Baby Bag

წითურა, წითელა, ყბაყურა, ქუნთრუშა - როგორ გადაეცემა და რა სიმპტომებით ხასიათდება თითოეული მათგანი?

წითურა, წითელა, ყბაყურა, ქუნთრუშა - როგორ გადაეცემა და რა სიმპტომებით ხასიათდება თითოეული მათგანი?
ამ პერიოდში, განსაკუთრებით - ბავშვებში მომრავლდა ვირუსული დაავადებები - წითურა, წითელა, ყბაყურა, ქუნთრუშა. როგორ გადაეცემა და რა სიმპტომებით ხასიათდება თითოეული მათგანი? - ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი ნანა საპანაძე.
- როგორ გადაეცემა და რა სიმპტომებით ხასიათდება ეს ვირუსული დაავადებები?

- ამჯერად მინდა გესაუბროთ ბავშვთა ასაკის ინფექციურ დაავადებებზე, რომლებიც მოსახლეობაში „ბატონების“ სახელით მოიხსენიება. წითელა, წითურა, ყბაყურა, მწვავე ვირუსული დაავადებებია, რომლებსაც იბონუკლეინის მჟავასთად დაკავშირებული ვირუსები, პარამიქსოვირუსები იწვევენ, ხოლო ქუნთრუშას გამომწვევი მიკრობია A ჯგუფის ბეტა ჰემოლიზური სტრეპტოკოკი.
ინფექცია ჰაერწვეთოვანი მექანიზმით გადაეცემა (ავადმყოფის ლაპარაკის, ხველისა თუ დაცემინებისას უმცირეს წვეთებს გარემოში გამოყოფს, იქ არსებული ვირუსები კი ჩასუნთქულ ჰაერთან ერთად მეორე ადამიანის ორგანიზში ხვდება).
ქუნთრუშას დროს მნიშვნელოვანია კონტაქტური გზაც (ამ შემთხვევაში, ინფექციის წყაროს ავადმყოფის ნახმარი ჭურჭელი, საყოფაცხოვრებო ნივთები, სათამაშოები წარმოადგენს). ამ ინფექციებს განსაკუთრებით მაღალი კონტაგიოზურობა, ანუ სხვა ადამიანების დასნებოვნების უნარი ახასიათებს. განსაკუთრებით სწრაფად დახურულ შენობაში ვრცელდება. ინფიცირების რისკი მაღალია საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებში: საბავშვო ბაღებში, სკოლებში, ტრანსპორტში. ადამიანის გარეშე ვირუსი სწრაფად იღუპება, ამიტომ მესამე პირით ინფექციის გადატანა იშვიათია.
წითელა, წითურა, და ქუნთრუშა გამონაყარით მიმდინარე დაავადებებია, ხოლო ყბაყურა სანერწყვე ჯირკვლების შეშუპებით ხასიათდება.

​დაწვრილებით მოგითხრობთ თითოეული დაავადების შესახებ. დროის შუალედს, რომელიც ვირუსთან შეხვედრიდან და დაავადების გამოვლენამდე გადის, ექიმები ინკუბაციურ პერიოდს ვუწოდებთ. ეს პერიოდი ყველა ინფექციას სხვადასხვა აქვს. წითელას დროს საშუალოდ 9-10 დღეა, იშვიათად შეიძლება 21 დღემდეც გაგრძელდეს. მაგალითად, ბავშვებს, რომლებმაც ინკუბაციურ პერიოდში პროფილაქტიკის მიზნით იმუნოგლობულინი (სპეციფიკური ანტისხეულები) მიიღეს ან სისხლი თუ პლაზმა გადაესხათ, ეს დრო შესაძლოა 21 დღემდეც გაუხანგრძლივდეთ. წითურას ინკუბაციური პერიოდი საშუალოდ 15-18 დღეა, ქუნთრუშას ინკუბაციური პერიოდი 1-დან 7 დღემდე, ყბაყურას ინკუბაციური პერიოდი 14-24 დღე. დაავადების ხანგრძლივობა კავშირშია მის სიმძიმესთან. დაავადებები შესაძლებელია მიმდინარეობდეს მსუბუქად, საშუალო სიმძიმით და/ან მძიმედ. გადატანის შემდეგ ეს დაავადებები მყარ იმუნიტეტს ტოვებს (განმეორებით აღარ ემართებათ).

​წითელასა და წითურას მოწითალო ფერის მაკულურ-პაპულური (ლაქოვან-კვანძოვანი) გამონაყარი ახასიათებს, თუმცა თითოეულ ინფექციას თავისი დამახასიათებელი თავისებურებებიც აქვს. წითელას დროს უმეტესად კანიდან ოდნავ ამოწეული კვანძები გვხდება, რომლებიც ერთმანეთთან შერწყმის ტენდენციას ავლენს. წითურას გამონაყარი უფრო ლაქოვანია. წითელას დროს გამონაყარი დაავადების მე-4-მე-5 დღეს ვლინდება. პირველი ელემენტები ყურებს უკან, ცხვირზე, ლოყებზე ჩნდება, 24 საათში ვრცელდება მთელ სახეზე, კისერზე, გულმკერდის ზემო ნაწილზე, ხელებზე. შემდეგ გამონაყარი ჩნდება ზურგზე, მუცელსა და ფეხებზე, მესამე დღეს კი - ტერფებზეც. გამონაყარი იმავე თანმიმდევრობით ფერმკრთალდება და ქრება, რომლითაც გაჩნდა.

​წითურას დროს პირველი სიმპტომი, რომელსაც დედა ამჩნევს, ხშირად სწორედ გამონაყარია. ის ამ შემთხვევაშიც ზემოდან ქვემოთ ვრცელდება, მხოლოდ - წითელაზე გაცილებით სწრაფად. წითელა იწყება ტემპერატურის მომატებით, კონიუნქტივიტით (თვალის ლორწოვანი გარსის ანთებით), მშრალი შემაწუხებელი ხველით, ცხვირცემინებით, სურდოთი, გულმკერდის არეში ფხაჭნის შეგრძნებით. კანზე გამონაყარის გაჩენამდე ერთი-ორი დღით ადრე რბილსა და მაგარ სასაზე უსწორმასწორო წითელი ლაქები შეიმჩნევა. ეს წითელას სადიაგნოზო ნიშანიც კი გახლავთ. გარდა ამისა, ძირითადი კბილების დონეზე ღრძილებისა და ლოყის შიგნითა ზედაპირის ლორწოვანზე მონაცრისფრო-მოთეთრო ფერის წარმონაქმნები ჩნდება, ქუთუთოს კიდის გასწვრივ კი შემოფარგლული კონიუქტივიტი ყალიბდება.

​წითურას დროს ზოგადი მდგომარეობა დამაკმაყოფილებელია. ორგანიზმის საერთო ინტოქსიკაცია, რომელიც ცხელებით, თავის ტკივილით, უხასიათობით, უმადობით გამოიხატება, იშვიათია. კეფის, კისრის უკანა და სხვა ლიმფური კვანძები დიდდება და ორი კვირის განმავლობაში გადიდებული რჩება.

​ქუნთრუშისთვის დამახასიათებელი ძირითადი კლინიკური ნიშნებია: დაავადების დაწყება ყელის ტკივილით, რასაც ერთვის ცხელება და კანზე გამონაყარი. ობიექტურად აღინიშნება პირ-ხახის ლორწოვანის მკვეთრი ჰიპერემია, ე.წ. „ალისფერი ხახა“, რომელსაც თან ახლავს ყელის ძლიერი ტკივილი, ხშირ შემთხვევაში შესაძლებელია აღინიშნებოდეს ჩირქოვანი ტონზილიტი, ენა დაფარულია თეთრი ფერის ნადებით, ენის წვერი კი ჰიპერემიულია, დინამიკაში თეთრი ფერის ნადები სცილდება, დვრილები შიშვლდება და ენა ხდება „ჟოლოსებრი“, რაც ასევე პათოგნომურია ამ დაავადებისთვის. გადიდებულია ყბისქვეშა და კისრისწინა ლიმფური კვანძები, პალპაციით კი მტკივნეული. რაც შეეხება გამონაყარის თავისებურებას, ვითარდება წვრილწინწკლოვანი გამონაყარი ჰიმერემიულ კანზე, მთელი სხეულის უმეტესად კი ბუნებრივი ნაკეცების არეში, იწვევს თეთრ დერმოგრაფიზმს, სახეზე ჰიპერემიულ ფონზე შესამჩნევია ცხვირ-ტუჩის სამკუთხედის სიფერმკრთალე. გამონაყარის ალაგების შემდეგ ხდება კანის აქერცვლა, მეტი ინტენსივობით მტევნებისა და ტერფების არეში.

​ყბაყურას შემთხვევაში დაავადება იწყება შემცივნებით, თავის ტკივილით, უმადობით, ზოგადი სისუსტით და მსუბუქი ან საშუალო ცხელებით. 12-24 საათის შემდეგ ემატება სანერწყვე ჯირკვლების შეშუპება, რომელიც ყველაზე მეტადაა გამოხატული მეორე დღეს და გრძელდება 5-7 დღე. ზოგიერთ ბავშვს აქვს მხოლოდ სანერწყვე ჯირკვლის შესიება სხვა სიმპტომების გარეშე. შესიება იწვევს ტკივილს ღეჭვისა და ყლაპვის დროს, ძირითადად, მჟავე სითხეების მიღებისას, როგორიცაა ციტრუსების წვენები. ჯირკვალი მგრძნობიარეა შეხებისას. ამ სტადიაზე ტემპერატურა იმატებს (დაახლოებით 39,4-40°C) და გრძელდება 1-3 დღე.

​- რა ასაკობრივ კატეგორიაში და რა შემთხვევაში მიმდინარეობს ზემოთ ჩამოთვლილი დაავადებები მძიმედ?

​- ინფექცია შედარებით მძიმედ მიმდინარეობს ახალშობილებში და წლამდე ასაკის ბავშვებში, შემთხვევათა 30%-ში, ადგილი აქვს დაავადების ისეთ გართულებებს, როგორებიცაა: ოტიტი, პნევმონია, დიარეა და პოსტინფექციური ენცეფალიტი, მიოკარდიტი, თუმცა ამავდროულად ყბაყურას გართულება კიდევ შეიძლება ორქიტი, მწვავე პანკრეატიტი, პროსტატიტი იყოს. ხოლო ქუნთრუშას გადატანიდან დაახლოებით 2 კვირის შემდეგ, იშვიათად, თუმცა შეიძლება განვითარდეს მოგვიანებითი გართულებები - ნეფრიტის სახით.

​გართულებების თავიდან აცილების მიზნით, აუცილებელია არ სცადოთ თვითმკურნალობა, დაავადებების პირველი სიმპტომების გამოვლინებისთანავე მიმართოთ თქვენს პედიატრს, რომელიც ზუსტად შეაფასებს ბავშვის მდგომარეობას, შეგირჩევთ მკურნალობის სწორ გეგმას, ამით მნიშვნელოვნად შემცირდება გართულებების განვითარების რისკი.

​რაც შეეხება მკურნალობას, ქუნთრუშას, როგორც ბაქტერიული ინფექციის მკურნალობისთვის, აუცილებელია ანტიბიოტიკოთერაპია. წითელა, წითურა, ყბაყურა გაურთულებელ შემთხვევაში ანტიბიოტიკოთერაპიას არ საჭიროებს და ძირითადად სიმპტომურია, მკურნალობის სქემას და ტაქტიკას თქვენი მკურნალი ექიმი დაგინიშნავთ, დაავადებების კლინიკური სიმპტომებისა და მიმდინარეობის შესაბამისად.

​- რომელ მათგანზე არ ტარდება აცრა? და ზოგადად, აცრებზე რომ ვისაუბროთ.

​- წითელა, წითურა, ყბაყურას საწინააღმდეგოდ არის აცრა, და პროფილაქტიკური აცრების ეროვნული კალენდარი ითვალისიწინებს წითელა-წითურა-ყბაყურას საწინააღმდეგო ორჯერად აცრებს 1 და 5 წლის ასაკში. ეს აცრები უფასოა და ხელმისაწვდომია ყველასათვის. რაც შეეხება ქუნთრუშას, სამწუხაროდ, ვაქცინა ამ დაავადებისგან დასაცავად არ არსებობს.

​ზოგადად, დაავადების თავიდან ასაცილებლად საჭიროა პირადი ჰიგიენის დაცვა, ხელების ხშირი დაბანა და დაავადებულთან კონტაქტისთვის თავის არიდება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური​

შეიძლება დაინტერესდეთ

სეზონური გრიპის ვირუსი - პრევენცია, მოქმედების ტაქტიკა

სეზონური გრიპის ვირუსი - პრევენცია, მოქმედების ტაქტიკა

„გრიპი არის რესპირაციული დაავადება, რომელიც გამოწვეულია A და B ტიპის ვირუსით. სეზონური გრიპი მთელს მსოფლიოში და ასევე, ჩვენს ქვეყანაშიც, უმეტესად, გავრცელებულია ზამთრის პერიოდში“ - „ნიუ ჰოსპიტალსის“ პედიატრი, ნინო ჭითანავა.

სეზონური გრიპის ვირუსთან დაკავშირებით, MomsEdu.ge-ს ნინო ჭითანავა ესაუბრა. 

  • რა სიმპტომებით ხასიათდება სეზონური გრიპი და როგორ ხდება მისი გავრცელება?

ნინო ჭითანავა: „გრიპი ხასიათდება შემდეგი ნიშნებით: სურდო, ხველა, ყელის ტკივილი, კუნთების და სახსრების ტკივილი, შემცივნება, ცხელება. ჩვილებში შეიძლება მეტად გამოხატული იყოს ჩივილები კუჭ-ნაწლავის მხრივ - დიარეა, ღებინება. გრიპისგავრცელება ხდება ჰაერწვეთოვანი გზით, ანუ დაავადებული ადამიანის ხველის და ცემინების დროს შეიძლება დაინფიცირდეს ჯანმრთელი ადამიანი. ამიტომ აუცილებელია ჰიგიენის დაცვა და დაავადების შემთხვევაში ინფიცირებულთან კონტაქტის შეზღუდვა“.

  • როგორია გრიპის კონტაგიოზურობა, ანუ როდისაა გადამდები პაციენტი?

ნინო ჭითანავა: „ძირითადად, პაციენტი გადამდებია სიმპტომების დაწყებიდან 3-4 დღემდე, ზოგიერთი ადამიანის შემთხვევაში გრიპის კონტაგიოზურობა შესაძლოა 7 დღემდეც გაგრძელდეს. აქვე გასათვალისწინებელია, რომ გადამდებად შეიძლება ჩაითვალოს პაციენტი სიმპტომების გამოვლენამდე 1 დღით ადრეც.

  • რომელია გრიპის მძიმე მიმდინარეობისთვის რისკის ჯგუფები ბავშვებში?

ნინო ჭითანავა: „ბავშვები <5 წლის, განსაკუთრებით კი<2 წლის ასაკის ბავშვები მიეკუთვნებიან გართულებებისთვის რისკის ჯგუფებს,<6 თვემდე ასაკის პაციენტებში ყველაზე მაღალია ჰოსპიტალიზაციის მაჩვენებელი;

რისკის ჯგუფებს მიეკუთვნებიან ასევე ბავშვთა სახლებში და სპეციალური მოვლის დაწესებულებებში მყოფი ბავშვები,ქრონიკულიდაავადებების მქონეები - მაგ ასთმა, დიაბეტი, ნევროლოგიური პრობლემებისმქონე პაციენტები, გულ-სისხლძარღვთა სისტემის პრობლემის მქონე ბავშვები,სისხლის და სისხლმბადი სისტემის პათოლოგიების მქონე ბავშვები მაგ ნაგლისებრუჯრედოვანი ანემიის მქონეები, ღვიძლისა და თირკმლის პათოლოგიების მქონე ბავშვები; ისინი, ვისაც აქვთ თანდაყოლილი მეტაბოლური დარღვევები, დაბალი იმუნიტეტი,ხანგრძლივად ჰორმონოთერაპიაზე მყოფი ბავშვები, ჭარბი წონის პოპულაცია.

  • ხშირად გაციება და სეზონური ვირუსი ერთმანეთში გვერევა. როგორ განვასხვაოთ?

ნინო ჭითანავა: „ეს საკითხი განსაკუთრებით აქტუალურია საქართველოში, რადგან ბევრი ადამიანი გაციებას ვერ აღიქვამს, როგორც ინფექციას და თვლიან თითქოს არ არის გადამდები. გრიპს იწვევს გრიპის ვირუსი, ხოლო გაციებას იწვევს სხვა რესპირაციული ვირუსები. ანუ, გაციებაც ჩვეულებრივი ვირუსული ინფექციაა, რომელიც ასევე გადაედება ერთი ადამიანიდან მეორეს.

განმასხვავებელ ნიშნებზე რომ ვისაუბროთ, გრიპი უფრო მძიმე მიმდინარეობისაა, უცებ იწყება, თან ახლავს მაღალი ცხელება, შემცივნება, სახსრების ტკივილი. ხოლო, გაციების დროს ადამიანს შესაძლოა ჰქონდეს ერთეული ხველა, ზოგადი სისუსტე, ყელის ტკივილი ან მხოლოდ ცხვირით სუნთქვის გაძნელება. მხოლოდ კლინიკური ნიშნებით გარჩევა ძალიან რთულია და თითქმის შეუძლებელი. სპეციფიკური ლაბორატორიული ტესტების შეგვიძლია დავადგინოთ დაავადება გრიპია თუ სხვა რესპირატორული ვირუსებით გამოწვეული“.

  • რა გართულებების წინაშე შეიძლება დაგვაყენოს სეზონურმა გრიპმა?

ნინო ჭითანავა: „გრიპი თავისი მიმდინარეობით თვითლიმიტირებადი დაავადებაა. პაციენტი თავისით განიკურნება რამდენიმე დღეში და ძირითადად მხოლოდ სიმპტომური დახმარება ესაჭიროება. არსებობს გრიპის გართულების და ზოგჯერ ფატალური შემთხვევებიც, გრიპი შესაძლოა გართულდეს: ყურის ანთებით, ტონზილიტით, პნევმონიით, ქრონიკული დაავადების პროგრესირებით, ლარინგოტრაქეიტი, ბრონქიტით, თანდართული ბაქტერიული ინფექციებით.

ყველაზე მთავარია განვასხვაოთ, არის თუ არა გართულება ბაქტერიული ხასიათის, ვინაიდან მხოლოდ ბაქტერიული გართულების შემთხვევაშია საჭირო ანტიბიოტიკის ჩართვა, სხვა შემთხვევაში, რამდენი ხანიც არ უნდა გაგრძელდეს გრიპი, ადამიანს ანტიბიოტიკის მიღების საჭიროება არ აქვს. ანტიბიოტიკის არასწორად გამოყენება ძალიან აზიანებს ორგანიზმს“.

  • როგორ დავიცვათ თავი სეზონური გრიპისაგან სახლის პირობებში და როდის მივმართოთ ექიმს?

ნინო ჭითანავა: „უნდა მივიღოთ დიდი რაოდენობით სითხე, ვმართოთ ტემპერატურა, ვიყოთ იზოლაციაში კლინიკური ნიშნების გაჩენისთანავე. აუცილებელია პირბადეების გამოყენება, ხელების ხშირად დაბანა, ოთახის ხშირად განიავება, თავის არიდება თავშეყრის ადგილებში მოხვედრისგან; ხველის, ცემინების დროს პირზე ხელის აფარება ვირუსების რესპირატორული გზით თავიდან ასაცილებლად;

დაინფიცირების შემთხვევაში მოწოდებულია მხოლოდ სიმპტომური მკურნალობა მდგომარეობის მიხედვით ბინაზე- ანტიპირეტული პრეპარატები, პარაცეტამოლი, იბუპროფენი, სითხეებით დატვირთვა; მდგომარეობის და ასაკის, გართულებების არსებობის გათვალისწინებით შესაძლებელია საჭიროა გახდეს სპეციალური ანტივირუსული პრეპარატების ჩართვა მკურნალობაში.

ვინაიდან გრიპი არის ვირუსული ინფექცია, როგორც ყველა ვირუსული ინფექცია, არც ის არ საჭიროებს ანტიბიოტიკოთერაპიას თუ არაა რამე გართულება;

თუ ბავშვს აღენიშნება ცხელება, რომელიც არ ემორჩილება ანტიპირეტულ დახმარებას, ანუ არ იწევს დაბლა, აქვს ხველა შეტევითი, სუნთქვის გაძნელება, ღებინება ხშირი დიარეა ან რამე ქრონიკული დაავადება,არ იღებს სითხეებს ადეკვატურად, შეამცირა შარდვა და არის მივარდნილი, მოთენთილი, საჭიროების კლინიკაში მიმართვას.

ხანს და არ ემორჩილება დამწევს, არის ხველა, სუნთქვის გართულება, მაშინ, სასურველია გადაუდებელი დახმარების განყოფილებაში მიმართოთ კლინიკას. თუ არ არის მძიმე სიტუაცია, გეგმიურად უნდა მიმართოთ პედიატრს.

ამ პერიოდშიც გავრცელებულია სეზონისთვის დამახასიათებელი გრიპის ინფექციები. რაიმე განსაკუთრებული მომართვიანობა ან გართულება არ ფიქსირდება. პედიატრები მაქსიმალურად ჩართულები ვართ პაციენტების მართვაში, როგორც ამბულატორიულ პირობებში, ასევე, მძიმე შემთხვევებში“.

R. 

წაიკითხეთ სრულად