Baby Bag

,,ხშირია შემთხვევები, როდესაც ბავშვი უბრალოდ იღლება, იფიტება და ამ დროს ეწყება გაღიზიანება" - თამარ გაგოშიძე

,,ხშირია შემთხვევები, როდესაც ბავშვი უბრალოდ იღლება, იფიტება და ამ დროს ეწყება გაღიზიანება" - თამარ გაგოშიძე

,,ცნება ,,აგრესიას" როგორ იყენებენ ხოლმე მშობლები, ეს არის ძალიან საინტერესო. როდესაც ვეკითხებით, რომ გთხოვთ, აღწერეთ, რას უწოდებთ ,,აგრესიულ ქცევას", აღმოჩნდება ხოლმე, რომ ქცევა არ არის  აგრესიული. ეს უბრალოდ არის ბავშვის მინიშნება მის საჭიროებაზე, იმაზე - თუ რა აწუხებს მას. ბავშვს რაღაც აწუხებს - აქვს ემოციური მდგომარეობა, ამას ვერ გამოთქვამს და  გარედან ეს ჩანს აგრესიულ ქცევად", - ამის შესახებ ნეიროფსიქოლოგმა, თამარ გაგოშიძემ ,,რადიო  ფორტუნას" ეთერში ისაუბრა.

,,მაგალითად, ძალიან ხშირია შემთხვევები, როდესაც ის უბრალოდ იღლება, იფიტება და ამ დროს ეწყება გაღიზიანება. ჩვენ ეს უნდა გავიგოთ - რომ ბავშვი დაიღალა და შესაბამისი პრევენციული ზომები გავატაროთ. საბავშვო ბაღში ხდება ხოლმე ასე, რომ ამბობენ აღსაზრდელზე - აგრესიულად იქცევა. რომ ვეკითხებით, რომელ საათზე იქცევა ,,აგრესიულად", გვეუბნებიან, მაგალითად, რომ ასე პირველი საათისთვის, სადილამდე. იქნებ, ბავშვი დაიღალა და ეძინება? ამას ყურადღებას არ აქცევენ. ჩვენ ჩვენი გადმოსახედიდან ვმოქმედებთ და გვგონია, რომ ისინი ყველაფერს იტანენ. იქნებ, შია? ასევე, მაგალითად, წაიყვანეთ ბავშვი მოლში და, მადლობის ნაცვლად, გაგიმართათ ისტერიკა. ჯერ კარგად უნდა გაარკვიოთ, რატომ იქცევა ასე. ბავშვის ეს ქცევა არ არის მექანიკური, მას აქვს საკუთარი მიზეზები. 

როდესაც ჩვენ ვეუბნებით მშობლებს, იგნორირება გაუკეთონ არასასურველ ქცევას, ამ შემთხვევაში, როდესაც ბავშვი კანფეტს ითხოვს და ის შიშით აძლევს იმის გამო, რომ მისმა შვილმა რაიმე არ დაიშავოს, ამასთან, იგნონირება გაუკეთა ბავშვის ტირილს, ამას ისინი მექანიკურად ავრცელებენ ყველაფერზე. მაგალითად, შენ ვერ გაუკეთებ იგნორირებას ფაქტს, როდესაც ბავშვი შუა მოლში დაიღალა და ტირის. ამ დროს მას უნდა მოეფერო, დაამშვიდო, გადაატანინო ყურადღება... იცით, რა არის მთავარი რჩევა? შენს შვილს უყურო, გაიგო, რატომ იქცევა ის ასე. ჩვენთვის უფრო ადვილია რეცეპტი - დავსაჯოთ-არ დავსაჯოთ, მივაქციოთ ყურადღება - არ მივაქციოთ ყურადღება. ეს ასე არის არის. არსებობს შემთხვევები, როდესაც უნდა მივაქციოთ ყურადღება, ასევე, როდესაც უნდა გავუკეთოთ იგნორირება და  არის შემთხვევები, როცა დასჯა ნიშნავს სიამოვნების მოკლებას, ფსიქოლოგების ენაზე", - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო: ,,​რადიო ფორტუნა"

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ ვმართოთ ბავშვებში უარით გამოწვეული აგრესიული ქცევა?

როგორ ვმართოთ ბავშვებში უარით გამოწვეული აგრესიული ქცევა?

ხშირად ბავშვები აგრესიულად იქცევიან, თუ გარკვეულ სურვილს არ შეუსრულებ. როგორ ვმართოთ მათი აგრესიული ქცევა? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ლელი ყიფიანი.

- ხშირად ბავშვები აგრესიულად იქცევიან, თუ გარკვეულ სურვილს არ შეუსრულებ. რა დროს უნდა ვუთხრათ უარი მათ?

- აგრესია ეს არის ქმედება ან მუქარა, რომელიც მიზნად ისახავს სხვა ადამიანისთვის ფიზიკური და ფსიქოლოგიურიზიანის მიყენებას. ის ბავშვებისა და მოზარდების მნშვნელოვან სოციალურ პრობლემას წარმოადგენს. ბავშვები, რომლებიც აგრესიულად იქცევიან, შესაძლოა ზიანი მიაყენონ არამარტო საკუთარ თავს, არამედ ოჯახს თანატოლებს და მთლიანად საზოგადოებას.

კვლევები აჩვენებს რომ ბავშვები, რომლებიც გამოირჩევიან აგრესიული ქცევებით, უფრო მეტად აღენიშნებათ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები და მომავალში შესაძლოა ადგილი ჰქონდეს ფსიქო აქტიური ნივთიერებების მოხმარებას და ჩართული იყვნენ ძალადობრივ ქმედებებში. ბავშვებში აგრესია შესაძლოა სხვადასხვა სახით გამოვლინდეს: ტირილი, ბრაზი, ჩქმეტა, კბენა, ყვირილი, ფეხების ბაკუნი დარტყმა, სხვების ან საკუთარი ნივთების დაზიანება, შეურაცხყოფისმიყენება, დაცინვა, მუქარადა ბულინგი .

აგრესიული ქცევა შესაძლებელია იყოს 2 სახის: ინსტრუმენტული და მტრული.

ინსტრუმენტულ აგრესიას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზანი და საკმაოდ გავრცელებულია მცირეწლოვან ბავშვებში. ინსტრუმენტული აგრესიის ერთ-ერთი ახსნა მდგომარეობს იმაში, რომ ამ ასაკის ბავშვებს არ აქვთ ენობრივი და სოციალური უნარები, ამიტომ მიმართავენ ინსტრუმენტულ აგრესიას საკუთარი თავის დამკვიდრებისთვის. ხოლო უფრო მოზრდილ ასაკში ინსტრუმენტული აგრესიული ქცევა შესაძლებელია აიხსნას მიზანდასახულობით, საკუთარი მიზნების მიღწევა, წარმატებისკენ მისწრაფებით და სირთულეების დაძლევით.ასეთ შემთვევაში, აღზრდა მიმართული უნდა იყოს იქითკენ რომ მოხდეს კონტროლი დამანგრეველი, დამაზიანებელი ფორმების და წახალისება იმ ასპექტებისა, როგორიცაა მიზანსწრაფულობა, საკუთარი აზრის დაცვა, არას თქმაიმაზე, რაც მას არ სურს ან არ სიამოვნებს. რაც შეეხება მტრულ აგრესიას, არ არსებობს რაიმე ერთი მიზეზი იმისა თუ რატომ იქცევიან ბავშვები აგრესიულად, თუმცა არსებობს გარკვეული მახასიათებლები, რამაც შესაძლებელია გამოიწვიოს ან გაზარდოს აგრესიული ქცევის გამოვლენა. ეს შესაძლოა იყოს ემოციების რეგულაციის სირთულე და სოციალური უნარების დეფიციტი. დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნილებები, როდესაც ბავშვმა უკვე ამოწურა ყველა სხვა გზა მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად, რომლის დროსაც აგრესიის გამოვლენა შესაძლებელია იყოს ბრძოლა გადარჩენისთვის ან უკავშირდებოდეს მშობლის მიერ აკრძალვებს, შეზღუდვებს. გარდა ამისა, ის შეიძლება გამოიწვიოს ძლიერმა ფრუსტრაციამ, ან ტრავმულმა გამოცდილებამ. რისკ ფაქტორს ასევე წარმოადგენს დასწავლილი ქცევა, მაგალითად, როგორ ურთიერთობენ ოჯახის წევრები ერთმანეთთან, როგორ აგვარებენ პრობლემებს ერთამანეთში და ბავშვთან მიმართებაში. როგორი გარემოა ოჯახში: ზედმეტად მკაცრიმიდგომა ან უგულებელყოფა, არათანმიმდევრული მიდგომები, როდესაც ბავშვს არ აქვს ემოციური მხარდაჭერა, სითბო და სიყვარული მშობლებისგან. ასევე,მნიშვნელოვანია სოციალური, ეკონომიკურიგენეტიკური, ბიოლოგიური და ბიოქიმიური ფაქტორები.

იმისათვის რომ შეამციროთ ან აღმოფხვრათ აგრესიული ქცევის გამოვლენა, მნიშვნელოვანია: უფროსებმა დაამყარონ მყარი ურთიერთობები და შეუქმნან უსაფრთხო სტაბილური და სტრუქტურირებული გარემო.

- როგორ ვასწავლოთ უარის მშვიდად მიღება?

გთავაზობთ რამდენიმე რჩევას, როგორ მართოთ აგრესიული ქცევა:

  1. მკაფიოდ განსაზღვრული წესები და მოლოდინები;
  2. ბავშვი უნდა გრძნობდეს მხარდაჭერას და რომ მისი გესმით;
  3. შეაქეთ და წაახალისეთ მისი კარგი ქცევა;
  4. რაც შეიძლება მეტ აქტივობებში ჩართეთ, რომ მისი ენერგიები წარიმართოს სასარგებლო საქმიანობისკენ;
  5. პრობლემის გადაჭრა უნდა მოხდეს მაშინვე ,როგორც კი ის წარმოიშობა;
  6. მნიშვნელოვანია გამომწვევი მიზეზის დადგენა, რა სიტუაცია ან მოვლენები იწვევს ბავშვის აგრესიულ ქცევას;
  7. დაეხმარეთ ემოციების მართვაში და მისთვის აუციელებელი უნარჩვევების გამომუშავებაში;
  8. დაუწესეთ შეზღუდვები და სანქციები (მაგალითად, მისთვის ყველაზე სასურველი აქტივობის ან ნივთის აკრძალვა გარკვეული დროით) იმისათვის, რომ სასურველ ქცევას მიაღწიოთ. აუციელებელია დაიცვათ, ზედმიწევნით წინააღმდეგ შემთხვევაში ქცევა გახდება მანიპულატორული;
  9. მართეთ საკუთარი ემოციები, თუ აგრესიაზე აგრესიით უპასუხებთ ბავშვი/ მოზარდი ჩათვლის რომ სასურველს მიაღწია.

- რას ურჩევდით მშობლებს?

მიუხედავად ყველაფრისა აგრესიული ქცევის მართვის ყველაზე მნიშვნელოვანი გზაა ბავშვისთვის, უსაფრთხო, სტაბილური და მოსაიყვარულე გარემოს შექმნა. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად