როგორ გადავაჩვიოთ ბავშვი საფენს, რა ხერხებით არის შესაძლებელი, რომ მივაჩვიოთ ქოთანზე დასმას და რა ასაკიდან უნდა მივიჩნიოთ პრობლემად შარდის ან განავლის შეუკავებლობა? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი, ბავშვთა ნეფროლოგი ქეთევან ქვათაძე.
- ქალბატონო ქეთევან, მშობლებისთვის პრობლემას წარმოადგენს პატარას საფენისგან გადაჩვევა. რა ასაკიდან უნდა დავსვათ ბავშვი ქოთანზე?
- ყველა ბავშვის განვითარება ინდივიდუალურია. ამის გათვალისწინებით განსხვავდება საფენის გახდის და ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლის ასაკი. ზოგიერთი კვლევით დასტურდება, რომ ბავშვების უმეტესობა ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლისთვის მზად არის 18-24 თვის ასაკისთვის. მიუხედავად ამისა, ასაკი არ არის ერთადერთი გასათვალისწინებელი ფაქტორი.
- რა უნდა გაითვალისწინოს მშობელმა იმ დროს, როცა ქოთანზე დასმას გადაწყვეტს?
- წარმოგიდგენთ რამდენიმე ზოგად რჩევას და მითითებას, რომელიც შეიძლება გამოიყენოს ან გაითვალისწინოს მშობელმა.
პირველ რიგში, უნდა მოიმარაგოთ: კომფორტული დასაჯდომი ქოთანი და ტუალეტზე დასამაგრებელი რბილი ადაპტერი, დასადგომი სკამი ხელების დასაბანად, ილუსტრირებული წიგნი ან ვიდეორგოლები, სადაც არის გზამკვლევი ტუალეტის ტრენინგის შესახებ, პამპერსი ტრუსები, რამდენიმე ცალი ნაჭრის საცვალი, მატრასის დამცავი პამპერსი საფენი და წამახალისებელი სტიკერები.
ნაბიჯი პირველი:
ყურადღების მიპყრობა - ბავშვი მხოლოდ პამპერსით ან საცვლით ქოთანზე დასვით და წაუკითხეთ წიგნი ან აყურებინეთ ვიდეორგოლი, სადაც ტუალეტის ტრენინგის შესახებ არის მოთხრობილი.
ნაბიჯი მეორე:
შეარჩიეთ „კარგი დრო“ - სასურველია, იყოს თბილი ამინდები, რომ იოლად შეძლოთ ხშირად გამოცვლა. ოჯახის წევრები, რომლებიც ამ პროცესში მონაწილეობენ უნდა იყვნენ მაქსიმალურად ორიენტირებულები. არ დაამთხვიოთ მოგზაურობას ან საცხოვრებელი სახლის ცვლილებას.
ნაბიჯი მესამე:
დააწესეთ რუტინა - ბავშვი ქოთანზე ერთი და იმავე დროს დასვით, მაგალითად, სადილის ან ბანაობის შემდეგ, ძილის წინ. თავდაპირველად შესაძლებელია დაჯდეს ჩაცმული ან საფენით.
გახადე პერსონალური - შეეცადეთ პირადი პასუხისმგებლობა აუმაღლოთ. ქოთანში ან საფენში მოთავსებული ფეკალიები თქვენი დახმარებით გადააგდებინეთ ტუალეტში.
ნაბიჯი მეექვსე:
წაახალისეთ - მოტივაციის ამაღლებისთვის აუცილებელია წახალისება. ტუალეტის ჩვევებთან დაკავშირებით, ყოველი ახალი წინ გადადგმული ნაბიჯისთვის დააჯილდოვეთ, მაგალითად, აწარმოეთ დღიური, კალენდარი, სადაც ყოველდღიურად წებოვან ილუსტრირებულ სტიკერებს ბავშვი თავად ჩააკრავს.
ნაბიჯი მეშვიდე:
საცვალი - თავდაპირველად ადაპტაციამდე გამოიყენეთ პამპერსი ტრუსი, რომელსაც დამოუკიდებლად და იოლად თავად გაიხდის და ჩაიცვამს.
ნაბიჯი მერვე:
მარცხი - ჩასველებისას არ გაუბრაზდეთ და არ დასაჯოთ, შეხვდით ამას პოზიტიურად, გამოუცვალეთ და აუხსენით, რომ შემდეგ ჯერზე უფრო მეტად ყურადღება მიაქციოს მოშარდვის ან დეფეკაციის სურვილს.
ნაბიჯი მეცხრე:
ღამე - საწოლში დაუფინეთ დამცავი პამპერსი საფენი, რომელიც მატრასს დასველებისგან დაიცავს. თუ ღამით ტუალეტის ტრენინგის მცდელობა იქნება წარუმატებელი, არ იღელვოთ, ღამით ჩასველება 5 წლის ასაკამდე პათოლოგიასთან არ ასოცირდება.
ნაბიჯი მეათე:
ჯილდო - ტუალეტის ტრენინგის ყოველი მისი წარმატება სიხარულით აღნიშნეთ. სიტყვიერად შეაქეთ და დემონსტრაციულად აღნიშნეთ.
გაითვალისწინეთ, რომ თითოეული ნაბიჯის შესრულების და ადაპტაციისთვის შესაძლოა, მოგიწიოთ რამდენჯერმე განმეორება.
აუცილებელია გაითვალისწინოთ თქვენი ბავშვის სხვადასხვა ინდივიდუალური გარემოება და დეტალური ინფორმაციისთვის შეათანხმოთ ბავშვის პირად ექიმთან.
- რა ასაკიდან არის პრობლემა, თუ ბავშვს არ ჩამოუყალიბდა ეს ჩვევა და ვერ გადაეჩვია საფენს?
- როდესაც ბავშვი 4 წელზე მეტია და არ აქვს ჩამოყალიბებული დღისით ტუალეტის ჩვევები - აქვს შარდის და განავლის შეუკავებლობა, რეკომენდებულია, კონსულტაცია ექიმთან გაიაროთ.
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„ჩვენ ყოველთვის ვაბრალებთ, რომ ეს არის ხასიათი. ეს არ არის ხასიათი, ბავშვი მოდელად იღებს მშობელს,“ - მაია ნანიტაშვილი
ბავშვთა ფსიქოლოგმა მაია ნანიტაშვილმა ბავშვებში აგრესიის მიზეზებსა და მშობლების მიერ გამოყენებულ აღზრდის მეთოდებზე ისაუბრა. მისი თქმით, როდესაც ბავშვის აგრესიული ქცევა მის ხასიათს ბრალდება, ეს არასწორია:
„ჩვენ არ ვიბადებით ხასიათით. ეს არის გენეტიკა, რისი პროვოცირებაც ხდება გარემოდან. ჩვენ ყოველთვის ვაბრალებთ, რომ ეს არის ხასიათი, რაც მარტივი გამოსავალია. ეს არ არის ხასიათი. ეს არის, როდესაც ბავშვი იდენტიფიკაციას გადის მშობელთან, ემსგავსება მას. დედა აბრალებს, რომ მამას ჰგავს, მამა ამბობს, რომ დედას ჰგავს. ბავშვი იმ გარემოში იზრდება, სადაც მსგავსება ხდება. ის მოდელად იღებს მშობელს. დავუშვათ, რომ ლეკვი გავზარდოთ სხვა ცხოველებთან. ის აუცილებლად იქნება ქცევის გადამღები. ასე ვართ ჩვენც, ადამიანები, ვიღებთ ქცევას. ჩვენ ამას ვარქმევთ შემდეგ ხასიათს უბრალოდ. ეს არის ქცევის მოდელი, რომელსაც ჩვენ ვირგებთ.“
მაია ნანიტაშვილის თქმით, მშობელმა ბავშვთან ურთიერთობისას ყოველთვის უნდა გაითვალისწინოს მისი ასაკი:
„დიდი მნიშვნელობა აქვს ასაკს. ოთხი წლის ასაკი არის ჯიუტობის ხანა. ბუნებრივია, ეს ასეც უნდა იყოს. ამ დროს ბავშვი თითქოს გამოხატავს აგრესიას, მაგრამ ეს აგრესია არ არის. ის ამბობს: „მინდა, მე უნდა გავაკეთო.“ ჩვენ ამას აგრესიას ვერ დავარქმევთ. მშობლებს ერთადერთი რჩევა მინდა მივცე, რომ გაუმარტივდეთ ცხოვრება და ურთიერთობა ბავშვებთან. მოიძიონ მარტივი ინფორმაციები, განვითარების რა საფეხურზეა მათი შვილი და ამ საფეხურზე რა ქცევა ვლინდება. ზოგჯერ მშობელი ნორმად არ თვლის იმას, რაც ნორმაა. გადაჭარბებული მოლოდინების ქონა არის ძალადობა. ძალიან ხშირია, როდესაც დედამ ცეკვას დაანება თავი და შვილს აიძულებს, რომ იცეკვოს. ამ დროს არ უნდა ბავშვს ცეკვა. პრობლემა ის არის, რომ ფიზიკური ძალადობა ჩანს, ხოლო ემოციური ძალადობა არ ჩანს.“
„თუ ბავშვი აგრესიას გამოხატავს, პირველ რიგში, რაც მშობელმა უნდა გააკეთოს, ეს არის თვითონ იყოს დარწმუნებული იმაში, რასაც აკეთებს. ემოცია უნდა იყოს მყარი ბავშვთან მიმართებაში. მაგ. მე ვარ დაღლილი და ბავშვს ვეუბნები, რომ დღეს ვარ დაღლილი და ვერ გეთამაშები. თუ ბავშვი ამას არ ითვალისწინებს, უნდა ვუთხრათ მის ენაზე: „შენ ხომ ყოფილხარ დაღლილი.“ ამის შემდეგ ხდება ის, რომ მე ამ გადაწყვეტილებაში მყარი ვარ. მე ვიცი ნამდვილად, რომ ვერ შევძლებ მასთან თამაშს და არც ველოდები ისტერიკას. მერე მანიპულაციის სწავლა ხდება ბავშვებში,“ - აღნიშნულ თემებზე მაია ნანიტაშვილმა ტელეკომპანია GDS-ის გადაცემაში „შუადღე GDS“ ისაუბრა.