Baby Bag

არა ნიშნავს არას - როგორ ვასწავლოთ ბავშვს უარის მშვიდად მიღება?

არა ნიშნავს არას - როგორ ვასწავლოთ ბავშვს უარის მშვიდად მიღება?

მშობლების დიდ ნაწილს შვილის თხოვნაზე უარის თქმა უძნელდება. ისინი ბავშვებს უხსნიან, თუ რატომ ვერ ასრულებენ მათ თხოვნას და საკუთარ უარს არგუმენტებით ამყარებენ, რაც ხშირად კიდევ უფრო მეტ გაურკვევლობას იწვევს. ბავშვები კიდევ უფრო მეტ ახსნას და განმარტებას მოითხოვენ, ვიდრე იღებენ. საბოლოოდ მშობლები მახეში ებმებიან და გამუდმებით თავის მართლების პოზიციაში იმყოფებიან. ასე რომ არ მოხდეს, ბავშვისთვის ერთი და მყარი არგუმენტის თქმით შემოიფარგლეთ. თქვენი უარის მიზეზები ბავშვს რამდენჯერმე არ უნდა განუმარტოთ.

იმისთვის, რომ ბავშვმა არას მიღება ისწავლოს და ყოველდღიური თავის მართლების რეჟიმში არ მოგიხდეთ ყოფნა, რამდენიმე მნიშვნელოვანი რეკომენდაცია უნდა გაითვალისწინოთ.

1. ყვირილი გამოსავალი არ არის

ბავშვი თქვენს უარს თუ არ მიიღებს, შეგეპასუხებათ და აგრესიულ ქცევას გამოავლენს, ყვირილს ნუ დაიწყებთ. გასაგებია, რომ ამ დროს ემოციების მოთოკვა რთულია, თუმცა თუ ბავშვის აგრესიას თქვენც აგრესიით უპასუხებთ, ის ეცდება საკუთარი უკმაყოფილება კიდევ უფრო მეტი აგრესიით გამოხატოს. შესაძლოა, დაყვირების შემდეგ მან მიიღოს უარი და გაჩუმდეს, თუმცა ეს მხოლოდ რამდენჯერმე გაჭრის. დადგება დღე, როდესაც ბავშვს ყვირილით ვეღარ დაიმორჩილებთ. თუ ის უარს ვერ ეგუება, გირჩევთ, მშვიდად აუხსნათ, რომ მან თქვენი წესებით უნდა ითამაშოს, ხოლო თუ ასე არ მოიქცევა, გარკვეულ პრივილეგიებს დაკარგავს, რომლითაც ის აქამდე სარგებლობდა.

2. ავტორიტეტი ადრეული ასაკიდანვე უნდა მოიპოვოთ

მშობელს ავტორიტეტი ადრეული ასაკიდანვე უნდა ჰქონდეს. მან გარკვეული სტრუქტურა უნდა შექმნას და ბავშვს საზღვრები დაუწესოს. ორი წლის პატარას ქუჩაში სათამაშოდ მარტოს არავინ უშვებს, ისევე როგორც სამი წლის ბავშვს ვერ გავუშვებთ აუზზე დამოუკიდებლად საცურაოდ. მშობელმა ბავშვებს მცირეწლოვანი ასაკიდანვე უნდა განუსაზღვროს, რა არის მისაღები და რა - მიუღებელი. თუ ბავშვები უკვე მოზარდები არიან, მშობელს ავტორიტეტის მოპოვება გაუჭირდება, თუმცა გარკვეული დროისა და მოთმინების ფასად, ის ამასაც შეძლებს.

3. გაღიზიანებულ ბავშვთან განსხვავებულად უნდა მოიქცეთ

ბავშვი თუ ძალიან გაღიზიანებულია, მასთან საუბარს აზრი არ აქვს. ის თავის ოთახში გაიყვანეთ და ხუთი წუთით იქ დატოვეთ, რათა დამშვიდება შეძლოს. შემდეგ გაესაუბრეთ და უთხარით, რომ მან თქვენი წესების მიღება უნდა ისწავლოს. თუ ის კვლავ წინააღმდეგობას გაგიწევთ, ისევ ოთახში დააბრუნეთ. ასე მოიქეცით მანამ, სანამ ბავშვი თქვენს უარს არ მიიღებს. თუ ბავშვი მაღაზიაში გიწევთ წინააღმდეგობას და აგრესიულია, დასამშვიდებელ სივრცედ ამ შემთხვევაში მანქანა გამოიყენეთ.

4. თუ ბავშვი წუწუნს არ წყვეტს, მას ზურგი აქციეთ და ყურადღება არ მიაქციოთ

თუ ბავშვი წუწუნს არ წყვეტს და ჩხუბს განაგრძობს, საუკეთესო არჩევანი მისი უყურადღებოდ დატოვებაა. უთხარით თქვენს შვილს: „ამ საკითხზე საუბარს აღარ ვაპირებ!“ შემდეგ ზურგი შეაქციეთ და აღარ დაელაპარაკოთ. არ აქვს მნიშვნელობა, რას გეტყვით ბავშვი ამის შემდეგ, პასუხი აღარ დაუბრუნოთ და არ უპასუხოთ. ბავშვს რაციონალური განმარტებები სჭირდება, თუმცა ამან შეუქცევადი ხასიათი არ უნდა მიიღოს. როდესაც მას ერთხელ აუხსნით უარის მიზეზს, ეს მისთვის საკმარისი უნდა იყოს.

5. ბავშვს წესები მას შემდეგ განუმარტეთ, როდესაც ის დამშვიდდება

ბავშვი როდესაც მშვიდად არის, მას მნიშვნელოვან საკითხებზე ესაუბრეთ. თქვენი შვილი დასვით და უთხარით: „როდესაც უარს გეუბნები, უნდა იცოდე, რომ არა ნიშნავს არას. თუ ეს სიტყვა შენზე ნეგატიურად მოქმედებს, შენს ოთახში შედი და ხუთი წუთით მარტო დარჩი, რომ დამშვიდდე. გააკეთე რამე, რაც გსიამოვნებს, რომ უსიამოვნო შეგრძნებები დაძლიო.“ თუ ორი, სამი ან ოთხი წლის ბავშვს უფლებას მისცემთ, რომ ისტერიკები მოაწყოს და თქვენი უარი არ მიიღოს, ის მოზრდილ ასაკში უარესად მოიქცევა, რაც მას ცხოვრებაში უდიდეს პრობლემებს შეუქმნის.

6. ზედმეტი სიმკაცრე ნეგატიურ შედეგს გამოიღებს

ბავშვს თქვენით მანიპულირების უფლება არ უნდა მისცეთ, თუმცა სიმკაცრე ზომიერად უნდა გამოიჩინოთ. დროსთან ერთად თქვენს შვილს მეტი თავისუფლება უნდა მიანიჭოთ, თუმცა თქვენი ავტორიტეტი ძველებურად უნდა შეინარჩუნოთ. ბავშვი, რა თქმა უნდა, შეეცდება, რომ საზღვრები გაარღვიოს და საკუთარი სურვილები აისრულოს, ეს ბუნებრივია და არ უნდა გაგიკვირდეთ.

7. ნუ ეცდებით თქვენი შვილის მეგობარი იყოთ

მშობლის მთავარი ფუნქცია ბავშვის განათლება, მისი წინამძღოლობა და მეურვეობაა. როდესაც მშობელს არ მოსწონს შვილისთვის გარკვეული საზღვრების დაწესება და მასთან მეგობრობით შემოიფარგლება, ის შეცდომას უშვებს. მცირეწლოვან ბავშვს მშობლის სახით არა მეგობარი, არამედ მასწავლებელი სჭირდება, რომელიც მას გარკვეულ მიმართულებას მისცემს. მშობელმა უნდა უთხრას ბავშვს, როდის მოდის ძილის დრო, როდის უნდა იმეცადინოს ან როდემდე შეიძლება ეზოში დარჩენა. მშობელმა შვილთან მეგობრობა მაშინ უნდა დაიწყოს, როდესაც ის უკვე მოზრდილია. შვილთან თბილი და მოსიყვარულე, მეგობრული დამოკიდებულება უნდა გამოიჩინოთ, მაგრამ, პირველ რიგში, მისი მასწავლებელი უნდა იყოთ.

ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ მშობლის სიტყვას გარკვეული ძალა აქვს. თქვენმა შვილმა პატივი უნდა სცეს თქვენს მითითებებს და მოწოდებებს. მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვის დისციპლინაზე ზრუნვა ადრეული ასაკიდანვე დაიწყოთ.

მომზადებულია ​empoweringparents.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

უნდა იყოს თუ არა მშობელი მკაცრი შვილთან ურთიერთობისას?
​მშობლების ნაწილი თვლის, რომ ბავშვის სწორად აღსაზრდელად სიმკაცრის გამოჩენა აუცილებელია. ისინი ფიქრობენ, რომ თუ შვილებთან კომპრომისზე ნაკლებად წავლენ, მათ უკეთეს ადამიანებად ჩამოყალიბებაში დაეხმარებიან...

შეიძლება დაინტერესდეთ

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

ორსულების მშობიარობისთვის მოსამზადებელ ფსიქოლოგიურ რჩევებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი რუსუდან სამხარაძე.
- რა არის მთავარი დეტალი, რისთვისაც მზად უნდა იყოს ორსული, რომ მშობიარობის შემდეგ ნაკლები ფსიქოლოგიური წნეხის ქვეშ აღმოჩნდეს?
- ორსულობა ქალის ცხოვრების განსაკუთრებული პერიოდია, სიხარულთან და ბედნიერებასთან ერთად ხშირად დაბნეულობის, შიშის, შფოთვის, უგუნებობისა და დეპრესიის პერიოდად იქცევა. ახალი სიცოცხლის ჩასახვა, დიდ მოლოდინთან ერთად, ორგანიზმისთვის დიდი გამოწვევაცაა და ეს საპასუხისმგებლო გამოცდა ქალის არა მარტო ფიზიკურ, არამედ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასაც ელის.
მღელვარების მიზეზები შესაძლოა იყოს:

​- პასუხისმგებლობის შიში;
- მშობიარობის შიში;
- სხეულის ფორმების ცვლილება;
- ჯანმრთელობის პრობლემები;
თუ ჩვენ განვიხილავთ დედობას, როგორც ფსიქო-სოციალურ ფენომენს, რომელიც ბავშვის განვითარების ყველა პირობას უნდა უზრუნველჰყოფდეს, უნდა შევეხოთ დედის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას. ორსულობა და მშობიარობა საკმაოდ სტრესულია ქალის ფიზიოლოგიისა და ფსიქიკისთვის, ჰორმონალურ ცვლილებებთან ერთად იცვლება რეალობა და ხდება დედის ახალ როლთან ადაპტაცია, რომელიც შეიძლება მიმდინარეობდეს (პოსტნატალურ) მშობიარობის შემდგომი ფსიქოემოციური გართულებებით. მაგალითად, შეიძლება ახალბედა დედას არ ახარებდეს ჩვილის მოვლის პროცესი, განიცდიდეს ქრონიკულ გადაღლას და გაღიზიანებას, რაც კიდევ უფრო შეიძლება უმძაფრებდეს დანაშაულის გრძნობას, რომ ვერ აკმაყოფილებს „იდეალური“ დედის პარამეტრებს. ზოგჯერ ჩნდება ფიქრები, რომ ის ვერ აკმაყოფილებს ბავშვის მოთხოვნილებებს ხარისხიანად, თითქოს და მას არ აქვს საკმარისი ემოციური და ტაქტილური (შეხებითი) კონტაქტი ჩვილთან. აღნიშნული ფიქრები და შიშები ორსულში, ახალბედა დედაში, შესაძლოა იწვევდეს გუნება-განწყობის ცვლილებას, სისუსტეს, უმადობასა და ძილის სირთულეებს.

დედის შემაწუხებელი ფიქრები, რომ თავს ვერ ართმევს დაკისრებულ მოვალეობას, ხასიათის მუდმივი ცვალებადობა, დანაშაულის გაძლიერებული გრძნობა და ინტენსიური ემოციები, შესაძლოა კიდევ უფრო რთულ ფორმებში გადაიზარდოს და შფოთვით აშლილობამდეც კი მივიდეს. რაც თავის მხრივ გავლენას ახდენს არა მხოლოდ დედაზე, არამედ ბავშვზე და ხანდახან, ბავშვის მიმართ აგრესიის მიზეზიც შესაძლოა გახდეს.

​თუ ახლად ნამშობიარებ ქალს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები სუსტად აღენიშნება, აქვს მსუბუქი შფოთვა, ტირილის სურვილი, ხასიათის ცვალებადობა და ეს სიმპტომები 2 კვირაზე მეტხანს არ გრძელდება, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ქალი ნელ-ნელა რეაბილიტირდა, ხოლო თუ ეს სიმპტომატიკა არ იცვლება ან მძაფრდება დროის გასვლის მიუხედავად, მაშინ აუცილებელია სპეციალისტების (გინეკოლოგის, ფსიქოლოგის, ნევროლოგის, ფსიქიატრის) კონსულტაცია.
- როგორ უნდა მოემზადოს ორსული ან ის, ვინც ორსულობას გეგმავს ამ რთული და საინტერესო პერიოდისთვის? გვირჩიეთ რამდენიმე აქტივობა ან ფსიქოლოგიური სავარჯიშო, რითაც უფრო მეტი მზაობით შეხვდებიან ქალები მშობიარობას და მის შემდეგ განვითარებულ მდგომარეობას?
- გამოწვევები და სირთულეები ინდივიდუალურია და ისინი სხვადასხვა ფორმითა და ინტენსივობით გვხვდება. თუ კი ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ამ უნიკალურ პერიოდს, ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია.

​პრევენციისთვის სასურველია პერინატალურ ფსიქოლოგთან (ფსიქოლოგი, რომელიც მუშაობს შვილოსნობის საკითხებზე, პრე და პოსტ სამშობიარო პერიოდში) კონსულტაცია. ფსიქოლოგის მიზანია, დაეხმაროს ქალს, მიიღოს და გააცნობიეროს საკუთარი თავი ახალ როლში, მოამზადოს მშობიარობისთვის და მიაწოდოს ინფორმაცია შესაძლო დეპრესიის, შფოთვის შესახებ. აუხსნას, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია მშობელი-ბავშვის ჯანსაღი ინტერაქცია.

​რეკომენდაციების სახით ახალგაზრდა დედებს მინდა ვურჩიო, რომ მაქსიმალურად დატკბნენ ამ უნიკალური პერიოდით, ორსულობა და მშობიარობა ეს ის დროა, როცა მხოლოდ საკუთარ თავსა და სურვილებზე უნდა იყვნენ ორიენტირებულნი და გაინებივრონ თავი, იყვნენ კონტაქტში საკუთარ შეგრძნებებთან და სურვილებთან - შემდეგ ჩვილთან.

​მოითხოვეთ დახმარება ოჯახის წევრებისა თუ მეგობრებისაგან, ჩართეთ პროცესში მამა, მიიღეთ მისი ზრუნვა და ყურადღება მადლიერებით, შეადგინეთ და გაიზიარეთ ბავშვზე ზრუნვის დრო და განრიგი, თავისუფალი დრო გამოიყენეთ გამოსაძინებლად და სავარჯიშოდ, ჰაერზე სასეირნოდ ან გასართობად.

