Baby Bag

„სოციალური ქსელები 13 წლამდე ბავშვებისთვის არ არის მიზანშეწონილი,“ - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

​ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე  ბავშვების ინტერნეტუსაფრთხოების შესახებ საუბრობს და მშობლებს ურჩევს, რომ ისინი დიგიტალიზაციის საკითხებში თავადაც განათლდნენ:

„ყველაზე მნიშვნელოვანია, რომ ​ჯერ მშობლები განათლდნენ დიგიტალიზაციის თვალსაზრისით. ჯერ ჩვენ უნდა გავიგოთ, რა არის ეს კომპიუტერული ტექნოლოგიები. ეს მარტო Facebook-ი რომ არ არის, რა შესაძლებლობები აქვს სინამდვილეში და როგორ უნდა გამოვიყენოთ პოზიტიურად ბავშვისთვის, ჯერ ეს უნდა ვიცოდეთ. უნდა გავიგოთ, რა საფრთხეები აქვს ინტერნეტს. მე არ ვიცი რა საფრთხეებია, ვდებ ჩემი შვილის ხან ასეთ, ხან ისეთ სურათს. აგერ ბაღში წავიდა ბავშვი, აგერ სკოლაში. წერენ მშობლები რომელ სკოლაში წავიდნენ ბავშვები, რომელ ადგილას. ეს არაფრით არ შეიძლება. აღმოჩნდება, რომ საკუთარი ცხოვრების ასე გამოჭენება, ვიღაც მონადირეებზე ძალიან კარგად მოქმედებს. რეცეპტები არ არსებობს. მე ჩემს თავს ვერ ვაკადრებ იმას, რომ თქვენ ჭკუის სწავლება დაგიწყოთ. მეც მიგრანტი ვარ ამ სივრცეში. ეს ჩვენთვის ახალი რეალობაა. ყველას კეთილგონიერება გვჭირდება იმისთვის, რომ ბალანსი გავიგოთ. ამას ასე ჰქვია: საეკრანო დროის ბალანსი.“

​თამარ გაგოშიძის თქმით, 13 წლამდე ასაკის ბავშვებისთვის სოციალური ქსელები რეკომენდებული არ არის:

„სოციალური ქსელები 13 წლამდე ბავშვებისთვის არ არის მიზანშეწონილი. ბევრ ქვეყანაში ამ კანონმდებლობის შემოღება დაიწყო. ეს ველური სივრცეა, ძალიან ბევრი ცუდი რამ ხდებოდა. სოციალურ ქსელებთან წვდომა 9 წლის ბავშვს და 8 წლის ბავშვს რატომ უნდა ჰქონდეს? ბავშვი არის ცოცხალი არსება და ცოცხალი, რეალური ურთიერთობა უნდა ჰქონდეს თავისი მეზობლის ბავშვთან. სხვანაირად  როგორ უნდა ისწავლოს კომუნიკაცია? ჩვენი მომავალი თაობის გადარჩენა არის კომუნიკაციაში. დღეს ისეთი ტელქონოლგიური პროცესები მიმდინარეობს, რობოტებს ჩვენ ვერ ვაჯობებთ. ეს ვერ გაიგო ვერც სკოლამ, ვერც მასწავლებელმა და ვერც მშობელმა. რობოტს ადამიანი ვერ აჯობებს, ვერც კომპიუტერს. ​ჩვენი სკოლა და ჩვენ მშობლები ბავშვებისგან ვითხოვთ, რომ ჰქონდეთ 90 მეგაბაიტი თავში. რატომ? რატომ უნდა ჰქონდეთ რაღაც გაუგებარი ცოდნები? ეს კაცმა არ იცის.“

​თამარ გაგოშიძე თვლის, რომ თანამედროვე ბავშვებს სკოლა და მშობლები იმაზე მეტს სთხოვენ, ვიდრე საჭიროა:

„მე რომ ვსწავლობდი, მაშინ ადეკვატური იყო მოთხოვნები. 90 მეგაბაიტი თან უნდა მეტარებინა მაშინ, იმიტომ, რომ ერთადერთი ეს ბიბლიოთეკა იყო. უცხოურ ლიტერატურას სად იპოვიდი?! მე 90 მეგაბაიტი და კიდევ მეტი თან უნდა მეტარებინა, იმიტომ, რომ ვერსად ვერაფერს ვნახავდი. ეს ცოდნა მე უნდა მქონოდა. დღეს, როდესაც არის უზარმაზარი საინფორმაციო სივრცე, ამ მეგაბაიტებს დამატებით რატომ ვაწვდით ბავშვებს? მიზანი ხომ უნდა გვქონდეს. ჩვენ ინტერნეტ სივრცის პერიოდში რა უნდა მოვთხოვოთ ჩვენს მოზარდებს? პირველ რიგში, უსაფრთხოება უნდა ვასწავლოთ. არ შეიძლება ჩვენი პასვორდები ვინმეს მივცეთ, თუნდაც მეზობელს. ეს ჯერ ჩვენ უნდა ვისწავლოთ, მერე ჩვენს შვილებს ვასწავლოთ. ბავშვებს უნდა ვასწავლოთ, რომ ინფორმაციას ანალიზი უნდა გაუკეთონ. მან უნდა იცოდეს, რომელია ყალბი წყარო, რომელია ნამდვილი. ეს ჯერ ჩვენ არ ვიცით.“

„ჩვენი საქმე ისე მიდის, რომ ძალიან ბევრი პროფესია გაქრება. რობოტიზაცია და კომპიუტერიზაცია ისეთი ტემპით მიდის, რომ წარმოდგენაც კი არ შეგვიძლია. ახალ თაობას შეუძლია ამის წარმოდგენა. მათ ძალიან ბევრი რამის გაკეთება შეუძლიათ. ადამიანის უპირატესობა მანქანასთან შედარებით არის ეს: ჩვენ ვასწავლით კომუნიკაციას, ურთიერთობას, ანალიზს, შედარებას, ნამდვილის არანამდვილისგან გარჩევას და ეთიკას. მანქანას ეთიკა არ აქვს. ცოტა ხანში არც ჩვენ გვექნება, უკვე არ გვაქვს, რაც არის ძალიან სამწუხარო. მე თუ არ მაქვს ეთიკა ურთიერთობაში, ინტერნეტში რა ეთიკა მექნება?! ბავშვს უნდა ავუხსნათ, რომ მას 13 წლამდე არ სჭირდება სოციალური ქსელი. შეიძლება ტელეფონი ჰქონდეს, რომ დამიკავშირდეს. ​მან რეალური ურთიერთობა უნდა ისწავლოს. მას ღიად უნდა ვესაუბროთ იმ შთაბეჭდილებებზე, რომელიც აქვს ინტერნეტიდან. უნდა ვითამაშოთ ის თამაშები, რომლებსაც ისინი თამაშობენ, რომ გავიგოთ რა ხდება. ეს თამაშები ჩამთრევია, ჩვენთვისაც ჩამთრევია და ბავშვისთვის მით უმეტეს ასეა. ჩვენი გადამკიდე ბავშვებს აქვთ შფოთვა. ეს თამაშები ამ შფოთვას ამცირებს. ჩვენ უნდა ვიპოვოთ შფოთვის შესამცირებელი ალტერნატიული საშუალება. ეს არის მამაპაპური თამაშები, ექსკურსიებზე სიარული. ამის თავი ვის აქვს? ამის საშუალება უნდა გქონდეს, ენერგია უნდა გქონდეს, რაც ვერ ხერხდება,“ - აცხადებს თამარ გაგოშიძე.

​წყარო


არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

„რომ უყვირი და ნერვები გაქვს აშლილი შენს შვილზე, უცბად რომ გააცნობიერებ, რა გაყვირებს ახლა...
​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ თანამედროვე მშობლებს შეჩერებისა და საკუთარი ემოციების გაანალიზებისკენ მოუწოდა. მისი თქმით, საკუთარ თავში ჩახედვა ადამიანს შეცდომების გაცნობიერებასა და გამოსწორებაში ეხ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა შემთხვევაში შეიძლება გახდეს კბილის პასტა ბავშვების გონებრივი ჩამორჩენის მიზეზი და შეიძლება თუ არა კბილის პასტის ხარისხის და უსაფრთხოების დადგენა ტუბზე დატანილი ფერების მიხედვით?

რა შემთხვევაში შეიძლება გახდეს კბილის პასტა ბავშვების გონებრივი ჩამორჩენის მიზეზი და შეიძლება თუ არა კბილის პასტის ხარისხის და უსაფრთხოების დადგენა ტუბზე დატანილი ფერების მიხედვით?

