Baby Bag

„ძალიან ბევრ ბავშვს არ უყვარს ლექსების სწავლა, კლასიკის შესწავლა... თვითონ ნაწარმოები არაფერ შუაში არ არის, მიმწოდებელია შუაში,“- პაატა ამონაშვილი

„ძალიან ბევრ ბავშვს არ უყვარს ლექსების სწავლა, კლასიკის შესწავლა... თვითონ ნაწარმოები არაფერ შუაში არ არის, მიმწოდებელია შუაში,“- პაატა ამონაშვილი

ფსიქოლოგმა პაატა ამონაშვილმა ბავშვების კლასიკური ლიტერატურით დაინტერესებაში მასწავლებლის უდიდესი როლის შესახებ ისაუბრა:

„ძალიან ბევრ ბავშვს არ უყვარს კლასიკის შესწავლა, არ უყვარს ლექსების სწავლა, თუმცა ისეთებსაც ვხედავ, რომლებსაც უყვართ ეს ყველაფერი. თვითონ ლირიკა და ნაწარმოები არაფერ შუაში არ არის აქ, მიმწოდებელია შუაში. მასწავლებელი არის შუამავალი ბავშვსა და კლასიკურ საგანძურს შორის. თუ მასწავლებელს ეს კლასიკური საგანძური მოაქვს, როგორც მხოლოდ სკოლის პროგრამის ნაწილი, რომ მერე ტესტი ჩაატაროს, თან ამას აკეთებს მკაცრი სახით, თან ეჩხუბება, ეს გავლენას ახდენს ბავშვზე. ერთ-ერთ ბავშვს ვკითხე, როგორი მასწავლებლები გყავს-თქო. მან მიპასუხა: „არცერთი მასწავლებელი არ მყავს, რომელიც გაკვეთილის წინ რომ დამინახავს, მკითხავს, როგორ ხარო.“ კლასში რომ შედის მასწავლებელი და „როგორ ხართ?“ კითხვის ნაცვლად ამბობს: „გადაშალეთ წიგნები, როგორ არ მოიტანეთ დავალება?“  და ამის ფონზე ამოიღებს საგანძურს, ეს საგანძური ბავშვისთვის აღარ არის საგანძური.“

„10 წლის წინ საქართველოში ექსპერიმენტი ჩავატარეთ. გავზომეთ როგორ უყვართ ბავშვებს თავიანთი მასწავლებლები სხვადასხვა საგანში. ეროვნული გამოცდა რომ ჩააბარეს ბავშვებმა, შევადარეთ ქულები იმას, თუ როგორ უყვარდათ მასწავლებელი. სადაც მასწავლებელი ძალიან უყვარს, ძალიან მაღალ ქულას იღებს ბავშვი, სადაც სძულს - ძალიან დაბალს. მამაჩემს, შალვა ამონაშვილს ჰყავდა მასწავლებელი ვარვარა ვარდიაშვილი. ის ისე აწვდიდა ბავშვებს „ვეფხისტყაოსანს,“ რომ დღემდე ჯიბით დააქვს მამაჩემს „ვეფხისტყაოსანი.“ მე არ მყავდა, სამწუხაროდ, ვარვარა ვარდიაშვილი მასწავლებლად და მიკვრიდა, რა აინტერესებს-მეთქი მამაჩემს ამ „ვეფხისტყაოსანში.“ სკოლაში „ვეფხისტყაოსანი“ იყო ისეთი ნაწარმოები, რომელიც ძალიან არ მიხაროდა. გაძალებდნენ დაზეპირებას, რთულია, ვერ გიხსნის მასწავლებელი. თვითონ „ვეფხისტყაოსნის“ ბრალი კი არ არის, მიმწოდებლის ბრალია ეს. ყველაზე დიდი კლასიკური საგანძურიც შეიძლება ბავშვისთვის საძულველი გახდეს საძულველი მასწავლებლის ხელიდან. სანამ კლასიკას მივიტან ბავშვთან, რატომ არ უნდა ვიზრუნო იმაზე, რომ შევაყვარო თავი?! მოდი, ჯერ მე შევუყვარდე და რასაც მივუტან, ისიც შეუყვარდება. თუ სიძულვილს მივუტან, თუ მე არ მოვწონვარ, რასაც მივუტან ისიც არ მოეწონება. საუკეთესო პატრიოტული ლექსიც გახდება იძულების ნაწილი. თუ დამაძალებთ, დავიზეპირებ, მაგრამ დავივიწყებ, როგორც კი გამოცდას ჩავაბარებ,”- აღნიშნულ საკითხზე პაატა ამონაშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „შემდეგი გაჩერება“ ისაუბრა.

წყარო: ​„შემდეგი გაჩერება“

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა შემთხვევაში შეიძლება გახდეს კბილის პასტა ბავშვების გონებრივი ჩამორჩენის მიზეზი და შეიძლება თუ არა კბილის პასტის ხარისხის და უსაფრთხოების დადგენა ტუბზე დატანილი ფერების მიხედვით?

რა შემთხვევაში შეიძლება გახდეს კბილის პასტა ბავშვების გონებრივი ჩამორჩენის მიზეზი და შეიძლება თუ არა კბილის პასტის ხარისხის და უსაფრთხოების დადგენა ტუბზე დატანილი ფერების მიხედვით?

„ზოგიერთ კბილის პასტაში შედის ფტორი, რომლის გადაჭარბებულმა რაოდენობამ შესაძლოა ბავშვებში გამოიწვიოს გონებრივი ჩამორჩენა, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ბავშვი მუცლად ყოფნის დროს იღებს დედის მეშვეობით (თუ დედა ფტორიან პასტას დიდი რაოდენობით იყენებს). ერთი მხრივ, ფტორი აუცილებელია კბილისთვის და მეორე მხრივ, ამ საშიშროების წინაშე გვაყენებს“ - აღნიშნულის შესახებ ჰარვარდის მეცნიერმა ფილიპ გრანდჟანმა გადაცემაში „საიმედო რეკომენდაციები“ განაცხადა. 

„ჩვენ დიდი ხნის განმავლობაში ვეჭვობდით, რომ ფტორი შეიძლებოდა დამაზიანებელი ყოფილიყო ორგანიზმისთვის. უახლეს კვლევებში შევაჯამეთ ორსულებისა და ბავშვების მონაცემები. დადგინდა, რომ ბავშვები, რომლებიც ადრეული განვითარების ეტაპზე, ანუ მუცლად ყოფნის დროს დედისგან ბევრ ფტორს იღებდნენ, შემდგომში შეფერხება აქვთ ტვინის ფუნქციებში, კერძოდ IQ - ში. ფტორს ძირითადად სასმელი წყლიდან ვიღებთ, თუმცა როცა ამას ემატება კბილის პასტიდან მიღებული ფტორი, უკვე სარისკოა. რა თქმა უნდა, ფტორი კარიესის განვითარებას უშლის ხელს და ის აუცილებელია კბილებისთვის, თუმცა, ძალიან ცოტა რაოდენობით და მხოლოდ კბილების ზედაპირზე (არა ორგანიზმში). ჩვენი რეკომენდაციაა, რომ ჯაგრისზე დაიტანოთ ძალიან ცოტა კბილის პასტა, დაახლოებით ბრინჯის მარცვლის ზომის და გახეხვის შემდეგ სრულად გამოირეცხოთ პირის ღრუდან. ბავშვები კბილის ხეხვის დროს ყლაპავენ კბილის პასტას. კვლევების თანახმად, ასეთი ბავშვების ორგანიზმში ფტორის გადაჭარბებული რაოდენობა დაფიქსირდა, რომელიც შემდგომში ცირკულაციის შედეგად ხვდება ტვინში და იწვევს მის დაზიანებას“ - დასძინა ფილიპ გრანდჟანმა. 

როგორც გადაცემაში აღნიშნეს, აფთიაქებისა და მაღაზიის დახლებზე უამრავი ბრენდის კბილის პასტაა წარმოდგენილი, სხვადასხვა სარეკლამო წარწერა გვიჩენს კითხვას - პირის ღრუს მოვლის როგორ საშუალებებზე უნდა გავაკეთოთ არჩევანი, მაქსიმალური ეფექტის მისაღებად და ხომ არ არის რომელიმე პროდუქტი ჯანმრთელობისთვის საშიში?

,,ინტერნეტ სივრცეში გვხვდება უამრავი ვიდეო, სადაც კბილის პასტების ტუბზე დატანილი ფერადი ზოლების მიხედვით, უსაფრთხო და საფრთხის შემცველი პროდუქტების ერთმანეთისგან გარჩევას გვასწავლიან. სინამდვილეში ფერად ზოლებს სულ სხვა დანიშნულება აქვს და საერთოდ არ აქვს კავშირი კბილის პასტის შემადგენლობასთან. ეს ნიშნულები გამოიყენება მხოლოდ იმისთვის, რომ ქარხანაში გაიზომოს თუ რა სიგრძის ტუბი უნდა მოჭრას და შესაბამისად, ის აპარატი, რომელიც ამას აკეთებს ამ ნიშნულით ხვდება რა სიგრძეზე უნდა მოჭრას. მე პაციენტებს ყოველთვის ვთხოვ, რომ ამის მიხედვით არასდროს შეარჩიონ კბილის პასტა“ - აღნიშნა ქირურგმა, პარადონტოლოგმა თეა ნაცვლიშვილმა. 

„ქიმიური კბილის პასტები განსხვავებული შემადგენლობისაა, ამიტომ მათ შეძენამდე რეკომენდებულია სტომატოლოგთან კონსულტაცია, რომელიც ინდივიდუალურად თქვენი კბილებისა და ღრძილების შესაბამის პროდუქტს შეგირჩევთ. თუ პაციენტს აქვს ღრძილის ანთების მიმართ მიდრეკილება, მისთვის განკუთვნილ კბილის პასტაში უნდა შედიოდეს ან ქლორჰექსიდინი ან ეთერზეთები. ვისაც კარიესის მიმართ აქვს მიდრეკილება, მათ უნდა ჰქონდეთ ფტორირებული კბილის პასტა“ - დასძინა თეა ნაცვლიშვილმა.

ფტორი ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტური და საყურადღებო კომპონენტია კბილის პასტების შემადგენლობაში. ის შეძლებისდაგვარად აღადგენს კბილის ემალს, უზრუნველყოფს კბილის მგრძნობელობის შემცირებას, რაც მისი დადებითი მხარეა. მგრძნობელობის გაძლიერებას კი კბილის ცვეთა განაპირობებს, გათხელებული ემალი ვეღარ იცავს კბილის დენტინს, რომელშიც ნერვული დაბოლოებების განშტოებებია და კბილები მარტივად რეაგირებს მჟავეზე, ტკბილზე, ცივსა და ცხელზე. ფტორიანი კბილის პასტა კი ემალის შევსებას უწყობს ხელს. არსებობს გასათვალისწინებელი ფაქტორი - ზედმეტი ფტორი საშიშია ჯანმრთელობისთვის!.

ზოგიერთი კბილის პასტის შემადგენლობაში შედის ნივთიერება ტრიკლოზანი, რომელიც პირის ღრუში ბაქტერიებს ანადგურებს და ეფექტურია, როგორც კარიესის, ასევე, ინფექციებისგან თავის დასაცავად. ამ დადებითი თვისებების მიუხედავად, მეცნიერების ნაწილს ტრიკლოზანის მიმართ საეჭვო დამოკიდებულება აქვს. ისინი ფიქრობენ, რომ შესაძლოა ბაქტერიების რეზისტენტობა გამოიწვიოს. გარდა ამისა, ცხოველებზე ჩატარებული ექსპერიმენტების მიხედვით დადგინდა ტრიკლოზალის უარყოფითი გავლენა ფარისებრ ჯირკვალზე, თუმცა, აღნიშნული კვლევები არ ჩატარებულა ადამიანზე, შესაბამისად, მეცნიერებს გადაჭრით უჭირთ იმის თქმა, რომ ეს ნივთიერება უარყოფით ზეგავლენას ახდენს ადამიანზე. ამიტომ, ჩვენი რეკომენდაციაა, რომ ტრიკლოზანიანი კბილის პასტები გამოიყენოთ მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით, აუცილებლობის შემთხვევაში.

ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ინფორმაცია, რომელიც კბილის პასტების შემადგენლობის ჩამონათვალშია, მისი აბრაზიულობის, ანუ წმენდის მაჩვენებელი ინდექსია - ეს ინფორმაცია შემადგენლობაში მითითებულია, როგორც RDA – 20, RDA – 30, RDA – 50... რაც უფრო დიდი რიცხვია მითითებული აღნიშნული აბრევიატურის გასწვრივ, მით უფრო ეფექტურად წმენდს და ათეთრებს კბილებს, თუმცა ასეთივე წარმატებით აზიანებს ემალს. ანუ, ციფრები 0-დან 70-მდე დაბალ აბრაზიულობაზე მიუთითებს, საშუალოდ ითვლება 70-დან 100-მდე, 100-ზე ზემოთ კი მაღალი მაჩვენებელია. უმჯობესია არჩევანი გააკეთოთ დაბალი აბრაზიულობის მქონე კბილის პასტაზე და გამონაკლის შემთხვევებში ან მაქსიმუმ კვირაში ორჯერ გაიხეხოთ კბილები საშუალო ან მაღალი აბრაზიულობის მქონე კბილის პასტით.

კბილის პასტა, რომელიც წყალში ძალიან ქაფდება - ასეთი კბილის პასტის გამოყენებისგან თავი უნდა შევიკავოთ - აღნიშნეს გადაცემაში ,,საიმედო რეკომენაციდები. 

წყარო:​ ,,საიმედო რეკომენდაციები''

წაიკითხეთ სრულად