​ესაუბრეთ, უმღერეთ მუცლადმყოფ ბავშვს და შემდეგ ჩვილსაც აქტიურად გაუზიარეთ თქვენი ემოციები და განცდები, ეს ტექნიკა დაგეხმარებათ ადვილად ამოიცნოთ საკუთარი და ბავშვის სიგნალები, და ამ სიგნალებს შესაბამისი მგრძნობელობით უპასუხოთ.
​პერიოდულად მიმართეთ რელაქსაციას (3-5 წუთი) - მიიღეთ კომფორტული პოზა, დახუჭეთ თვალები და წარმოიდგინეთ სიტუაცია/ადგილი, სადაც თავს იგრძნობთ მშვიდად, დაცულად და უსაფრთხოდ, ეს თქვენი „იდეალური ადგილი“ იქნება. ეს ტექნიკა ხელს უწყობს სიმშვიდისა და ბალანსის მოპოვებას, რაც დადებითად აისახება, როგორც ფიზიკურ ისე ემოციურ მდგომარეობაზე, საერთო ჯამში კი ადამიანის ჯანმრთელობაზე. რელაქსაცია/წარმოსახვა ეხმარება ადამიანს სიმშვიდე შეინარჩუნოს მთელი დღის მანძილზე.

​მოითხოვეთ სოციალური მხარდაჭერა!

​მნიშვნელოვანია, ორსულობის პერიოდის შესახებ კომუნიკაცია პარტნიორთან (თუ გყავს პარტნიორი), ოჯახის წევრებთან და/ან მეგობრებთან. ასევე, გამოცდილების გაზიარება იმ ქალებთან, რომლებიც ახლა გადიან ამ პროცესს: ორსულებთან და ახალშობილის დედებთან. ასეთი მხარდაჭერის მისაღებად, შეგიძლია სხვადასხვა ჯგუფში გაწევრიანდე, მათ შორის სოციალური ქსელების გამოყენებით.

​თუ ცოტას ნერვიულობ, იცოდე, რომ არ ხარ მარტო. შიში, შფოთვა, ახალ როლთან შეგუების სირთულე ძალიან ბუნებრივია, განსაკუთრებით პირველი ან დაუგეგმავი ორსულობის შემთხვევაში.

​- რას ურჩევდით პარტნიორებს და ოჯახის წევრებს, რომლებიც ორსულთან ერთად გადიან ამ რთულ პროცესს?

​- მშობიარობის შემდგომ ფსიქო-ემოციურ გართულებებს ხელს უწყობს ასევე, ისეთი სოციალური ფაქტორები, როგორებიცაა: ფინანსური პრობლემები და კეთილმოუწყობელი საცხოვრებელი პირობები, მხარდაჭერის არქონა ოჯახის წევრებისა და ნათესავებისაგან, პარტნიორთან დისჰარმონიული ან დაძაბული ურთიერთობები, პარტნიორის გულგრილობა ასეთ პერიოდში ძალიან მწვავედ აისახება ქალის ისედაც სენსიტიურ ფსიქიკაზე, დროებითი იზოლაცია ან სავალდებულო დეკრეტი. ქალი, რომლისთვისაც კარიერული ზრდა და სოციალური თვითრეალიზება პრიორიტეტულია, მძიმედ განიცდის ამ პერიოდს. ასევე საყურადღებოა ის ფიზიკური დისკომფორტი, რომელიც თან ახლავს ორსულობას/მშობიარობას და მშობიარობის შემდგომ ფიზიკურ რეაბილიტაციას: მცირე მენჯის ორგანოების დაწევა, ჩახევები ან საკეისრო კვეთის შემდგომი ჭრილობები, ლაქტაციის დამახასიათებელი ტკივილები და გართულებები, წონის მატება, კანის დეფორმირება, სხეულის შეცვლილი ფორმები, რაც ქალის თვითშეფასებაზე ნეგატიურად აისახება და დიდ განსაცდელში აგდებს.

​პარტნიორები და ოჯახის წევრები უნდა იჩენდნენ ყურადღებას და მაქსიმალურ მხარდაჭერას როგორც ფიზიკური დახმარების მხრივ, ასევე ემოციური კუთხითაც. ოჯახის წევრებმა კრიტიკის და ნეგატიური შეფასება/შედარებებისგან უნდა შეიკავონ თავი, გაგებით და თანაგრძნობით მოეკიდონ ქალის შეცვლილ ემოციურ მდგომარეობას. 

ესაუბრა ელენე ოვაშვილი

წაიკითხეთ სრულად