Baby Bag

9 მიზეზი, თუ რატომ არ უნდა გაზარდოს ბავშვი ბებიამ

9 მიზეზი, თუ რატომ არ უნდა გაზარდოს ბავშვი ბებიამ

ოჯახში ბავშვის დაბადებასთან ერთად ბებიები განსაკუთრებით აქტიურდებიან. ისინი მშობლებს ბავშვის აღზრდაში დახმარებას სთავაზობენ. მიუხედავად იმისა, რომ ბებიებს შვილიშვილების მოვლა ახარებთ, ისინი იშვიათად ითვალისწინებენ მშობლების რეკომენდაციებსა და რჩევებს. ეს ყოველივე კი ბებიასა და მშობლებს შორის ხშირად კონფლიქტის გამომწვევი მიზეზი ხდება.ასეთ შემთხვევაში, უმჯობესია, მშობლებმა ბავშვის აღზრდაზე დამოუკიდებლად იზრუნონ და ბებიის დახმარებაზე უარი თქვან. ჩვენს სტატიაში იმ მიზეზებს გაგაცნობთ, რომელთა გამოც ბავშვის აღზრდა ბებიას არ უნდა მიანდოთ.

  • ბავშვის მოვლის მოძველებული მეთოდები

წლების წინ ბავშვებს 37 გრადუს ტემპერატურაზე აბანავებდნენ, დღეს კი ბავშვის ბანაობა 33-34 გრადუსზეა რეკომენდებული. საბჭოთა კავშირში მცირეწლოვან ბავშვებს ძროხის რძეს და ხილის წვენებს აძლევდნენ. თანამედროვე სამყაროში რძის ფორმულები იყიდება, რომლებიც ვიტამინებით არის გაჯერებული. წლების წინ ითვლებოდა, რომ ჩვილ ბავშვს ხელ-ფეხის გამოძრავების შესაძლებლობა არ უნდა მისცე. თანამედროვე მშობლებისთვის მსგავსი მიდგომა მიუღებელია. ბებიები, როგორც წესი, უპირატესობას ბავშვის მოვლის მოძველებულ მეთოდებს ანიჭებენ და მშობლების ახალ მიდგომებს სულელურს ან არასაჭიროს უწოდებენ. თუ ბებია წინააღმდეგობას გიწევთ, მას კარგად აუხსენით, რომ თქვენ მხოლოდ თანამედროვე მეთოდების გამოყენებას გეგმავთ. თუ ის თქვენს აზრს არ იზიარებს, ბავშვის აღზრდას ბებიას ნუ მიანდობთ.

  • საკუთარი აღზრდის პრინციპებისთვის უპირატესობის მინიჭება

ბავშვის აღზრდის მეთოდები, რომლებიც 30 წლის წინ აქტუალური იყო, დღეს ძალიან მოძველებულია. ადრე ბავშვებს ძალიან მკაცრად ზრდიდნენ. მათ მიმართ ზედმეტ სითბოს და სიყვარულს არ გამოხატავდნენ. ბავშვის ხელში აყვანას ერიდებოდნენ, რადგან ეშინოდათ, რომ მას ძალიან გაათამამებდნენ. მშობლებმა ბავშვის აღზრდაში მონაწილე ყველა ადამიანს აღზრდის საკუთარი პრინციპები უნდა გააცნონ. თუ თქვენთვის მიუღებელია ბავშვთან ძველებური, მკაცრი მიდგომების გამოყენება, ეს ყველასთვის გასაგები უნდა გახადოთ.

  • ბავშვის გათამამება

ბებიები საკუთარ შვილიშვილებს მეტისმეტად ათამამებენ. შესაძლოა, მშობლები შვილებს ასწავლიდნენ, რომ სადილის შემდეგ მათ საკუთარი თეფში უნდა გარეცხონ. ბებია შვილიშვილის შეწუხებას მოერიდება და მისთვის ყველაფერს თავად გააკეთებს. ეს ყველაფერი ბავშვს აბნევს. ის ვერ იგებს, როგორ მოიქცეს და რა არის სწორი საქციელი. მშობლებმა ბებიას გარკევით უნდა აუხსნან, რომ არსებობს აღზრდის ისეთი პრინციპები, რომლებსაც არავინ უნდა გადაუხვიოს. შეგიძლიათ, ბებიას თანამედროვე აღზრდის მეთოდების შესახებ წიგნიც წააკითხოთ და უთხრათ, რომ თქვენთვის გარკვეულ საკითხებზე კომპრომისზე წასვლა მიუღებელია.

  • ოჯახური ცხოვრების კონტროლი

ბავშვის აღზრდასთან ერთად ბებია წყვილის ოჯახური ცხოვრებითაც ინტერესდება. ის მშობლების ყოველდღიურ ცხოვრებაში მეტისმეტად ერთვება. შესაძლოა, მან გააკრიტიკოს დედა, რომელიც ბევრს მუშაობას და მას ბავშვებისადმი უყურადღებობაში დასდოს ბრალი. ბებიასთან ურთიერთობისას მშობლებმა გარკვეული ზღვარი უნდა დააწესონ. თუ ბავშვის აღზრდაში დედამთილი გეხმარებათ, მას აუხსენით, რომ თქვენს ოჯახურ საქმეებში ჩარევას მისგან არ მოითმენთ. ნუ გააკეთებთ ამას მას შემდეგ, რაც მოთმინება ამოგეწურებათ. ბებიას ყველაფერი წინასწარ აუხსენით.

  • მშობლების ავტორიტეტის შელახვა

ბებიებს ბავშვის აღზრდასთან დაკავშირებით საკუთარი ხედვები აქვთ. ისინი მშობლების საწინააღმდეგო აზრს, როგორც წესი, შვილიშვილების წინაშე გამოთქვამენ. წარმოიდგინეთ შემდეგი სურათი: ბავშვები ჭირვეულობენ, მათ ტკბილეულის მირთმევა უნდათ. დედას არ სურს, რომ ბავშვებმა ტკბილეული მიიღონ. ის შვილებს მკაცრი უარით ისტუმრებს. ამ დროს საუბარში ბებია ერთვება და ბავშვებს ნაყინის ყიდვას სთავაზობს. ბავშვები ხედავენ, რომ მათი მშობლების უარი საბოლოო არ არის და ბებია ყოველთვის მათ მხარეს იჭერს. ეს ბავშვის პრობლემური ქცევის გამომწვევი მიზეზი ხდება. აუხსენით ბებიას, რომ ბავშვების წინაშე საწინააღმდეგო აზრი არასდროს გამოხატოს.

  • ბავშვის დემოტივაცია

სამსახურში წასული მშობლები ბავშვს ბებიასთან ტოვებენ. ისინი თვლიან, რომ ასე უკეთესია. ბავშვი აცნობიერებს, რომ მშობლების ნახვას მათი სამსახურში ყოფნის გამო ვერ ახერხებს. სახლში დაბრუნებული უფროსები წუწუნებენ, რომ ძალიან დაიღალნენ. ეს ყოველივე ბავშვს შრომისა და მუშაობის წინააღმდეგ განაწყობს. ეცადეთ, სამუშაო გრაფიკი შეამციროთ და ბავშვებთან მეტი დრო გაატაროთ. როდესაც ბავშვს ბებიასთან იშვიათად ტოვებთ, ბავშვს თქვენი ნახვის სასიხარულო მოლოდინი ექნება. თუ ყოველდღიურად მუშაობთ და ბავშვი ბებიასთან იზრდება, ის იფიქრებს, რომ თქვენთვის ზედმეტი ტვირთია.

  • საპასუხისმგებლო გადაწყვეტილებების მიღება

ბავშვისთვის მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებების მიღებას მშობლები თუ ვერ ახერხებენ, ამას ბებია აკეთებს, რაც, ხშირ შემთხვევაში, მშობლების მოლოდინისგან მნიშვნელოვნად განსხვავდება. წინასწარ აუხსენით ბებიას, რა უნდა ჩააცვას ბავშვს, რა აჭამოს ან სად ატაროს გასართობად, რათა შემდგომში იმედგაცრუებები არ გქონდეთ.

  • ბავშვისადმი გადაჭარბებული მზრუნველობა

ბებიები ბავშვებს მეტისმეტად ბევრ ტანსაცმელს აცმევენ. ისინი პატარებთან ერთად სეირნობას ერიდებიან, რადგან ეშინიათ, ბავშვი არსად გაექცეთ. ზოგჯერ ბებიები შვილიშვილებისთვის საშინაო დავალებებს თავად წერენ. რა თქმა უნდა, ბებიას ბავშვისთვის ყველაფერი საუკეთესო სურს, მაგრამ ის გაუცნობიერებლად უქმნის მას პრობლემებს. მსგავს პირობებში ბავშვი დამოუკიდებლობას ვერ სწავლობს. ბებია თქვენთან მოიპატიჟეთ და აჩვენეთ, როგორ ზრდით შვილს, რა მიდგომები და მეთოდები გაქვთ, რათა მან თქვენი მაგალითით იხელმძღვანელოს.

  • ჭარბი კვება

კვლევებით დგინდება, რომ ბავშვებს, რომლებიც ბებიებთან იზრდებიან, ჭარბწონიანობის პრობლემა ხშირად აწუხებთ. ბავშვი, რომელიც ჭირვეულობას იწყებს, ბებიასგან მაშინვე იღებს იმ საკვებს, რომლის მირთმევასაც მას მშობლები უკრძალავენ. აუხსენით ბებიას, რომ ჭარბი წონა ბავშვის ჯანმრთელობაზე ნეგატიურად ზემოქმედებს. მან უნდა იცოდეს, რომ გარკვეული ტიპის საკვების მიცემა ბავშვისთვის კატეგორიულად არ შეიძლება.

ბებიებმა, რომლებსაც შვილიშვილების აღზრდა სურთ, მშობლების ინტერესები და მოთხოვნილებები უნდა გაითვალისწინონ, რათა ბავშვს ნორმალური განვითარების შესაძლებლობა მისცენ. თუ ისინი მშობლებთან კონფლიქტს არ ერიდებიან, ბავშვის სწორად აღზრდა ძალიან გაუჭირდებათ.

მომზადებულია​ adme.ru - ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,თუ ბავშვს ვეუბნებით, რომ რაიმეს ვერ გააკეთებს, ის ნამდვილად ვერ გააკეთებს...თუ ვეუბნებით, რომ რამე არ შეიძლება, უნდა ავუხსნათ, რატომ არ შეიძლება...''

,,თუ ბავშვს ვეუბნებით, რომ რაიმეს ვერ გააკეთებს, ის ნამდვილად ვერ გააკეთებს...თუ ვეუბნებით, რომ რამე არ შეიძლება, უნდა ავუხსნათ, რატომ არ შეიძლება...''

რა არის ინტროექტები, რა გავლენას ახდენს და როგორ აისახება ეს ბავშვის თვითშეფასებაზე? - ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა. 

- ქალბატონო მარიამ, პირველ რიგში განგვიმარტეთ ინტროექტების მნიშვნელობა?

- ინტროექცია ფსიქოლოგიაში, ეს არის არაცნობიერის და გარე რეალობის ურთიერთქმედება. მარტივად რომ ვთქვათ, ეს არის მექანიზმი, რომლის საშუალებითაც ადამიანი იღებს სხვადასხვა ​ქცევის პატერნებს. ნებისმიერი რამის ათვისება იწყება პროდუქტის დაშლით. მაგალითად, ჩვენ სანამ საკვებს გადავყლაპავთ, ვღეჭავთ. თუ დამუშავების გარეშე მოხდა გადაყლაპვა, შესაძლოა, ადამიანს დაეწყოს, როგორც წესი, კუჭის პრობლემა ან რაიმე სახის სიმპტომები გამოიწვიოს, როგორიც არის ღებინება, სუნთქვის გაძნელება და სხვა. ასევე ხდება ინტროექტების შემთხვევაში, ნებისმიერი იდეა, აზრი, ქცევა თუ არის ,,დაუღეჭავად გადაყლაპული", შემდგომში თავისთავად როგორც პრობლემა ისე აღმოცენდება. შეხედულებები, ღირებულებები, ნორმები ადამიანში თავდაპირველად გარედან ხვდება. ზრდასთან და სოციუმთან შეხებასთან ერთად, ადამიანი იღებს ინფორმაციას გარედან და ეს შინაგანი სამყაროს საფუძველი ხდება. თუ ადამიანი კრიტიკის გარეშე, კონტექსტიდან გამომდინარეობის არ გათვალისწინებით იღებს რაიმე ინფორმაციას, ის ახდენს საკუთარ შინაგან სამყაროში ინტროექტების მოთავსებას.

პირველადი ინტროექტები ბავშვში თავსდება პირველი ორი წლის განმავლობაში. 3-4 წლის ასაკში ჩნდება ,,ცუდის'' და ,,კარგის" ცნებები. დაახლოებით 6-12 წლის ასაკში საბოლოოდ ხდება თვითიდენტიფიკაციის დასრულება. არსებობს კვლევები, რომლებმაც აჩვენა, რომ მორალური და ემოციური მახასიათებლების ჩამოყალიბება 2-3 წლის ასაკში ხდება.

- რა გავლენას ახდენს ინტრეოქტები პიროვნების ჩამოყალიბების პროცესში, საჭირო და გარდაუალია მათი გავლენა?
- ადამიანის განვითარების ადრეულ ეტაპზე პრაქტიკულად შეუძლებელია ინტროექციისთვის თავის არიდება. ეფექტური მიღებისთვის საჭიროა ინფორმაციის დაშლა, გაანალიზება, ზედმეტის მოშორება და ისე ათვისება. თავდაპირველად ბავშვს არ აქვს ინფორმაციის დაშლის და გაანალიზების უნარი, ამიტომ ნებისმიერი სიტყვა ან ფრაზა წარმოადგენს ინტროექტს. გამოდის რომ ინტროექტების საშუალებით (ის რასაც მშობლები ბავშვს ეუბნებიან საკუთარი თავის ან გარე სამყაროს შესახებ) შეიცნობს სამყაროს და საკუთარი თავის მიმართ ინტროექტების საფუძველზე უჩნდება სხვადასხვა დამოკიდებულება და განცდები, რაც პირდაპირ კავშირშია შემდგომ მის თვითშეფასებასთან.
ბავშვი გადის განვითარების ეტაპებს, რომლებიც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს სუპერ-ეგოს ფორმირებაში. მათ შორის შეიძლება, გამოვყოთ საკუთარი თავის სხვებისაგან განსხვავება. ექვსი თვის ასაკში ბავშვი ფსიქოლოგიურად მზადაა განასხვავოს ერთმანეთისგან დედის ემოციები, რომლებიც აუცილებელია მისი ქცევითი რეაქციებისთვის. შემდეგ ბავშვს უყალიბდება აკრძალვისა და მითითებების გაგების უნარი. დედის მხრიდან ცხრა თვიდან დაწყებული აკრძალვები ბავშვში ხელს უწყობს ინტროექტების ჩამოყალიბებას.
- ინტროექტების დადებით და უარყოფით გავლენაზე რომ ვისაუბროთ...
- ზრდასთან ერთად ბავშვს გადაეცემა მშობლის გამოცდილება და დამოკიდებულება, როგორც მიზანმიმართულად, ასევე გაუცნობიერებლად. ეს მნიშვნელოვანი პირობაა ბავშვის პიროვნებად ჩამოყალიბებისთვის. იმის გასაცნობიერებლად თუ რამდენად სასარგებლოა ის, თუ რას ეუბნებიან მშობლები შვილებს, უნდა დავაკვირდეთ თუ როგორ შეისმენენ ბავშვები მშობლების, მასწავლებლების და სხვა უფროსების ნათქვამს. როგორც წესი, ბავშვი ხშირად სვამს შეკითხვებს როგორიცაა: „რატომ უნდა გავაკეთო ასე და არა სხვაგვარად“... თუ უფროსის მიერ მიწოდებული ინფორმაცია შეკითხვის და გაანალიზების გარეშე ხდება გათავისებული, შედეგად ყალიბდება ინტროექტები.
როგორც ზემოთ აღვნიშნე, ბავშვისთვის ადრეულ ეტაპზე საკუთარ თავს და გარემოს ინტროექტების საშუალების შეიცნობს, რამდენად დადებითი ან უარყოფითია ამა თუ იმ ინტროექტის შინაარსი, სწორედ ეს განსაზღვრას მის სარგებლიანობას და უსარგებლობას. ინტროექტები ხელს უშლის ადამიანს იმყოფებოდეს სივრცეში „აქ და ამჟამად“. ვინაიდან შინაგან სამყაროში არსებული გარკვეული პროგრამის არსებობა რთული გასაცნობიერებელი და საგრძნობია. ნებისმიერ ადამიანს შეუძლია გაიხსენოს ყოველდღიურ ცხოვრებაში დამკვიდრებული მოსაზრებები, რომლებიც მყარად დამკვიდრდნენ ჩვენს მსოფლმხედველობაში. ჩვენ მათ ვეყრდნობით და აზრადაც არ მოგვდის მათი გადახედვა. მაგალითად „უფროსებს უნდა დაუჯერო“, „კაცები არ ტირიან“, „ქმარს უფრო მეტი შემოსავალი უნდა ჰქონდეს, ვიდრე ცოლს“, „არავის ნდობა არ შეიძლება“, „უმაღლესი განათლების გარეშე კარგ სამსახურს ვერ იპოვი",„დიდ ფულს კეთილსინდისიერად ვერ იშოვი“ და სხვა უამრავი უარყოფითი ინტროექტი.
ინტროექცია არის ის, რასაც ბავშვებს „აჭმევენ“ მათი აზრის უკითხავად. „მიესალმე უფროსებს“ – „რატომ?“ – „იმიტომ“. როგორც წესი ინტროექცირებისადმი მიდრეკილი ადამიანი აგრძელებს ყველაფრის დაუღეჭავად და გაუფილტრავად გადაყლაპვას. ასეთ ადამიანს არ აქვს კრიტიკული აზროვნების უნარი ჩამოყალიბებული. ამ ადამიანებისთვის მნიშვნელოვანია გარეგანი თანხმობის მიღება, ამიტომაც თერაპიის დასაწყისში ისინი ხშირად კითხულობენ „ეს სწორად გავაკეთე?“ „როგორია სწორი საქციელი?“.
ინტროექტი ასევე შეიძლება, აღმოცენდეს როგორც ტრავმის შედეგი. „ყოველთვის უნდა მიესალმო ქუჩაში მოხუცებს. თუ ამას არ იზამ, მაშინ შეიძლება, მანქანა დამეჯახოს, ერთხელ სწორედ ასე შემემთხვა.“ ტრავმატული ინტროექტი თითქმის ყოველთვის გაუცნობიერებელია. თავისი შინაარსით ის პოსტ ტრავმული სტრესული აშლილობის ერთ-ერთი სიმპტომია და ამ სახის ინტროექტებთან ისე მუშაობენ, როგორც ტრავმებთან.
- რა ზომების მიღებაა საჭირო, რომ ინტროექტების გავლენა ცუდი არ იყოს, განსაკუთრებით ბავშვებში?

- ამ შემთხვევაში აუცილებელია, მშობელმა იცოდეს იმ სიტყვას თუ ფრაზას, რომელსაც იყენებს ბავშვთან რა დატვირთვა და შინაარსი აქვს. ხალხური ბევრი გამოთქმა გვაქვს, მაგალითად, ,,შეძახილმა ხე გაახმო", ,,ქვევრს რასაც ჩასძახებ, იმას ამოგძახებს"... ეს კარგად გამოხატავს ინტროექტების მნიშვნელობას და შედეგს. ინტროექტების ანუ შეძახილების მიზანი აუცილებელია, რომ მშობელმა იცოდეს. თუ ვეუბნებით ბავშვს, რომ რამე არ შეიძლება უნდა ავუხსნათ რატომ არ შეიძლება. თუ ვეუბნებით რომ რაიმეს ვერ გააკეთებს, ის ნამდვილად ვერ გააკეთებს. რაც მეტი პიზიტიური და დადებითი ინტროექტები მიეწოდება ბავშვს, მით მეტია იმის, შანსი რომ ბავშვი იყოს თავდაჯერებული და მაღალი, ადეკვატური თვითშეფასებით.
- და ბოლოს, რა გავლენას ახდენს ინტროექტები თვითშეფასებაზე?
- ზემოთ აღწერილიდან გამომდინარე, ნათლად ჩანს რამდენად კავშირშია ერთმანეთთან ინტროექტები და თვითშეფასება. ბავშვს თვითშეფასება, საკუთარი თავის აღქმა უყალიბდება ისეთი, როგორსაც ხედავენ მშობლები. თუ ბავშვს აწვდიან მუდმივად ნეგატიურ ინტროექტებს ( ,,რანაირად გამოიყურები", ,,ასე არ გიხდება", ,,რით ვერ ისწავლე, ,,არაფრის მაქნისი არ ხარ" და სხვა...) მაშინ მისი თვითშეფასება არის დაბალი. უარყოფით ინტროექტები ხელს უშლის ბავშვს, რომ ჰქონდეს ადეკვატური დამოკიდებულება საკუთარი თავისა და სოციუმის მიმათ. ბავშვობის პერიოდში დაბალი თვითშეფასება ყველაზე ადვილად დასაძლევია, ვინაიდან სწორედ დადებითი ინტროექტებით მშობლებისა და გარემოს მხრიდან ბავშვში შესაძლოა, გაჩნდეს თავდაჯერებულობის განცდა და თვითშეფასება მარტივად ამაღლდეს. კიდევ ერთხელ ვიტყვი რომ, სანამ ბავშვს რაიმე ფრაზას, სიტყვას ვეტყვით, კარგად დავფიქრდეთ და გავიაზროთ, რა შედეგს მოგვცემს ის. 

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 


წაიკითხეთ სრულად