Baby Bag

7 აკრძალული ფრაზა, რომელიც ბავშვს არ უნდა უთხრათ

7 აკრძალული ფრაზა, რომელიც ბავშვს არ უნდა უთხრათ

მშობლებს შვილების წინაშე უდიდესი პასუხისმგებლობა ეკისრებათ. ბავშვთან საუბრისას სიტყვების სიფრთხილით შერჩევა აუცილებელია. ერთმა არასწორმა ფრაზამ, შესაძლოა, მთლიანად შეცვალოს ბავშვის წარმოდგენები სამყაროზე და მის განვითარებას ხელი შეუშალოს. ჩვენს სტატიაში იმ შვიდ ფრაზას გაგაცნობთ, რომელიც ბავშვს არავითარ შემთხვევაში არ უნდა უთხრათ.

1. „უფროსებს უნდა დაუჯერო!“

ბავშვს თუ ეტყვით, რომ მან უფროსებს უნდა დაუჯეროს, ის გადაწყვეტს, რომ ნებისმიერი უფროსი ადამიანი ჭკვიანი და სამართლიანია. ის ჩათვლის, რომ უცნობ ადამიანებსაც უნდა ენდოს. ბავშვი ვერ იგრძნობს საფრთხეს, რომელიც, შესაძლოა, უცხოსგან ემუქრებოდეს. ​უმჯობესია, თუ ბავშვს ეტყვით: „მშობლებს უნდა დაუჯერო!“ ამ შემთხვევაში ის გააცნობიერებს, რომ ნებისმიერი ზრდასრული ადამიანი სანდო არ არის და ყველას უპირობოდ არ უნდა დაუჯეროს.

2. „ნუ ხარ ძუნწი!“

ბავშვს თუ ხშირად გაუმეორებთ, რომ ის ძუნწია, პატარა გადაწყვეტს, რომ მან ყველას ყველაფერი უნდა გაუნაწილოს ან დაუთმოს, რაც მორჩილი ხასიათის ჩამოყალიბებას განაპირობებს. სამომავლოდ ის მარტივად დათმობს საკუთარ ფასეულობებს და მისწრაფებებს, თუ იგრძნობს, რომ სხვები ამისკენ უბიძგებენ. უმჯობესია, თუ ბავშვს ეტყვით: „იქნებ მეგობარს მისცე შესაძლებლობა, რომ ცოტა ხნით შენი სათამაშოთი ითამაშოს? იქნებ თოჯინები გაგეცვალათ?“ ბავშვს უფლება მიეცით, რომ საკუთარ ნივთებს ისე მოექცეს, როგორც სურს. თუ ბავშვი წინააღმდეგია, რომ სათამაშო სხვას დაუთმოს, ამის გაკეთებას ნუ აიძულებთ.

3. „ეს ვინ გასწავლა?“

როდესაც ბავშვი ცელქობს და მას მსგავს კითხვას უსვამთ, ის ფიქრობს, რომ მის ნეგატიურ ქცევაზე პასუხისმგებელი თავად არ არის. ბავშვი ჩათვლის, რომ მის ქცევაზე პასუხს მშობლები აგებენ. ​უმჯობესია ბავშვს ჰკითხოთ: „რატომ მოიქეცი ასე?“ ის თავად გეტყვით ნეგატიურად სხვების მიბაძვის გამო მოიქცა, თუ საკუთარი ნებით. ბავშვს თავისი ქცევის მიზეზების ახსნის შესაძლებლობა მიეცით.

4. „შეხედე, რა კარგი ბავშვია!“

ბავშვის თანდასწრებით მის თანატოლებს ხშირად თუ შეაქებთ, ის გადაწყვეტს, რომ თავად სათანადოდ კარგი არ არის. თუ ბავშვს სხვებს ადარებთ, მას თვითშეფასება უქვეითდება. თუ სხვები გარკვეულ საქმეს თავს თქვენს შვილზე უკეთ ართმევენ, ბავშვი გაამხნევეთ და უთხარით: „მე შენ მიყვარხარ! ამის გაკეთება შენც შეგიძლია!“ ყურადღება თქვენი შვილის შესაძლებლობებზე გაამახვილეთ.

5. „სახლში დაგელაპარაკები!“

​ამ ფრაზის მოსმენა ბავშვს აშინებს. ის ფიქრობს: „შეიძლება, მშობლებმა რაიმე მატკინონ, მეშინია და არ მინდა სახლში წავიდე.“ მშობლების მოსიყვარულე დამოკიდებულება მუქარით ჩანაცვლდება, ხოლო სახლი სახიფათო სივრცედ იქცევა, რომელიც ბავშვს არ მოსწონს. როდესაც ბავშვი ცუდად იქცევა, უმჯობესია უთხრათ: „მინდა გითხრა, რატომ ვარ გულნატკენი!“ თქვენს გრძნობებზე საუბარი ბავშვს უბიძგებს, რომ მომავალში უკეთ მოიქცეს.

6. „ჯერ პატარა ხარ, ვერ გაიგებ!“

თუ ბავშვი უხერხული კითხვით მოგმართავთ, მას უხეშად არ უნდა უპასუხოთ. ის ამ კითხვაზე პასუხის პოვნას სხვა ადამიანთან შეეცდება, რომელიც, შესაძლოა, კომპეტენტური საერთოდ არ იყოს. უმჯობესია, თუ ბავშვს მსგავს პასუხს გასცემთ: „ახლა ამ კითხვაზე პასუხს ვერ გაგცემ, ფიქრისთვის ცოტა დრო მომეცი!“ მსგავსი პასუხის მოსმენის შემდეგ ბავშვს თქვენ მიმართ მეტი ნდობა გაუჩნდება.

7. „ტირილი შეწყვიტე!“

ამ სიტყვების მოსმენის შემდეგ ბავშვი გადაწყვეტს, რომ ​ემოციების გამოხატვა ცუდია. ის საკუთარ თავში ჩაიკეტება და გარკვეული დროის შემდეგ დაფარულ განცდებს აგრესიული ფორმით გამოხატავს. უმჯობესია ბავშვს უთხრათ: „მითხარი, რა გაწუხებს, რატომ ტირი? რამემ ხომ არ შეგაშინა, რამე გტკივა?“ მსგავსი კითხვა ბავშვს თქვენთან სასაუბროდ განაწყობს, რაც მას ემოციების გამოხატვაში დაეხმარება.

მომზადებულია ​Brightside.me-ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

11 ჯადოსნური ფრაზა, რომლის გაგონება ყველა ბავშვს სჭირდება
​ჩვენი შვილებისთვის უამრავი თბილი და კარგი სიტყვის თქმა შეგვიძლია. მიუხედავად ამისა, არსებობს ისეთი სიტყვები და ფრაზები, რომლებიც ბავშვს ძალიან ეხმარება გახდეს უფრო ჭკვიანი, ძლიერი, გულისხმიერი და კეთ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად