Baby Bag

საქართველოში ბევრი მასწავლებელი ტრადიციული მეთოდით ასწავლის, რომლებიც აქცენტს აკეთებენ ფაქტების დაზეპირებაზე და არა უნარების დაუფლებაზე - კვლევა

საქართველოში ბევრი მასწავლებელი ტრადიციული მეთოდით ასწავლის, რომლებიც აქცენტს აკეთებენ ფაქტების დაზეპირებაზე და არა უნარების დაუფლებაზე - კვლევა

„საქართველოში უკანასკნელ წლებში სწავლის შედეგები მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა. 2009 წლიდან 2015 წლამდე პერიოდში, 15 წლის მოსწავლეებმა სწავლა გააუმჯობესეს კითხვაში, მათემატიკასა და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებში თითქმის ერთი სრული ნიშნით,“ - წერია კვლევაში, რომელიც გაეროს ბავშვთა ფონდმა საქართველოში და ევროპის ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციამ (OECD) საქართველოს განთლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტროსთან ერთად ჩაატარეს.
ამასთან, კვლევაში ​„შეფასებები საქართველოს ზოგადი განათლების სისტემაში“ აღნიშნულია, რომ ეს პროგრესი მოსახლეობის ყველა ჯგუფს თანაბრად არ შეეხო:

მოსწავლეები ქალაქად უსწრებენ თანატოლებს სოფლად; სოციალურეკონომიკურად პრივილეგირებული მოსწავლეები უსწრებენ თავიანთ სოციალურად დაუცველ თანატოლებს; ხოლო, ის მოსწავლეები, რომლებიც შინ ქართულად ლაპარაკობენ, უსწრებენ თავიანთ თანატოლებს, რომელთა მშობლიური ენა ქართული არ არის. სამწუხაროდ, სწავლის ხარისხში ეს უთანასწორობა 2009-2015წწ. პერიოდში კიდევ უფრო გაიზარდა,“ - წერია კვლევაში. 

კვლევის თანახმად, საქართველოში მოსწავლეთა შეფასება, ძირითადად, კვლავ მოსწავლეთათვის ნიშნების დასაწერად გამოიყენება და არა სწავლის გაუმჯობესებაში მათ დასახმარებლად. მასწავლებლები და საზოგადოება კვლავ ამახვილებს ყურადღებას ციფრულ ნიშნებზე მიუხედავად იმისა, რომ ეს ნიშნები ზუსტად ვერ ასახავს იმას, თუ რა იცის მოსწავლემ და რის გაკეთება შეუძლია. შეფასების ასეთი გაგება იკვეთება საკლასო მასწავლებელთა შეფასების პრაქტიკებში. მასწავლებლები არ იყენებენ შეფასების ტექნიკების მრავალფეროვნებას და უპირატესობას ანიჭებენ სტუდენტების შეფასებას მეტწილად მრავალპასუხიანი ტესტების საშუალებით და არ აფასებენ უნარების ფართო სპექტრს.

კვლევაში ასევე აღნიშნულია, რომ ისეთი მოსწავლეების მომზადება, რომლებიც კონკურენტუნარიანები იქნებიან 21-ე საუკუნის ეკონომიკებში, საჭიროებს ისეთ მასწავლებლებს, რომელთაც აქვთ ცოდნა, უნარები და მოტივაცია, რომ განაგრძონ კვალიფიკაციის ამაღლება:

„საქართველოში პედაგოგები მნიშვნელოვნად უფრო ნაკლებად მონაწილეობენ პროფესიულ განვითარებაში, ვიდრე OECD-ის სხვა ქვეყნებში. განგრძობადი ტრენინგის გარეშე, მასწავლებლები ვერ ეცნობიან მტკიცებულებებზე დაფუძნებულ, უახლეს პედაგოგიურ პრაქტიკებს, რომლებიც მოსწავლეებს სწავლაში ეხმარება. ამასთანავე, საქათველოში მასწავლებლები ყველაზე ასაკოვანნი არიან მასწავლებლებისა და სწავლის საერთაშორისო კვლევაში (TALIS) მონაწილე ქვეყნების მასწავლებლებთან შედარებით. კერძოდ, მასწავლებელთა ერთ მეოთხედზე მეტი 60 წელს გადაცილებულია. შედეგად, ბევრი მასწავლებელი მოსწავლეებს ტრადიციული მეთოდით ასწავლის, რომელიც აქცენტს აკეთებს ფაქტების დაზეპირებაზე და არა უნარებისა და კომპეტენციების დაუფლებაზე. შესაბამისად, მოსწავლეებს საქართველოში უჭირთ ისეთი კომპეტენციების შეძენა, რომლებიც მათ სჭირდებათ განათლების უმაღლეს საფეხურსა და შრომის ბაზარზე წარმატების მისაღწევად,“ - წერია კვლევაში.

კვლევის ავტორების თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ უახლესი შესაძლებლობები ფინანსურ წახალისებას ითვალისწინებს, მასწავლებლებს კრედიტების დაგროვებისკენ უფრო მოუწოდებენ, ვიდრე იმის დემონსტრირებისკენ, რომ ისინი მოსწავლეებს სწავლაში ეხმარებიან.

​როგორც მკვლევრები აღნიშნავენ, 
უნდა შემუშავდეს და აღსრულდეს მინიმალური სტანდარტები მასწავლებლებისთვის იმის უზრუნველსაყოფად, რომ ყველა მასწავლებელს ჰქონდეს ის საბაზისო უნარები, რომლებიც აუცილებელია მოსწავლეების სწავლაში დასახმარებლად. მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების სქემა უნდა გადაისინჯოს იმისათვის, რომ უზრუნველყოს მასწავლებლების ისეთი განვითარების მოტივაცია, რომელიც მოსწავლეებს სწავლაში დაეხმარება. საქართველომ უნდა შემოიღოს სავალდებულო საპენსიო ასაკი, რაც ხელს შეუწყობს ასაკოვანი მასწავლებლების გადინებას და ახალბედა მასწავლებლებისთვის სივრცის შექმნას.

კვლევაში მოსწავლეთა შეფასების სისტემის გაუმჯობესებაზეცაა საუბარი. კერძოდ, როგორც მკვლევრები აღნიშავენ, სასარგებლო შეიძლება იყოს მოსწავლეთა პორტფელების შექმნა, რომლებიც წარმოადგენს მოსწავლის ნამუშევრების დროთა განმავლობაში შედგენილ კრებულს. პორტფელების შექმნა მასწავლებლებისაგან მოითხოვს უწყვეტ უკუკავშირს და უბიძგებს მოსწავლეს საკუთარი ძლიერი და სუსტი მხარეების გააზრებისა და იმის განსაზღვრისაკენ, თუ რა უნდა დაამატოს თავის პორტფელს - ესაა შეფასების სწორედ ის ორი ელემენტი, რომელიც დღეს საქართველოს განათლების სისტემას აკლია.

კვლევის თანახმად, ჟურნალში ყოველდღიური ნიშნების დაწერის პრაქტიკა უნდა აღიკვეთოს. მას დრო სჭირდება და სასარგებლო ინფორმაციას ვერ გვაწვდის იმის შესახებ, თუ როგორ მიმდინარეობს მოსწავლეების პროგრესი სწავლაში:

„სამინისტრომ უნდა შეიმუშაოს აღრიცხვის ბარათის საყოველთაო ნიმუში და დაადგინოს ეროვნული პროცედურები მის გასავრცელებლად. სტანდარტიზებული აღრიცხვის ბარათის საშუალებით, მოსწავლეთა შესახებ ჩანაწერები აგრეთვე შეიძლება უფრო სრულად იქნას შეტანილი განათლების მართვის საინფორმაციო სისტემების (EMIS) მონაცემთა ბაზებში, რაც კიდევ უფრო მეტად შეუწყობს ხელს მოსწავლეებისა და მათი სწავლის მონიტორინგს,“ - წერია კვლევაში. 

ამასთან, როგორ მკვლევრები მიუთითებენ, შესაძლებელია მე-9 კლასში (ან მე-10კლასში, თუ სავალდებულო განათლების ხანგრძლივობა გაიზრდება) გამოცდის შემოღება მოსწავლეების დასახმარებლად გადაწყვიტონ, სურთ თუ არა ზოგადი განათლების გაგრძელება, ან პროფესიული განათლების პროგრამაში ან განათლების მაღალ საშუალო საფეხურზე გადასვლა.

შეიძლება დაინტერესდეთ

​„უსამართლო და დისკრიმინაციულია ასეთი დამოკიდებულება“ - პედაგოგები განათლების სისტემაში ცვლილებებს აპროტესტებენ

​„უსამართლო და დისკრიმინაციულია ასეთი დამოკიდებულება“ - პედაგოგები განათლების სისტემაში ცვლილებებს აპროტესტებენ

რამდენიმე დღის წინ ცნობილი გახდა, რომ ​ნოემბერში დაგეგმილი გამოცდები გადაიდო. ამის მიზეზად განათლების სამინისტრომ კოვიდპანდემია და შექმნილი სიტუაცია დაასახელა. „არსებული ეპიდვითარებისა და ჯანდაცვის სამინისტროს რეკომენდაციების გათვალისწინებით, მასწავლებელთა გამოცდები, ასევე, სპეციალურ მასწავლებელთა გამოცდები 2021-2022 სასწავლო წლის დაწყებამდე გაიმართება,“ - ნათქვამი იყო მათ განცხადებაში. ამის გარდა, აღნიშნულიდან გამომდინარე, ცვლილებები შევიდა მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემაში.

ერთი მხრივ, გამოცდების გადადებამ და, მეორე მხრივ, ცვლილებებმა პედაგოგთა გარკვეული ნაწილის პროტესტი და გაღიზიანება გამოიწვია. ისინი სამინისტროს ამ გადაწყვეტილებებს სოციალურ ქსელში გამოეხმაურნენ და ამბობენ, რომ მსგავსი მიდგომა არასამართლიანი და დისკრიმინაციულია.
„ყველაფერს ითვალისწინებთ, წამყვანი მასწავლებლები კი შემოგავიწყდით სულ. რატომ აგვიკრძალეთ წინსვლა? ვის რას ვუშავებდით? ჩვენთვისაც მოგეცათ წინსვლის შესაძლებლობა“ - წერს ერთ-ერთი პედაგოგი ​სტატიის კომენტარში, რომელიც ​MomsEdu.ge-მ გამოაქვეყნა.

​ამავე სტატიის ქვეშ სხვა პედაგოგიც აღნიშნავს იმას, რომ მსგავსი ტიპის მიდგომა, რომელიც ახლა აქვს სამინისტროს, უსამართლოა: „წამყვანი მასწავლებლები რამდენ წელს უნდა ველოდოთ კიდევ მენტორის გამოცდას?! უსამართლობის გარდა, კიდევ სხვა სახელი ხომ არ შეეფერება იმ ფაქტს, რომ ერთკრედიტიანი მასწავლებლებიც რაღაც აქტივობებით უკვე წამყვანები არიან და 4-5 საგანში სერტიფიცირებულებიც. მაინც და მაინც მაჩანჩალა უნდა იყო ამ ქვეყანაში, რომ ვინმემ იზრუნოს შენს წარმატებაზე?! რატომ გვაბრკოლებთ იმ ადამიანებს, რომლებმაც კომპეტენცია 10 კრედიტზე დავადასტურეთ, თანაც არა მხოლოდ ჩვენს საგანში! გაუბრალოვდა ყველაფერი, სტიმული გვეკარგება, რომ საქმე კარგად ვაკეთოთ. წარმატებული მასწავლებლების დემოტივირება გინდათ?! ასე აპირებთ განათლების სისტემის საოცნებო გაბრწყინებას?! რა უნდა ასწავლოს ჩვენს შვილებს იმ მასწავლებელმა, რომელმაც ძლივს მოახერხა საგანში ერთი კრედიტის აღება, გინდა წამყვანი იყოს, გინდა მენტორი და გინდა ფარაონი! კარგი რა, ,,გააჩერეთ დედამიწა, ჩავდივარ“.

​პედაგოგები, ამავდროულად, სამინისტროსგან საგამოცდო პროგრამებისა და სახელმძღვანელოების დროულად მიწოდებას ითხოვენ, რათა გამოცდებისთვის მოემზადონ.

​უფროსი და წამყვანი პედაგოგების გარდა პროტესტის გრძნობა გაუჩნდათ სპეციალურ მასწავლებლებსაც, მას შემდეგ, რაც 
​სამინისტრომ ხელფასების მატებასთან დაკავშირებით გაავრცელა ინფორმაციასიახლის თანახმად, 2021 წლის იანვრიდან სტატუსის მქონე ყველა პედაგოგს, ვისაც სრული დატვირთვა (15 საათი) აქვს, ხელფასზე 100 ლარი დაემატება. ვისაც არ აქვთ სრული დატვირთვა, სახელფასო დანამატი პროპორციული დაანგარიშების წესის შესაბამისად გაეზრდება.
​„სპეცმასწავლებლები არსად არც ერთ პირობაში და ცვლილებაში არ მოვიაზრებით?“, „სპეცმასწავლებლებს ისევ ჩაგრავენ. უარი დისკრიმინაციას!“ - წერენ სპეციალური მასწავლებლები სოციალურ ქსელში. შეგახსენებთ, რომ მათ არც ზაფხულში მიეცათ გამოცდაზე გასვლის საშუალება და ახლა კი, გამოცდები საერთოდ გადაიდო.

​სპეციალური მასწავლებლების პროტესტის საპასუხოდ არც განათლების სამინისტროსა და არც მასწავლებლის სახლს განცხადება არ გაუკეთებია. ერთი მხრივ, სამინისტრო წინგადადგმულ ნაბიჯად მიიჩვნევს იმას, რომ სპეციალური მასწავლებლები ჩართეს მასწავლებლის კარიერული წინსვლის სქემაში და საგნის პედაგოგებს გაუთანაბრეს. ამ ცვლილების თანახმად, სპეცმასწავლებლებს პრაქტიკოსის სტატუსი მიენიჭათ და მათ საშუალება აქვთ, რომ სტატუსი საგნობრივი კომპეტენციის დამადასტურებელ გამოცდაზე აიმაღლონ.

​რაც შეეხება ​სქემაში ცვლილებებს და კითხვებს, რომლებიც პედაგოგებს ჰქონდათ ამ თემებთან დაკავშირებით, ჩვენ მასწავლებლის სახლს დავუკავშირდით, თუმცა მათ ჩვენს კითხვებზე არ უპასუხიათ. 

წაიკითხეთ სრულად