Baby Bag

„ვეხმარები ცოლს“ - მამები ხშირად ამბობენ ამ ფრაზას, როდესაც ბავშვის მოვლას ეხება საქმე - რა უნდა გააკეთოს ქალმა, რომ ქმარმა თავისი შვილის გაზრა/აღზრდაში თავისი წილი პასუხისმგებლობა აიღოს?

„ვეხმარები ცოლს“ - მამები ხშირად ამბობენ ამ ფრაზას, როდესაც ბავშვის მოვლას ეხება საქმე - რა უნდა გააკეთოს ქალმა, რომ ქმარმა თავისი შვილის გაზრა/აღზრდაში თავისი წილი პასუხისმგებლობა აიღოს?

„ვეხმარები ცოლს“ - მამაკაცების მიერ ხშირად თქმული ფრაზა, რომლითაც ვიგებთ, რომ ისინი ვერ იაზრებენ თავიანთ მოვალეობას. რატომ არის დამკვიდრებული ეს სტერეოტიპი და როგორ უნდა გადაიჭრას საკითხი? - ამ და სხვა თემებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ირინა ტაბუციძე.

​- „ვეხმარები ცოლს“ - მამები ხშირად ამბობენ ამ ფრაზას, როდესაც ბავშვის მოვლას ეხება საქმე, თუმცა ეს დახმარება კი არა, მათი მოვალეობაა. რატომ არის დამკვიდრებული ეს სტერეოტიპი?
- ჩვენს საზოგადოებაში ისეთი დამოკიდებულება ჩამოყალიბდა, რომ ბავშვზე და ოჯახის საქმეებზე ზრუნვას ქალი იღებს თავის თავზე. ხშირ შემთხვევაში ქალის ხელშია, როგორ დაგეგმოს ბავშვების დღის გრაფიკი, როგორ მოამარაგოს ოჯახი, ბავშვების განათლების საკითხები და ა.შ., რა თქმა უნდა, ყველას არ ეხება. ამიტომ, მამაკაცისთვის, ერთი მხრივ, კომფორტულია, როდესაც დამხმარის ფუნქცია აქვს და შესაბამისად, პასუხისმგებლობა ნაკლებია. მეორე მხრივ, ვერ ერთვებიან და ქალებიც არ უშვებენ, ასე ვთქვათ, „სამზარეულოში“.
- ხშირ შემთხვევაში ცოლები ეუბნებიან ამ ფრაზას ქმრებს - ,,დამეხმარე’’, თითქოს თავადაც არა აქვთ გაცნობიერებული, რომ ქმრები მათ კი არ ეხმარებიან, არამედ თავიანთ შვილებს ზრდიან, როგორ უნდა გადაიჭრას ეს საკითხი?
- დიახ, ხშირად ისინი ამაყობენ, რომ ქმარი მათ ეხმარება. თუ რაღაცას უკეთებს, ითვლება გაკეთებულ სიკეთედ და ე.ი. კარგი მეუღლე ჰყავს. რეალურად მივდივართ პასუხისმგებლობების და პრიორიტეტების განაწილებამდე. თუ წყვილი თანხმდება თავიდანვე, რომ ერთს მთლიანად აღებული აქვს, ვთქვათ, ფინანსური მხარე და მეორეს ოჯახური საქმეები, რა თქმა უნდა, ასეთ შემთხვევაში ურთიერთმოლაპარაკების შედეგად, ერთი მეორეს სფეროში იქნება დამხმარე. სამწუხაროდ, ასე არ ხდება ყოველთვის, ხანდახან ქალის მხრებზე გადადის ფინანსური მხარეც, საოჯახო საქმეც. ამ შემთხვევაშიც დახმარებას ეძახიან ქმრის საქმიანობას და ამაყობენ, რაც არ უნდა უცნაური იყოს. ძალიან რთულია მთელი ეს შეხედულებები და დამოკიდებულება შეცვალო, რაც მშობლებისგან მოჰყვებათ, იმათ კიდევ თავიანთი მშობლებისგან და ასე პატარაობიდან გვასწავლიან, რომ ეს ნორმაა. თუ ქალი და კაცი თანაბრად იქნება დაკავებული მთელი დღე, ბუნებრივია, საღამოს რეალობა მოითხოვს, რომ საქმე გაინაწილონ, ერთი ადამიანი ფიზიკურად ვერ შეძლებს. ალბათ, სიტუაცია თვითონ შეცვლის და გამოასწორებს ამ პრობლემას. როგორც სხვა ქვეყნებმა გაიარეს ეს გზა, ჩვენც გავივლით. მგონი, ვდგავართ უკვე ამ გზაზე და იძულებული გავხდებით, გავინაწილოთ შრომა, გვინდა თუ არ გვინდა.
- რა უნდა გააკეთოს ქალმა, რომ ქმარმა თავისი შვილის გაზრა/აღზრდაში თავისი წილი პასუხისმგებლობა აიღოს?
- ძალიან ხშირად შევსწრებივარ სიტუაციას, როდესაც ქმარი წყვეტს, ბავშვი სად წაიყვანოს, გამოუცვალოს და ა.შ, ხოლო დედები მივარდებიან ხოლმე, „ხელი არ მოკიდო, მე ვიზამ“ და მსგავსი ფრაზებით, თითქოს არ ენდობიან ან ისე ვერ მოუვლის, როგორც დედა. ადრეული ასაკიდან ვაჩვევთ ხოლმე ქმრებს, რომ ეს მათი საქმე არ არის, რაც ხშირად ჩვენდაუნებურად ხდება, ყოველთვის არ არის გააზრებული, რადგან სხვადასხვა სტერეოტიპის ქვეშ ვართ. მესმის, რომ ასეთი ქალბატონებისთვის შეიძლება დისკომფორტი იყოს, მაგრამ, როგორც კი მამა ინიციატივას იჩენს, ამისი წახალისება უნდა მოხდეს დიდი დოზით, შექება, რომ კარგად გამოსდის ბავშვის დაბანა, გასეირნება... რაც უფრო ადრეული ასაკიდან არის მამა ჩართული და ამაგი მეტი აქვს, რა თქმა უნდა, შემდეგ სხვა ურთიერთობებში გადადის და ბუნებრივად ნაწილდება მოვალეობები, ყველა მოგებული რჩება.
- ხშირად ამ საკითხში ბებიებიც ერთვებიან - თუ ქალი ქმარს ბავშვთან დახმარებას სთხოვს, ბებიები გარბიან მათთან და ქმარს ასე ვთქვათ, ასვენებენ. რამდენად ნორმალურია ეს მიდგომა?
- იდეალურ ვარიანტში ცოლ-ქმარი უნდა ცხოვრობდეს მარტო, ამ დროს მეტია ალბათობა, რომ საქმე გადანაწილდეს და ყველაზე მოგებული ბავშვი დარჩეს ამ სიტუაციაში. ბებიებს და ბაბუებს თავისი ფუნქცია აქვთ. ისინი რომ სიყვარულს, სითბოს გამოხატავენ, ასეთი ზრუნვის გამოხატვას ახალგაზრდა მშობლები ხშირად ვერ ახერხებენ, რადგან უბრალოდ არ სცალიათ ამისთვის. თუ მათ არ ჰყავთ ჩანაცვლებული ბავშვის დედ-მამა და უბრალოდ ბებია-ბაბუის როლი აქვთ, ამ დროს არ ზიანდება არაფერი, ვინაიდან ბავშვი იზრდება დედის და მამის მითითებებით. კარგ ვარიანტში, ბებია, რომელიც მონაწილეობს ბავშვის აღზრდაში, უნდა უთანხმებდეს დედას, რა არის ნებადართული მისი შვილისთვის, რა არ არის, რაზე შეიძლება საყვედური უთხრა და ა.შ. თუმცა, თუ დიდ ოჯახში ერთად ცხოვრობენ, ხშირად ბებია-ბაბუას ჰგონიათ, რომ შვილს უჩაგრავენ და თვითონ უვლიან ბავშვს, რადგან მათმა შვილმა, სამსახურიდან მოსულმა, დაისვენოს. საბოლოო ჯამში, გასაგებია, რომ ეს ძალიან დათვური სამსახურია და სიკეთე არ მოაქვს. ცალკე საკითხია, თუ რას ხედავდა მამა თავის ოჯახში, როგორ ექცეოდა მამამისი. მესმის, რომ ეს მთელი ჯაჭვია, მაგრამ სადღაც ამის შეცვლაც შესაძლებელია. მგონია, რომ ამასთან ხელოვნურად ბრძოლას აზრი არ აქვს, დროს თავისი მოაქვს, მაქსიმუმ ერთი თაობა და ყველაფერი შეიცვლება.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუ​ფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„თუ შვილებთან ურთიერთობა ვერ ხერხდება, დანარჩენ ცხოვრებისეულ კეთილდღეობას ფასი ეკარგება“ - თეა გოგოტიშვილი

„თუ შვილებთან ურთიერთობა ვერ ხერხდება, დანარჩენ ცხოვრებისეულ კეთილდღეობას ფასი ეკარგება“ - თეა გოგოტიშვილი

როგორი უნდა იყოს მშობლების დამოკიდებულება შვილების მიმართ, როგორ მოვიქცეთ, რომ მოგვისმინონ და მოვუსმინოთ, რატომ იკარგება კავშირი მშობელსა და შვილს შორის? - ამ და სხვა აქტუალურ საკითხებზე ფსიქოლოგიის დოქტორი, ევროპაში აკრედიტებული ფსიქოთერაპევტი, პროფესორი თეა გოგოტიშვილი გვესაუბრა.

- ქალბატონო თეა, დღეს ძალიან ბევრს საუბრობენ მშობლებისა და შვილების ურთიერთობებზე, აღზრდის სტილზე. როგორი უნდა იყოს მშობლების დამოკიდებულება შვილების მიმართ, აღზრდის რომელი მეთოდია გამართლებული?

- შვილებთან ურთიერთობა, რა თქმა უნდა, ამოსავალი წერტილია. თუ შვილებთან ურთიერთობა ვერ ხერხდება, დანარჩენ ცხოვრებისეულ მნიშვნელოვან კეთილდღეობას ფასი ეკარგება. ფსიქოლოგიაში დაყოფილი გვაქვს ასაკობრივი სტადიები, როგორც პიროვნების განვითარების ეტაპები, რომელთაც აქვთ თავისი ასაკობრივი განვითარების მახასიათებლები, მაგრამ ამაზე არ შევჩერდები, არ მოვახდენ დეტალიზაციას, შევეცდები მთვარ საკითხებზე გავამახვილო ყურადღება. რა გავითვალისწინოთ შვილებთან ურთიერთობაში, რომ შინაგანად ვიყოთ კომფორტში და ჩვენს შვილებს მაქსიმალურად სარგებელი მოვუტანოთ ამ ჰარმონიული ურთიერთობით. პირველ რიგში, უნდა გვახსოვდეს, რომ არსებობს შვილების მიმართ ისეთი დამოკიდებულებები, რომლებიც კვლევებით არის დადასტურებული, როგორც მანკიერი, პიროვნული განვითარების დამაბრკოლებელი აღზრდის სტილები: 1. ჰიპერმეურვეობის, ანუ ზემზრუნველობის; 2. ინდიფერენტული და 3. ავტორიტარული

ჰიპერმეურვეობის, ანუ ზემზრუნველობის აღზრდის სტილი საქართველოში ფართოდაა გავრცელებული. ხშირად ეს მშობლობის საუკეთესო გამოვლინებად მიაჩნიათ, სინამდვილეში კი, მსგავსი ქცევა სრულ პიროვნულ და ფსიქოლოგიურ „ინვალიდიზაციას“ იწვევს. რაც ნიშნავს, რომ ადამიანი უსუსური, გამოუსადეგარი ხდება, როდესაც ის იზრდება მშობლის მუდმივი მფარველობის, ნებისმიერი მისი სურვილის თუ ინიციატივის საკუთარ თავზე აღების პირობებში. მშობელს უნდა ესმოდეს, რომ შვილს გამზადებული თევზი კი არ უნდა მიუტანოს ლარნაგზე მირთმეული, არამედ თევზის ჭერა უნდა ასწავლოს. ეს მეტაფორა გულისხმობს, ბავშვის ინიციატივების მხარდაჭერას, დამოუკიდებელი აქტივობების ხელშეწყობას და პირადი მაგალითების მიცემას.

ინდიფერენტული, „სულერთია“ დამოკიდებულება სითბოსა და სიყვარულს უქმნის დეფიტს. უსიყვარულოდ გაზრდილი ბავშვები პრობლემურ ადამიანებად ყალიბდებიან.
ავტორიტარული აღზრდის სტილი გულისხმობს იმპერატიულ-მბრძანებლურს, დაქვემდებარებულ დამოკიდებულებას, სახელმწიფოს მართვაშიც ხდება იგივე, მორჩილებაზე და დასჯაზე ორიენტირებული მიდგომებით ხელმძღვანელობა, რომელიც სავალალო შედეგს იძლევა. აღმოჩნდა, რომ ასეთი მიდგომა ბავშვებში ინტელექტუალურ განვითარებას უშლის ხელს და გარკვეულ დეგრადაციასაც კი იწვევს.
მშობელი, პირველ რიგში, უნდა იყოს გამგები, თანამგრძნობი, ფსიქოლოგიაში ამას ემპათიას უწოდებენ. რაც არ უნდა შეცდომებს უშვებდეს შვილი, ვეცადოთ გავუგოთ. თუ არ ვეთანხმებით, ჩვენი პოზიცია გავუზიაროთ თავსმოუხვევლად, რბილად და ვეცადოთ დავანახოთ თავისი ინტერესი. ავუხსნათ, რასაც ვთავაზობთ, რით არის მისთვის მიზანშეწონილი და ყოველთვის შევთავაზოთ ამის გააზრება, არ ვიყოთ დაჟინებით ამის მომთხოვნი, რადგან ხშირად ეს უკუშედეგს იძლევა. გულთბილი დამოკიდებულება მნიშვნელოვანია, მიუხედავად იმისა, იქცევა თუ არა თუ შვილი სწორად.

- როგორც აღნიშნეთ, მაგალითის მიცემა ძალიან მნიშვნელოვანია. ამ საკითხზე რომ გავამახვილოთ ყურადღება. ხშირად მშობელი შვილს ერთს ასწავლის და საქციელით მეორეს აჩვენებს, ეს როგორ მოქმედებს ბავშვზე?

- სამწუხაროდ, ასეთი მიდგომები არ მუშაობს. მაგალითად, მშობელი თავად მოიხმარს თამბაქოს და შვილს უკითხავს ლექციას თემაზე, რა მავნეა სიგარეტის მოწევა. ან მაგალითად, ჭარბად იღებს ალკოჰოლს და ჯანსაღი ცხოვრების წესზე უქადაგებს საკუთარ შვილს. ასევე ცუდად მოქმედებს, როცა გახლეჩილია ოჯახში ღირებულებები, კონფლიქტური, ურთიერთდაპირისპირებული სისტემებია, მაგალითად, ერთი მშობელი გამრჯე, მშრომელია, მეორე - მის კმაყოფაზეა. ასეთ დროს ბავშვი აკვირდება მშობლების მაგალითებს, ითვისებს იოლით გზით სიარულის მეთოდებს. ნაკლებად აიგივებს თავს მიზანდასახულ, მშრომელ მშობელთან, რითაც ცდილობს „კომფორტის ზონაში“ დარჩენას.

- კიდევ ერთ მნიშვნელოვან საკითხზე რომ ვისაუბროთ - ხშირად მშობელსა და შვილს შორის კავშირი იკარგება, თითქოს სხვადასხვა ენაზე საუბრობენ, ვერ უგებენ ერთმანეთს. როგორ მოვიქცეთ, რომ შვილმა მოგვისმინოს და გაგვიზიაროს თავისი პირადი ცხოვრების დეტალები?

- ძალიან მნიშვნელოვანია გულწრფელი, ღია ურთიერთობა. ეს თავიდან აგვაცილებს იმ დისტანციას და ხიდჩატეხილობას, რომელიც მშობელსა და შვილებს შორის, განსაკუთრებით გარდატეხის ასაკში არის ხოლმე. მათ შორის, როდესაც მშობლები შორს იმყოფებიან (საზღვარგარეთ) შვილებისგან, გვაქვს ონლაინ ურთიერთობის საშუალებები, შეგვიძლია შვილებთან გვქონდეს ინტენსიური კონტაქტი, არა ჭკუის დამრიგებლური, რომ მუდმივად ვუქადაგებდეთ რა არის სწორი და კარგი, არამედ ვუყვებოდეთ ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებაზე, ჩვენს გულისტკივილზე, მისთვის შესაბამის ენაზე ასაკიდან გამომდინარე და მოზარდი თვითონაც დაიწყებს ასევე თავის ყოველდღიურ პირად საკითხებზე მშობელთან საუბარს. 

ასევე მთავარია, რასაც ვფიქრობთ და ვგრძნობთ, იმის გამოხატვაში ვიყოთ გულწრფელი. თუ ერთს ვფიქრობთ, მეორეს ვაკეთებთ და მესამეს ვამბობთ, ეს თვალთმაქცობა, სიყალბე ადვილად იგრძნობა, მით უმეტეს, ახლო ადამიანების მიერ. სამწუხაროდ, მათ შორის, კეთილი ზრახვებით განხორციელებული ყალბი თუ ტყუილზე დამყარებული ურთიერთობა მხოლოდ ცუდ შედეგებს მოგვიტანს. ამიტომ გაგება, წრფელი, გულთბილი დამოკიდებულება იძლევა წინაპირობას, რომ ჩვენი შვილებიც ასე იყვნენ ჩვენ მიმართ.

ყოველთვის ეცადეთ „რბილი“ ფორმით გამოხატოთ თქვენი თვალსაზრისი, განსაკუთრებით ის, რომელიც მისთვის განსხვავებულია. მაგალითად, შენ როგორ ფიქრობ? ხომ არ აჯობებს? იქნებ? - ამ კითხვების დასმა შვილს  მისცემს საშუალებას, რომ გაიაზროს ესა თუ ის საკითხი, თქვენ კი შესაძლებლობას - მოისმინოთ მათი აზრი. ეს შესაძლოა, კარგი პრაქტიკული ხელსაწყო გახდეს ამ ურთიერთობისა და დიალოგის გააქტიურებაში.
ესაუბრა ლანა ბიბილურიძე
წაიკითხეთ სრულად