Baby Bag

ბავშვის კაპრიზულობასთან გამკლავების საუკეთესო გზა ჭირვეული ქცევის ნამდვილი მიზეზის დადგენაა

ბავშვის კაპრიზულობასთან გამკლავების საუკეთესო გზა ჭირვეული ქცევის ნამდვილი მიზეზის დადგენაა

კაპრიზულობა ყველა ბავშვს ახასიათებს, თუმცა ჭირვეულობას სხვადასხვა ასაკში განსხვავებული მიზანი და მიზეზი აქვს. მშობლების უდიდეს ნაწილს გამოუცდია უსიამოვნებები ბავშვებთან ურთიერთობაში. პატარები ხშირად უარს აცხადებენ ძილზე, ჭამაზე, ჩაცმაზე, სხვა ბავშვებისთვის სათამაშოების გაზიარებაზე. შესაძლოა, პატარები მეგობრებს კბენდნენ, ურტყამდნენ ან უყვიროდნენ, რაც მშობლისთვის რთულად ასატანი ქცევაა.

ყოველი მეორე დედა ვარდება უხერხულ მდგომარეობაში ბავშვის გამო, რომელიც ქუჩაში საჯაროდ აწყობს ისტერიკებს. პატარები მოულოდნელად ჭირვეულობას იწყებენ, ისეთ რამეს ითხოვენ, რის მიღებასაც ვერ შეძლებენ, ტირიან, ყვირიან და მშობლებს არ ემორჩილებიან. მსგავსი ინციდენტები მშობლისა და ბავშვის განწყობის გაფუჭებით, გამოუვალ მდგომარეობაში კი მშობლის მხრიდან ბავშვის დასჯით სრულდება.

მშობელს ბავშვის კაპრიზულობა ძალიან აშინებს. ისტერიკაში ჩავარდნილი პატარების დამშვიდება ძალიან რთული საქმეა. მშობლებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ კაპრიზულ ბავშვთან ძალის გამოყენება ან ხმამაღლა საუბარი არ ამართლებს. ჭირვეული ბავშვის იგნორირება მის ნეგატიურ ქცევას დადებითად ვერ გარდაქმნის. რა უნდა გააკეთოს მშობელმა, როდესაც ბავშვის კაპრიზულობასთან გამკლავებას ცდილობს?

მთავარია, რომ ჭირვეულ ბავშვთან ურთიერთობისას მშობელმა ოლიმპიური სიმშვიდის შენარჩუნება შეძლოს. მართალია, ეს ძალიან რთული საქმეა, მაგრამ სხვაგვარად კაპრიზულ პატარას ვერ გაუმკლავდებით. როდესაც ბავშვი ჭირვეულობს, მისი ყურადღება სხვა საკითხზე უნდა გადაიტანოთ. მცირეწლოვანი შვილი თუ გყავთ, მას ჩიტი, ფისო ან რაიმე საგანი დაანახეთ, რომელიც ბავშვს მოსწონს. როდესაც ბავშვი დამშვიდდება, ჩაეხუტეთ და ძლიერად აკოცეთ.

მოზრდილი ბავშვის ჭირვეულობის შემთხვევაში მშობელი სხვაგვარად უნდა მოიქცეს. თუ თქვენს შვილს უკვე შეუძლია ნათქვამის გაცნობიერება, მასთან განსხვავებული სტრატეგიები გამოიყენეთ. თუ ბავშვი ჭირვეულობს და საკუთარი ახირებების დაკმაყოფილებას ითხოვს, მის პირდაპირ დადექით, თვალებში ჩახედეთ და დაჟინებით უყურეთ. შემდეგ მშვიდი და გაწონასწორებული ხმით უთხარით, რომ დამშვიდდეს. ბავშვს აუხსენით, რომ ის უკვე დიდია და ასაკის შესაბამისად უნდა მოიქცეს. გარკვეული დროის შემდეგ ბავშვს მომხდარზე აუცილებლად გაესაუბრეთ. ბავშვთან საუბარს დიალოგის ფორმა უნდა ჰქონდეს და ის არ უნდა დაემსგავსოს განრისხებული დედის მონოლოგს. მშობლებმა შემდეგი ოქროს წესი უნდა დაიმახსოვრონ: ბავშვთან თანასწორი დამოკიდებულება უნდა გქონდეთ. კაპრიზულ და ჭირვეულ ბავშვს არ უთხრათ, რომ მას არასდროს უყიდით სათამაშოს და რომ ის აღარ გიყვართ. თქვენს შვილს უთხარით, რომ გიყვართ, მაგრამ მისმა ჭირვეულმა ქცევამ გული გატკინათ. ბავშვს უთხარით, რომ მსგავსი ქცევა აღარ გაიმეოროს.

მოზრდილი ასაკის ბავშვთან ძალიან ამართლებს თამაშით სწავლება. თქვენს შვილთან ერთად თამაშით გააფორმეთ წერილობითი ხელშეკრულება, ბავშვმა წერილობით უნდა დადოს პირობა, რომ ჭირვეულობას შეწყვეტს. ამავე დროს, ხელშეკრულებაში თქვენც უნდა ჩაწეროთ, რა პირობების შესრულება გევალებათ. შეთანხმება აუცილებლად ორმხრივი უნდა იყოს.

ჭირვეული ბავშვის ქცევის გამოსასწორებლად მას საკუთარი ემოციების ვერბალურად გადმოცემა უნდა ასწავლოთ. ბავშვთან ურთიერთობისას მოთმინება უნდა გამოიჩინოთ და კომპრომისზე წასვლა შეგეძლოთ. ბავშვის კაპრიზულობასთან გამკლავების საუკეთესო გზა ჭირვეული ქცევის ნამდვილი მიზეზის დადგენაა.

მომზადებულია​ bellakt-st.by- ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა არის სენსორული შიმშილი და როგორ გამოიხატება ის ბავშვებში? - თემაზე MomsEdu.ge-ს ფსიქოლოგი მაია მაჭავარიანი ესაუბრა

რა არის სენსორული შიმშილი და როგორ გამოიხატება ის ბავშვებში? - თემაზე MomsEdu.ge-ს ფსიქოლოგი მაია მაჭავარიანი ესაუბრა

რა არის სენსორული შიმშილი და როგორ გამოიხატება ის ბავშვებში? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი მაია მაჭავარიანი.

- რა არის სენსორული შიმშილი?

- ინფორმაცია არის თავის ტვინის ერთგვარი ,,საკვები“. ნებისმიერი სახის ინფორმაციას გარემოდან თავის ტვინი იღებს შეგრძნებების სახით, შემდეგ ხდება ამ ინფორმაციის გარდაქმნა, შეჯერება, ანალიზი ან სინთეზი, იმის მიხედვით, თუ რა გარემოშია ადამიანი და რა საპასუხო რეაქცია უნდა განახორცილოს. სენსორულ შიმშილს, როგორ წესი, უწოდებენ სხვადასხვა მოდალობის (მხედველობით, სმენითი, ტაქტილური ანუ შეხების, ყნოსვის, გემოს და ვესტიბულურის) შეგრძნებების აქტიურ ძიებას, ბავშვის ან მოზარდის მიერ. ასეთი ბავშვები ხშირად ძალიან მოძრავი და სარისკო მოქმედებებისკენ მიდრეკილნი არიან, მაგალითად, შეიძლება ხტებოდნენ სიმაღლიდან, უყვართ ისეთი ტიპის თამაშები და აქტივობები, რომლებიც ნერვული სისტემის აგზნებას და სტიმულირებას მოახდენს. სენსორული სტიმულების ძიება მიუთითებს იმაზე, რომ ბავშვის სენსორული ინტეგრაციის პროცესები სუსტად არის განვითარებული ან რთულ შემთხვევებში, შესაძლოა, სენსორული ინტეგრაციის დარღვევაზეც იყოს საუბარი. სენსორული ინტეგრაცია, თავის მხრივ, გულისხმობს სხვადასხვა სახის შეგრძნებებით მიღებული ინფორმაციის შეჯერებას თავის ტვინში. ეს პროცესი გენეტიკურად არის განპირობებული და ოპტიმალური გარემოს პირობებში შეუფერხებლად ვითარდება. თუმცა, ზოგჯერ სხვადასხვა მიზეზის გამო, ნერვული სისტემის განვითარება არ მიმდინარეობს ჩვეული ტემპით და ტრაექტორიით, ასეთ შემთხვევაში, შესაძლოა, ადგილი ჰქონდეს სენსსორული ინფორმაციის (ანუ შეგრძნებებით მიმღებული ინფორმაციის) ინტეგრირების პრობლემებს.

- როგორ გამოიხატება ის ბავშვებში?

- სენსორული ძიება ვლინდება ისეთ ქცევებში, როგორიცაა საგნების, საკვების დაყნოსვა, მათ შორის, მძაფრი სუნების ,,სიყვარული“, საგნების და ზედაპირების მოსინჯვა ხელით, შეხება. ზოგჯერ ასეთ ბავშვებს შეიძლება ჰქონდეთ გარკვეული ფაქტურის განსაკუთრებული მოთხოვნა, მაგალითად, უყვართ გარკვეული ფაქტურის სამოსი ან რბილი სათამაშო, რომლსაც ხელიდან არ უშვებენ. ე.წ. ტყლარწებისა და ხაოიანი ან მჩხვლეტავი სათამაშოების ხელით შეხების მოთხოვნილება - სენსორული ძიების ქცევაა. ზოგიერთ შემთხვევაში სენსორული ძიება გამოიხატება მოუსვენრობაში, თუ ბავშვს აქვს პროპრიოცეპტული სტიმულაციის მოთხოვნილება, გაუჩერებლად მოძრაობს, რაც გამოიხატება სირბილში, ხტომაში, ჭიდაობაში, ასეთ ბავშვებს მოსწონთ ძლიერი ჩახუტება და ხეზე აძრომა, ობიექტებზე, დაჯახება, საგნების სროლა (ერთი შეხდევით შესაძლოა, ჰიპერაქტივობას ჰგავდეს, ეს ორი მდგომარეობახშირად ერთადაც გვხდება და ერთი მეორეს არ გამორიცხავს!). როგორც წესი, ასეთი ბავშვები მოქნილები არიან და კარგად აქვთ განვითარებული კოორდინაცია, თუმცა, ზოგჯერ, არაგანზრახ შეიძლება ატკინონ სხვა ადამიანებს ან დააზინონ ნივთები, ან თავადაც დაზიანდნენ, რადგან ასეთი ბავშვები ტკივილის მიმართაც ნაკლებად არიან სენსიტიურები. სენსორული ძიება შეიძლება გამოხატული იყოს ნებისმიერ მოდალობაში, სმენითშიც (ასეთი ბავშვები ხმაურს იწვევენ, ან თავად გამოსცემენ ხმებს, პერნმანენტულად), მხედველობითში (უყვართ ბზრიალა საგნების ყურება, ციმციმა ნათურები და ა.შ), ვესტიბულურში (უყვართ ბატუტები, რბილ ზედაპირზე სიარული, ხტომა). სენსორული ძიება შესაძლოა იყოს შემაწუხებელი და ხელისშემშლელი, როგორც თავად ბავშვის, ისე მისი გარშემომყოფი ადამიანებისთვის. ვინაიდან სენსორული ინფორმაციის მიღება საბაზო მოთხოვნილებაა, ეს დიდ წილად ხელისშემლელი შეიძლება იყოს ბავშვის აკადემიური და სოციალური განვითარების მხრივ. ასეთ ბავშვებს უჭირთ ყურადღების კონცენტრაცია აკადემიურ აქტივობებზე, შესაძლოა გაუჭირდეთ წესების მიყოლა, სხვა ბავშვებთან ერთობლივი თამაში, ჰქონდეთ უცნაური ან ძალიან საკისკო ქცევა,

- ,,სენსორული თამაშების“ შესახებ რომ ვისაუბროთ.

- სენსორული შიმშილის ან ძიების შემთხვევაში, ბავშვებს ენიშნებათ ე.წ. ,,სენსორული დიეტა“, რაც გულისხმობს, ინდივიდუალური სენსორული პროფილის გათვალისწინებით, ისეთი ტიპის და ინსტენსივობის სენსორული სტიმულების მიწოდებას, რაც დაუკმაყოფილებს ბავშვს მის სენსორულ შიმშილს და მისცემს საშუალებას სრულფასოვნად ჩაერთოს სხვა აქტივობებშიც, როგორიცაა სწავლა, სოციალური ინტერაქცია, თვითმომსახურების უნარ-ჩვევების ათვისება და სხვა.

რაც შეეხება თამაშებს, აქ შეგძვილია გამოვიყენოთ ყველა ის თამაში, რაც მოახდენს შესაბამისი მოდალობის შეგრძნებების სტიმულილებას, მაგალითად, ლაბირინთებსა და მილებში გაძრომა, საწოლზე ხტუნვა, მძიმე საგნების გადაადგილება მიწოლით, ჭიდაობა, ბაწრის გადაწევა, ყირამალა, ე.წ ანტისტრესი სათამაშოები და ტყლარწები. სასკოლო და სახლის პირობებში, თითების საღებავებით ხატვა, პლასტელინით ან თიხით ძერწვა, ცომით თამაში, ღამე ფარნით თამაში ბნელ ოთახში, ჩრდილების თეატრი. სპორტული აქტივობებიდან ცურვა, ტანვარჯიში, აკრობატიკა. გემოს და სხვა ორალური შეგრძნებების სტიმულირების მიზნით, საღეჭი რეზინი ან დასაღეჭი ჟელიბონები სხვადასხვა გემოებით.

- რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ შეიძლება დაეხმარონ ბავშვებს?

- პირველი რაც უნდა გაკეთდეს, არის სპეციალისტის კონსულტაცია. ამ შემთხვევაში მივმართავთ ოკუპაციურ თერაპევტს, რომელიც დაგიდგენთ სენსორულ პროფილს და შეგირჩევთ სენსორულ დიეტას. ვინაიდან, სენსორული გადამუშავების დეფიციტი ძირითადად გვხდება ნეიროგანვითარების სხვადასხვა მდგომარეობებთან ერთად, როგორიცაა ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტიურობის სინდრომი, აუტიზმის სპექტრის აშლილობა, შფოთვითი აშლილობები, კოორდინაციის განვითარების დარღვევა ან განვითარების შეფერხება, ძალიან მნიშვნელოვანია განვითარების სრული შეფასება და ამ სიმპტომების ნეიროგანვითარების ჭრილში განხილვა, ნეიროფსიქოლოგთან ან შესაბამისი სპეციალიზაციის სხვა ფსიქოლოგთან ერთად. შეფასების შემდეგ მნიშვნელოვანია მიღებული შედეგების განხილვა სკოლის ან ბაღის ფსიქოლოგთან ერთად, რომ დავეხმაროთ ბავშვს აკადემიურ გარემოში აღნიშნული მდგომარეობის ეფექტურ მართვაში. ზოგიერთ შემთხვევაში, გარდა ფსიქოლოგიური და ოკუპაციური დახმარებისა, არის ასევე ფიზიკური თერაპევტის ჩათულობის აუცილებლობაც. სპეციალისტებთან შეფასებისა და საკონსულტაციო შეხვდერების შედეგად მშობელი მიიღებს ინფორმაციას, თუ რა შეიძლება გაკეთდეს სახლის პირობებში ან რა სახის განმავითარებელი აქტივობები იქნება სასარგებლო არსებული მდგომარეობისა და სენსორული პროფილის გათვალისწინებით.

მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად