Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„20 კვადრატულ ოთახში რომ ერთდროულად ზის 20 ბავშვი, ეს, რა თქმა უნდა, არის ინფექციის განვითარების მაღალი რისკი,“- პედიატრი თემურ მიქელაძე

„20 კვადრატულ ოთახში რომ ერთდროულად ზის 20 ბავშვი, ეს, რა თქმა უნდა, არის ინფექციის განვითარების მაღალი რისკი,“- პედიატრი თემურ მიქელაძე

პედიატრმა თემურ მიქელაძემ საბავშვო ბაღებში რეგულაციების დაცვის პრობლემებზე ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ვირუსების აქტიურად გავრცელება სწორედ წესების დაუცველობის გამო ხდება:

„ჩვენ როდესაც ბაღში დავდიოდით, იქ იყო სხვა რეგულაციები. ერთ ბავშვს უნდა ჰქონოდა 5-6 კვადრატული გამოყოფილი. განსაკუთრებით ეს ეხება კერძო ბაღებს. აბა, შედით ახლა თქვენ რომელიმე კერძო ბაღში. 20 კვადრატულ ოთახში რომ ერთდროულად ზის 20 ბავშვი ან 10 ბავშვი, ეს, რა თქმა უნდა, არის ინფექციის განვითარების მაღალი რისკი. ეს ინფექცია განვითარდება წლის განმავლობაში 5-6 ან 10-ჯერ. ადრე მე მშობლებს ვაძლევდი რეკომენდაციებს, რომ არ წაეყვანათ ბავშვები, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ სჯობს, ბავშვები ადრეული ასაკიდანვე შევიყვანოთ ბაღებში.

მინდა, რომ ბაღები იყოს სწორად დაპროექტებული. სახელმწიფო ბაღებში მეტ-ნაკლებად მოგვარებულია ეს პრობლემა. იქ თვეში ერთხელ მაინც შევა ვიღაც და კონტროლდება მეტ-ნაკლებად. კერძო ბაღებში არ არის ეს რეგულაციები. დღის განმავლობაში ბავშვები უნდა გავასეირნოთ, გავანიავოთ ოთახები. პანდემიის დროს ერთ გაკვეთილზე ორჯერაც შეიძლება განიავება. ისე არ უნდა გავანიავოთ, რომ ბავშვებიც ოთახში იყვნენ. როდესაც ბაღი სველი წესით ლაგდება, ერთი და იმავე ნივთიერების შემცველი ხსნარი ხუთ ოთახში არ უნდა მოუსვა. 80% შემთხვევაში იგივე ხდება ყველა სკოლაშიც. თუ ამ რეგულაციებს დავიცავთ, რა თქმა უნდა, ბავშვი დაინფიცირდება ვირუსული ინფექციებით და არა ბაქტერიული ინფექციებით. ევროპაშიც ხდებიან ბავშვები 10-ჯერ ავად, მაგრამ იქ მშობელმა იცის, რომ ბავშვს დიზენტერია და სალმონელა არ დაემართება. იქ იმდენად სწორად არის დამუშავებული შემხები ზედაპირები, აცრები სწორად აქვთ ბავშვებს ჩატარებული და მძიმე ინფექციები იქ ბავშვებს არ ემართებათ. ჩვენთან არ არის ეს რეალობა,“ - მოცემულ საკითხზე თემურ მიქელაძემ რადიო „ფორტუნას“ ეთერში ისაუბრა.

წყარო:​ რადიო „ფორტუნა“

წაიკითხეთ სრულად