Baby Bag

ბავშვებსა და თინეიჯერებში სოციალური უნარების განვითარების 10 საუკეთესო გზა

ბავშვებსა და თინეიჯერებში სოციალური უნარების განვითარების 10 საუკეთესო გზა
თანამედროვე სამყაროში ბავშვებსა და თინეიჯერებს ბევრი ისეთი დაბრკოლების გადალახვა უწევთ, რომელთა შესახებ წინა თაობებმა ცოტა რამ თუ ​იციან. სოციალური მედიისა და ტექნოლოგიების წამყვანი როლი სოციალურ ურთიერთქმედებათა ახალ მოდელს ქმნის, რომლის შესახებ ნათელი წარმოდგენის შექმნა აუცილებელია.

ბავშვებისა და თინეიჯერების გარემოცვაში თუ მოხვდებით, ხშირად გაიგონებთ მსგავს ფრაზას: „ტელეფონზე საუბარი საშინელებაა. ამას უკვე აღარავინ აკეთებს.“ არცთუ იშვიათია შემდეგი სახის საუბრებიც: „ხალხი ჩემზე ისეთი წარმოდგენისაა, რომ ამის შესახებ საუბარი არც მსურს.“ ბავშვების მხრიდან მსგავსი მოსაზრებების მოსმენის შემდეგ ერთი მთავარი კითხვა ჩნდება: როგორ უნდა მოვახერხოთ ჩვენ: პედაგოგებმა, მშობლებმა და ფსიქოლოგებმა მოზარდებში ადეკვატური სოციალური უნარების განვითარება, რათა მათ ღია და გახსნილი ურთიერთობების დამყარება თავისუფლად შეძლონ? აღნიშნულ კითხვაზე პასუხის გაცემა მარტივი არ არის, თუმცა არსებობს რამდენიმე საინტერესო მეთოდი, რომლებიც ბავშვებსა და თინეიჯერებში ჯანსაღი სოციალური უნარ-ჩვევების განვითარებას მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს.

ბავშვებში სოციალური უნარების განვითარების 5 საუკეთესო გზა

1. გაცნობითი ხასიათის როლურ თამაშებში მონაწილეობა

როგორ იწყებს ადამიანი ურთიერთობას უცხო პიროვნებასთან, რომლის შესახებ მან არაფერი იცის?! ეს ის საკითხია, რომლის შესახებ ბავშვები ძალიან ბევრს ფიქრობენ. მათ აიტერესებთ, თუ ვინ არის ადამიანი, რომელთანაც ჯერ არასდროს უსაუბრიათ, ეჭვობენ, აქვთ კი რაიმე საერთო სრულიად უცხო პიროვნებასთან და ფიქრობენ, როგორ უნდა დაიწყონ მასთან საუბარი. ბავშვების ცნობისმოყვარეობის დასაკმაყოფილებლად და მათი შიშების დასაძლევად, მშობელმა საკუთარ შვილთან როლური თამაშები უნდა წამოიწყოს, რომელშიც ბავშვი უცნობი ადამიანის როლს შეასრულებს, მშობელი კი საკუთარი შვილის როლში მოგვევლინება. მსგავსი თამაშებით ბავშვმა პასუხი უნდა მიიღოს ყველა კითხვაზე, რომელიც მას აწუხებს. მან უნდა ისწავლოს, თუ როგორ ჩაერთოს დაგვიანებით ისეთ თამაშში, რომელიც უკვე სხვებმა წამოიწყეს, როგორ დაპატიჟოს მეგობარი სათამაშოდ. ოჯახურ გარემოში სხვა და სხვა სოციალური სცენარის გათამაშება ბავშვს ახალი ურთიერთობების წამოწყების შიშის დამარცხებაში დაეხმარება.

2. თამაში - „ემოცითა გამოცნობა“

ცოცხალი ურთიერთობების ნაკლებობა ბავშვებს თანატოლების ემოციური განწყობების ამოცნობის უნარს უქვეითებს. ჩამოწერეთ ფურცლებზე სხვა და სხვა ემოციის აღმნიშვნელი სიტყვები. თითოეულმა თამაშის მონაწილემ ის ემოცია უნდა გამოხატოს, რომელიც მის კუთვნილ ფურცელზე წერია. მეტი გამოწვევისთვის, ემოციების გამოსახატად მხოლოდ სახის მიმიკების გამოყენებას ნუ დასჯერდებით. თამაშის დროს აქტიურად გამოიყენეთ სხეულის ენა. მაგ. გაბრაზების გამოსახატად ხელები გადააჯვარედინეთ და მკერდზე მჭიდროდ მიიკარით. მსგავსი თამაშები ბავშვებში აუცილებლად გააჩენს შემდეგი სახის კითხვებს: რა იწვევს ამა თუ იმ ემოციას ადამიანებში? როგორ უნდა ავიცილოთ თავიდან უარყოფითი ემოციები და ა.შ.

3. საუბრის ტონის შეხამება ემოციასთან

ემოციისა და საუბრის ტონის ურთიერთშეხამება სხვა და სხვა გზით შეიძლება, იქნება ეს შარადების გამოცნობა, როლური თამაში თუ ფილმების ერთად ყურება. ბავშვებთან ერთად ეკრანებს მიუსხედით და ადამიანის საუბრის ტონით მისი ემოციური მდგომარეობის გამოცნობა სცადეთ.

4. ვარჯიში რიგის დაცვაში

რიგის დაცვა და მოთმინების გამომუშავება ბავშვებისთვის რთულ ამოცანას წარმოადგენს. ეცადეთ ბავშვები ისეთ აქტივობებში ჩართოთ, რომლებიც მათგან მოთმინების გამოვლენას და რიგის დაცვას მოითხოვს. მაგ. ბავშვებთან ერთად გააფერადეთ ფურცელი ისე, რომ საერთო შრომაში ყველამ თავისი წვლილი შეიტანოს, ხატეთ მორიგეობით, ასწავლეთ ბავშვს, რომ მოთმინებით დაელოდოს თავის რიგს, სანამ სხვები მუშაობენ.

5. ბავშვის ინტერესების გათვალისწინება

ახალი სოციალური უნარების განვითარებისთვის ბავშვის ინტერესები და ჰობი გამოიყენეთ. თუ თქვენს შვილს ფეხბურთი იტაცებს, ესაუბრეთ გუნდური თამაშის მნიშვნელობაზე, ასწავლეთ, როგორ უნდა დაეხმაროს თანაგუნდელს, რომელიც კარგად ვერ თამაშობს.

თინეიჯერებში სოციალური უნარების განვითარების 5 საუკეთესო გზა

1. ქველმოქმედებაში ერთობლივი ჩართვა

ქველმოქმედებაში ერთობლივი ჩართვა თქვენ და თქვენს თინეიჯერ შვილებს საერთო ინტერესებს გაგიჩენთ. ისინი მეტად მოგენდობიან და თქვენს ქმედებებს მაგალითად გამოიყენებენ. საკუთარი ქცევით ეტიკეტის ისეთი სტანდარტი უნდა აჩვენოთ, რომელიც თქვენს შვილს არამხოლოდ თანატოლებთან, არამედ უფროსებთან ურთიერთობაშიც გამოადგება.

2. თამაში - „თქვი, რაც გსურს!“

აღნიშნული თამაშის პრინციპი შემდეგია: მონაწილეები კითხვებს გისვამენ, თქვენ კი ნებისმიერი თქვენთვის სასურველი გზით პასუხობთ. გულახდილობა და ემოციების ღიად გამოხატვა შვილებთან ურთიერთობის გაუმჯობესებაში დაგეხმარებათ. თამაშის დროს ნებისმიერ თემაზე საუბარი უნდა შეგეძლოთ. თუ კითხვა აღგაფრთოვანებთ, შეგიძლიათ სიხარული ხტუნვით ან ხმამაღალი შეძახილით გამოხატოთ.

