Baby Bag

​უნდა ჩავრთოთ თუ არა უფროსი შვილები უმცროსების გაზრდის პროცესში, როგორ და რამდენად მიზანშეწონილია ეს?

​უნდა ჩავრთოთ თუ არა უფროსი შვილები უმცროსების გაზრდის პროცესში, როგორ და რამდენად მიზანშეწონილია ეს?

უნდა ჩავრთოთ თუ არა უფროსი შვილები უმცროსების გაზრდის პროცესში, როგორ და რამდენად მიზანშეწონილია ეს? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი, სოფო მელაძე.

- ხშირად მშობლები უმცროს შვილებს უფროსებს აზრდევინებენ, ან ავალდებულებენ დიდი დოზით მიიღონ მონაწილეობა ამ პროცესში. რამდენად მიზანშეწონილია ეს მიდგომა?

- აქ რამდენიმე ფაქტორია გასათვალისწინებელი - რამდენია ასაკობრივი სხვაობა დედმამიშვილებს შორის, რამდენად ყოველდღიური ხასიათი აქვს უფროსი შვილის დახმარებას, რამდენად სასურველ და საინტერესო აქტივობებში ვრთავთ მას, რას იღებს სანაცვლოდ აქედან და ა.შ. მისთვისაც საინტერესო უნდა იყოს პროცესში ჩართვა, უნდა იღებდეს შექებას ან რაიმე სასურველ ჯილდოს მაინც. პატარა და-ძმაზე ზრუნვა ბავშვს უვითარებს ემპათიის გრძნობას, მზრუნველობას, პასუხისმგებლობის გრძნობას და ასევე აგრძნობინებს თავს უფრო კომპეტენტურ და „დიდ“ ადამიანად, რაც ზრდის მის თვითშეფასებას. კარგია თუ ასეთ „დახმარებას“ ექნება სიტუაციური ხასიათი, მაგალითად: თუ დედას რამე სტკივა და უფროსი შვილი ეხმარება, დედას უცბად დაურეკეს და ბავშვმა საწოვარა გამოართვა მას და ა.შ. მნიშვნელოვანია, ამ დახმარებას ჰქონდეს მიზეზი და საჭიროება. თუ ამას აქვს ყოველდღიური და სავალდებულო ხასიათი, რა თქმა უნდა, ეს ბავშვისთვის სტრესის გამომწვევი მიზეზი გახდება. განსაკუთრებით თუ ბავშვი 7 წლამდე ასაკისაა და თამაშის მაგივრად, რაც ამ პერიოდში ბავშვის განვითარებისთვის უმნიშვნელოვანესია, მშობელი აიძულებს ყოველდღე ბავშვმა „დედის ან მამის ფუნქცია“ შეითავსოს.
ასევე მნიშვნელოვანია, ამ მხრივ უსაფრთხოების გათვალისწინებაც. ჩვენ, უფროს შვილებს უნდა დავავალოთ ის, რაშიც უკვე თვითონაც მომწიფებულნი და დამოუკიდებელნი არიან. თუ ბავშვი თვითონ საჭიროებს ყურადღებას ან თვითონ არ არის ბოლომდე დამოუკიდებელი ყოველდღიური საჭიროებების დაკმაყოფილებაში, რა თქმა უნდა, ის უუნაროა ამ დროს უმცროს და-ძმაზე იზრუნოს.
- ხომ არ დავაკარვინებთ ამით ბავშვობის მნიშვნელოვან პერიოდს და დავაზიანებთ მათ ფსიქიკას?
- ამ თემაზე ძალიან საინტერესო თეორიები ჰქონდათ, ორ ფსიქოთერაპევტს, ზიგმუნდ ფროიდს და ალფრედ ადლერს. ფროიდის აზრით, ბავშვის როლი ოჯახში, მისი ურთიერთობები და-ძმებთან შემდგომში განაპირობებენ მისი პიროვნების ფორმირებას და სხვებთან ურთიერთობების ფორმებს. ადლერის აზრით, კი მნიშვნელოვანია იმის გათვალისწინებაც კი, თუ მერამდენეა ბავშვი დაბადების რიგით - დედისერთა, უფროსი, შუათანა თუ ნაბოლარა. როცა ბავშვი დედისერთაა, მშობლების მთელი ყურადღება მას ეკუთვნის, ანებივრებენ, ეჩვევა დიდი რაოდენობით ყურადღებას. ძირითადად არც აფრთხილებენ ხოლმე ბავშვს, რომ ოჯახში მატებაა და უცებ ის ხედავს პატარა დას ან ძმას, რომელმაც მისთვის ნაცნობი ყურადღება „მიითვისა“. უმეტესობას ამ დროს ეჭვიანობის და კონკურენციის გრძნობა უჩნდება, რის მოდიფიკაციას და ჩანაცვლებასაც ჩვენ ვახდენთ მსუბუქი, სიტუაციური ზრუნვით უმცროს დედმამიშვილზე. ამიტომ თუ ჩვენ ამ დროს ძალიან დავტვირთავთ, მოვწყვეტთ მისთვის საინტერესო აქტივობებს, თამაშებს, მეგობრებს, ეს უფრო გააღვივებს მის კონკურენტულ დამოკიდებულებას დედმამიშვილთან.
- გარდა უფროსი შვილებისა, თვითონ უმცროს ბავშვზეც უარყოფით ზეგავლენას ხომ არ მოახდენს დედის ნაკლები ჩართულობა?
- დედის ნაკლები ჩართულობა ყოველთვის მოქმედებს ბავშვის ცხოვრებასა და განვითარებაზე. ბავშვზე ზრუნვა ეს მხოლოდ მისი მატერიალური ან ფუნქციური დახმარება არაა, ეს ემოციური კავშირიცაა. რამდენად იდენტური იქნება 13 წლის მოზარდის და დედის შედარება ერთმანეთთან, როცა 13 წლის მოზარდი ამ ასაკში ფსიქოლოგიურად თუ ემოციურად საერთოდ არაა მომწიფებული „მშობლობისთვის“.
- ბევრი მშობელი მარტო ზრდის ბავშვებს, ამიტომ უწევთ დახმარება უფროს შვილებს სთხოვონ, თუმცა მოზარდებს პირადი სივრცე სჭირდებათ. როგორ უნდა მივუდგეთ შვილებს ასეთ სიტუაციაში?
- პირველ რიგში, მნიშვნელოვანია, რომ წინასწარ შევუთანმხდეთ უფროსს შვილს, რატომ და რისთვის, რამდენი ხანი და რა ფორმით გვჭირდება მისი დახმარება. ასე ვთქვათ, ვაგრძნობინოთ, რომ ეს იძულება არაა, ნებართვას ვიღებთ მისგანაც, მის აზრსაც ვითვალისწინებთ და არჩევანის საშუალება აქვს. ასეთი შეთანხმებების დროს ხაზი გაესმევა იმას, თუ რისი გადადება შეუძლია უფროს შვილს და რა არის იმდენად პრიორიტეტული, რომ ამ შემთხვევაში დედასაც მოუწევს მასზე მორგება. მნიშვნელოვანია ვაგრძნობინოთ ჩვენი სიყვარული და მადლიერება ამ დახმარებისთვის, წავახალისოთ მისი დახმარება და მისი ინტერესებიც ჩავრთოთ ამ პროცესში. მაგალითად, „თუ შენი დაიკოს ოთახში იქნები, სანამ სძინავს შეგიძლია შენს საყვარელ ფილმებს უყურო.“ შეჯამების სახით რომ ვთქვათ, მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ უფროსი შვილის ინტერესებიც, არჩევანის საშუალება დავუტოვოთ და დავაფასოთ მისი ძალისხმევა.

​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ​ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

მედიტაციური სავარჯიშოები გადაღლილი მშობლებისთვის

მედიტაციური სავარჯიშოები გადაღლილი მშობლებისთვის

მშობლობა საკმაოდ სტრესული საქმიანობაა, ამიტომ მნიშვნელოვანია იმ სტრატეგიების ცოდნა, რაც დაგვეხმარება რელაქსაციაში. სეირნობა და ვარჯიში საუკეთესო ვარიანტია, თუმცა სხვა გზაც არსებობს და ეს არის მედიტაცია: გონების დამშვიდება აწმყოს სრულად შესაგრძნობად. ეს გარკვეულ დროს და სიმშვიდეს მოითხოვს თქვენგან, მაგრამ შედეგი ნამდვილად აქვს. გთავაზობთ 2 მარტივ სტრატეგიას, ყოველდღიურად გამოსაყენებელს.

ტექნიკა #1: ფოკუსირდით თქვენს სუნთქვაზე

არსებობს ბევრი სუნთქვითი ტექნიკა, რასაც ნახავთ კიდევც ინტერნეტში და გირჩევთ აუცილებლად წაიკითხოთ დეტალურად მისი აუცილებლობის შესახებ. ჩემს მიერ შემოთავაზებული ტექნიკის გამოყენება შეგიძლიათ როგორც თვალდახუჭულებს, ისე პირიქით. ისუნთქეთ ცხვირით, ფოკუსირდით მთლიანად სუნთქვაზე ისე, თითქოს პირველად აკეთებდეთ ამას. დეტალურად დააკვირდით შეგრძნებებს, შეამჩნიეთ როგორ შედის და გამოდის ჰაერი ნესტოებიდან, თქვენი მხრების ნაზ მოძრაობას, ასევე გულმკერდის მოძრაობას შიგნით და გარეთ, მუცლის მოძრაობას შიგნით და გარეთ. გთავაზობთ ლინკებს, სადაც ვიზუალურად კარგად არის ნაჩვენები ეს ტექნიკები.

https://www.youtube.com/watch?v=lPJAtHWq08

https://www.youtube.com/watch?v=Wemm-i6XHr8

ტექნიკა #2 შეგრძნებებზე დეტალური დაკვირვება

დააკვირდით ყველა ფიზიკურ შეგრძნებას, რასაც ამ მომენტში განიცდით, შემდეგ გაიჭიმეთ და ნელა მიაწექით ფეხებით იატაკს, შესაძლოა თქვენ იგრძნოთ სადმე დაჭიმულობა ან ტკივილი, შეამჩნიეთ დადაარქვით ამ შეგრძნებებს სახელი ყოველგვარი განსჯისა და კრიტიკის გარეშე,მაგალითად, გამოთქვით: „მე ვგრძნობ ზეწოლას მხრებზე“ და არა „მე ზეწოლას ვგრძნობ მხრებზე, ეს იმის ბრალია, რომ ბევრს ვმუშაობ“ დაინტერესდით იმით, რასაც ხედავთ ამ წამს, რაც გესმით,ნუ მოახდენთ იდენტიფიკაციას თუ რისი ხმა შეიძება იყოს ეს, უბრალოდ უსმინეთ ყურადღებით, შეიგრძენით გემოები, სურნელი და აღიქვით რასაც ეხებით, ამ სავარჯიშოს გაკეთება შეგიძლიათ ნებისმიერ დროსა და ადგილას, დაახლოებით 30 წამის განმავლობაში.

რეალობაა, ის რომ მშობლები ხშირად ვარდებიან ისეთ სიტუაციებში, როცა არ შესწევთ უნარი გაუმკლავდნენსტრესს, სიბრაზეს, გადაღლილობას, კარგავენ თავდაჯერებულობასა და საკუთარი თავისადმი რწმენას.

ჩვენი ფიქრები აშენებენ ჩვენსავე შეგრძნებებს, რომლებიც გვეხმარებიან საკუთარი ცხოვრების „აწყობაში“. საკუთარი ფიქრების გაგება და მართვა აუცილებელი პროცესია და ასევე იმის სწავლა, თუ როგორ მივმართოთ ჩვენი ემოციები იქეთკენ, რომ საბოლოოდ შევქმნათ ის, რაც გვჭირდება სრულფასოვანი ცხოვრებისთვის.

ფსიქოლოგები გვირჩევენ, რომ მშობლებმა უნდა გავაანალიზოთ ის ფაქტი, რომ ჩვენ შეიძლება ვერ ვაკონტროლებდეთ იმას, თუ რა ხდება ჩვენს ცხოვრებაში, მაგრამ ჩვენ გვაქვს კონტროლი იმაზე, თუ როგორია ჩვენი ფიქრები, რა მნიშვნელობას ვანიჭებთ და როგორ ვრეაგირებთ მათზე.

შესაძლოა ირგვლივ არსებული გარემოებები ჩვენს კონტროლის გარეთ აღმოჩნდეს, ამიტომ აუცილებელია ვფოკუსირდეთ საკუთარ ფიქრებზე და მიზანმიმართულად „ვავარჯიშოთ“ ისინი, რაც სწორედ მედიტაციით მიიღწევა, მისი ნაწილია მანტრაც, რომლის მიხედვითაც ბგერით-რეზონანსული ჟღერადობა და სიტყვები მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს როგორც აზროვნებაზე, ასევე გარე ობიექტებზე. ეს არის სუფთა ენერგია ცნობიერებაში. მანტრის ბევრჯერ გამეორება ავლენს ძალას და ენერგია უერთდება თქვენს ზრახვებს. ასე რომ, თქვენ შეგიძლიათ შეცვალოთ ცხოვრება უკეთესობისაკენ.

მე გიზიარებთ რამდენიმე მანტრას, რომელიც ყველა მშობელს გამოადგება. ჩაიწერეთ ისინი დღიურში ან ტელეფონში, სადაც ასევე შეგიძლიათ დააყენოთ „რიმაინდერი“, რომელიც შეგახსენებთ ყოველდღიურად თითო ფრაზას. წაიკითხეთ ისინი ჩუმად დაშემდეგ წარმოთქვით ხმამაღლა. რაც მეტს ივარჯიშებთ და გაიმეორებთ მით უკეთესი იქნება თქვენთვის.

  1. დღევანდელი დღე იქნება ჩემთვის უკეთესი

გუშინდელი დღე შესაძლოა თქვენთვის არც ისე კარგი ყოფილიყო, რაღაც ვერ მოასწარით ან ვერ შეძელით გაგეკეთებინათ, მაგრამ ენერგიის დაკარგვა იმაზე თუ როგორ დაადანაშაულოთ საკუთარი თავი ან შეცვალოთ წარსული, უსარგებლოა. თქვენ სწორედ დღევანდელი დღისგან იღებთ ამ ენერგიას, რასაც შემდეგ უსარგებლოდ ხარჯავთ, ასე რომ, აპატიეთ საკუთარ თავს გუშინდელის გამო და დაიწყეთ ყოველი დღე ამ მანტრით, ჩადეთ მთელი თქვენი ენერგია ყველაფერ იმაში, რისი გაკეთებაც დღეს შეგიძლიათ.

  1. მე შევძლებ ყველაფრისთვის გამოვნახო დრო

თუ თქვენ იტანჯებით იმით, რომ ვერ პოულობთ დროს ყველაფრის მოსასწრებად, ცადეთ ეს სავარჯიშო: ჩამოწერეთ ყველაფერი რისი გაკეთებაც გინდათ და გჭირდებათ, ამოირჩიეთ რომელია პრიორიტეტული და დაამატეთ ის თქვენს კალენდარში, ეგრევე გამორიცხეთ ის, რისი გაკეთებაც ამ ეტაპზე არ გჭირდებათ, გადაწყვიტეთ თუ რა შეიძლება გადაუნაწილოთ სხვას.

  1. მე ავირჩიე ვიამაყო საკუთარი თავით დღეს

მას შემდეგ, რაც დედა ხდები, დღის რუტინა იცვლება, მოლოდინები, შეხედულებები და ზოგადად მთელი ცხოვრება ხდება სხვანაირი. ბევრი რამ, რაც ცხოვრებაში გაგიკეთებია ან რაზეც გიმუშავია წლების განმავლობაში, შესაძლოა უსარგებლო და აზრს მოკლებული გახდეს და იგრძნო, რომ ყველაფერში მარცხს განიცდი, ვერ უმკლავდები ბევრ რამეს, არ გაქვს ის,რაც სხვებს და ა.შ

წარმოიდგინე სანამდე შეიძლება ამ ფიქრებმა მიგიყვანონ და რას შეიძლება გრძნობდე ამ დროს. ნაცვლად ამისა, ამოირჩიე ის ფიქრი, რომელიც გაძლევს საშუალებას შენი თავით იამაყო, ყოველ დღე ახსენე ის, რისი მადლიერიც ხარ და მასზე ფოკუსირდი, აღნიშნე შენი წარმატება, არ აქვს მნიშვნელობა რამდენად დიდ საქმეზეა საუბარი, წვრილმანებიც შეიძლება ჩამოთვალო. უკეთესი იქნება თუ ყოველი გაღვიძების შემდეგ, „სუფთა გონებაზე“ შენს პატარა წიგნაკში ჩაწერ 10 მადლობას სხვადასხვა პიროვნების მიმართ და ამ მადლობების მიზეზსაც მიაწერ, ეცადე გააკეთო ეს 21 დღე და დააკვირდე შენს ემოციებს და ცხოვრების დინებას. ბევრი ფსიქოლოგი გვირჩევს, რომ ეს აქტივობა შედეგიანია და გვაძლევს მოტივაციას და ენერგიას.

  1. ვდისტანცირდები იმათგან, ვინც ჩემზე ცუდ გავლენას ახდენს

გაქვთ ურთიერთობა ადამიანებთან, რომლებსაც შენთვის სასიხარულო არაფერი მოაქვთ? არ გსიამოვნებთ მის წრეში ყოფნა? გაიძულებენ აკეთოთ ის, რაც თქვენ არ მოგწონთ ან განგიკითხავენ ყოველწამს, გაძლევენ არასასურველ რჩევებს?

დაიმახსოვრეთ, თქვენ არ ხართ პასუხისმგებელი სხვის გრძნობებზე, მაგრამ პასუხისმგებელი ხართ საკუთარზე. გააკეთეთ არჩევანი იმისთვის, რომ იყოთ საკუთარი თავის საუკეთესო ვერსია. მიეცით თავს პირობა, რომ იტყვით „არას“ როცა საჭიროება დაგიდგებათ. ნუ შეგეშინდებათ აღიარება იმისა, რომ რაღაც თქვენთვის არ არის შესაფერისი. ეცადეთ თავად განსაზღვროთ რა მუშაობს თქვენთვის და რა არა, რას მოაქვს თქვენთვის სიხარული და ა/შ

  1. მე ზუსტად იქ ვარ, სადაც უნდა ვყოფილყავი

შენ არაფერი გაკლია, შენ არაფერს ჩამორჩები და შენ არ დგახარ არასწორ გზაზე. ზუსტად იქ ხარ, სადაც უნდა იყო. შენი გამოცდილება შესაძლოა განსხვავებულად ჩანდეს ვიდრე სხვების, მაგრამ ის გამოცდილება, რასაც შენ დღეს იღებ არის ყველაზე მნიშვნელოვანი, უნიკალური შენთვის. მიიღეთ ის, ისწავლეთ და გაიზარდეთ მისი დახმარებით.

ავტორი: უფროსი მასწავლებელი დიანა მაკალათია

წაიკითხეთ სრულად