Baby Bag

„რა უნარები ვითარდება ბავშვებში? ის უნარები, რასაც მშობელი აღიარებს, მშობელი ეს არის კარი სამყაროსი,“ - ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე

ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე გადაცემაში „რა დროს ძილია“ მიჯაჭვულობის თეორიის შესახებ საუბრობს და აღნიშნავს, რომ მშობლის შვილისადმი დამოკიდებულება ბავშვის თვითშეფასებას მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს:

„არსებობს მიჯაჭვულობის თეორია, რომელიც გულისხმობს, როგორ მექცევიან მე დაბადებიდან. მე მაქვს გარკვეული დაძაბულობები, ეს დაძაბულობები მოდის ჩემი მოთხოვნილებებიდან: კვების მოთხოვნილება, კონტაქტის მოთხოვნილება, რომ ვიყო ჩახუტებული თბილად და ფიზიოლოგიუირი მოთხოვნილება. ეს დაძაბულობა რამდენად სწრაფად მეხსნება და რამდენად დროულად შემოდის ჩემთან სიმშვიდე, სიამოვნების განცდა, ამაზეა დამოკიდებული, მე ვენდობი თუ არ ვენდობი სამყაროს. დიდი ზომის ინსტიტუციებში, სადაც ორი აღმზრდელი იყო და თხუთმეტი ბავშვი, თავისთავად, ბავშვებს მოთხოვნილებები დროულად არ დაუკმაყოფილდებოდათ. თუ მე რიგით მეთვრამეტე ვარ, როდესაც ყველას გვშია, თავისთავად დროულად არ მიკმაყოფილდება ჩემი მოთხოვნილება. თუ მოთხოვნილება ყოველთვის დროულად მიკმაყოფილდება და არა ხანდახან ან ზოგჯერ, ამას მოაქვს განცდა, რომ მე ვარ სასურველი, მე ვარ მისაღები, რომ მე მელოდებოდნენ.“

ნინო ბუაძის თქმით, ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ბავშვთან თვალებით კონტაქტს, ღიმილს და მისდამი სითბოს გამოხატვას:

„ასევე მნიშვნელოვანია კონტაქტის მოთხოვნილება. ხშირად მშობლები ამბობენ, რომ არ აქვს მნიშვნელობა, ვინ დაიჭერს რძის ბოთლს ხელში, მაგრამ არის კიდევ უმნიშვნელოვანესი თვალით კონტაქტი, ღიმილი, რითიც ბავშვს გადავცემ, რომ ის არის სასურველი, მიხარია, ბედნიერი ვარ, ველოდებოდი. ამიტომაც არის საუბარი იმაზე, რომ მშობელი ეს არის კარი სამყაროსი. ის გეუბნება, რომ ეს სამყარო სასურველია, გელოდება და ღიაა შენთვის. ან გეუბნება, რომ შენ არ ხარ სასურველი, ხან ხარ სასურველი, ხან არა. ძალიან ბევრი უნდა იშრომო იმისთვის, რომ ვიღაცამ გაღიაროს. აქედან იწყება ყველაფერი. ამას ეძახიან მიჯაჭვულობის თეორიას. ამას სხვაგვარად ეძახიან უსაფრთხო მიჯაჭვულობას. მე ვენდობი, აქტიური გავდივარ, შემოქმედებითი გავდივარ ამ სამყაროში, ან არ ვენდობი, მეშინია, კრიტიკის მოლოდინი მაქვს.“

ნინო ბუაძე აღნიშნავს, რომ ბავშვს უნდა ავუხსნათ ყველაფერი, რასაც ის ვერ იგებს, რადგან გაურკვევლობა ბავშვებში სერიოზულ ტრავმებსა და ტკივილს იწვევს:

