რა არის ბედნიერება და როგორ უნდა იარსებოს მან ჩვენს ყოველდღიურობაში - ამის შესახებ პოზიტიური და ტრანსკულტურალური ფსიქოკონსულტანტი, ეკატერინე ყიფიანი გადაცემაში - ,,დილა მშვიდობისა საქართველო" საუბრობს.
,,ადამანები ყოველთვის ცდილობენ, იყვნენ ბედნიერები. თეორიულად ეს ყველამ შესანიშნავად ვიცით, პრაქტიკულ დონეზე არცთუ ისე მარტივია ამის განხორციელება. ბედნიერი ადამიანების ქცევები და ჩვევები ძალიან ჰგავს ერთმანეთს - სასაუბრო ერთნარი აქვთ, ემოცია ერთნაირი აქვთ, განწყობა ერთნაირი აქვთ, ერთნაირად ფიქრობენ ყველაფერთან მიმართებთ. მაგრამ თუკი ადამიანს ბედნიერების განცდა აკლია, მას ნეგატიური ქცევები აქვს. ბუნებრივია, ამ ყველაფერს თავის მიზეზები აქვს, ჩვენს საკუთარ ქვეცნობიერში უნდა ჩავიხედოთ კარგად, ყველაფერი კარგად გავაცნობიეროთ, რადგან არ არის მარტივი, დამოკიდებულები ვიყოთ იმ გარემო ფაქტორებზე, რომლებსაც ჩვენ ვერ ვაკონტროლებთ.
შეიძლება ითქვას, ადამიანი საკუთარ ბედნიერებას თვითონ ქმნის. გამცემი ადამიანი ყოველთვის ძალიან ბედნიერია. ბევრჯერ მსმენია - იცი, რა, არ დამიფასა არაფერი. მე ყოველთვის გავცემ, მაგრამ ვერ ვიღებ. თუკი ადამიანი გასცემს იმიტომ, რომ მიიღოს უკან, ეს უკვე აღარ არის სიკეთე. შესაბამისად, ის ადამიანი, რომელიც გასცემს უანგაროდ, თვითონ ივსება ბედნიერებით. თუ დააკვირდებით, საზოგადოებაც კეთილგანწყობლია ამ ადამიანის მიმართ.
ადამიანი მუდმივად უნდა მუშაობდეს იმისთვის, რომ საკუთარი ,,მე" შექმნას და არ ჰქონდეს შიში, რომ თავისი თავი გამოხატოს განსხვავებულად. ჩვენ ამისთვის გვჭირდება შრომა. უბრალოდ, კარგად უნდა მოვუსმინოთ საკუთარ თავს. ყოველწამიერად და ყოველწუთიერად, ჩვენ ვქმნით საკუთარ ბედნიერებას. როდესაც ჩვენ ვართ ბედნერები, სწორედ ამ დროს გამოიყოფა ის მნიშვნელოვანი ჰორმონები, რომლებიც დიდი ბედნერებით გვავსებს, ეს კი ჩვენს განწყობაზე ასახება. რა თქმა უნდა, ეს გადამდებია სხვა ადამიანებისთვის, რომლებიც ჩვენ გარშემო იმყოფებიან.
შეიძლება, რაიმე კონკრეტული მიზნის გამო გამოვტოვოთ მნშვნელოვანი ბედნიერებებ, ეს არის ჩვენი ახლობლები. ჩვენ რასაც ვფქრობთ ყოველდღიურად, სწორედ ეს არის ჩვენი ცხოვრება", - ამბობს ეკატერინე ყიფიანი.
,,ყველაფრის იუმორში გადატანა მეგობრულ ურთიერთობას შესაძლოა აძლიერებდეს, მაგრამ ქორწინებაში არამომგებიანია''
სიცილისა და დაცინვის თემაზე ფსიქოლოგმა გაგა ნიჟარაძემ პირველი არხის გადაცემაში ,,დღის კოდი'' ისაუბრა.
,,სიცილის წარმომავლობაზე დიდი კამათი იყო, ბევრ ადამიანს „უმტვრევია“ თავი. ითვლებოდა რომ სიცილსა და იუმორზე მონოპოლია ადამიანს აქვს, მაგრამ ამ ბოლო დროს აღმოაჩინეს, რომ მთლად ასე არ არის. უმაღლეს მაიმუნებში - შიმპანზეს, ორანგუტანგს, გორილას აქვთ იუმორის მსგავსი რამ, იცინიან ღიტინის დროს, სპეციფიკურ გამომეტყველებას ღებულობენ უწმაწურ ქმედებებზე, რომელსაც თვითონვე აკეთებენ და უხარიათ. რა თქმა უნდა, მას შემდეგ იუმორმა ფორმირება განიცადა და ბევრი მოსაზრება არსებობს თუ რატომ განვითარდა. პირველი, ეს არის სტრესის მოსახსნელი საშუალება და მეორე, ფლირტი. იუმორის მქონე ადამიანები, განსაკუთრებით მამაკაცები, წარმატებით სარგებლობენ საწინააღმდეგო სქესთან.''
გაგა ნიჟარაძის თქმით, ითვლება, რომ ადამიანს იუმორი უჩნდება პირველი წლის ბოლოდან. როდესაც ერთი წლის ბიჭი ან გოგო ხედავს, რომ დედამისი მის საწოვარიან ბოთლს იღებს და ვითომ სვამს, ამაზე ეღიმება. ესე იგი, ის ხედავს შეუსაბამობას, შეუსაბამობა კი აუცილებელი ნიშანია იუმორისა. ერთი ფრანგი ფსიქოლოგი აღწერს შესანიშნავ ამბავს. ზაფხულის დილაა, ის ზის თავის ოთახში და შემოდის მისი პატარა შვილიშვილი, სამი წლის გოგო. მიდის და ეუბნება- „ბაბუ, საღამომშვიდობისა“ (ამ დროს დილაა) და ამაზე ბავშვი იცინის. ეს არის დიდი ნაბიჯი ადამიანის განვითარებაში, როდესაც ის ხვდება, რომ შეუძლია გადატრიალების შექმნა სამყაროში, თავისი სიტყვით. ანუ, შეუძლია თქვას დილით - საღამომშვიდობის და ამით არ დაინგრევა ქვეყანა.
,,როდესაც ადამიანი ცუდ მდგომარეობაშია და ამ დროს, იუმორს არ კარგავს, ეს მის თავისუფლებაზე მეტყველებს. ცნობილ პოეტს, ფრანცუა ვიიონს ჩამოხრჩობა მიუსაჯეს და მან სიკვდილის წინ დაწერა - „რას იწონის ჩემი ტანი, ხვალ ჩემი კისერი გაიგებს“- ამას რომ დაწერ სიკვდილის წინ დიდი შინაგანი თავისუფლების მატარებელი უნდა იყო.''
როგორც ფსიქოლოგი აღნიშნავს, იუმორის გრძნობა არის ინდივიდუალური. სად გადის ზღვარი არ ვიცი, ვიღაცას აქვს, ვიღაცას არა. აი მაგალითად, მე წამიკითხავს ნაწარმოები, რომელიც თურმე იუმორისტულად არის დაწერილი, მაგრამ ვერ მივხვდი, გერმანული იუმორია ასეთი. ასევე, ეთნიკური იუმორიც თავისებურია, ის რაც ერთ ადგილას სასაცილოა, მეორეგან სრულიად შეუსაბამოა.
,,ხშირად, იუმორი არის თავდაცვის საშუალება. აი, ახლა მე რომ ჩამოვვარდე ამ სკამიდან, შევეცდები გავიცინო, რადგან ამ მარცხის გადაფარვას იუმორით შევძლებ. მაგალითად, საშუალო ასაკის მასწავლებელი, რომელიც მარტოა სახლში და დაჯდომის დროს ჩაუტყდა სკამი, არაფერს იტყვის, შეიძლება ქმარი მოიხსენიოს, რატომ არ იყიდა სკამიო და ა.შ. ის არ ეცდება იუმორი შემოიტანოს მოქმედებაში. ასევე იქნება პირველ კლასელებთან, რადგან ამ ბავშვების წინ ეს მარცხი მის თვითშფასებას ზიანს არ მიაყენებს, მაგრამ თუ იგივე მოხდა თანამშრომლების თანდასწრებით, მაშინვე დაიწყებს სიცილს,'' - დასძინა გაგა ნიჟარაძემ.
რამდენად შეიძლება დაცინვა იყოს მსუბუქი?
,,თუ რომის პაპს დასცინებ - ერთია და თუ შენს მეგობარს - მეორე. ყველაფრის იუმორში გადატანა მეგობრულ ურთიერთობას შესაძლოა აძლიერებდეს, მაგრამ ქორწინებაში არამომგებიანია. თუ პრობლემა იუმორში გადაჰყავს ქმარს, ცოლი ამას ვერ გაუგებს. ასე რომ, იუმორს თავისი ადგილი აქვს.
ასევე, არსებობს შავი იუმორი, როდესაც ვიცინით ისეთ რამეზე, რაზეც არ უნდა ვიცინოდეთ. შავი იუმორის განსაზღვრებაა ასეთი, რომ ის ჰგავს ფეხებს, ზოგს აქვს, ზოგს არა. ცნობილია, რომ შავკანიანები, შავკანიანების შესახებ ანეგდოტებზე არანაკლებად იცინიან, ვიდრე თეთრკანიანები. ეს იმის მაჩვენებელია რომ ორ ერს შორის გარკვეული დაძაბულობა არსებობს, მაგრამ სერიოზული არა. აი, ოსური ანეგდოტები იმ დღეს მოისპო, როდესაც ცხელ ფაზაში გადავიდა ქართულ-ოსური ურთიერთობები.
ბატონი ზიგმუნდ ფროიდი ამბობდა, რომ ანეგდოტის სამი ძირითადი თემა არსებობს: სექსი, ტუალეტი და პოლიტიკა. დიდი ხანია აღარ გამიგია პოლიტიკაზე ანეგდოტები (როგორც ორთქლის გამოშვების საშუალება), რაც შეიძლება იმის ნიშანი იყოს რომ არ ვართ ისე ცუდად, რომ ეს დაგვჭირდეს. ადამიანს, რომელსაც თვითონ უფლებები დათრგუნული აქვს და არ არის კარგად, ყველაზე ძლევამოსილი ფიგურა გამოჰყავს ისე, როგორც იდიოტი.''
,,ინტერნეტის დიდი ჭია არ ვარ და კარგად არ ვიცნობ ამ სამყაროს, მაგრამ შემიძლია ვთქვა, რომ როდესაც პასუხისმგებლობა მოხსნილია (ანონიმურობიდან გამომდინარე), ადამიანი აკეთებს უფრო უარყოფითს, ვიდრე მაშინ როდესაც ეშინია რომ გამოიჭერენ.''
