Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ხშირ შემთხვევაში სტაფილოს, კიტრს ხელში აძლევენ ბავშვს ერთი წლის ასაკიდან, რაც მთელი რიგი რისკების მატარებელია,“ - პედიატრი ეკა უბერი

„ხშირ შემთხვევაში სტაფილოს, კიტრს ხელში აძლევენ ბავშვს ერთი წლის ასაკიდან, რაც მთელი რიგი რისკების მატარებელია,“ - პედიატრი ეკა უბერი

პედიატრმა ეკა უბერმა ბავშვისთვის ხილის მიწოდების წესებზე ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ახალი პროდუქტის შეთავაზებისას ყოველთვის სიფრთხილე უნდა გამოვიჩინოთ:

„ბავშვს შეიძლება ყველაფერი დავაგემოვნებინოთ, მაგრამ გარკვეული პერიოდებით. ახალი პროდუქტის დაგემოვნება ხდება 4-5 დღის განმავლობაში, რადგან შეიძლება ბავშვს მან მისცეს ინდივიდუალური რეაქცია. რამდენიმე ახალი პროდუქტის მიცემა სასურველი არ არის. პირველ რიგში, ხდება მცირე რაოდენობით დაგემოვნება. სანამ ბავშვს ღეჭვის ფუნქცია არ ჩამოუყალიბდება, ცოცხალი ხილი ან ბოსტნეული უნდა მიიღოს გახეხილი სახით. ხშირ შემთხვევაში კიტრს, სტაფილოს, ხელში აძლევენ ბავშვს ერთი წლის ასაკიდან, რაც მთელი რიგი რისკების მატარებელია, პირველ რიგში, გადაცდენის. ბავშვმა შეიძლება კარგად მოკბიჩოს, მაგრამ დიდი ზომის ულუფა იყოს და გადაცდენის ალბათობა ამ შემთხვევაში ძალიან მაღალია.

ორთქლზე მომზადებული პროდუქტი უფრო ნაკლებად ალერგიული შეიძლება იყოს, შედარებით იოლი მოსანელებელია. შესაძლებელია, პირველად ბოსტნეული და ხილი ორთქლზე მომზადებული სახით მივცეთ ბავშვს. ექვსი თვის ასაკიდან თავისუფლად შეიძლება ხილის ხილფაფების სახით დაგემოვნება. კენკროვანიც შეიძლება, მაგრამ ამ შემთხვევაში ცოტა ფრთხილად უნდა ვიყოთ. მარწყვის წიპწები შეიძლება იყოს ტოქსიკური, განსაკუთრებით სამ წლამდე ასაკის ბავშვებში. კომპოტის სახით, კი ბატონო, შეიძლება, მაგრამ უშაქრო, რომ ბავშვი დიდი რაოდენობით თავისუფალ შაქრებს არ მიეჩვიოს. ყველა ხილსა და ბოსტნეულს თავისი შაქარი აქვს. ის საკმარისია პირველი ორი წლის განმავლობაში შაქრის მოთხვნილების დასაკმაყოფილებლად.

ბავშვისთვის კომპოტის შეთავაზებას არ გირჩევთ, რადგან ტკბილია, ნახშირწყალია. ასე ბავშვს ტკბილის მიმართ დამოკიდებულებას ადვილად მიაჩვევთ და ასეთ ბავშვებს აგრესია უჩნდებათ ბოსტნეულისა და ხორცის მიმართ,“ - აღნიშნულ საკითხზე ეკა უბერმა ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „სხვა შუადღე“ ისაუბრა.

წყარო:​ „სხვა შუადღე“

წაიკითხეთ სრულად