3. როლური თამაში - „გასაუბრება“

მოზარდებს გასაუბრებები ძალიან აშინებთ. მათ არ იციან, როგორ მოიქცნენ, როდესაც სამსახურის შოვნას ცდილობენ და გასაუბრებაზე საკუთარი უნარების გამოვლენა სჭირდებათ. მათთან ერთად როლური თამაში წამოიწყეთ. მიაწოდეთ თქვენს თინეიჯერ შვილს დამსაქმებლის კითხვარი, თქვენ კი სამსახურის მაძიებლის როლი მოირგეთ. აღნიშნული სცენის გათამაშება მომავალ გასაუბრებებთან დაკავშირებით მას გარკვეულ წარმოდგენას შეუქმნის და უფრო თავდაჯერებულს გახდის.

4. საჭიროებების გამოვლენა წერის დახმარებით

იმის ნაცვლად, რომ თქვენს თინეიჯერ შვილს ყველა სურვილი აუსრულოთ, მას საკუთარ საჭიროებებში გარკვევა უნდა ასწავლოთ. სთხოვეთ თქვენს შვილს წერილობითი სახით გთხოვოთ დახმარება. წერა ჩვენი მოთხოვნებისა და პრობლემების სიღრმისეულ ანალიზში გვეხმარება. ამა თუ იმ პრობლემაზე გულახდილი წერილის დაწერა თქვენს შვილს საკუთარი სურვილების გაცნობიერებისკენ უბიძგებს.

5. თამაში - „უხერხული ვითარება“

ეს გასართობი და მხიარული თამაში სპეციალურად თინეიჯერებისთვის შეიქმნა. მონაწილეებმა უხერხული სიტუაციები უნდა გაითამაშონ და მათგან თავის დაღწევის გზები ეძებონ. აღნიშნული თამაში თინეიჯერებს ძალიან უყვართ და მისი დახმარებით სასარგებლო და საჭირო სოციალურ უნარებსაც ადვილად იძენენ.

ავტორი: ია ნაროუშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

სეზონური გრიპის ვირუსი - პრევენცია, მოქმედების ტაქტიკა

სეზონური გრიპის ვირუსი - პრევენცია, მოქმედების ტაქტიკა

„გრიპი არის რესპირაციული დაავადება, რომელიც გამოწვეულია A და B ტიპის ვირუსით. სეზონური გრიპი მთელს მსოფლიოში და ასევე, ჩვენს ქვეყანაშიც, უმეტესად, გავრცელებულია ზამთრის პერიოდში“ - „ნიუ ჰოსპიტალსის“ პედიატრი, ნინო ჭითანავა.

სეზონური გრიპის ვირუსთან დაკავშირებით, MomsEdu.ge-ს ნინო ჭითანავა ესაუბრა. 

  • რა სიმპტომებით ხასიათდება სეზონური გრიპი და როგორ ხდება მისი გავრცელება?

ნინო ჭითანავა: „გრიპი ხასიათდება შემდეგი ნიშნებით: სურდო, ხველა, ყელის ტკივილი, კუნთების და სახსრების ტკივილი, შემცივნება, ცხელება. ჩვილებში შეიძლება მეტად გამოხატული იყოს ჩივილები კუჭ-ნაწლავის მხრივ - დიარეა, ღებინება. გრიპისგავრცელება ხდება ჰაერწვეთოვანი გზით, ანუ დაავადებული ადამიანის ხველის და ცემინების დროს შეიძლება დაინფიცირდეს ჯანმრთელი ადამიანი. ამიტომ აუცილებელია ჰიგიენის დაცვა და დაავადების შემთხვევაში ინფიცირებულთან კონტაქტის შეზღუდვა“.

  • როგორია გრიპის კონტაგიოზურობა, ანუ როდისაა გადამდები პაციენტი?

ნინო ჭითანავა: „ძირითადად, პაციენტი გადამდებია სიმპტომების დაწყებიდან 3-4 დღემდე, ზოგიერთი ადამიანის შემთხვევაში გრიპის კონტაგიოზურობა შესაძლოა 7 დღემდეც გაგრძელდეს. აქვე გასათვალისწინებელია, რომ გადამდებად შეიძლება ჩაითვალოს პაციენტი სიმპტომების გამოვლენამდე 1 დღით ადრეც.

  • რომელია გრიპის მძიმე მიმდინარეობისთვის რისკის ჯგუფები ბავშვებში?

ნინო ჭითანავა: „ბავშვები <5 წლის, განსაკუთრებით კი<2 წლის ასაკის ბავშვები მიეკუთვნებიან გართულებებისთვის რისკის ჯგუფებს,<6 თვემდე ასაკის პაციენტებში ყველაზე მაღალია ჰოსპიტალიზაციის მაჩვენებელი;

რისკის ჯგუფებს მიეკუთვნებიან ასევე ბავშვთა სახლებში და სპეციალური მოვლის დაწესებულებებში მყოფი ბავშვები,ქრონიკულიდაავადებების მქონეები - მაგ ასთმა, დიაბეტი, ნევროლოგიური პრობლემებისმქონე პაციენტები, გულ-სისხლძარღვთა სისტემის პრობლემის მქონე ბავშვები,სისხლის და სისხლმბადი სისტემის პათოლოგიების მქონე ბავშვები მაგ ნაგლისებრუჯრედოვანი ანემიის მქონეები, ღვიძლისა და თირკმლის პათოლოგიების მქონე ბავშვები; ისინი, ვისაც აქვთ თანდაყოლილი მეტაბოლური დარღვევები, დაბალი იმუნიტეტი,ხანგრძლივად ჰორმონოთერაპიაზე მყოფი ბავშვები, ჭარბი წონის პოპულაცია.

  • ხშირად გაციება და სეზონური ვირუსი ერთმანეთში გვერევა. როგორ განვასხვაოთ?

ნინო ჭითანავა: „ეს საკითხი განსაკუთრებით აქტუალურია საქართველოში, რადგან ბევრი ადამიანი გაციებას ვერ აღიქვამს, როგორც ინფექციას და თვლიან თითქოს არ არის გადამდები. გრიპს იწვევს გრიპის ვირუსი, ხოლო გაციებას იწვევს სხვა რესპირაციული ვირუსები. ანუ, გაციებაც ჩვეულებრივი ვირუსული ინფექციაა, რომელიც ასევე გადაედება ერთი ადამიანიდან მეორეს.

განმასხვავებელ ნიშნებზე რომ ვისაუბროთ, გრიპი უფრო მძიმე მიმდინარეობისაა, უცებ იწყება, თან ახლავს მაღალი ცხელება, შემცივნება, სახსრების ტკივილი. ხოლო, გაციების დროს ადამიანს შესაძლოა ჰქონდეს ერთეული ხველა, ზოგადი სისუსტე, ყელის ტკივილი ან მხოლოდ ცხვირით სუნთქვის გაძნელება. მხოლოდ კლინიკური ნიშნებით გარჩევა ძალიან რთულია და თითქმის შეუძლებელი. სპეციფიკური ლაბორატორიული ტესტების შეგვიძლია დავადგინოთ დაავადება გრიპია თუ სხვა რესპირატორული ვირუსებით გამოწვეული“.

  • რა გართულებების წინაშე შეიძლება დაგვაყენოს სეზონურმა გრიპმა?

ნინო ჭითანავა: „გრიპი თავისი მიმდინარეობით თვითლიმიტირებადი დაავადებაა. პაციენტი თავისით განიკურნება რამდენიმე დღეში და ძირითადად მხოლოდ სიმპტომური დახმარება ესაჭიროება. არსებობს გრიპის გართულების და ზოგჯერ ფატალური შემთხვევებიც, გრიპი შესაძლოა გართულდეს: ყურის ანთებით, ტონზილიტით, პნევმონიით, ქრონიკული დაავადების პროგრესირებით, ლარინგოტრაქეიტი, ბრონქიტით, თანდართული ბაქტერიული ინფექციებით.

ყველაზე მთავარია განვასხვაოთ, არის თუ არა გართულება ბაქტერიული ხასიათის, ვინაიდან მხოლოდ ბაქტერიული გართულების შემთხვევაშია საჭირო ანტიბიოტიკის ჩართვა, სხვა შემთხვევაში, რამდენი ხანიც არ უნდა გაგრძელდეს გრიპი, ადამიანს ანტიბიოტიკის მიღების საჭიროება არ აქვს. ანტიბიოტიკის არასწორად გამოყენება ძალიან აზიანებს ორგანიზმს“.

  • როგორ დავიცვათ თავი სეზონური გრიპისაგან სახლის პირობებში და როდის მივმართოთ ექიმს?

ნინო ჭითანავა: „უნდა მივიღოთ დიდი რაოდენობით სითხე, ვმართოთ ტემპერატურა, ვიყოთ იზოლაციაში კლინიკური ნიშნების გაჩენისთანავე. აუცილებელია პირბადეების გამოყენება, ხელების ხშირად დაბანა, ოთახის ხშირად განიავება, თავის არიდება თავშეყრის ადგილებში მოხვედრისგან; ხველის, ცემინების დროს პირზე ხელის აფარება ვირუსების რესპირატორული გზით თავიდან ასაცილებლად;

დაინფიცირების შემთხვევაში მოწოდებულია მხოლოდ სიმპტომური მკურნალობა მდგომარეობის მიხედვით ბინაზე- ანტიპირეტული პრეპარატები, პარაცეტამოლი, იბუპროფენი, სითხეებით დატვირთვა; მდგომარეობის და ასაკის, გართულებების არსებობის გათვალისწინებით შესაძლებელია საჭიროა გახდეს სპეციალური ანტივირუსული პრეპარატების ჩართვა მკურნალობაში.

ვინაიდან გრიპი არის ვირუსული ინფექცია, როგორც ყველა ვირუსული ინფექცია, არც ის არ საჭიროებს ანტიბიოტიკოთერაპიას თუ არაა რამე გართულება;

თუ ბავშვს აღენიშნება ცხელება, რომელიც არ ემორჩილება ანტიპირეტულ დახმარებას, ანუ არ იწევს დაბლა, აქვს ხველა შეტევითი, სუნთქვის გაძნელება, ღებინება ხშირი დიარეა ან რამე ქრონიკული დაავადება,არ იღებს სითხეებს ადეკვატურად, შეამცირა შარდვა და არის მივარდნილი, მოთენთილი, საჭიროების კლინიკაში მიმართვას.

ხანს და არ ემორჩილება დამწევს, არის ხველა, სუნთქვის გართულება, მაშინ, სასურველია გადაუდებელი დახმარების განყოფილებაში მიმართოთ კლინიკას. თუ არ არის მძიმე სიტუაცია, გეგმიურად უნდა მიმართოთ პედიატრს.

ამ პერიოდშიც გავრცელებულია სეზონისთვის დამახასიათებელი გრიპის ინფექციები. რაიმე განსაკუთრებული მომართვიანობა ან გართულება არ ფიქსირდება. პედიატრები მაქსიმალურად ჩართულები ვართ პაციენტების მართვაში, როგორც ამბულატორიულ პირობებში, ასევე, მძიმე შემთხვევებში“.

R. 

წაიკითხეთ სრულად