„ზოგიერთ კბილის პასტაში შედის ფტორი, რომლის გადაჭარბებულმა რაოდენობამ შესაძლოა ბავშვებში გამოიწვიოს გონებრივი ჩამორჩენა, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ბავშვი მუცლად ყოფნის დროს იღებს დედის მეშვეობით (თუ დედა ფტორიან პასტას დიდი რაოდენობით იყენებს). ერთი მხრივ, ფტორი აუცილებელია კბილისთვის და მეორე მხრივ, ამ საშიშროების წინაშე გვაყენებს“ - აღნიშნულის შესახებ ჰარვარდის მეცნიერმა ფილიპ გრანდჟანმა გადაცემაში „საიმედო რეკომენდაციები“ განაცხადა. 

„ჩვენ დიდი ხნის განმავლობაში ვეჭვობდით, რომ ფტორი შეიძლებოდა დამაზიანებელი ყოფილიყო ორგანიზმისთვის. უახლეს კვლევებში შევაჯამეთ ორსულებისა და ბავშვების მონაცემები. დადგინდა, რომ ბავშვები, რომლებიც ადრეული განვითარების ეტაპზე, ანუ მუცლად ყოფნის დროს დედისგან ბევრ ფტორს იღებდნენ, შემდგომში შეფერხება აქვთ ტვინის ფუნქციებში, კერძოდ IQ - ში. ფტორს ძირითადად სასმელი წყლიდან ვიღებთ, თუმცა როცა ამას ემატება კბილის პასტიდან მიღებული ფტორი, უკვე სარისკოა. რა თქმა უნდა, ფტორი კარიესის განვითარებას უშლის ხელს და ის აუცილებელია კბილებისთვის, თუმცა, ძალიან ცოტა რაოდენობით და მხოლოდ კბილების ზედაპირზე (არა ორგანიზმში). ჩვენი რეკომენდაციაა, რომ ჯაგრისზე დაიტანოთ ძალიან ცოტა კბილის პასტა, დაახლოებით ბრინჯის მარცვლის ზომის და გახეხვის შემდეგ სრულად გამოირეცხოთ პირის ღრუდან. ბავშვები კბილის ხეხვის დროს ყლაპავენ კბილის პასტას. კვლევების თანახმად, ასეთი ბავშვების ორგანიზმში ფტორის გადაჭარბებული რაოდენობა დაფიქსირდა, რომელიც შემდგომში ცირკულაციის შედეგად ხვდება ტვინში და იწვევს მის დაზიანებას“ - დასძინა ფილიპ გრანდჟანმა. 

როგორც გადაცემაში აღნიშნეს, აფთიაქებისა და მაღაზიის დახლებზე უამრავი ბრენდის კბილის პასტაა წარმოდგენილი, სხვადასხვა სარეკლამო წარწერა გვიჩენს კითხვას - პირის ღრუს მოვლის როგორ საშუალებებზე უნდა გავაკეთოთ არჩევანი, მაქსიმალური ეფექტის მისაღებად და ხომ არ არის რომელიმე პროდუქტი ჯანმრთელობისთვის საშიში?

,,ინტერნეტ სივრცეში გვხვდება უამრავი ვიდეო, სადაც კბილის პასტების ტუბზე დატანილი ფერადი ზოლების მიხედვით, უსაფრთხო და საფრთხის შემცველი პროდუქტების ერთმანეთისგან გარჩევას გვასწავლიან. სინამდვილეში ფერად ზოლებს სულ სხვა დანიშნულება აქვს და საერთოდ არ აქვს კავშირი კბილის პასტის შემადგენლობასთან. ეს ნიშნულები გამოიყენება მხოლოდ იმისთვის, რომ ქარხანაში გაიზომოს თუ რა სიგრძის ტუბი უნდა მოჭრას და შესაბამისად, ის აპარატი, რომელიც ამას აკეთებს ამ ნიშნულით ხვდება რა სიგრძეზე უნდა მოჭრას. მე პაციენტებს ყოველთვის ვთხოვ, რომ ამის მიხედვით არასდროს შეარჩიონ კბილის პასტა“ - აღნიშნა ქირურგმა, პარადონტოლოგმა თეა ნაცვლიშვილმა. 

„ქიმიური კბილის პასტები განსხვავებული შემადგენლობისაა, ამიტომ მათ შეძენამდე რეკომენდებულია სტომატოლოგთან კონსულტაცია, რომელიც ინდივიდუალურად თქვენი კბილებისა და ღრძილების შესაბამის პროდუქტს შეგირჩევთ. თუ პაციენტს აქვს ღრძილის ანთების მიმართ მიდრეკილება, მისთვის განკუთვნილ კბილის პასტაში უნდა შედიოდეს ან ქლორჰექსიდინი ან ეთერზეთები. ვისაც კარიესის მიმართ აქვს მიდრეკილება, მათ უნდა ჰქონდეთ ფტორირებული კბილის პასტა“ - დასძინა თეა ნაცვლიშვილმა.

ფტორი ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტური და საყურადღებო კომპონენტია კბილის პასტების შემადგენლობაში. ის შეძლებისდაგვარად აღადგენს კბილის ემალს, უზრუნველყოფს კბილის მგრძნობელობის შემცირებას, რაც მისი დადებითი მხარეა. მგრძნობელობის გაძლიერებას კი კბილის ცვეთა განაპირობებს, გათხელებული ემალი ვეღარ იცავს კბილის დენტინს, რომელშიც ნერვული დაბოლოებების განშტოებებია და კბილები მარტივად რეაგირებს მჟავეზე, ტკბილზე, ცივსა და ცხელზე. ფტორიანი კბილის პასტა კი ემალის შევსებას უწყობს ხელს. არსებობს გასათვალისწინებელი ფაქტორი - ზედმეტი ფტორი საშიშია ჯანმრთელობისთვის!.

ზოგიერთი კბილის პასტის შემადგენლობაში შედის ნივთიერება ტრიკლოზანი, რომელიც პირის ღრუში ბაქტერიებს ანადგურებს და ეფექტურია, როგორც კარიესის, ასევე, ინფექციებისგან თავის დასაცავად. ამ დადებითი თვისებების მიუხედავად, მეცნიერების ნაწილს ტრიკლოზანის მიმართ საეჭვო დამოკიდებულება აქვს. ისინი ფიქრობენ, რომ შესაძლოა ბაქტერიების რეზისტენტობა გამოიწვიოს. გარდა ამისა, ცხოველებზე ჩატარებული ექსპერიმენტების მიხედვით დადგინდა ტრიკლოზალის უარყოფითი გავლენა ფარისებრ ჯირკვალზე, თუმცა, აღნიშნული კვლევები არ ჩატარებულა ადამიანზე, შესაბამისად, მეცნიერებს გადაჭრით უჭირთ იმის თქმა, რომ ეს ნივთიერება უარყოფით ზეგავლენას ახდენს ადამიანზე. ამიტომ, ჩვენი რეკომენდაციაა, რომ ტრიკლოზანიანი კბილის პასტები გამოიყენოთ მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით, აუცილებლობის შემთხვევაში.

ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ინფორმაცია, რომელიც კბილის პასტების შემადგენლობის ჩამონათვალშია, მისი აბრაზიულობის, ანუ წმენდის მაჩვენებელი ინდექსია - ეს ინფორმაცია შემადგენლობაში მითითებულია, როგორც RDA – 20, RDA – 30, RDA – 50... რაც უფრო დიდი რიცხვია მითითებული აღნიშნული აბრევიატურის გასწვრივ, მით უფრო ეფექტურად წმენდს და ათეთრებს კბილებს, თუმცა ასეთივე წარმატებით აზიანებს ემალს. ანუ, ციფრები 0-დან 70-მდე დაბალ აბრაზიულობაზე მიუთითებს, საშუალოდ ითვლება 70-დან 100-მდე, 100-ზე ზემოთ კი მაღალი მაჩვენებელია. უმჯობესია არჩევანი გააკეთოთ დაბალი აბრაზიულობის მქონე კბილის პასტაზე და გამონაკლის შემთხვევებში ან მაქსიმუმ კვირაში ორჯერ გაიხეხოთ კბილები საშუალო ან მაღალი აბრაზიულობის მქონე კბილის პასტით.

კბილის პასტა, რომელიც წყალში ძალიან ქაფდება - ასეთი კბილის პასტის გამოყენებისგან თავი უნდა შევიკავოთ - აღნიშნეს გადაცემაში ,,საიმედო რეკომენაციდები. 

წყარო:​ ,,საიმედო რეკომენდაციები''

წაიკითხეთ სრულად