Baby Bag

„დედის ყვირილი ბოროტებაა, გაღიზიანება ბოროტებაა... ამ ბოროტებაში გაზრდილ ბავშვს ფესვები გაუფუჭდება,“ - შალვა ამონაშვილი

აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა მშობლებს ურჩია, რომ დასჯა არ გამოიყენონ ბავშვის აღზრდის მეთოდად:

„რა არის დასჯა საერთოდ? ბავშვი ჩვენს ნორმებში არ მოექცა და იმის გამო, რომ მან გააცნობიეროს ეს, მას რაღაც უფლებებს ვართმევთ. არ გავუშვი ბავშვი სასეირნოდ, არ ვუყიდე ნაყინი. გაბრაზებული ვარ ამ დროს. კუთხეში დავაყენე, შეიძლება გავულაწუნე კიდეც. თუ ვინმე გონიერი ადამიანი ამაში აღზრდის ნატამალს ხედავს, გააგრძელოს ეს საქმე. რა ხდება კუთხეში დამდგარი ბავშვის თავში ამ დროს?! ერთხელ აეროპორტში დიდხანს მოგვიხდა ცდა. 3 წლის გოგო მამას ჰყავდა დაყენებული კუთხეში და უყვიროდა: არ გამოხვალ, ვიდრე არ მიხვდები, რა გააკეთე! რაგვარად მიხვდეს 3 წლის ბავშვი, რა გააკეთა ამისთანა. არადა ეხვეწება დედას, გამომიშვი, მაპატიეთო და მამა სჯის. ამას რა დავარქვა მე? იტყვის მამა, რომ მე ბავშვი მიყვარსო? არ უყვარს! დედა, რომელიც არ ეხმარება ბავშვს, იტყვის მიყვარსო? არ შეიძლება სიყვარულის შეწყვეტა!

შეურაცხყოფა, დამცირებაა დასჯა. ამ პირობებში ის სანუკვარი პროცესი, რასაც აღზრდა ჰქვია, აღარ არსებობს. ისიც იმსხვრევა, რასაც მივაღწიე. დასჯა არ არის აღზრდის მეთოდი. ბავშვი სიყვარულში უნდა გაზარდო, რომ მოსიყვარულე გაგიხდეს. ბავშვი კი არ უნდა დასაჯო, სინდისთან უნდა მიიყვანო, რომ იმან თავისი თავი თუ უნდა თვითონ დასაჯოს. თვითონ ვკითხოთ, შეაფასე რაც მოხდა, როგორც მოხდა, ის გააკეთე რაც საჭიროა. თვითაღზრდამდე მივიყვანოთ ბავშვი, თვითგანცდამდე, რომ რატომ გავაკეთე მე ეს.

დაანებეთ ამ დასჯას თავი. თუ დასჯა გინდათ ბავშვისა, ჯერ თქვენ დადექით კუთხეში და საკუთარი თავი დასაჯეთ. განა ცოტა გაქვთ ჩადენილი დანაშაული?! ერთმა ბავშვმა ინატრა, იქნებ ისეთი შენობები ააშენოთ, რომ კუთხე არ ჰქონდეს ამ შენობებსო, რადგან მშობლები სულ კუთხეში მაყენებენო. ხომ ყველამ იცით, რომ მშობლის მაგალითი აღზრდის ძალაა. მიეცით ეს მაგალითები. დასჯას მისცემთ, დაგსჯით მერე შვილი თქვენ. დედის ყვირილი ბოროტებაა, გაღიზიანება ბოროტებაა. ამ ბოროტებაში გაზრდილ ბავშვს, თუ ბებიამ, ბიძამ, მასწავლებელმა არ გადაარჩინა, ფესვები გაუფუჭდება. სიტყვა დასჯა პედაგოგიკაში არ უნდა არსებობდეს. ბავშვი რაღაც ცუდს აკეთებს? მე შემიძლია ავუხსნა მას, რა მოჰყვება ამას. 3-5 წლის ბავშვი დამიჯდება და მომისმენს, თუ წყნარად ველაპარაკები. ის იფიქრებს ამაზე, შეწუხდება, შეიძლება იტიროს. უთხარით ბავშვს: „დაჯექი სავარძელში და დაფიქრდი, კარგი იყო ეს ქცევა, თუ არ იყო კარგი, განსაჯე ეს თვითონ.“ ხომ შეწუხდება ბავშვი? ეს წუხილი არის თვითდასჯა. სიტყვა დასჯა ამოვაგდოთ ხმარებიდან და არცერთი დედა და მამა არ შემეკამათოს, აბა როგორ სხვანაირადო. თუ არზრდაზე მკითხავთ ასეა და თუ მკითხავთ, როგორ დავამშვიდო ბავშვი, როდესაც ყველაფერს ანგრევსო, მაშინ დაუყვირე, დამშვიდდება და შენც მშვიდად იქნები, მაგრამ ამას რა დავარქვა, არ ვიცი,“ - მოცემულ საკითხზე შალვა ამონაშვილმა საქართველოს პირველ არხზე „ტელესკოლის“ ეთერში ისაუბრა.

წყარო:​ „ტელესკოლა“

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,როდესაც ბავშვი ბრაზობს, შესაძლოა, ამის მიღმა ძალიან ბევრი ემოცია იმალებოდეს"

,,როდესაც ბავშვი ბრაზობს, შესაძლოა, ამის მიღმა ძალიან ბევრი ემოცია იმალებოდეს"

რას გამოხატავს ბავშვი გაბრაზებით და როგორ უნდა მიხვდეს მშობელი, რაც განიცდის ამ დროს მისი შვილი - ამის შესახებ ფსიქოლოგმა, ხათუნა დოლიძემ ისაუბრა.

,,როდესაც ბავშვი ბრაზობს, შესაძლოა, ამის მიღმა ძალიან ბევრი ემოცია იმალებოდეს. მაგალითად, შესაძლოა, ის გვეუბნება, რომ აკლია უსაფრთხოების განცდა  და უფროსებისგან სურს, მოაქციონ გარკვეულ ჩარჩოებში... ან იმედგაცრუებულია, დაღლილია და ა.შ. ბრაზი არის ადაპტაციური ემოცია, რომელიც ადამიანს ეხმარება, რომ საფრთხე აღიქვას. ერთი შეხედვით, ის თითქოს ადვილი გამოსახატავია, მაგრამ რეალურად სიბრაზის დროს ვართ სუსტები და მოწყვლადები. პატარები ამ დროს განსაკუთრებით იმპულსურები არიან, რადგან განვითარების პროცესში იმყოფებიან, ჯერ არ აქვთ გამომუშავებული თვითკონტროლი. 

მცირე ასაკის ბავშვებს შეუძლიათ, ისწავლონ ბრაზის მართვა, მაგრამ ამისთვის მათ სჭირდებათ თანმიმდევრული მიდგომა და მოთმინება. როდესაც ის ბრაზს განიცდის, შიშის განცდაც ეუფლება. ის ფიზიოლოგიური ცვლილებები, რაც ამ დროს მის ორგანიზმში მიმდინარეობს, გონებას იმდენაც მოიცავს, რომ ბავშვებს უძნელდებათ გონივრულად მოქმედება. იმის გაგება, რომ ბრაზი არის სხეულის განგაში, რომელიც რაღაცას გატყობინებს, უკვე ეხმარება ბავშვს იმაში, რომ გაუმკლავდეს განცდებსა და ემოციებს. მათ უმეტესობას სჭირდება უფროსების დახმარება, რათა მართოს ბრაზი და დაარეგულიროს ნერვული სისტემა. უფროსის მხრიდან მნიშვნელოვანია იმის ძიება, თუ რა ამშვიდებს და რა აღადგენს ბავშვის ემოციურ ბალანსს. პატარებისთვის  პირველი დახმარება გახლავთ მშობლის მხრიდან სიმშვიდის შენარჩუნება. როდესაც ბავშვი ბრაზობს და ხედავს მშობელს, რომელმაც ასევე დაკარგა კონტროლი, ეს კიდევ უფრო ზრდის შიშს. ბრაზის მართვის სწავლების საუკეთესო იარაღი არის ემპათიით მოსმენა. ამით არა მხოლოდ ემოციურ მხარდაჭერას აღმოვუჩენთ ბავშებს, არამედ ვუმტკიცებთ რწმენას, რომ უარყოფით ემოციებთან გამკლავება შესაძლებელია. 

გაზარდეთ ბავშვების ემოციების ცოდნა, ესაუბრეთ ემოციებზე, ასწავლეთ სიტყვები ემოციების გამოსახატავად. როდესაც სიტყვებით იწყებ ემოციების გამოხატვას, იქ უკვე გრძნობების ქმედებით გამოხატვა აღარ გჭირდება. ბავშვმა უნდა ისწავლოს, რომ ბრაზი ნიშანია, რათა დაფიქრდე, შეჩერდე, დაამშვიდო შენი თავი და იფიქრო გამოსავალზე", - ამბობს ხათუნა დოლიძე.


წყარო: ,,​რჩევები მშობლებს"

წაიკითხეთ სრულად