საშუალო საფეხურის მოსწავლეებს შორის ძალიან ცოტა აცნობიერებს საკუთარ მათემატიკურ უნარებს. ბრუკლინის არაერთ სკოლაში ნერგავენ ახალ სასწავლო პროგრამას, რომელიც მოსწავლეებს საშუალებას აძლევს, გაანალიზონ თავიანთი ცოდნა და უნარები. აღნიშნული პროგრამა საფუძვლიანად ცვლის მოსწავლეებისა და მასწავლებლების შეხედულებებს აკადემიური მიღწევებისა და ცოდნის დაუფლებისადმი. სასწავლო დაწესებულებებეში პედაგოგები ცოდნას ქულებით არ აფასებენ. პროექტში მონაწილე მოსწავლეები მთელ ძალისხმევას საკუთარი უნარების განვითარებასა და ცოდნის შეძენაზე ხარჯავენ. მათ მეცნიერული ჰიპოთეზის ჩამოყალიბება, ნაშრომის ძირითადი თემის გამოკვეთა და სხვა მსგავსი დავალებების შესრულება ევალებათ. როდესაც ერთ დავალებას წარმატებით დაძლევენ, ისინი მეორე საკითხის შესწავლას იწყებენ. მოსწავლეების ცოდნა ქულებით არ ფასდება. მთავარია, მათ მასალა სრულფასოვნად აითვისონ.
დაბალი აკადემიური მოსწრების მქონე მოსწავლეებს დავალების შესასრულებლად საკმაოდ დიდი დრო ეძლევათ. ისეთ მოსწავლეებს კი, რომლებიც მასალას მარტივად ითვისებენ, საკმაოდ მოკლე დროში შეუძლიათ ახალი მასალის შესწავლაზე გადასვლა. თითოეული მოსწავლე ინდივიდუალური შესაძლებლობებიდან გამომდინარე მუშაობს. მათ ონლაინ გაკვეთილები, ჯგუფური დისკუსიები და ლექციები უტარდებათ. პედაგოგები თითოეულ ბავშვთან იმ უნარების გაუმჯობესებაზე მუშაობენ, რომელიც შედარებით ნაკლებად აქვთ განვითარებული.
საგნის სრულფასოვან ფლობაზე, კომპეტენციასა და გამოცდილებაზე დაფუძნებული სწავლება ამერიკის შეერთებულ შტატებში სწრაფი ტემპით ვრცელდება და დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ვერმონტისა და მენის შტატების კანონმდებლობა უკვე იძლევა იმის საშუალებას, რომ სკოლები სწავლების აღნიშნულ სისტემაში აქტიურად ჩაერთონ. ნიუ-ჰემფშირშიც ცდილობენ ინოვაციური მეთოდების პილოტირებას. ილინოისის ათ სკოლაში აღნიშნული პროგრამა უკვე მოქმედებს. ტრადიციული შეფასების სქემებისა და სისტემების ცვლილებებს აიდაჰოშიც მიესალმებიან.
ნიუ-იორკის 40 სკოლა და 1,1 მილიონი მოსწავლე აღნიშნულ პროგრამაში აქტიურად არის ჩართული. სკოლებმა პროგრამაში ჩართვის სურვილი თავად გამოთქვეს. პორტლენდში პროგრამის ამოქმედებას მასწავლებლებისა და მშობლების მხრიდან სერიოზული წინააღმდეგობა მოჰყვა. ისინი ფიქრობდნენ, რომ მსგავსი მიდგომა დროის სერიოზულ დანაკარგს იწვევს და არაეფექტიანია. მიუხედავად ამისა, სკოლების ადმინისტრაციის წარმომადგენლებმა პროგრამაში ჩართვის სურვილი მაინც გამოთქვეს. ზოგიერთი მასწავლებელი და მშობელი მიიჩნევს, რომ მასალის სრულფასოვნად ასათვისებლად მოსწავლისთვის ულიმიტო დროის მიცემა არარეალურია და დადებით შედეგს ვერ გამოიღებს.
ნიუ-იორკის საგანმანათლებლო წრეების წარმომადგენლებმა შეფასებისა და სწავლების ახალი მეთოდი დადებითად შეფასეს. მათ საგნის სრულფასოვნად დაუფლებისთვის კოლაბორაციის მნიშვნელობას გაუსვეს ხაზი. სკოლები, რომლებიც ყურადღებას მასალის სრულფასოვნად დაუფლებაზე ამახვილებენ, საკუთარ გამოცდილებას სხვა სასწავლო დაწესებულებებს უზიარებენ. შესაძლოა, მიდგომები და მეთოდები თითოეულ სკოლას განსხვავებული ჰქონდეს, მაგრამ მათ საერთო მიზნები აერთიანებთ. ნიუ-იორკში რვა სკოლა ლაბორატორიის ფუნქციას ასრულებს. აღნიშნულ საგანმანათლებლო დაწესებულებებში ახალი მეთოდები ინერგება, მოწმდება და წარმატების შემთხვევაში სხვა სკოლებშიც ვრცელდება. ინოვაციური მიდგომები განსაკუთრებით იმ სკოლებს ხიბლავთ, რომლებიც მაღალი რეიტინგითა და სერიოზული მიღწევებით არ გამოირჩევიან. თუმცა, დროთა განმავლობაში უახლესი მეთოდებით და პროგრამებით წარმატებული სკოლებიც იხიბლებიან.
უახლოეს მომავალში პროგრამის პოპულარიზაციის მიზნით, სკოლებში სამუშაო შეხვედრების, სემინარებისა და ექსკურსიების მოწყობა იგეგმება, რათა ის საგანმანათლებლო დაწესებულებები, რომლებიც ახალი მეთოდებისადმი კრიტიკულად არიან განწყობილნი, მათ ეფექტიანობაში დარწმუნდნენ. კოლაბორაციული სწავლების მზარდი პოპულარობა ონლაინ სწავლების ფართოდ გავრცელებამ და სკოლაში ტექნოლოგიების აქტიურმა გამოყენებამაც განაპირობა. კომპიუტერები საკლასო ოთახის განუყოფელ ნაწილად იქცა.
მასალის სრულფასოვნად დაუფლებაზე ორიენტირებული სწავლება ჯერ კიდევ 1960-იანი წლებიდან იღებს სათავეს. ჩიკაგოს უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიის პროფესორმა ბენჯამინ ბლუმმა სტანდარტული სალექციო პრაქტიკის შეცვლა დაისახა მიზნად. ის ჰოლისტურ მეთოდებსა და მიდგომებს ეძებდა, რომელთა დახმარებით სტუდენტებს სწავლების შემდეგ ეტაპზე გადასასვლელად განვლილი მასალის სრულფასოვანი ცოდნა უნდა ეჩვენებინათ. ინტენსიური ძალისხმევის საჭიროების გამო სხვა პროფესორებში ახალმა მიდგომამ პოპულარობა ვერ მოიპოვა. თანამედროვე სამყაროში კი ცოდნის ხარისხის შემოწმება ძალიან გამარტივდა. ონლაინ სწავლება და სპეციალიზირებული სავარჯიშოების სიუხვე ინოვაციური მეთოდების დანერგვას საკმაოდ ამარტივებს.
კოლაბორაციული, მასალის სრულფასოვნად დაუფლებაზე ორიენტირებული სწავლების მომხრეები თვლიან, რომ მსგავსი მიდგომა მოსწავლეებს ორგანიზაციის მეტ საშუალებას აძლევს, განურჩევლად მათი აკადემიური მოსწრებისა. ახალი მეთოდი ყურადღებას ინდივიდზე ამახვილებს და მის განვითარებაზეა ორიენტირებული.
სკოლების დიდი ნაწილი პროგრამაში იმ მიზნით ჩაერთო, რომ გულგატეხილი და რისკის ქვეშ მყოფი მოსწავლეები დაღუპვისგან ეხსნა. ახალი მეთოდის მომხრეებს სურთ მტკიცედ ჩამოყალიბებული ხედვები სამუდამოდ შეცვალონ. მოსწავლემ არ უნდა თქვას: „მე ძალიან ცუდი ვარ ამ საგანში,“ ამის ნაცვლად ის უნდა ამბობდეს: „მე განვითარების გარკვეულ საფეხურზე ვდგავარ.“
რა თქმა უნდა, ახალ პროგრამას ჰყავს კრიტიკოსებიც. მათი აზრით, უახლესი მიდგომების დანერგვის უმთავრეს მიზანს საგანმანათლებლო ხარჯების შემცირება წარმოადგენს. ისინი თვლიან, რომ მასალის სრულფასოვნად დაუფლების მეთოდი საბოლოოდ დიდ საკლასო ოთახებამდე და კომპიუტერულ სწავლებამდე მიგვიყვანს. მასწავლებელთა რიცხვი კი კატასტროფულად შემცირდება. კრიტიკოსების ნაწილი კი თვლის, რომ აღნიშნული პროგრამა ინტელექტუალებს ვერ აღზრდის. მათი თქმით, შესაძლოა, ახალი მეთოდი მათემატიკური უნარების განვითარებისთვის ეფექტური იყოს, თუმცა ჰუმანიტარული ცოდნის დაუფლებისთვის ის არაეფექტურია.
კრიტიკოსები თვლიან, რომ ახალი მეთოდი ქმედითი არ არის. მსგავსი ტიპის სწავლება მოსწავლეებს ხანგრძლივი დროის მანძილზე ცოდნის დაგროვებაში ეხმარება, თუმცა ისინი ათვისებულ მასალას მალევე ივიწყებენ. როგორც კი ბავშვს საშუალება ეძლევა, რომ სწავლების შემდეგ ეტაპზე გადაინაცვლოს, ის ყველაფერს ივიწყებს, რაც იცოდა. მათი თქმით, ახალი ხედვებით შეპყრობილ ადამიანებს არ ესმით ის ფუნდამენტი, რომელსაც განათლების სისტემა ემყარება.
კრიტიკა არც ტრადიციულ განათლების სისტემას აკლია. მოსწავლეები სკოლის დამთავრების შემდეგ უნივერსიტეტში სწავლის გასაგრძელებლად ხშირად მზად არ არიან. ქულებით შეფასება და სწავლების ტრადიციული მეთოდები მათ სათანადო განათლების მიღებაში ვერ ეხმარება. გასულ წელს ამერიკის შეერთებული შტატების მოსწავლეებს შორის უნივერსიტეტში მოსახვედრად საჭირო ინგლისური ენისა და ლიტერატურის გამოცდის ჩაბარება მხოლოდ 61-მა პროცენტმა შეძლო, ხოლო მათემატიკის - 41-მა პროცენტმა.
მასალის სრულფასოვანი დაუფლების სისტემაზე გადასვლა საკმაოდ პრობლემატურია და სერიოზულ კოორდინაციას მოითხოვს. მსგავსი ცვლილებების განხორციელება ერთ ღამეში ვერ მოხერხდება. სკოლები, რომლებიც ახალი პროგრამის დანერგვას ესწრაფვიან, თანამშრომლებს ხშირად კარგავენ, რადგან მათი უდიდესი ნაწილი ექსპერიმენტების მომხრე არ არის. ნიუ-იორკის ერთ-ერთი სკოლა ახალი მეთოდის დანერგვის გამო 7-მა პედაგოგმა დატოვა. აღნიშნული პროგრამა განსაკუთრებით ეფექტიანი აღმოჩნა იმ სკოლებში, სადაც იმიგრანტები სწავლობენ. ისინი ექსპერიმენტული მეთოდის დახმარებით წერის, კითხვისა და საუბრის უნარ-ჩვევებს მარტივად ივითარებენ. ქიმიის გაკვეთილებზე ლაბორატორიული მუშაობა მოსწავლის ცოდნის დონის მიხედვით მიმდინარეობს. მასწავლებელი ითვალისწინებს, თუ რომელი ცნებებია ნაცნობი ან უცხო ამა თუ იმ მოსწავლისთვის.
ახალი მიდგომა კრიტიკული აზროვნების განვითარებასაც უწყობს ხელს. ის მოსწავლეებს ჯგუფური მუშაობისთვის საჭირო უნარ-ჩვევების შეძენაშიც ეხმარება. იმისთვის, რომ მოსწავლე ჯგუფური მუშაობის უნარებს ფლობდეს, მას კოლაბორაციისა და კვლევის დამოუკიდებლად წარმართვის შესაძლებლობა უნდა ჰქონდეს. ინდივიდუალური მიღწევების შესაფასებლად კი პატარა მეცნიერებს პედაგოგების ინოვაციური ხედვებით გაკვირვება მოეთხოვებათ.
ნიუ-იორკის ერთ-ერთ საშუალო სკოლაში ახალი მეთოდის დანერგვამდე მოსწავლეთა მხოლოდ 5% აკმაყოფილებდა მათემატიკის ცოდნის სახელმწიფო სტანდარტებს, სრულფასოვნად კითხვა კი მხოლოდ 7%-ს შეეძლო. ახალი პროგრამის ამოქმედების შემდეგ კი მათემატიკის მცოდნეთა რიცხვი 26%-მდე გაიზარდა, ხოლო კითხვის სრულფასოვნად დაუფლება მოსწავლეთა 29%-მა შეძლო. მიმდინარე წელს ყველა მერვე კლასელმა ალგებრის გამოცდა წარმატებით ჩააბარა. სისტემის ამუშავებისთვის სკოლები შტატის კურიკულუმის დირექტივებსა და საგანმანათლებლო სტანდარტებს ემყარებოდნენ, რათა მოსწავლეთა ის უნარები გამოეკვეთათ, რომლებიც მათ სწავლების მომდევნო ეტაპზე გადასასვლელად აუცილებლად უნდა განევითარებინათ.
მეექვსე კლასის მოსწავლეებს მათემატიკური უნარების განვითარებისთვის შეკრებისა და გამოკლების, გამრავლებისა და გაყოფის სრულფასოვნად დაუფლება დაევალათ, ხოლო ინგლისური ენისა და ლიტერატურის გაკვეთილზე მათ ტექსტის მთავარი სათქმელისა და იდეის ამოცნობა უნდა მოეხერხებინათ. მოსწავლეები ქულების ნაცვლად ფერებით ფასდებიან. წითელი ფერი ნიშნავს, რომ მოსწავლე მიზნისგან შორს არის, ყვითელი გულისხმობს, რომ ის მიზანს უახლოვდება, მწვანე მიზნის მიღწევას აღნიშნავს, ლურჯი კი იმაზე მიანიშნებს, რომ მოსწავლემ ყოველგვარ მოლოდინს გადააჭარბა. ახალი მეთოდის მხარდამჭერები თვლიან, რომ მსგავსი მიდგომა მოსწავლეს სწავლის შემოქმედებით პროცესად აღქმაში დაეხმარება. თითოეული უნარის სრულფასოვნად გასავითარებლად, მოსწავლემ 3-ჯერ უნდა დაამტკიცოს, რომ ის აღნიშნულ უნარს ფლობს. ისინი მასწავლებლის წინაშე გარკვეულ პრობლემას გადაჭრიან, რათა მას აჩვენონ, რომ მასალა აითვისეს და მისი პრაქტიკული გამოყენების უნარი აქვთ, შემდეგ კი ონლაინ ტესტს და ქვიზსაც წერენ.
მოსწავლეთა შეფასება წლის ბოლოს იმაზეა დამოკიდებული, თუ რა შედეგი აჩვენეს მათ საერთო ჯამში. თუ რომელიმე მოსწავლემ ესა თუ ის უნარი მოგვიანებით აითვისა და პროგრამის ჩარჩოებში ვერ ჩაჯდა, ის მაინც დადებითად ფასდება. მთავარი მასალის დაუფლებაა და არა დაუფლების დრო.
ნიუ-იორკის ერთ-ერთ სკოლაში მოსწავლეთა მესამედს მასალის ათვისების პრობლემა ჰქონდა. სპეციალური მასწავლებლისა და საგნის პედაგოგის ერთობლივი მუშაობის მიუხედავად, აღნიშნულ მოსწავლეებთან წარმატების მიღწევა ვერ ხერხდებოდა. აღნიშნულმა ფაქტმა სკოლაში სასწრაფო ცვლილებების დანერგვის იდეა დაბადა. მასწავლებლები და სკოლის ადმინისტრაცია ერთად მსჯელობდნენ, რა უნდა მოემოქმედათ. საბოლოოდ მათ სკოლაში მასალის დაუფლებაზე ორიენტირებული სწავლების მეთოდიკის დანერგვა გადაწყვიტეს. მომდევნო წელს მოსწავლეებმა გარკვეული საგნების მენტორის დახმარებით შესწავლა დაიწყეს. მათ კომპიუტერში საკუთარი მონაცემები შეჰყავდათ. მოსწავლეები მიზნებს ისახავდნენ და შემდეგ მათ მიღწევას ცდილობდნენ. ისინი გაცილებით მეტი მონდომებით სწავლობდნენ და გაკვეთილებზე ნაკლებად ხმაურობდნენ.
ონლაინ სწავლება მოსწავლეთა მოტივაციას მნიშვნელოვნად ზრდიდა. სკოლამ ალგებრის ცოდნის შეფასების სპეციალური ონლაინ პროგრამა შეიმუშავა, რომლის დახმარებით მოსწავლეს საკუთარი პროგრესის შემოწმება დღეში რამდენჯერმე შეუძლია. მშობლები ახალ წამოწყებას სკეპტიკურად შეხვდნენ, თუმცა მალევე დარწმუნდნენ, რომ მათი შვილების ცოდნის დონე მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა.
„წაგება იმის მიმანიშნებელია, რომ შენ ცდილობ. შეცდომა წარმატების საწინდარია,“ - ეს სიტყვები ახალი პროგრამის მხარდამჭერთა ერთგვარ კრედოს წარმოადგენს. მათ უმთავრეს მიზანს მოსწავლეებში წარუმატებლობის შიშის დაძლევა წარმოადგენს.
მომზადებულია nytimes.com-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა
თარგმნა ია ნაროუშვილმა
