Baby Bag

როგორ მოვამზადოთ გოგონა პირველი მენსტრუაციისთვის?

როგორ მოვამზადოთ გოგონა პირველი მენსტრუაციისთვის?
მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - მეან-გინეკოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. მეან-გინეკოლოგი და ქირურგი ეკა ბუკია მენარქეზე - პირველ მენსტრუალური ციკლზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას.

​რა არის მენსტრუაცია?
მენსტრუაციის დაწყება მიგვანიშნებს სქესობრივ მომწიფებაზე და ორგანიზმის რეპროდუქციული ფუნქციის მზაობაზე. როდესაც იწყება მენსტრუალური ციკლი, იზრდება ესტროგენის დონე, რაც იწვევს ენდომეტრიუმის გასქელებას. გასქელებულ ენდომეტრიუმს კვერცხუჯრედის განაყოფიერების შემთხვევაში შეუძლია განაყოფიერებული კვერცხუჯრედის მიმაგრება (ჩანერგვა). თუ არ არის ორსულობა, ამ შემთხვევაში ხდება გასქელებული ენდომეტრიუმის ჩამოფცქვნა და შედეგად მივიღებთ მენსტრუაციას - მენსტრუალურ გამონადენს.
როდის იწყება პირველი მენსტრუალური ციკლი?
საშუალოდ მენსტრუალური ციკლი იწყება 12-13 წლის ასაკში.
რა სიმპტომები შეიძლება იყოს მენსტრუაციის დაწყებამდე?
ზოგიერთ გოგონას მენსტრუაციის რაიმე მომასწავლებელი ნიშანი არ აქვს. ზოგიერთს კი შეიძლება ჰქონდეს პრემენსტრუალური სინდრომი. ამ სიმპტომებში შედის:
  • გამონაყარი სახეზე
  • მუცლის შებერილობა
  • მკერდის ტკივილი
  • წელის ტკივილი
  • ყაბზობა
  • ფაღარათი
  • დაღლილობის შეგრძნება
  • ადვილად გაღიზიანებადობა
  • მადის გაძლიერება, განსაკუთრებით ტკბილეულის მომართ
  • გამჭვირვალე ან მოთეტრო ფერის გამონადენი საშოდან
რამდენი დღე გაგრძელდება პირველი მენსტრუალური ციკლი?
შესაძლებელია პირველი მენსტრუაციის დროს გამონადენი გაგრძელდეს მხოლოდ 1-2 დღე. შესაძლებელია თქვენს ორგანიზმს დასჭირდეს რამდენიმე თვე, რომ მენსტრუაცია გახდეს რეგულარული. ამის შემდეგ შესაძლოა, მენსტრუაცია გაგრძელდეს 2-დან 7 დღემდე. უმეტეს შემთხვევაში პირველი მენსტრუაცია არის მცირე რაოდენობით. მენსტრუალური ციკლი დარეგულირდება მაშინ, როდესაც დარეგულირდება თქვენი ჰორმონების დონე. თუ პირველი მენსტრუაცია იქნება ჭარბი, დააკვირდით რამდენად დიდი რაოდენობით კარგავთ სისხლს. თუ არის ძალზე ჭარბი რაოდენობის დანაკარგი და კოლტები, საერთო სისუსტე, თავბრუსხვევა, უთხარით მშობელს და მიმართეთ გინეკოლოგს.
როგორ უნდა მოვიქცეთ თუ გვაქვს მტკივნეული მენსტრუაცია?
მტკივნეული მენსტრუაციის დროს შეგიძლიათ მიიღოთ სპაზმოლიკტიკი ან ტკივილგამაყუჩებელი საშუალება, შეგიძლიათ მიიღოთ ცხელი აბაზანა ან მიიდოთ სათბური.
რა სიხშირით უნდა გვქონდეს მენსტრუალური ციკლი?
ნორმალურ შემთხვევაში მენსტრუალური ციკლი უნდა იყოს რეგულარული. საშუალოდ მანძილი ციკლიდან ციკლამდე შეადგენს 21-35 დღემდე. მენსტრუალური გამონადენის დღეების რაოდენობა კი 2-დან 7-მდე. სასურველია, აწარმოოთ მენსტრუალური კალენდარი, რომ შეაფასოთ ციკლის რეგულარობა და დაახლოებით იცოდეთ, როდის უნდა ელოდოთ მენსტრუაციის დასაწყისს.
რამდენ წლამდე გვექნება მენსტრუალური ციკლი?
მენსტრუალური ციკლი გექნებათ მენოპაუზის დაწყებამდე. მენოპაუზა იწყება საშუალოდ 45-55 წლის ასაკში. თუმცა სტრესს, ქირურგიულ ოპერაციას რეპროდუქციულ ორგანოებზე შეუძლია გამოიწვიოს მენსტრუალური ციკლის შეწყვეტა.
როდის უნდა მივმართოთ გინეკოლოგს?

გინეკოლოგს უნდა მიმართოთ იმ შემთხვევაში თუ:

  • 15 წლის ასაკში არ დაგწყებიათ პირველი მენსტრუალური ციკლი
  • 2 წელია გაქვთ მენსტრუაცია, მაგრამ არარეგულარულია
  • გაქვთ ​მენსტრუაციებს შორის სისხლიანი გამონადენი
  • გაქვთ ძლიერი ტკივილი, რომელიც ხელს გიშლით ჩვეულ ცხოვრეებაში და აქვეითებს თქვენი ცხოვრების ხარისხს
  • გაქვთ ძლიერი სისხლიანი გამონადენი მენსტრუაციის დროს
  • თქვენი მენსტრუალური გამონადენი გრძელდება 7 დღეზე მეტ ხანს
როგორ უნდა მოამზადოს მშობელმა გოგონა პირველი მენსტრუაციისთვის?
პირველი, რაც უნდა უთხრათ გოგონას, არის ის, რომ მენსტრუაციის დასაწყისი არის ჩვეულებრივი მოვლენა მის ცხოვრებაში. აუხსენით დაახლოებით, როდის უნდა დაეწყოს მენსტრუალური ციკლი, რა რაოდენობით და რა ხანგრძლივობით უნდა ჰქონდეს მენსტრუალური გამონადენი, ასწავლეთ ჰიგიენის ნორმები, ასევე, რომ საჭიროა პაკეტის გამოყენება. ასწავლეთ მენსტრუალური კალენდრის წაროება. აუხსენით, რომ შესაძლებელია მენსტრუაცია იყოს მტკივნეული და საჭირო გახდეს მედიკამენტის გამოყენება. გარდა ამისა, აუხსენით ზემოთ ხსენებული შემთხვევები, რას უნდა მიაქციოს ყურადღება და რა დროსაა აუცილებელია თქვენი ჩართულობა და გინეკოლოგთან ვიზიტი.
გისუვებთ ჯანმრთელობას! 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯ​გუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

​რას იწვევს D ვიტამინის ნაკლებობა, ან პირიქით სიჭარბე? - ექიმის რჩევები მშობლებს, რომელთა შვილებსაც ეს პრობლემა აწუხებთ

​რას იწვევს D ვიტამინის ნაკლებობა, ან პირიქით სიჭარბე? - ექიმის რჩევები მშობლებს, რომელთა შვილებსაც ეს პრობლემა აწუხებთ

რას იწვევს D ვიტამინის ნაკლებობა, ან პირიქით სიჭარბე? - რჩევები მშობლებს, რომელთა შვილებსაც ეს პრობლემა აწუხებთ. ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე.

- ქალბატონო ნანა, რას უზრუნველყოფს ბავშვის ორგანიზმში D ვიტამინი?

​- თავდაპირველად განვიხილოთ, რას წარმოადგენს D ვიტამინი. ვიტამინი D ერთდროულად წარმოადგენს ჰორმონს და ცხიმში ხსნად ვიტამინს. „მზის ვიტამინი“ 1963 წელს გამოყოფილ იქნა თევზის ქონიდან.

​არჩევენ ვიტამინ D-ს ორ აქტიურ ფორმას. ვიტამინ D2 მცენარეული წარმოშობის სინთეზური ვიტამინი, რომელიც წარმოიქმნება ზოგიერთ საფუარა სოკოზე ულტრაიისფერი სხივების ზემოქმედების შედეგად, მისი პროვიტამინია ერგოსტერონი. ვიტამინ D2-ით ამდიდრებენ საკვებს და ბიოლოგიურად აქტიურ დანამატებს. ვიტამინი D3 (მეორე სახელი „ნატურალური“) გვხვდება ცხოველური წარმოშობის საკვებში, ადამიანის ორგანიზმისთვის იგი უფრო ოპტიმალურად ითვლება. ეს ფორმები თირკმელებსა და ღვიძლში გარდაიქმნება ჰორმონ კალციტრიოლად, იგი ვიტამინ D-ს აქტიურ ფორმად, რომელიც მოქმედებს კუნთების, თირკმელების, ნაწლავების უჯრედებზე. ნაწლავებში იგი ხელს უწყობს კალციუმის გადამტანი ცილის წარმოქმნას, ხოლო კუნთებსა და თირკმელებში - თავისუფალი კალციუმის უკუშეწოვას.

​რაციონში D ვიტამინის ნაკლებობა, მზეზე ბავშვის არასაკმარისად ყოფნასთან ერთად, ჩვილ და ადრეული ასაკის ბავშვებში იწვევს კალციუმისა და ფოსფორის ცვლის მოშლას, რის შედეგადაც ირღვევა ძვლოვანი ქსოვილის წარმოქმნა და მინერალიზაცია. ამ დაავადებას ბავშვებში რაქიტი, მოზრდილებში კი ოსტეომალაცია (ძვლების დარბილება) ეწოდება.

​- როგორ ვლინდება რაქიტი, ანუ როგორ უნდა მიხვდეს მშობელი, რომ ბავშვს D ვიტამინის ნაკლებობა აქვს?

​- ძირითადად, რაქიტი ბავშვის სიცოცხლის პირველ და მეორე თვეზევე იჩენს თავს, ხოლო სრულად დაავადება 4–დან 6 თვემდე ასაკში ვლინდება. რაქიტის გამოვლენის პირველი ნიშნებია:

  • ​ჭირვეულობა, ხშირი ტირილი, ბავშვი შეიძლება იყოს, როგორც აგზნებული, ისე მივარდნილი;
  • უძილობა, ფრთხილი ძილი, კრთომები (ძილშიც და სიფხიზლეშიც);
  • ცუდი მადა;
  • ოფლიანობის მომატება, განსაკუთრებით კეფის არეში. ბალიშზე ოფლიანი კეფის ხშირი ხახუნის გამო, ამ არეში გამელოტება ვითარდება, ე.წ. კეფის სიქაჩლე.
  • ძვლების არასაკმარისი მინერალიზაციის გამო ყიფლიბანდის დროული დახურვა არ ხდება, ყიფლიბანდი დიდი ზომისაა, რბილდება დიდი ყიფლიბანდის კიდეები, ასევე კეფის ძვალი( ამას კრანიოტაბესი ეწოდება).

​თუ დეფიციტი გაგრძელდა, შემდგომში დაავადება კიდევ უფრო შეიძლება გაღრმავდეს და გამოვლინდეს.

  • თავის დეფორმაცია: კეფის გაბრტყელება, დიდი ყიფლიბანდის გვიანი დახურვა, გამოკვეთილი შუბლის ბორცვები, კვადრატული ფორმის თავი.
  • კბილების გვიანი ამოსვლა.
  • გულმკერდის დეფორმაცია: მკერდის ძვალთან ნეკნების ბოლოების შემსხვილება - „რაქიტული კრიალოსანი“, ლავიწების დეფორმაცია, მკერდის ძვლის დეფორმაცია - ჩაზნექილი ან გამოზნექილი მკერდი, „მეწაღის გულმკერდი“ ან „ქათმის გულმკერდი“.
  • კიდურების დეფორმაციები: ხელებზე სხივ-მაჯის სახსრის შემსხვილება - რაქიტული სამაჯურები. როდესაც ბავშვი სიარულს დაიწყებს, ფეხებზე გარეთ გაზნექილი O-ს მაგვარი, ან მუხლის არეში შიგნით შედრეკილი და ერთმანეთთან მიახლოებული X-ს მაგვარი ფეხები.
  • კუნთთა ტონუსის დაქვეითება: დიდი ბაყაყისებური მუცელი, ხოხვისა და სიარულის დაგვიანება, იხვისებური სიარული.
  •  ყაბზობა და ფაღარათი.

​რაქიტის დიაგნოზს პედიატრი სვამს გასინჯვისას, მაგრამ ზოგჯერ დამატებითი კვლევების ჩატარებაა საჭირო. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ დედებმა დაავადების ზემოთ ჩამოთვლილი პირველი ნიშნების გამოვლენისთანავე მიმართონ პედიატრს.

​- რა რჩევებს მისცემდით მშობლებს მანამ, სანამ ექიმს მიმართავდნენ და როდის უნდა მივმართოთ ექიმს?

​- ძალიან მნიშვნელოვანია რაქიტის პროფილაქტიკა, რადგან ასე თავიდან ავიცილებთ ყველა გართულებასა და ნარჩენ მოვლენას, რაც ამ დაავადებას სდევს თან. რაქიტის პროფილაქტიკა გულისხმობს ბავშვის მოვლისა და კვების რეჟიმის სწორ ორგანიზებას. უმჯობესია, ბავშვი იკვებებოდეს ძუძუთი, მაგრამ თუ ბავშვი გარკვეული მიზეზებით ხელოვნურ კვებაზეა, აუცილებლად უნდა იღებდეს ადაპტირებულ ნარევს, (ასაკის შესაბამის ფორმულას), დროულად უნდა მიეცეს დამატებითი საკვები, ყოველდღიურად უნდა ასეირნებდნენ სუფთა ჰაერზე, უტარებდნენ გამაკაჟებელ პროცედურებს, ვარჯიშებს ასაკის შესაბამისად. მნიშვნელოვანია, ბავშვმა მიიღოს საპროფილაქტიკოდ ვიტამინი D, ხოლო მედიკამენტის დოზა, მიღების წესი და ხანგრძლივობა უნდა განსაზღვროს პედიატრმა.

​რაქიტის ნიშნების შემჩნევისთანავე დედამ უნდა მიმართოს პედიატრს, არ შეიძლება რაქიტის მკურნალობა ექიმის კონსულტაციის გარეშე.

​ორიოდე სიტყვით შევჩერდები ისეთ გართულებაზე, როგორიცაა D ჰიპერვიტამინოზი.

​ზოგჯერ დედებს აქვთ ინფორმაცია D ვიტამინის ნაკლებობის შედეგად გამოწვეული რაქიტის შესახებ და ცდილობენ, პატარას მიაღებინონ აღნიშნული ვიტამინი, ხშირად ექიმის დანიშნულების გარეშეც. ასეთ შემთხვევაში დედამ ადვილი შესაძლებელია, ვერ განსაზღვროს ოპტიმალური დოზა მისი პატარასთვის, დაეყრდნოს მხოლოდ ანოტაციაში მითითებულ ინფორმაციას და ბავშვმა მიიღოს მედიკამენტის ჭარბი დოზა, განვითარდეს D ჰიპერვიტამინოზი. ამ ვიტამინის ზედმეტი დოზები აზიანებს ენდოკრინულ, კერძოდ ფარისებრ, ფარისებრახლო და მკერდუკანა ჯირკვლებს. კალციუმი ლაგდება ყველა ორგანოში და არღვევს მათ ფუნქციას. D ჰიპერვიტამინოზის შორეული შედეგებია თირკმელების ფუნქციის დარღვევა (კალციუმის ჩალაგების გამო) მკერდუკანა (თიმუსის) და პარათირეოიდული ჯირკვლების ფუნქციის დარღვევა, იმუნიტეტის დაქვეითება, შემდგომში მეორადი ბაქტერიული ინფექციების (პნევმონიის, პიელონეფრიტი) განვითარებით.

​თუ პატარას დედის მიერ ანოტაციით შერჩეული დოზით, ვიტამინ D-ს მიღების პროცესში გამოუვლინდება მადის დაქვეითება, შესაძლებელია, სრულ უმადობამდე, პირღებინება, წყურვილი, ძილიანობა, მოდუნება, დეფეკაციის დარღვევები - დიარეისა და ყაბზობის მონაცვლეობით, მშობელმა დაუყოვნებლივ უნდა მიმართოს პედიატრს შესაბამისი კვლევისა და საჭირო მკურნალობისთვის.

​ესაუბრა მარიამ ჩოქური
წაიკითხეთ სრულად