შემდეგში როგორ შეგიძლიათ, რომ მას დაეხმაროთ.
გამოიყენეთ დასამშვიდებელი ტექნიკა, მაგალითად უთხარით დაითვალოს ათამდე ან ღრმად ისუნთქოს.
შეგიძლიათ მოაწყოთ მისთვის სპეციალური კუთხე-დასასვენებელი ადგილი ფერადი ბალიშებითა და სათამაშოებით, სადაც მისი საყვარელი აქტივობები დახვდება. განცალკევებული ადგილი მისცემს მას ფიქრის ან განტვირთვის საშუალებას.
ერთ-ერთი ქცევის მართვის სპეციალისტი გვირჩევს: „ძლიერი ემოციური მდგომარეობის დროს მივცეთ უფლება ბავშვს ძლიერი ხმით გამოხატოს გაბრაზება. დაე, იყვიროს თუ რის გამო გაბრაზდა. მან უნდა იცოდეს რომ ეს ბუნებრივია და ნორმალური, რადგან სხვისთვის ზიანის მომტანი არ არის.“
რა უნდა ავიცილოთ თავიდან ემოციური ინტელექტის შესახებ სწავლისას
• აიცილეთ ქცევა, რომელიც არ გინდათ, რომ თქვენმა შვილმა გაიმეოროს
არ მოახდინოთ უხეში ვერბალიზება გაბრაზებისას, მაგ. იმის ნაცვლად, რომ თქვათ „ეს რა გააკეთე!“ „ცუდი ბიჭი ხარ!“ თქვით: „წყობიდან გამოვდივარ, როცა შენ აკეთებ..“ ამგვარად, თქვენი შვილი მიხვდება, რომ პრობლემა მის ქცევაშია და არა მასში, ის კი არ არის ცუდი, არამედ მისი ქცევა. შეეცადეთ აირიდოთ მკაცრი კრიტიკა, რომელიც ბავშვის თვითშეფასებასა და თავდაჯერებულობაზე ცუდად იმოქმედებს.
• არ დამალოთ თქვენი ემოცია
როცა ცუდ ხასიათზე ხართ და აცრემლებული ან უბრალოდ მოწყენილი დაგინახათ ბავშვმა, არასდროს დაუმალოთ მას თქვენი ემოციები და ნუ მოატყუებთ. ბევრ მშობელს ჰგონია, რომ სიმართლის თქმით და გაზიარებით დისკომფორტს შეუქმნის ბავშვს, თუმცა, პირიქით. ამიტომ ეცადეთ აუხსნათ, თუ რა მოხდა, რატომ ხართ, რას გრძნობთ და ისიც დააყოლეთ, რომ მალე შეძლებთ გაუმკლავდეთ ამ ამბით გამოწვეულ სევდას თუ წუხილს. სასურველია ამ დროს თქვენ ბავშვის სიმაღლეს გაუთანაბრდეთ, დაამყარეთ მასთან თვალით კონტაქტი, ისაუბრეთ დაბალი ტონალობით, მშვიდად, მოკლე და მარტივი წინადადებებით, რომელიც შეიძლება დაიწყოს ასე: „მე მინდა...“, აუცილებლად გამოიყენეთ ფრაზები „გთხოვ,“ „ხომ გესმის,“. წაახალისეთ ბავშვი, რომ გამოხატოს სათქმელი სიტყვებით და არა სხეულის ენით. შეეცადეთ ახსნათ მიზეზები იმის ნაცვლად, რომ კითხოთ: რატომ გააკეთა ესა თუ ის ქმედება.
ავტორი: დიანა მაკალათია

​გამოყენებული წყარო: 
​https://genmindful.com/
წაიკითხეთ სრულად