Baby Bag

რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი?

რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი?
რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტ სოფო მელაძეს ესაუბრა. 

- სოფო, რომელი თვიდან უნდა დავუწყოთ პატარებს წიგნის კითხვა?

- მშობელს შვილისთვის წიგნის გამოყენება და მისი წაკითხვა არა მხოლოდ ადრეულ ჩვილობაში შეუძლია, არამედ ორსულობის დროსაც კი. მოგეხსენებათ, ორსულები ხშირად ასმენინებენ პატარებს ​კლასიკურ მუსიკასაც. ბავშვი მუცელშიც ასხვავებს დედის ხმას და ხმაურს ერთმანეთისგან, შესაბამისად, ჩვენ ბავშვის მუცლადყოფნის პერიოდშიც შეგვიძლია წიგნის ემოციურად და საინტერესოდ წაკითხვა მათთვის. ეს ძალიან სასარგებლო პროცედურაა ნაყოფისთვის. პატარა მუცლადყოფნისას უკვე იწყებს ადრეული სოციალური უნარების და ურთიერთობების ჩამოყალიბებას დედასთან, ხმები და ემოციები ახდენს ნაყოფის რეფლექსების და რეაქციების სტიმულირებას. ბავშვი დაბადებამდე მეტ-ნაკლებად ახდენს ადაპტირებას გარემოსთან, მცირდება შფოთვა. რაც შეეხება ჩვილობის პირველ 2 თვეს, ამ დროს რეკომენდებულია სპეციფიკური წიგნების გამოყენება, ეს არის მკვეთრი კონტრასტის მქონე შავ-თეთრი გამოსახულებები. ამ თემაზე ძალიან საინტერესო აქტივობები ჰქონდა იტალიელ ექიმს და პედაგოგს, ​მარია მო​ნტესორის. მისი აზრით, მსგავსი შავ-თეთრი გამოსახულების მქონე ნახატები ეხმარება ბავშვს მზერის ფიქსაციაში, კონცენტრაციის გაუმჯობესებაში. ასევე, მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ პირველი ორი თვე, როცა ბავშვის მხედველობა მეტ-ნაკლებად ჩამოყალიბების პროცესშია, ჩვილი გამოსახულებებს ხედავს 20-25 სმ-ის მოშორებით.

2-4 თვემდე კი შეგვიძლია ღია, ნათელი ფერების მქონე წიგნების გამოყენება, სადაც მარტივი ილუსტრაციებია. აქ მთავარია, არა წიგნის შინაარსი, არამედ მისი ემოციურად გამოხმოვანება, რომელიც მიიქცევს ჩვილის ყურადღებას და კომუნიკაციას დაამყარებს შენთან, თუნდაც გაღიმებით ან თვალით კონაქტით.

- რა დადებითი ზეგავლენა აქვს ამ პროცესს?

- გარდა იმისა, რომ კითხვის პროცესი ასტიმულირებას, როგორც ბავშვის ვიზუალურ, ასევე სმენით უნარებს, ამასთან მეტყველების ერთ-ერთი ძლიერი მასტიმულირებელი საშუალებაა. გავიმეოროთ ის სიტყვები, დავასახელოთ ის საგნები, რაც დედამ გვანახა წიგნში ან წაგვიკითხა. ასევე იწვევს კრეატიულობის და წარმოსახვითი უნარების განვითარებას. სხვადასხვა სიუჟეტის წიგნი ხელს უწყობს სოციალურ-ემოციური უნარების განვითარებას ბავშვებში, ემპათიის თუ სხვადასხვა ემოციის განცდის ხელშეწყობას, ბოლოს სოციალური როლების ჩამოყალიბებასა და გააზრებას.

- ზოგადად, ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალზე რომ ვისაუბროთ...

- ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ძილის წინ გვქონდეს გამოყოფილი გარკვეული დრო, როცა ბავშვთან ერთად წიგნს დავათვალიერებთ, გავახმოვანებთ და წავიკითხავთ. მნიშვნელოვანია, რომ ძილის წინ წასაკითხი წიგნები იყოს მშვიდი, სახალისო და ნაკლებად აქტიური. წიგნის კითხვის ან დათვალიერების პროცესი ერთ-ერთი სტრესის და შფოთვის შემამცირებელი აქტივობაა. ამ დროს ბავშვის სხეული და ორგანიზმი მოდუნებულია და კარგ წინაპირობას ქმნის მშვიდი ძილისთვის, ანუ ხელს უწყობს ძილის რუტინას.

ასევე, მე ხშირად მესმის, რომ, როცა ბავშვი 1 წლის ან მეტისაა, უფრო მოძრავია, დღის მანძილზე რთულია მისი წიგნთან გაჩერება, უფრო მოტორული და მოძრავი თამაშები ურჩევნია, შესაბამისად, დედები ვეღარ ახერხებენ წიგნის კითხვის რუტინაში ჩართვას. ძილის წინ კი კითხვა ხელს შეუწყობს მის აქტიურად ჩართულობას ბავშვის ცხოვრებაში.

- როგორი წიგნები შევარჩიოთ ამ ასაკისთვის?

- როგორც აღვნიშნე, ორსულობის დროს ყურადღება მივაქციოთ ხმებს და ემოციებს, ნაკლებად ნახატებს, რადგან ბავშვი ფიზიკურად ამას ვერ დაინახავს.

როცა ჩვილი 1-2 თვისაა, გამოვიყენოთ სპეციფიკური კონტრასტული შავ-თეთრი გამოსახულებების მქონე ნახატები და მოვათავსოთ იგი მისგან 20-25 სმ-ის მოშორებით;

2-4 თვემდე მაქსიმალურად ჩავრთოთ სხვადასხვა ფერი, ფორმა;

ასევე 0-2 წლამდე ბავშვისთვის სენსომოტორული სტადიაა. ამ დროს ბავშვი მოტორულად ანუ მოქმედებით და სენსორული არხების საშუალებით, როგორებიცაა: მხედველობა, სმენა თუ შეხება საგნებთან, შეიმეცნებს მის გარშემო არსებულ სამყაროს, შესაბამისად, მაქსიმალურად ჩავრთოთ სენსორული სტიმულები თამაშებში. ვუყიდოთ წიგნები, სადაც სხვადასხვა ტექსტურაა გამოყენებული, მაგალითად, კატა ილუსტრირებულია ნატურალური ღუნღულა ბეწვით, სადაც ასევე იქნება ხაოიანი თუ რბილი მასალები. ვუყიდოთ ისეთი წიგნები, რომლებსაც სპეციალური ზედაპირი აქვს პირში ჩასადებად, წყალში დასასველებლად თუ ხელის მოჭიდებისთვის;

1-2 წლამდე ბავშვი უკვე იაზრებს, რომ წიგნებში გახმოვანებული სიტყვები და საგნები რაღაცას ნიშნავს და შეესაბამება მის გარშემო არსებულ გარემოს. შეგიძლიათ გამოიყენოთ ნივთების დასახელებისთვის თითის დადება, ხან მან დაადოს თითი, ხან - თქვენ. ასევე წიგნებზე გამოსახული ცხოველების იმიტირება: ხშირად შეჩერდით და დაუსვით მარტივი კითხვები, ეცადეთ აქტიურად ჩართოთ პროცესში და ხელი შეუწყვეთ მისი ლექსიკური მარაგის გამდიდრებას.

- ერთი და იგივე წიგნების წაკითხვა სჯობს თუ განსხვავებულის?

- არაა საჭირო ძალიან ბევრი და განსხვავებული წიგნი, 2-3 წიგნიც საკმარისი იქნება. ბავშვს შესაძლოა, ამ პერიოდში ჰქონდეს რომელიმე საყვარელი წიგნი, რომელთან ურთიერთობაც განსაკუთრებულ სიამოვნებას ანიჭებს. არ დავუშალოთ, დაიმახსოვრეთ ერთი წიგნიც კი ძალიან ბევრი ფუნქციით, უნარის განსავითარებლად შეგიძლიათ გამოიყენოთ. ბავშვს უყვარს გამეორება, როცა რომელიმე ილუსტრაციას ან ამბავს კარგად აითვისებს, ეს ზრდის მათში კომპეტენტურობის და თავდაჯერებულობის განცდას.

- პატარები ხშირად წიგნების ფურცლებს ხევენ, დავუშალოთ ეს ქცევა თუ ამით იწყება მათი კონტაქტი წიგნებთან? როგორ ავუხსნათ, რომ ეს არ არის სწორი საქციელი?

- კი წიგნის ფურცვლა, მისი დახევა და თუნდაც პირში ჩადება ბავშვის წიგნთან ურთიერთობის პირველი მცდელობაა. ზემოთ ვახსენე, ზუსტად ეს არის სენსომოტორული სტადია. შეგრძნებებით ცდილობს გაიგოს, რა არის წიგნი, რა არის ფურცელი, იხევა და თუ აქვს ხმა გახევის პროცესში. მოსწონს შეხება და შეგრძნება, თუ როგორი ზედაპირი აქვს ფურცელს. უფრო მოზრდილ ასაკში კი შეგვიძლია დახევის სურვილი წიგნის მაგივრად ფერადი ქაღალდების გამოყენებით ჩავანაცვლოთ და ჩავრთოთ ეს რაიმე თამაშში. ასევე სხვადასხვა ტექსტურის და მასალის გამოყენებით ვათამაშოთ ბავშვი. ვითამაშოთ ბევრი მოტორული თამაში და ასე დავტვირთოთ მისი ტაქტილური თუ მოტორული მოხოვნილებები. გვქონდეს წიგნის კუთხე, სადაც ლამაზად დავალაგებთ და მოვუვლით წიგნებს. საჭიროა ვაჩვენოთ ბავშვს, რომ წიგნებს ვუფრთხილდებით.

- ხმოვან წიგნებზეც რომ ვისაუბროთ. სჯობს თავად წავუკითხოთ, თუ ხმოვანი წიგნებიც იმავე ფუნქციის მატარებელია?

- ჩვილობის დროს ძალიან მნიშვნელოვანია მშობლის ხმა, მისი კომუნიკაცია ბავშვთან და ჩართულობა. ეს ბავშვში აყალიბებს ნდობის და უსაფრთხოების განცდას. მნიშვნელოვანია, მშობელი თავად ესაუბრებოდეს პატარას. ერიკ ერიქსონის ფსიქოსოციალური განვითარების თეორიაც ამაზე უსვამს ხაზს, 0-1,5 ასაკამდე ბავშვს უვითარდება სამყაროს მიმართ ნდობა/უნდობლობის სტადია, რაც შემდგომში განაპირობებს მის პოზიტიურ ურთიერთდამოკიდებულებას სამყაროსთან თუ პირიქით შფოთვის დონეს. ამ პერიოდში, ასევე ვითარდება მშობლისადმი ბუნებრივი მიჯაჭვულობა, რომელიც უზრუნველჰყოფს მას საკვებით, უსაფრთხოების განცდით თუ ფიზიკური სიახლოვით. ამ ყველაფრის დეფიციტი იწვევს მისი შფოთვის დონის აწევას. აი, უკვე 18 თვიდან შეგვიძლია აქტიურად გამოვიყენოთ ყველანაირი ტიპის ხმოვანი სათამაშოები თუ წიგნები და მათი საშუალებით მაქსიმალურად შევუწყოთ ხელი მეტყველების სტიმულირებას. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ​ჯგუფი“)

„ბავშვს თუ ყველაფრის გაკეთების უფლებას მივცემთ, ამით თავისუფლების იდეას ვუღალატებთ,“ - მარ...
​მარია მონტესორის სწავლებისა და აღზრდის მეთოდებმა დროის გამოცდას გაუძლო. ჩვენს სტატიაში ცნობილი იტალიელი პედაგოგის გამონათქვამებს გაგაცნობთ, რომლებიც ბავშვის სწორად აღზრდაში დაგეხმარებათ.1. „დამ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ აღვზარდოთ თავდაჯერებული ბავშვი?

როგორ აღვზარდოთ თავდაჯერებული ბავშვი?

ბავშვებს თავდაჯერებას არა მშობლების და ნათესავების მხრიდან ქების მოსმენა, არამედ საკუთარი მიღწევები მატებთ. ისინი საკუთარ შესაძლებლობებში რწმუნდებიან, როდესაც ახალ უნარებს იძენენ და ცოდნას იღრმავებენ. მშობლებს ძალიან უნდათ, რომ თავდაჯერებული შვილები ჰყავდეთ. თუ ბავშვი საკუთარ შესაძლებლობებში დარწმუნებულია, ის სირთულეებს გაცილებით მარტივად უმკლავდება, ვიდრე მისი ნაკლებად თავდაჯერებული თანატოლები. მართალია, ყველა პატარა ინდივიდუალურია, მაგრამ არსებობს გარკვეული რეკომენდაციები, რომელთა გათვალისწინება ძალიან დაგეხმარებათ, რომ შვილს თავდაჯერება შემატოთ.

1. გამონახეთ დრო თამაშისთვის

თამაში ბავშვისთვის საუკეთესო მასწავლებელია. გარდა ამისა, როდესაც მშობელი ბავშვთან ხშირად თამაშობს, ბავშვი ხვდება, რომ ის მშობლისთვის ძვირფასია. პატარები ამჩნევენ, რომ მშობლები მათთვის დროის გამოყოფას ახერხებენ. თამაშის დროს თქვენი ყურადღება მთლიანად ბავშვზე გადაიტანეთ. ბავშვები ძალიან მარტივად ხვდებიან, როდესაც უფროსები სხვა რამეზე ფიქრობენ და უგულისყუროდ თამაშობენ. როდესაც ბავშვის მიმართ ყურადღებას იჩენთ, მას თვითშეფასება უმაღლდება. ბავშვი გრძნობს, რომ მას უსმენენ. მშობლებს თამაშისთვის დრო იშვიათად რჩებათ. როდესაც თავისუფალი დრო გექნებათ, თამაშში მთელი გულით უნდა ჩაერთოთ. ბავშვთან თამაშის პარალელურად საოჯახო საქმეებით ნუ დაკავდებით. მშობელსა და შვილს შორის ძლიერი და მტკიცე ურთიერთკავშირი სწორედ თამაშის დროს მყარდება.

2. ბავშვი ხშირად დაასაქმეთ

ბავშვებს საკუთარი უნარების გამომჟღავნება ძალიან აბედნიერებთ. ისინი ოცნებობენ, რომ მათი ძალისხმევა უფროსებმა შეამჩნიონ და დააფასონ. ბავშვი ბედნიერდება, როდესაც მშობლები მას საოჯახო საქმეებში დახმარებას სთხოვენ. ბავშვი შემდეგ საოჯახო საქმეებში უნდა დაიხმაროთ: მაგიდის გაწყობა, თოჯინების დალაგება, მტვრის გაწმენდა, მტვერსასრუტით ოთახის დასუფთავება, თეფშების რეცხვა, ბაღის მოვლა, გასარეცხი ტანსაცმლის გადახარისხება. ბავშვის დასაქმებისას მისი ინტერესები გაითვალისწინეთ და ისეთი საქმე დაავალეთ, რომელიც მას გააბედნიერებს. როდესაც ბავშვი თქვენ მიერ მიცემულ დავალებას ასრულებს, მას თავდაჯერება ემატება. თუ ბავშვს დროთა განმავლობაში მობეზრდება საოჯახო საქმეების კეთება, აუხსენით მას, რომ შრომა საჭიროა და ის ხშირად თამაშს წინ უძღვის.

3. ბავშვს სათანადო ყურადღება დაუთმეთ

ბავშვს ყველაფერზე მეტად მშობლების ყურადღება აბედნიერებს. როდესაც შვილისადმი ყურადღებას იჩენთ, ის თავს მნიშვნელოვან ადამიანად აღიქვამს. როდესაც ბავშვი გესაუბრებათ, მას თვალებში უყურეთ და აგრძნობინეთ, რომ ყურადღებით უსმენთ. თუ გრძნობთ, რომ ბავშვს თქვენთან საუბარი უნდა, მთელი ყურადღება მისკენ მიმართეთ. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ მისი აზრები და განცდები მნიშვნელოვანია. ბავშვის გრძნობებს პატივი ეცით და აგრძნობინეთ, რომ მისი ემოციები თქვენთვის გასაგებია. ბავშვმა საკუთარი ემოციების გამოხატვა მარტივად რომ შეძლოს, მასთან ემოციები თავადაც უნდა გამოხატოთ.

4. ბავშვი ხშირად წაახალისეთ

გაიხსენეთ, რა იგრძენით, როდესაც თქვენი გაკეთებული საქმე სათანადოდ დააფასეს და თქვენი შესაძლებლობების გამო შეგაქეს. ბავშვის შესაძლებლობების აღიარება მას არამხოლოდ მოტივაციას მატებს, არამედ თავდაჯერებასაც. ბავშვის წახალისებასა და შექებას შორის ძალიან დიდი განსხვავებაა. შექება ბავშვს აგრძნობინებს, რომ ის კარგი მხოლოდ მაშინაა, როდესაც რაღაცას იდეალურად აკეთებს, ხოლო წახალისება ბავშვის ქმედებებზე აკეთებს აქცენტს. შექებაა, როდესაც ბავშვს ეუბნებით: „ეს ქვიშის სასახლე შესანიშნავია!“ წახალისებაა, როდესაც ამბობთ: „ქვიშის სასახლის შენებისას საოცრად კარგად იმუშავე!“ ხშირი შექება ბავშვს აკომპლექსებს. ის ზეწოლას განიცდის და ყოველთვის აღიარების მოლოდინშია. ბავშვს უნდა აგრძნობინოთ, რომ ყველაზე მთავარი ძალისხმევა და მონდომებაა. მისი შრომისმოყვარეობა და მცდელობები აუცილებლად წაახალისეთ.

ბავშვის წახალისება, მასთან ხშირი საუბარი და თამაში, მის მიმართ სათანადო ყურადღების გამოჩენა თქვენს შვილს თავდაჯერების მატებაში ძალიან დაეხმარება, რაც მას წარმატების მიღწევაში შეუწყობს ხელს.

მომზადებულია ​childmind.org - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად