Baby Bag

„ახალი სკოლის მოდელის“ ექსპერტი ფილოლოგ გია მურღულიას პოსტს ეხმიანება

„ახალი სკოლის მოდელის“ ექსპერტი ფილოლოგ გია მურღულიას პოსტს ეხმიანება

განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს პროექტის „ახალი სკოლის მოდელის“ ექსპერტი თამარ ჯაყელი სოციალურ ქსელში გუშინ ფილოლოგ გია მურღულიას ,,ახალი სკოლის'' მოდელთან დაკავშირებით გამოქვეყნებულ ​პოსტს ეხმიანება, რომელსაც ​Momsedu.ge უცვლელად გთავაზობთ:

,,​პასუხი ბატონ გია მურღულიას

ბატონო გია,

როგორ გული დამწყვიტეთ - ამდენი საინტერესო გადაცემა მიუძღვენით ახალი სკოლის მოდელს, მის განხილვას მთლიანად დაუთმეთ თქვენი ორგანიზაციის ჟურნალის ერთ-ერთი ნომერი და შესანიშნავი წინასიტყვაობაც დაურთეთ! მიხაროდა, რომ თქვენი სახით ავტორიტეტული გულშემატკივარი ჰყავდა ახალ სკოლას. . .

თქვენი ფეისბუქგვერდის გუშინდელი პოსტიდან ვიგებ, რომ დიდ გაუგებრობაში ვყოფილვართ! სამწუხაროდ, როგორც ჩანს, თქვენს გულსა და გონებამდე ვერ მივიტანეთ ახალი სკოლის პედაგოგიკის არსი!

მოვიხმობ თქვენი პოსტიდან რამდენიმე ამონარიდს და მათ შუქზე ვეცდები წარმოქმნილ გაუგებრობათა გაფანტვას.

პოსტში წერთ:

„სწავლისას შეცნობის მომენტს სწორედ ფრაზა ქმნის, რომელიც, ცხადია, ცნებებისგან შედგება, მაგრამ არ არის მათ მნიშვნელობათა უბრალო არითმეტიკული ჯამი.

„ყორღანებიდან გნოლი აფრინდა“; არ არის ამ სამი ცნების უბრალო მიმატება - არც„გაზაფხულის საღამოა მშვიდი, ხიდან ხეზე გადაფრინდა ჩიტი“. ფიქრის სული ფრაზაში ჩანს და არა ცნებაში“(ხაზგასმა ჩემია).

როგორ მივიდა საქმე იქამდე, რომ საგნობრივი სამიზნე ცნებები გააიგივეთ წინადადებების ცალკეულ სიტყვებთან? გაუგებრობის შედეგად უნდა მივიჩნიოთ თუ ხუმრობად ჩავთვალოთ?(ოღონდ არ ვიცი, ერთად ვიტიროთ თუ ერთად ვიცინოთ?). თქვენ მიერ დამოწმებულ ციტატაში მოყვანილი ცალკეული სიტყვები - ყორღანი, გნოლი, აფრინდა - კი არ წარმოადგენს საგნობრივ სამიზნე ცნებებს (ეს რამ გაფიქრებინათ!), არამედ ლექსის კომპოზიცია.

რას გულისხმობს სამიზნე ცნებაზე „ლექსის კომპოზიცია“ მუშაობა ახალი სკოლის მოდელის პედაგოგიკაში? ამ ცნების განმარტების დასწავლას? არამც და არამც! ეს გულისხმობს მრავალი ლექსის „დაგემოვნებას“, მრავალი წინადადების „დაგემოვნებას“ (უკაცრავად ტავტოლოგიისთვის) და ამ გამოცდილებაზე დაფუძნებით იმის აღმოჩენას, თუ როგორ, რა ენობრივ-გამომსახველობითი საშუალებებით გამოხატავენ პოეტები მთავარ სათქმელს; როგორ ზემოქმედებენ ისინი მკითხველის განცდებსა და ემოციებზე. . . ასე რომ „სამიზნე ცნება“ ერთი განცალკევებული სიტყვა არ არის, მას ასი ათასობით წინადადების მომცველი „სანახები“ აქვს, ხოლო ცნებაზე მუშაობა ცალკე მდგომ სიტყვაზე მუშაობას კი არ გულისხმობს, არამედ, თქვენი სიტყვებით რომ ვთქვათ, ლექსებსა და წინადადებებში „ფიქრის სულის“ აღმოჩენას.

სამიზნე ცნება „კომპოზიცია“ გრძელვადიანი ორიენტირია მასწავლებლისთვის, ამ ცნებაზე მიმართული სამუშაოს ფარგლებში იგი მოსწავლის გულისყურს მიმართავს იმაზე, თუ რა ქმნის ამა თუ იმ ლექსის კომპოზიციურ მთლიანობას, როგორ უკავშირდება ერთმანეთს თემა, მთავარი სათქმელი, მხატვრულ საშუალებები, რა მიმართებებია მათ შორის . . . ამ პრაქტიკულ გამოცდილებაზე დაფუძნებით მასწავლებელი მოსწავლეს ჩამოუყალიბებს „გონებრივ ლინზებს“, რომლებითაც იგი შეძლებს დაინახოს ლექსის კომპოზიციური ელემენტების დინამიკური ერთიანობა, განაზოგადოს მათი შესწავლით მიღებული ცოდნა-გამოცდილება და დაეუფლოს ამ ცნების „სანახებს“ - გახდეს ლექსის, როგორც ასეთის, კარგი მკითხველი. როგორც ხედავთ, ახალი სკოლის მოდელის პედაგოგიკაში სამიზნე ცნება ფიქრს კი არ ანაწევრებს, არამედ ამთლიანებს!!!

რამ გაფიქრებინათ, რომ დაქუცმაცებულ, უკონტექსტო, მოსწავლისთვის უშინაარსო სიტყვებს ვასწავლით?

ალბათ, ეს გაფიქრებინათ ცოდნის რეპროდუცირებაზე ორიენტირებულმა პედაგოგიკამ, რომელსაც სხვაგვარად შეიძლება სწავლების პედაგოგიკაც ვუწოდოთ. ეს პედაგოგიკა სიტყვა-ცნებას მის მნიშვნელობასთან აიგივებს. ასეთ პედაგოგიკას ჰგონია, რომ თუ სიტყვის მნიშვნელობას ასწავლის მოსწავლეს, ანუ აუხსნის, რა არის ეს (მაგალითად, რა არის კომპოზიცია), ამ გზით ამ სიტყვა-ცნებას დაასწავლის. ეს მართლაც, თქვენი თქმისა არ იყოს, სწავლებაა ემოციის გარეშე, „სულის“ გარეშე! მოსწავლე ამ სიტყვის მნიშვნელობას კიდეც დაიმახსოვრებს, კიდეც განგიმარტავს, მაგრამ ეს იქნება ზედაპირული, ხელოვნურად „მიტმასნილი“ ცოდნა. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, არა მის მიერ „კონსტრუირებული“, არამედ რეპროდუცირებული ცოდნა, რომელსაც სიღრმე არა აქვს, რომელიც ვერ იქნება დაფესვიანებული მისი ცნობიერების შრეებში. ესაა გამოუყენებელი ცოდნა - რასაც ფესვი არა აქვს, ის ნაყოფს ვერ იძლევა.

ახალი სკოლის მოდელის პედაგოგიკა ცოდნის კონსტრუირებაზე ორიენტირებული პედაგოგიკაა, სხვაგვარად მას შეიძლება ვუწოდოთ სწავლის (და არა სწავლების) პედაგოგიკა. იგი სიტყვა-ცნებას განიხილავს, როგორც გარსს, რომლის მიღმა უვრცესი მოცულობაა/სანახებია. მაგ.., სიტყვა-ცნების „ ლექსის კომპოზიციის“ მოცულობას ქმნის ყველა ლექსი, რაც კი ოდესმე დაწერილა. ამას გარდა, სიტყვა-ცნებას „ლექსის კომპოზიცია“ აქვს გამაერთინებელი „სული“, ანუ არსიც - ეს არის ის არსებითი მახასიათებლები, რომლებიც მის მოცულობაში შემავალ ყველა ელემენტს (ლექსს) ახასიათებს.

ცოდნის კონსტრუირებაზე ორიენტირებული სწავლის პედაგოგიკის მიხედვით, რა გზით უნდა დაეუფლოს მოსწავლე ამ სიტყვა-ცნებას?

პირად გამოცდილებაზე დაფუძნებული აღმოჩენის გზით - მან გემო უნდა გაუსინჯოს ლექსებს, „ფრაზებს“, ერთს, მეორეს, მესამეს და თანდანობით აღმოაჩინოს, რა ქმნის ლექსს ლექსად, თავად შეიცნოს პირად გამოცდილებაზე დაფუძნებით, რა აქვს საერთო ლექსებს, რა არსებითი მახასაითებლები აქვთ მათ, ანუ მან უნდა მოძებნოს პასუხები კითხვებზე: როგორია ტექსტი, რომელსაც ლექსს ვუწოდებთ, რატომ ჰქვია ამ ტექსტს ლექსი? რა განაპირობებს ლექსის მთლიანობას? რა განაპირობებს ლექსის მიმზიდევლობას? მოსწავლე გამოცდილებაზე დაფუძნებით თავად აღმოაჩენს სამიზნე ცნების ლექსის კომპოზიციის მნიშვნელობას - ეს არის კონსტრუირებული ცოდნა, რომელიც ფესვიანდება ცნობიერების ღრმა შრეებში. სწავლის პედაგოგიკა მეგზურია - იგი მოსწავლეს ამოგზაურებს ცნების „სანახებში“, პირად გამოცდილებაზე დაყრდნობით და აღმოჩენების გზით, მიჰყავს მოსწავლე სიტყვის გარსიდან მის არსისეულ, დაფარულ, უნივერსალურ სიღრმეებისკენ.

ეს არის ახალი სკოლის მოდელის პედაგოგიკა. ილია ჭავჭავაძე ამბობდა: „. . . დღევანდელს დღეს ადვილად შესაძლოა შეჰხვდეთ, - კაცი ცოდნით ერთი იყოს, მოქმედებით და ცხოვრებით კი - სრულებით სხვა. ეს იმიტომ არის, რომ დედა-აზრნი, სკოლაში სწავლა-ცოდნით გამორკვეულნი, მარტო ფორმალურად არიან მიღებულნი და არა მათის შინაგანი აზრით, არა მათის ბუნებურის შინაარსითა“. ამაზე უკეთესად ვერც ახსნი განსხვავებას „რეპროდუცირებულ“, ანუ „ფორმალურად“ მიღებულ ცოდნასა და „კონსტრუირებულ“ ცოდნას შორის, დაუკავშირებელ საკითხებზე ორიენტირებულ პედაგოგიკასა და ცნებაზე ორიენტირებულ პედაგოგიკას შორის. მართლაც, „დედა-აზრნი, სკოლაში სწავლა-ცოდნით გამორკვეულნი . . მათის შინაგანი აზრით. . .მათის ბუნებურის შინაარსით“ სხვა რა არის, თუ არა ცნების არსებითი მახასიათებლები.

ზემოხსენებულ სტატუსში ბრძანეთ:

„ცნებების გააზრებაზე ორიენტირებული სასწავლო (მით უმეტეს - აღმზრდელობითი) პროცესის გაფეტიშება და ამგვარ განწყობაზე დაფუძნებული მეთოდიკის „ერთადერთობისა" და უმაღლესი დიდაქტიკური ნიშნით დამკვიდრება დიდი შეცდომაა - არცერთი საგანმანათლებლო იდეის გააბსოლუტება არ ვარგა. მხოლოდ უნივერსალური მიდგომა და ხედვა ამართლებს. ამ უნივერსალურშიც ნამდვილად მთავარი უნდა დავინახოთ“.

მოგახსენებთ, რომ ახალი სკოლის მოდელის კონცეპტუალურ ჩარჩოს, ერთი მხრივ, დიმიტრი უზნაძის საგანმანათლებლო ხედვა წარმოადგენს, მეორე მხრივ, კონსტრუქტივისტული პარადიგმის პრინციპები, რომლებსაც ქვემოთ შევეხებით.

დიმიტრი უზნაძის შეხედულებით, სასკოლო განათლება ძირითად მიზნად უნდა ისახავდეს მოზარდებში ცნებითი აზროვნების განვითარებას, ცნებითი აზროვნების კულტურის ჩამოყალიბებას, რადგანაც ადამიანის აზრი მხოლოდ ცნებების საშუალებით სწვდება სამყაროს მთლიანობას, იგებს საგანთა მნიშვნელობასა და მათ მიმართებებს სინამდვილის სხვადასხვა ასპექტთან. ამავე მოსაზრებას გამოთქვამდა თავის დროზე ლევ ვიგოტსკი, შემდეგ - ბრუნერი და მისი მიმდევრები; დღეისათვის ცნება, როგორც აზროვნების უნივერსალური ინსტრუმენტი და ცოდნის კონსტრუირებისათვის უალტერნატივო პედაგოგიკური ინსტრუმენტი , საყოველთაოდაა აღიარებული განათლების მეცნიერებაში.

ამ ხედვის შესაბამისად, „ახალი სკოლის მოდელში“ თითოეული საგნის სწავლების გრძელვადიან (საფეხურებრივ) მიზნებად განისაზღვრა საგნობრივი ეგრეთ წოდებული სამიზნე ცნებები. ყველა საგნობრივი საკითხის სწავლა-სწავლება სწორედ ამ სამიზნე ცნებების ნიადაგზე უნდა განხორციელდეს და ემსახურებოდეს მათ სიღრმისეულად გააზრებასა და დაუფლებას - ცხადია, სწავლის პედაგოგიკით, კონსტრუირებაზე ორიენტირებული პედაგოგიკით.

აღსანიშნავია, რომ ცნებითი აზროვნების განვითარების უმთავრეს პირობად უზნაძე „ობიექტივაციას“, ანუ გაცნობიერების ფაქტს მიიჩნევს. ამიტომაცაა, რომ ამ უკანასკნელს ქართველი მკვლევარი გადამწყვეტ მნიშვნელობას ანიჭებს და თვლის, რომ ადამიანის წინსვლის, მისი სწრაფი კულტურული განვითარების საფუძველი სწორედ ობიექტივაციის უნარია; მაგრამ ობიექტივაცია, ანუ რაიმე მოცემულობის ცნობიერების საგნად ქცევა მხოლოდ იმ შემთხვევაშია შესაძლებელი, თუკი ეს მოცემულობა პრაქტიკული გამოცდილების ნაწილს წარმოადგენს. აი რას წერს იგი: „ იმისთვის, რომ რისამე ცნობიერების საგნად ქცევა მოხერხდეს, მისი პრაქტიკული მოცემულობა უნდა იყოს შესაძლებელი; ის, რაც ჩვენთვის პრაქტიკულად არაა მოცემული, მისი გაცნობიერების შესახებ ზედმეტია ლაპარაკი; სწავლების დედააზრი სწორედ ისაა, რომ იგი ამ წინასწარ მოცემულობას ემყარება და მას მეორე მოცემულობად, ესე იგი, ცნობიერ მოცემულობად აქცევს.“

იმედია, ამოიცნობდით ახალი სკოლის მოდელს: კომპლექსური დავალებების პრაქტიკულად განხორციელების გზით მიღებულ პრაქტიკულ მოცემულობაზე დაყრდნობით ცნების არსობრივი ასპექტების გაცნობიერება.

საგნობრივ სამიზნე ცნებებზე ორიენტირებული პედაგოგიკა სწორედაც რომ დანაწევრებული სწავლა-სწავლების საწინააღმდეგო პოლუსზე დგას და მოსწავლეს ეხმარება, დაინახოს ნაწილებს შორის არსებული მიმართებები. მაგალითად, სამიზნე ცნება კომპოზიციის წვდომა მოსწავლეს დაეხმარება დაინახოს თითოეული ნაწარმოები, როგორც დინამიკური მთლიანობა და ეს წვდომა წინადადებების და წინადადებათა ერთობლიობების შეცნობის გზით ხორციელდება.

მეტიც, სამიზნე ცნებების პედაგოგიკის წყალობით მოსწავლე არა მხოლოდ აღმოაჩენს, არამედ თვითონაც ახდენს აღმოჩენილი ცოდნის შემოქმედებითად რეკონსტრუირებას იმ დავალებებში, რომლებსაც უხვად სთავაზობს მათ ახალი სკოლის მოდელი: მაგ., ლექსის შეთხზვა ტროპების გამოყენებით, მოთხრობის შეთხზვა, პერსონაჟის დღიური, ერთი პერსონაჟის წერილი მეორის მიმართ, წარმოსახვითი ინტერვიუ პერსონაჟთან, მოთხრობის გაგრძელება, თხრობა მთხრობლის შეცვლით, დიალოგი ტექსტებს შორის, ჟანრის შეცვლა და ა.შ. ამ დავალებებიდან კარგად ჩანს, რომ მოსწავლე - როგორც კოგნიტურად, ისე ემოციურად- აქტიურადაა ჩართული იმ ფაქტებში, მოვლენებში თუ რეალიებში, რომლებიც ნაწარმოებშია წარმოდგენილი.

ამ მხრივ, სრულიად უადგილოა თქვენი შენიშვნა :„რაღაცის აღქმა და შეცნობა არა მხოლოდ ინტელექტუალური, არამედ ემოციური აქტიც არის“. ახალი სკოლის მოდელის პედაგოგიკის ერთ-ერთი არსებითი პრინციპია მოსწავლის ემოცური ჩართულობის უზრუნველყოფა, რის გარეშეც მიწოდებული ინფორმაცია ვერაფრით გარდაიქმნება ორგანულ ცოდნად, პიროვნების შემადგენელ ნაწილად. მოსწავლის ემოციური ჩართულობის აუცილებელი პირობაა საგანმანათლებლო პროცესის მოსწავლის პირად გამოცდილებაზე დაფუძნება. ეს პრინციპი ზემოთ დასახელებული დავალებების სათაურებიდანაც კარგად ჩანს.

ფეისბუქის გუშინდელ სტატუსში ბრძანეთ:

„არამართებული ფუნდამენტი მყარ და უსაფრთხო შენობას ვერ დაიჭერს“.

ახალი სკოლის პედაგოგიკის ფუნდამენტი სხვა არაფერია, თუ არა საყოველთაოდ აღიარებული ხუთი ძირეული საგანმანათლებლო პრინციპი. ისინი კოგნიტური ფსიქოლოგიის სხვადასხვა განშტოების განვითარების შედეგად განისაზღვრა, როგორც აუცილებელი პირობა მყარი და საფუძვლიანი ცოდნის კონსტრუირებისთვის.

ეს პრინციპებია:

1. მოსწავლის შინაგანი ძალების გააქტიურება: აქტიური სწავლა - სწავლა-სწავლების პროცესი ხელს უნდა უწყობდეს მოსწავლის აქტიურ, შემოქმედებით საქმიანობას (კვლევა, შემოქმედებითი პროდუქტის შექმნა და ა.შ.) და არა მის პასიური მსმენელის მდგომარეობაში ყოფნას;მოსწავლის ცოდნის სტრუქტურების ზრდის საფუძველი მისი შინაგანი აქტივობაა. ასე რომ, გონებაში ცოდნის სტრუქტურების ზრდა-განვითარება მოზარდის შინაგანი აქტივობის პირდაპირპროპორციულია.

2. ახალი ცოდნის კონსტრუირება წინარე ცოდნა-გამოცდილებაზე დაყრდნობით - სწავლა-სწავლების პროცესში თანდათანობით,გამოცდილებაზე დაფუძნებით უნდა ხდებოდეს მოსწავლის მიყვანა ახალ ცოდნამდე ; წინარე ცოდნა-გამოცდილება სწავლის ინსტრუმენტია. როცა მოსწავლეს ვთავაზობთ ისეთ კონტექსტებს, რომელიც არ შეესაბამება მისი ცოდნა-გამოცდილების სფეროებს, მას ვართმევთ ამ ინსტრუმენტებს და ვტოვებთ უსუსურ მდგომარეობაში, განაიარაღებულს. ასეთი მოსწავლეკარგავსცოდნისშეძენისბუნებრივსურვილს.

3. ცოდნათა ურთიერთდაკავშირება და ორგანიზება - სწავლა-სწავლების პროცესი ხელს უნდა უწყობდეს სამიზნე ცნების გარშემო ურთიერთდაკავშირებულ ცოდნათა აგებას (და არა დაქუცმაცებულ-დანაწევრებული ინფორმაციის მიწოდებას);აზროვნების სიძლიერე დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენადაა ცოდნათა კომპონენტებიურთიერთდაკავშირებული და ორგანიზებული.კომპეტენციას ქმნის არ ცოდნის ცალკეული კომპონენტები, არამედ ცოდნათა კომპონენტებს შორის მჭიდრო ინტერაქცია, ამ კომპონენტების ინტეგრირებულად გამოყენების უნარი. (ცოდნათა ორგანიზება უზრუნველყოფს ცნებების პედაგოგიკა, რადგანაც ცნება აზრობრივ კონსტრუქტია, რომელიც განაპირობებს აზროვნების ორგანიზებას, სტრუქტურირებას.).

4. სწავლის სწავლა - სწავლა-სწავლების პროცესში აქცენტი უნდა კეთდებოდეს არა მხოლოდ რას სწავლობს მოსწავლე, არამედ - როგორ სწავლობს; მას უნდა შევიწყო ხელი, რომ დაეუფლოს იმ საშუალებებს, რომლითაც ცოდნის განვავითარებთ. სწავლაში მეტი მიღწევა იმას აქვს, ვინც ამ საშუალებებს ფლობს.

5. ცოდნის სამი კატეგორია (დეკლარატიული, პროცედურული, პირობისეული) - სწავლა-სწავლების პროცესში მხოლოდ თეორიული მასალის დამახსოვრებაზე კი არ უნდა კეთდებოდეს აქცენტი, არამედ ყურადღება უნდა მიექცეს პროცედურებსაც (როგორ გავაკეთო?) და თეორიული მასალის განსხვავებულ კონტექსტებში გამოყენებას, რა მოითხოვს არსობრვი ასპეტების შეცნობას..

ეს ის უნივერსალური პედაგოგიკური პრიციპებია, რომლებიც უზრუნველყოფს ცოდნის „მყარი და უსაფრთხო შენობის“ აგებას.

სწორედ ეს პრინციპებია ჩაშენებული ახალი სკოლის პედაგოგიკასა და დიდაქტიკურ ინსტრუმენტებში. თქვენს პოსტში ამოვიკითხე საყვედური, რომელიც გაისმის აქა-იქ: „ჩარჩოში აქცევთ მასწავლებლებსო“!

აი, რას ვიტყვი ამის თაობაზე: ოსტატობას წინ უძღვის შეგირდობის პერიოდი, რომელიც ეფუძნება საკმაოდ ხანგრძლივ პრაქტიკულ გამოცდილებას. მასწავლებელს, რომელმაც არ იცის, როგორ უზრუნველყოს მოსწავლეში ცოდნის კონსტრუირება, ანუ არ იცის, როგორ დააფუძნოს თავისი პრაქტიკა ხუთ ძირეულ საგანმანათლებლო პრინციპზე, შეგირდობის პერიოდი აქვს გასავლელი. ამ პერიოდში მას საუკეთესო მეგზურობას გაუწევს ახალი სკოლის მოდელის პედაგოგიკა. როცა მასწავლებელი ამ მოდელით მიღებული გამოცდილების საფუძველზე ჩაწვდება ცოდნის კონსტრუირებაზე ორიენტირებული პედაგოგიკის არსს, ის უკვე თავადაც გახდება ოსტატი, თავადაც შეძლებს ცოდნის “ მყარი შენობის აგებას“ და ამის შემდეგ თვითონვე შეიმუშავებს მოდელს თავისი პრაქტიკისთვის. ზემოხსენებული ფუნდამენტური პედაგოგიკური პრინციპების დანერგვა-გაცნობიერება მხოლოდ ამ პრინციპების შემცველ პრაქტიკითაა შესაძლებელი.

დაბოლოს, განათლების სისტემაში მეფე არც ცნებაა, არც ფრაზა, არც აზრი, არამედ მოსწავლე და მისი „სამოქმედოდ აღძრული ძალები“. დავასრულებთ დიმიტრი უზნაძის სიტყვებით, რომლებიც ეროვნულ სასწავლოს გეგმას აქვს წამძღვარებული: „სწავლაში ძირითადი მნიშვნელობა , , , , აქვს განსაზრული მიმართლებით მოსწავლის ძალების განვითარებას. . .“

​რა არის ე.წ. „ახალი სკოლის“ დამკვიდრების მთავარი იდეა და მასთან დაკავშირებული სარგებელი ა...
რა არის ე.წ. „ახალი სკოლის“ დამკვიდრების მთავარი იდეა და მასთან დაკავშირებული სარგებელი ან საფრთხე? - ამ თემაზე ფილოლოგი გია მურღულია სოციალურ ქსელში წერს. გთავაზობთ მის ნათქვამს:„ცნებების გააზრებაზე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რატომ უნდა გახდე მასწავლებელი – 13 მიზეზი გიორგი ჭაუჭიძისგან

რატომ უნდა გახდე მასწავლებელი – 13 მიზეზი გიორგი ჭაუჭიძისგან

განათლების კოალიციის ორგანიზებით, მასწავლებლის ეროვნული ჯილდოს 2019 წლის გამარჯვებულმა, გიორგი ჭაუჭიძემ საჯარო ლექცია წაიკითხა თემაზე: ​„რატომ უნდა გახდე მასწავლებელი”. გიორგიმ მსმენელს 13 მიზეზი დაუსახელა, რატომ უნდა გახდე მასწავლებელი და თან განმარტა, რომ მის მიერ შემოთავაზებული მიზეზები პრიორიტეტულობის მიხედვით არ არის დალაგებული, თუმცა, გარკვეული ლოგიკური თანმიმდევრობის დანახვა მაინც შესაძლებელია.



მიზეზი 1 – დღეს მეტად დაფასებულია და კიდევ უფრო დაფასდება!

როდესაც ახალგაზრდა პროფესიის არჩევანს აკეთებს, პირველ რიგში, იმაზე ფიქრობს, თუ რამდენად აინტერესებს, უყვარს, მოსწონს და სურს ამ მიმართულებით მუშაობა. თუმცა, ინტერესის გარდა, აქვე არის ჩასაფრებული კიდევ ერთი კრიტერიუმი – რამდენად სასარგებლო იქნება ეს პროფესია მისთვის, მაგალითად, მატერიალური თვალსაზრისით, მოუტანს თუ არა ისეთ შემოსავალს, რომლის გამოც, ღირს ისწავლოს გარკვეული პერიოდის განმავლობაში, ან რამდენად პერსპექტიულია დასაქმების თვალსაზრისით, მოუტანს თუ არა გარკვეულ წარმატებას.

ჩემი აზრით, იქიდან გამომდინარე, რომ ქვეყნის ეკონომიკა არ იძლევა ბევრი მაღალანაზღაურებადი ადგილის შექმნის შესაძლებლობას, ამის ფონზე, გარკვეულწილად, მასწავლებლის პროფესია, დღეს, აღარ არის ხელწამოსაკრავი პროფესია, ანაზღაურების თვალსაზრისით. მასწავლებლის პროფესია რამდენიმე კატეგორიად იყოფა – უფროსი, წამყვანი და მენტორი. სისტემაში, პედაგოგთა ძირითადი რაოდენობა უფროსი მასწავლებელია, შემდეგ მოდის წამყვანი და ბოლოს – მენტორი. მასწავლებელი, დაახლოებით, 1000 ლარის ფარგლებში იღებს ანაზღაურებას, თუ სტატუსის მქონე მასწავლებლია. რაც უფრო მაღალ საფეხურზეა, მით უფრო იზრდება ხელფასიც. ამით იმის თქმა მინდა, რომ ადამიანისთვის, რომელიც ყოველდღიურად (ხშირად კვირაში ოთხი დღე) მუშაობს 9 საათიდან 13 საათამდე, ეს ცუდი ანაზღაურება არ არის. სხვა პროფესიებში დასაქმებული ადამიანებისგან განსხვავებით, ჩვენ შედარებით მეტი თავისუფალი დრო გვაქვს, როგორც გითხარით, პირველი საათის მერე მასწავლებელი თავისუფალია (თუმცა, მუდმივად ფიქრობს სკოლაზე, მოსწავლეზე და საგაკვეთილო პროცესზე), ამას ემატება ჩვენი, ასევე, განსხვავებული, ხანგრძლივი არდადეგებიც.

ასე რომ, ეს სფერო არ არის ისეთი ცუდი, როგორც წარმოადგენენ ხოლმე. მე რომ მკითხოს კაცმა, საკმაოდ ნორმალური მდგომარეობაა ამ მიმართულებით. ოღონდ ვგულისხმობ კვალიფიციურ და გარკვეული სტატუსის მატარებელ მასწავლებლებს, რომლებსაც გაცილებით მაღალი ანაზღაურება აქვთ, უსტატუსო მასწავლებლებთან შედარებით.

მიზეზი 2 – სიმამაცეს მოითხოვს

სიმამაცე ხომ არ გვაშინებს ადამიანებს? მგონი პირიქით და რატომ, მოგახსენებთ. სხვადასხვა სამსახურში სხვადასხვა გამოცდილება დამიგროვდა, თუმცა, ახლა ერთ გამოცდილებას ვახსენებ, რომელიც ჯარში მსახურობის დროს მივიღე. იქ, ბევრ სხვა თავგადასავლებს შორის, ერთი კონფლიქტურ სიტუაციას უკავშირდება, სადაც ყველაზე მეტად დამჭირდა ეს თვისება – სიმამაცე. აი, როგორც ჯარისკაცს უხდება რაღაც ბარიერების გადალახვა, გულის გამაგრება და მამაცობა, ისე დამჭირდა ეს ყველაფერი მასწავლებლობის დროსაც. ხშირად დამიჭერია ჩემი თავი, როგორც მასწავლებელს, როგორ მიკანკალებდა მუხლები და მიჩქარდებოდა გული მაშინ, როცა კონკრეტული მომენტი უნდა გადამელახა. პირდაპირი გაგებით განმიცდია სიმამაცით სიტუაციების დაძლევა. ვისაც ამ მხრივაც სურს თავის გამოცდა, გამოჩენა ან თავგადასავლების ძიება და საინტერესო საქმეების კეთება, ჩემი აზრით, ეს სფერო საუკეთო ასპარეზია. თავისთავად, ამაში არ ვგულისხმობ ფიზიკურ წინააღმდეგობასა და დაბრკოლებებს. აქ საუბარია ურთიერთობებზე მოსწავლესა და მასწავლებელს შორის, რომელიც ყოველთვის შეიძლება დამაკმაყოფილებელი არ იყოს. ამიტომ, გვჭირდება მეტი სიმამაცე და ძალისხმევა ამ ურთიერთობის სწორად დასარეგულირებლად.

მიზეზი 3 – ყველა სფეროს მოიცავს

პრაქტიკულად, სკოლა არის ადგილი, რომელიც უნდა მოიცავდეს ადამიანის ინტერესების ყველა სფეროს. შესაბამისად, თუ ამ სფეროს აირჩევს ადამიანი თავისი საქმიანობის გასაგრძელებლად, მას შეუძლია სკოლაში, ნებისმიერი მიმართულებით, დაიკმაყოფილოს თავისი წადილი, ინტერესები და სურვილები – დაწყებული ლიტერატურით, უცხოური ენებით, საინჟინრო მიმართულებებით თუ სხვა, დამთავრებული მუსიკითა და სპორტით. შესაბამისად, ადამიანს მასწავლებლის პროფესიაში ეძლევა საკუთარი თავის რეალიზების საშუალება, თან, რაც მთავარია, მას ჰყავს ისეთი აუდიტორია/მოსწავლეები, რომლებიც ყოველთვის სწორად აფასებენ მის თავის გამოჩენას.

მიზეზი 4 – შემოქმედებითი პროცესია

მასწავლებელი, თავისი არსით, შემოქმედებითი ადამიანია, მისი საქმიანობა კი – შემოქმედებითი პროცესი (იგულისხმება სხვადასხვა მიმართულებით შემოქმედებითობა). თვითონ სასწავლო პროცესი, როგორც აკადემიური მიმართულება, მასწავლებლისგან ბევრი ისეთი რამის გამოგონებას და შექმნას მოითხოვს, რომელიც სხვა პროფესიაში იშვიათია. არ ვგულისხმობ, მაგალითად, წმინდა ხელოვნების დარგებს. თვითონ სწავლების პროცესი – გაკვეთილის ჩატარების, აქტივობის მოფიქრებისა და დაგეგმვის პროცესებია ისეთი, რომ შემდგომ, ზუსტადაც რომ, შემოქმედებითობით მიღებულ სიამოვნებას ანიჭებს ადამიანებს. ოღონდ, ხაზს ვუსვამ, რომ ვგულისხმობ და მოვიაზრებ ნიჭიერ ადამიანებს, გარკვეული უნარების მქონე ადამიანებს, რომლებსაც აქვთ შესაძლებლობა, ერთი მხრივ, გამოავლინონ ასეთი უნარები და, მეორე მხრივ, სიამოვნება მიიღონ ამ პროცესით.

წინა მიზეზს რომ დავუბრუნდეთ, ეს შემოქმედებითობა, რომელიც ადამიანს შეუძლია გამოავლინოს და წარმოაჩინოს, მრავალმხრივია სხვადასხვა მიმართულებით, მაგრამ უმნიშვნელოვანესი ამ პროცესში ყველაზე უფრო მგრძნობიარე და გულწრფელი აუდუტორიაა, რომლის წინაშეც გიწევს ყველაფრის კეთება – სიმღერის დაწერიდან დაწყებული საგაკვეთილო პროცესის დაგეგმვით დამთავრებული. არ გეგონოთ, რომ ბავშვებს უგემოვნობას ვაჩვევდეთ, როცა ჩვენ მიერ დაწერილ სიმღერას ვთავაზობთ, რომელიც შესაძლოა სრულყოფილი არ არის (მუსიკის თვალსაზრისით), მაგრამ, კონკრეტული სასწავლო სიტუაციებისთვის ასეთი შემოქმედებითობა ძალიან სასარგებლოა ხოლმე.

​მიზეზი 5 – ნიჭიერება დაფასებულია

მასწავლებელს, პირველ რიგში, რა თქმა უნდა, გარკვეული გონივრული უნარები უნდა ჰქონდეს. მე რომ მკითხოთ, ერთ-ერთი ყველაზე ნიჭიერი ადამიანი უნდა იყოს ყველა პროფესიის ადამიანებს შორის. თქვენ შეიძლება პირიქით გაგიგონიათ ხოლმე – შენ ხომ ასეთი ნიჭიერი იყავი და სკოლაში იწყებ მუშაობას? ჩემი აზრით კი, სკოლა არის სწორედ ის ადგილი, სადაც ნიჭიერმა ადამიანებმა უნდა დაიწყონ მუშაობა. თავისთავად, ყველა ადამიანი თავისებურად ნიჭიერია, ამ შემთხვევაში, ვგულისხმობ წარმატებული აკადემიური უნარების მქონე ადამიანებს, რომლებიც სკოლაშიც გამოირჩეოდნენ წარმატებებით. სწორედ ასეთი წარმატებულების ადგილია სკოლაში. რაც შეეხება დაფასებას – ნიჭიერი ადამიანი ყველა სფეროში დაფასებულია, მიუხედავად გარკვეული წინააღმდეგობებისა, რომელიც ნიჭიერებას ახლავს ხოლმე. თუმცა, როგორც წესი, საბოლოო ჯამში, ყველა აღიარებს და ხედავს, დიდიც და პატარაც – კოლეგებიც და მოსწავლეებიც. მათი მხრიდან აღიარება ძალიან ფასეულია. ვერ წარმოიდგენთ, როგორი ბედნიერია ხოლმე მასწავლებელი, როცა მოსწავლე შენს ნიჭს აფასებს.

მიზეზი 6 – მრავალმხრივი განვითარებისა და სწავლის საშუალება

ნებისმიერ სფეროში მყოფმა ადამიანმა უნდა გადახედოს საკუთარ საქმიანობას და ჰკითხოს საკუთარ თავს – რა ვისწავლე ახალი ამ სფეროში და რას ვსწავლობ ახლა. მით უფრო მასწავლებელმა, რადგან სკოლაში, მუდმივი განვითარების გარეშე, პროფესიაში წარმატებული ვერ იქნები.

ჩემს მოსწავლეებს 30 წელი მაშორებს, ანუ მათზე მთელი 30 წლით უფროსი ვარ. აქედან გამომდინარე, რაც არ უნდა განვვითარდე და ვივარჯიშო კონკრეტული მიმართულებებით, მაგალითად, ციფრული ტექნოლოგიების მიმართულებით, გაცნობიერებული მაქვს, რომ მათ ვერასდროს დავეწევი ამ კომპონენტში. ვერ დავეწევი იმ თაობის მოსწავლეებს, რომლებიც ამ ტექნოლოგიებთან ერთად დაიბადნენ. თუმცა, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ არ შემიძლია გარკვეული ოპერაციების შესრულება.

ზოგიერთ მასწავლებელს სირცხვილის გრძნობა აქვს ხოლმე, როცა არ გამოსდის ისე, როგორც საჭიროა ან არ იცის. მეც მქონდა, გარკვეულწილად, ასეთი დამოკიდებულება – როგორ შეიძლება ბავშვმა შეგამჩნიოს, რომ რაღაც არ იცი. უნდა შევთანხმდეთ, რომ ბავშვებიც მშვენივრად ხვდებიან და ჩვენც კარგად ვიცით, რომ შეუძლებელია ადამიანმა ყველაფერი იცოდე. ახალგაზრდებს რომ შევეჯიბრო ახლა ციფრულ ტექნოლოგიებში, ხომ აღმოვჩნდები სასაცილო მდგომარეობაში? მაგრამ შევთანხმდეთ იმაშიც, რომ როცა დამჭირდება, უნდა დამეხმაროთ, მასწავლოთ, გამაკეთებინოთ. ქართულის სწავლებისას უმარავი რამის კეთება შეიძლება ციფრულად, მაგალითად, „ვეფხისტყაოსნის“ პერსონაჟების ანიმაციების დახატვა და შემდეგ გაციფრება, მათი შემოსვა. ამას ბავშვები გააკეთებენ, მაგრამ, ამ შემთხვევაში, მე ვიქნები პროცესის მონაწილე ადამიანი, რომელიც მათთან ითანამშრომლებს და ეტყვის: ეს რატომ ჩააცვი მარჯვენა ფეხზე, ტექსტი გეუბნება, რომ მარცხენაზე უნდა ეცვას… აი, ასეთი კოლაბორაციით, მშვენიერ შედეგებს მივიღებთ. ეს არის ამ პროფესიაში მრავალმხრივი განვითარების შესაძლებლობა. მეც მუდმივად ვცდილობ ხოლმე, მოვძებნო რამე ახალი და ვისწავლო. ახლა სწორედ ანიმაციის შესწავლა მინდა. ერთხელ რომ გემოს გაუსინჯავ სწავლების პროცესით მიღებულ სიამოვნებას, მერე ვეღარ გაჩერდები. ჰოდა, სწავლებით მიღებული სიამოვნება ჩვენს პროფესიაში ძალიან სასარგებლოცაა.

მიზეზი 7 – თავისუფალი პროფესიაა

ერთი მხრივ, მასწავლებლობა, თავისი არსით, თავისუფალი პროფესიაა, მეორე მხრივ, შეიძლება ვთქვათ, რომ არა, რადგან, სამწუხაროდ, დღეს, ქართული საგანმანათლებლო სისტემა და სახელმწიფო მუდმივად რეგულაციების ტყვეობაშია – ყველგან და ყელაფერში მომეტებული რეგულაციებია. თუ რამე ისე არ გამოვა, როგორც საჭიროა, საზოგადოებაც და სახელმწიფოც იმისკენაა მიმართული, როგორ მოიფიქროს და დააწესოს კიდევ ახალი რეგულაცია. ერთ-ერთი ასეთი სფეროა სწორედ განათლების სისტემაც. იცით როგორ არის განათლების სისტემა რეგულირებული? მაგალითად, მასწავლებლებს გვითვლიან რამდენი ნიშანი უნდა დავწეროთ დღეში. ნიშნის დაწერის თემა, საერთოდ, ცალკე საკითხია, რომელიც ამოვარდნილია ყველა საღი მიდგომიდან, თუმცა, ახლა ამაზე არ ვისაუბრებ. უბრალოდ, წარმოდგენის შესაქმნელად მოვიტანე ეს მაგალითი. მიუხედავად ყველაფრისა, ერთ-ერთ მიზეზად მაინც გამოვიტანე, რომ თავისუფალი პროფესიაა. შექმნილი სიტუაციის მიუხედავად, თუ მასწავლებელი მოინდომებს და გადაწყვეტს, რომ იყოს თავისუფალი, ის ამ მოცემულობაშიც იპოვის სივრცეს თავისუფლებისთვის. მერე მისთვის აღარც ამ რეგულაციების შესრულება იქნება მომაბეზრებელი და წარმოუდგენლად რთული. გაკვეთილზე ნებისმიერი გადაწყვეტილების მიღება მხოლოდ მასწავლებელზეა დამოკიდებული, ის თავად არის დირიჟორი იმ პროცესის, რომელიც მის საკლასო ოთახში ხდება.

არ მინდა ისეთი შთაბეჭდილება დაგრჩეთ, თითქოს, თავისუფლება მოსწავლეს და სასწავლო პროცესს დააზარალებს, რადგან, თავისუფალი გადაწყვეტილებების მიღებისას, კეთილსინდისიერი მასწავლებელი სწორედ მოსწავლეთა ინტერესებს ითვალისწინებს. ამ შემთხვევაშიც, კეთილსინდისიერ პროფესიონალებს, პატიოსან და მართალ ადამიანებს ვგულისხმობს. შესაბამისად, ასეთი ადამიანების ხარჯზე, ჩვენი დღევანდელი სისტემაც კი იძლევა თავისუფლების მაღალი ხარისხის შენარჩუნების შესაძლებლობას როგორც სასწავლო ფორმატის, ისე მისი შინაარსის კუთხით. აქედან გამომდინარე, მხოლოდ პროფესია კი არა, პიროვნებაც უნდა იყოს მიდრეკილი თავისუფლებისკენ. ეს, ჩემი აზრით, უმნიშვნელოვანესი კომპონენტია, რადგან, ხშირ შემთხვევაში, პედაგოგი მოსწავლეებისთვის გარკვეული მოდელია. თავისუფალი მასწავლებელი, თავისი ქცევით, გაცილებით უფრო მეტ ზეგავლენას ახდენს მოსწავლეზე, ვიდრე დასწავლილი ტექსტი ან ფორმულა. იგი მიზანს მაშინ აღწევს, როცა საკუთარი აზრის თამამად გამოხატვის შესაძლებლობას აძლევს მოსწავლეს. თუ ბავშვი გააჩუმეთ, სკოლიდან კარგს ვერაფერს წაიღებს.

მიზეზი 8 – საინტერესო პიროვნებები და თავგადასავლებია

ადამიანი მიდრეკილია ამბების გაგებისკენ, მუდმივად გვაინტერესებს მოვუსმინოთ სხვას, გავიგოთ რა მოხდა გუშინ. თავისთავად, მით უფრო ვინტერესდებით, როცა რამეს, ჩვენი გაგებით, საინტერესო ადამიანისგენ ვისმენთ. თუმცა, გააჩნია როგორ შევხედავთ მას? შეიძლება მართლა საინტერესო ადამიანი, ჩვენივე მზერით, უინტერესოდ ვაქციოთ. ამ შემთხვევაში, ვგულისხმობ ჩვენს მოსწავლეებს, თითოეული მოსწავლე არის პიროვნება, რომელსაც თავისი ამბავი და თავგადასავალი აქვს, რომელიც ძვირფასია, პირველ რიგში, მისთვის და ძვირფასი უნდა გახდეს ჩვენთვისაც. ასევე არიან ჩვენი კოლეგებიც, რომლებსაც საინტერესო თავგადასავლები გადახდებათ ხოლმე. ჩვენ კი, მუდმივად ვტრიალებთ ამ საინტერესო პიროვნებების ეპიცენტრში, მაგრამ ამ ამბებშიც, აუცილებლად, უნდა გავითვალისწინოთ ეთიკური მხარე.

მიზეზი 9 – აგროვებს კაპიტალს

თქვენ იცნობთ ალბათ ბევრ ადამიანს, თქვენს მასწავლებლებს, რომლებისგანაც ხშირად გსმენიათ – ეს ჩემი მოსწავლე იყო. თუ ვინმეს წარმატებას გაიგებენ, განსაკუთრებით მაშინ ამბობენ ხოლმე, იცით, მე მისი მასწავლებელი ვიყავი. ჩვენც, როცა ვიხსენებთ საკუთარ მასწავლებლებს, მიუხედავად იმისა, როგორ ვიქცეოდით მათ გაკვეთილებზე ან რამდენად წარმატებული ვიყავით მათ საგნებში, გარკვეული მოკრძალება გვიჩნდება მათ მიმართ. მასწავლებელი, თავისი კარიერის განმავლობაში, აგროვებს სოციალურ ურთიერთობებს, რაც ერთ-ერთი ყველაზე ძვირფასი რამაა დღევანდელ საზოგადოებაში.

მიზეზი 10 – დახმარებისა და რჩევის ყოველწუთიერი შესაძლებლობა

​ამ პროფესიაში მყისიერი და დროული რჩევა/დახმარება ძალიან ძვირფასია, ალბათ, სხვა ნებისმიერ პროფესიაშიც. სხვათა შორის, შეიძლება გავიხსენოთ პროფესიები, სადაც არც თუ გულუხვად გასცემენ ხოლმე რჩევებს, რასაც ვერ ვიტყოდი მასწავლებლებზე, რადგან მასწავლებლები მიმართული ვართ იმისკენ, რომ მუდმივად ვასწავლოთ. შესაბამისად, თუ ჩვენ გამოვავლენთ იმის მზაობას, რომ ვინმეს რამე ვკითხოთ, აუცილებლად გამოჩნდება მაშინვე რამდენიმე ადამიანი, რომელიც იმ მომენტისთვის საკმაოდ კვალიფიციურ რჩევას, სასარგებლო რეკომენდაციას მოგცემს. ეს განსაკუთრებით საჭიროა ხოლმე ახალბედა კადრებისთვის. თუმცა, მარტო ახალბედას არა, ჩვენც ხშირად გვჭირდება დახმარება. მეც მქონია ხშირად ამის საჭიროება. მთავარია, არ მოგვერიდოს და უკან არ დავიხიოთ. რჩევის თხოვნას კიდევ ერთი სარგებელი აქვს ხოლმე – ადამიანებს შორის ურთიერთობასაც ათბობს. მაგალითად, როდესაც ორი კოლეგა ერთმანეთის მიმართ მაინცდამაინც კარგად არ არის განწყობილი, ცივი ურთიერთობა აქვთ, საკმარისია, ერთმა მეორეს რჩევა სთხოვოს, ეს ურთიერთობა მაშინვე თბება – ყინული ლღვება, მათ შორის ერთგვარი თანამშრომლობის ხიდი იდება. დახმარების ხელი ყოველთვის მზად არის, თუკი ჩვენ ამას ვითხოვთ.

მიზეზი 11 – სახელმწიფოებრივად მნიშვნელოვანი, ეროვნული საქმეა

დიახ, ვთქვათ ეს სიტყვა, რომ მასწავლებლობა ეროვნული საქმეა. მიუხედავად იმისა, რომ მიმაჩნია, სახელმწიფომ თანდათან უკან უნდა დაიხიოს ამ სისტემაში (ვგულისხმობ უფრო მეტი თავისუფლების მიცემას კერძო ინიციატივებისთვის და ა.შ.), ერთ-ერთი მთავარი საკეთებელი (ვფიქრობ, ამას ყველა ვაცნობიერებთ), ახალი ქართული სახელმწიფოს ფორმირების პროცესში, ჩვენი წვლილის შეტანაა. ჩვენ უნდა ჩამოვყალიბდეთ ევროპელ ერად, რომელიც ღირსეული წევრი იქნება სხვა ერებს შორის.

მიუხედავად იმისა, რომ მრავალსაუკუნოვანი ერი ვართ და ბევრი რამ გვახსოვს მსოფლიო ისტორიის თავგადასავალში, დღევანდელი მოცემულობით, ახლა ვყალიბდებით, როგორც 21-ე საუკუნის მულტიეთნიკური ქართველი ერი, რაც ჩვენს თანამოქალაქე არაქართული ეთნიკური წარმომავლობის მოქალაქეების სრულად ინტეგრირებას მოიაზრებს. და თუ ეს ვერ მოვახერხეთ, რა თქმა უნდა, ვერ გადავდგამთ ძლიერ ნაბიჯებს დასავლური ცივილიზაციისკენ, თორემ, სადაც ვიყავით და ვართ, იქ, პირიქით, გვეხვეწებიან, რომ ვიყოთ დეზინტეგრირებულები, უფრო მეტი განსხვავებები ვეძებოთ ერთმანეთში, ვიდრე ვიყოთ ერთიანები.

ამ მიმართულებით, საუკეთესო ინსტრუმენტი სწორედ სკოლაა. ეს ფუფუნება, მაგალითად მე-19 საუკუნეში, 60-იანი წლების დიდ განმანათლებლებს არ ჰქონდათ. დღეს, ჩვენ შემთხვევაში, სკოლა ძლიერი ინსტრუმენტია და, შესაბამისად, სწორედ მასწავლებელია ის ადამიანი, რომელიც თავის მოსწავლეებს ამ პრინციპებითა და სულისკვეთებით აღზრდის და არა ისე, როგორც, მაგალითად, ვიზრდებოდი მე და ჩემი თაობა, შორს რომ არ წავიდე. მე რომ სკოლაში ვსწავლობდი, უნდა ვყოფილიყავი სოლიდარული, მაგალითად, კონგოელი მუშების მიმართ, მაგრამ ჩემი ქვეყნის სხვა რაიონის მოქალაქეების მიმართ გაუცხოებული დამოკიდებულება მქონდა, არ მქონდა ურთიერთობები, არც ინფორმაცია და ა.შ. მოკლედ, დეზინტეგრირებული რომ ვახსენე, ეს იმის მაგალიათია. შესაბამისად, ჩვენ, მასწავლებლებმა უნდა გავაცნობიეროთ, რომ მნიშვნელოვანი ადამიანები ვართ თანამედროვე ქართველი ერის ფორმირებაში.

მიზეზი 12 – სიყვარულის ადგილი

მუშაობა დავიწყე 1997 წელს, ურთულეს პერიოდში. ხელფასი, ფაქტობრივად, არ მქონდა, დაახლოებით, 20 ლარს ვიღებდი, ისიც წელიწადში სამჯერ, დანარჩენი თვეების იყინებოდა. ბავშვებს არ ჰქონდათ წიგნები, მცირე ნაწილს ჰქონდა რვეულები. სკოლები არ თბებოდა, ჭირდა საკვები. თან მე ახალი მასწავლებელი ვიყავი და ამას ისიც ემატებოდა, რომ ვასწავლიდი იმ საგანს, რომელიც წესით არ უნდა მესწავლებინა, ისტორიკოსი ვარ და გეოგრაფიას ვასწავლიდი. ალბათ, არ გაგიკვიდებათ, რომ რამდენიმეჯერ დავფიქრდი – არის სკოლა ის ადგილი, სადაც უნდა ვიმუშაო? მაგრამ ბავშვებთან რაღაცნაირი, გამორჩეული ურთიერთობა მქონდა, მათგანაც დიდ სიყვარულს ვგრძნობდი. რასაკვირველია, მეც ძალიან მიყვარდა ჩემი მოსწავლეები, ეს იყო იმ დროს ჩემს ცხოვრებაში ერთადერთი ნათელი წერტილი. თუმცა, ბუნებრივია, სკოლაში სიყვარულისთვის კი არ მივსულვარ, პირველ რიგში, რაღაც უნდა მესწავლებინა მათთვის და მიმეღწია გარკვეული აკადემიური წარმატებებისთვის. ეს არ გამომდიოდა ხოლმე. კი, ბატონო, დავაბრალოთ ჩემს გამოუცდელობასა და არაპროფესიონალიზმს, მაგრამ იმ მოცემულობაში, ფაქტობრივად, მართლა ძალიან რთული იყო ამის მიღწევა. ეს მძიმე პერიოდი და მძიმე სოციალური ფონი, თამამად გეტყვით, ამ ბავშვების სიყვარულმა დამაძლევინა, ეს იყო ენით გამოუთქმელი ძალა, რომელიც ერთი სოფლიდან მეორე სოფელში, ყოველ დილით, ფეხით მიმარბენინებდა სიხარულით.

მე მინახავს ადამიანი, რომელიც ამრეზით მოსულა სკოლაში, განწყობით, რომ სკოლა არ არის მისი ადგილი – ცოტა ხანს გავჩერდები, ვიდრე სხვა კარგ სამსახურს ვიშოვიო. მახსოვს, ერთს ვუთხარი, ისე შეგიყვარდება ბავშვები, რომ მერე წასვლას ვეღარ შეძლებ-თქო. ასეც მოხდა. ერთ დღეს შევამჩნიე, ხელში ეჭირა რვეულიდან ამოხეულ ფურცელზე მოსწავლის მიერ დაწერილი სიტყვა – მიყვარხარ! ძალიან უხაროდა, მგონი, ეს კარგის ნიშანია.

კი, ბატონო, სკოლა სიყვარულის ადგილია, მაგრამ ერთ რამეს ვიტყვი, ადრე გამოქვეყნებული მქონდა რჩევები და პირველ რჩევად მეწერა – ნუ შეიყვარებ მოსწავლეს! იცით, ამაში რას ვგულისხმობდი? არ შეიძლება, ბავშვები ისე მივიჯაჭვოთ, რომ მერე ჩვენთან დაშორება მტკივნეულ განცდებად ვუქციოთ. შუალედია საჭირო, გნებავთ დისტანცია. გიყვარდეთ გულში ძლიერად, მაგრამ გამოხატვის ფორმებში შეინარჩუნეთ ზომიერება.

მიზეზი 13 – აზარტულია

როდესაც მიყოლებით, მუდმივად კარგად გამოგდის რამე, მერე მის მიმართ ინტერესი, აზარტი იკარგება. სკოლა არ არის ის ადგილი, სადაც ყველაფერი მუდმივად გამოგივა. ხშირია მომენტები, როცა რაღაც არ გამომდის, სწორედ ეს იწვევს აზარტს ჩვენს პროფესიაში. არ გაძლევს დანებების საშუალებას, პირიქით, გაიძულებს, უფრო უკეთ მოემზადო და კიდევ სცადო. ერთმა ქალბატონმა, რომელიც საკმაოდ კარგი გამოცდილების მქონე პედაგოგია, ერთხელ გვითხრა, სულ მახსენდება ის ორი მოსწავლე, რომელთა გულებამდეც მე ვერ მივედიო. ეს ფრაზა სამუდამოდ დამამახსოვრდა, მეც ხშირად ვფიქრობ იმ მოსწავლეებზე, რომლებთანაც ვერ მოვახერხე გარკვეული წარმატების მიღწევა, ეს არ მასვენებს. ახლა რომ მქონდეს მათთან მუშაობის შესაძლებლობა, რა თქმა უნდა, მაქსიმალურად ვეცდებოდი, კიდევ ბევრი რამის გაკეთებას და აუცილებლად მივაღწევდი წარმატებას. აი, ასეთი აზარტულია მასწავლებლობა.

წაიკითხეთ სრულად