„როდესაც ბავშვი ვერ იგებს რამეს და მას არ უხსნიან, ეს წარმოქმნის უფრო მძაფრ ემოციებს. კონფლიქტის შემთხვევაში, სჯობს ბავშვმა უყუროს, ვიდრე ტიპიურად ვუთხრათ: „გადი შენს ოთახში!“ რატომ? იმიტომ, რომ იქ ის ყველაფერს უფრო მძაფრად წარმოიდგენს. როდესაც მას ინფორმაციას არ ვაწვდით, ამან შეიძლება იმხელა შიშები გააჩინოს, იმხელა ტრავმები. შესაძლოა, გაჩნდეს თვითბრალდების განცდა. როდესაც ბავშვს არ ვუხსნით რაღაცას, ის ფიქრობს, რომ იყო არასასურველი, რაღაც გააკეთა არასწორად. შეიძლება ბავშვმა თავი დაიდანაშაულოს. იფიქროს, რომ არ ისწავლა, არ ჭამა და იწყებს თვითბრალდებას. რაც ბევრად მტკივნეული და მატრავმირებელია, ვიდრე სიმართლის თქმა.“

„როდესაც ბავშვი ინიციატივას გამოხატავს, „მე თვითონ“ როდესაც იწყება, ხშირად ხდება, რომ ის არ არის ისეთი სრულყოფილი, როგორი მოთხოვნილებაც მშობელს აქვს. ვთქვათ ბავშვმა დახატა რვაფეხა და მას რვა ფეხი არ აქვს, მშობელი ერევა, რომ არ აქვს რვაფეხას ყველა ფეხი. ამით ის ბავშვს ეუბნება, რომ მისგან სრულყოფილ პროდუქტს ვერ იღებს. ამით ბავშვს ვეუბნებით: „არ ხარ საკმარისი, მე გაგაკეთებინებ, მე დაგაწერინებ.“ თუნდაც ბავშვმა მოკიდა რაღაცას ხელი და გადააადგილა, მას უხარია, მაგრამ არ ხდება ამის აღიარება. რა უნარები ვითარდება ბავშვებში? ის უნარები, რასაც მშობელი აღიარებს,“ - აცხადებს ნინო ბუაძე.

წყარო: ​რა დროს ძილია

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

„საიდან მოდის რთული ქცევა? როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენ...
​ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე ბავშვის რთული ქცევის გამომწვევ მიზეზებზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ რთულ ქცევას რამდენიმე სხვადასხვა მიზეზი აქვს:„მინდა შევეხო რთულ ქცევას, რაზეც ხშირად ვსაუბრობთ. ბავშვის ქცევა...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რატომ უჩნდებათ ბავშვებს აკვიატებული შიშები, როგორ უნდა დავეხმაროთ და რა ფრაზები არ უნდა გამოვიყენოთ მდგომარეობის გაუარესების თავიდან ასარიდებლად?

რატომ უჩნდებათ ბავშვებს აკვიატებული შიშები, როგორ უნდა დავეხმაროთ და რა ფრაზები არ უნდა გამოვიყენოთ მდგომარეობის გაუარესების თავიდან ასარიდებლად?

რატომ უჩნდებათ ბავშვებს აკვიატებული შიშები, როგორ უნდა დავეხმაროთ და რა ფრაზები არ უნდა გამოვიყენოთ მდგომარეობის გაუარესების თავიდან ასარიდებლად? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგი მარიამ შოვნაძე ესაუბრა.

- რატომ უჩნდებათ ბავშვებს აკვიატებული შიშები?

შიში ისეთივე მნიშვნელოვანი ემოციაა, როგორც სიხარული ან ბრაზი. შიშს შეუძლია გვიბიძგოს უსაფრთხოებისკენ და თვითდაცვის მექანიზმების ფორმირებისკენ. შიშის, როგორც ემოციის არსებობა ან გამოვლენა არავითარ შემთხვევაში არ არის დამაკნინებელი მდგომარეობა ან სისუსტის ინდიკატორი ადამიანისთვის, როგორც ხშირ შემთხვევაში, სამწუხაროდ, ასე მოიაზრებენ. შიშის არსებობა იმდენადვე დაშვებულია ბიჭებისთვის, როგორც გოგონებისთვის, ორივე სქესის შემთხვევაში თანაბრად მნიშვნელოვანია თავისუფალი სივრცე, დრო ემოციების გამოხატვისა და ვალიდაციისთვის. დაუშვებელია ისეთი ფრაზები როგორიც არის “ შენ ბიჭი ხარ, რისი გეშინია?!”

მთელი ცხოვრების მანძილზე შესაძლოა იცვლებოდეს შიშის წინაპირობა და გამოხატვის, რეაგირების ფორმები. პირველ რიგში,შეგვიძლია გამოვყოთ ასაკობრივი ეტაპებისთვის დამახასიათებელი შიშები:.

2 წლამდე ბავშვებს ეშინიათ მაღალი ხმების და უცხო სახეების;

2-4 წლის ბავშვებს ეშინიათ სიბნელის, ჭექა-ქუხილის, მშობლებთან განშორების და ასევე, ღამისქოთნის გამოყენების;

5-7 წლის ბავშვებს ეშინიათ ცუდი სიზმრების, ასევე შეცდომების დაშვებისა და მშობლების, მასწავლებლების იმედგაცრუების;

ბავშვებს, 7 წლიდან, შესაძლოა ეშინოდეთ ისეთი მოვლენების, რაც მათი თვალსაწიერის მიღმაა. იწყებენ ფიქრს ბუნებრივი კატასტროფებისა და სიკვდილის შესახებ, ეშინიათ ოჯახის წევრების გარდაცვალების. ასევე, ვლინდება შიში რეალური ობიექტების მიმართ( ობობა, გველი და ა.შ.).

- რამდენად არის ეს დამოკიდებული ოჯახურ მდგომარეობაზე?

გარდა ასაკობრივი ეტაპებისთვის დამახასიათებელი შიშებისა, ემოციის წინაპირობა შესაძლოა გახდეს ნებისმიერი უსიამოვნო, საფრთხის შემცველი გამოცდილება ბავშვისთვის. ასევე, აღმზრდელობით პროცესში დაშვებული შეცდომები, მაგალითად: “ თუ არ დაიძინებ, ბნელ ოთახში მარტო დარჩები”;“თუ არ შეჭამ მგელი მოვა და წაგიყვანს”; “ დღეს ბაღში კარგად თუ არ მოიქცევი, არ მოგაკითხავ” და ა.შ. მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს სახლში კონფლიქტები და მშობლის როლური მოდელი, თუ როგორ უმკლავდება თავად მშობელი შიშებს. ხშირად, მშობელს ეშინია, მაგალითად, ძაღლის და ეს ფაქტორი ხდება მაპროვოცირებელი ბავშვის შემთხვევაში.

- როგორ უნდა დავეხმაროთ ბავშვს, როდესაც რაღაცის ეშინია?

იმისთვის, რომ ეფექტურად შევძლოთ ბავშვის დახმარება, პირველ რიგში, ჩვენ ზრდასრულებმა უნდა გავიაზროთ თითოეული ემოციის მნიშვნელობა და არ გავაუფასუროთ, აქედან გამომდინარე, ბავშვს მივცეთ სირვცე და დრო გაზიარებისთვის. აუცილებელია, ბავშვმა მშობლისგან მიიღოს ვალიდაცია და ნორმალიზება. “ რისი გეშინია?!”, “ ნუ გეშინია!”, “ არაფერია საშიში” - ეს ფრაზები ბავშვს არ ეხმარება, პირიქით, უჩენს სირცხვილის, დანაშაულის განცდას და გარემოდან იღებს გაუფასურებას.

გაუზიარეთ საკუთარი გამოცდილება, თუ როგორ ახერხებდით შიშებთან გამკლავებას. ასწავლეთ სუნთქვითი სავარჯიშოები და „გრაუნდინგ“ ტექნიკები, აღნიშნული სავარჯიშოები შესაძლებელია ერთად გააკეთოთ,ეს აგრძნობინებს თქვენს მხარდაჭერას ერთი პრობლემის წინაშე.

ასევე, მნიშვნელოვანია, დავაკვირდეთ მიმდინარე პერიოდში ჩვენ რა მექანიზმების საშუალებით ვახერხებთ შიშებთან თუ სხვა ემოციებთან გამკლავებას, რაც ბავშვისთვის როლური მოდელია და მნიშვნელოვან ინფორმაციას აწვდის.

- როდის შეიძლება ჩავთვალოთ რომ შიში პრობლემაა და მივმართოთ სპეციალისტს?

თუ შიშები ბავშვს ყოველდღიურ ცხოვრებაში ხელს იმდენად უშლის, რომ ფუნქციონირების ხარისხზე ნეგატიურად აისახება, უმჯობესია მიმართოთ სპეციალისტს.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად