Baby Bag

„სიყვარულის ქიმია არის ძალიან მძლავრი კოქტეილი, ეს არ არის ერთი ნივთიერება,“ - გიორგი ღოღობერიძე

„სიყვარულის ქიმია არის ძალიან მძლავრი კოქტეილი, ეს არ არის ერთი ნივთიერება,“ - გიორგი ღოღობერიძე

ექიმი გიორგი ღოღობერიძე სიყვარულის ქიმიის შესახებ საუბრობს. ის აღნიშნავს, რომ სიყვარულის ქიმია მძლავრი კოქტეილია, რომელიც ცვლილებებს განიცდის:

„სიყვარულის ქიმია არ არის ერთი ნივთიერება, ეს არის კოქტეილი, ძალიან მძლავრი კოქტეილი, რომელიც იცვლება და იცვლება. ​სიყვარული ჩვენ შეიძლება დავყოთ სამ ეტაპად. თითოეულ ეტაპზე მაგიური მოქმედების ჰორმონები არის ხოლმე ჩართული. პირველი ეტაპი არის მოწონების მომენტი, დაინახე და უკვე მოგეწონა. ჩვენს ორგანიზმში ავტომატურად დაიწყება ესტროგენისა და ტესტოსტერონის გამოყოფა. მეორე ეტაპი უკვე მძლავრია. ეს არის გატაცება. ის ადამიანი ხდება ჩვენი ყოველდღიური ფიქრების წყარო. ამ შემთხვევაში პირველი ჰორმონი, რომელიც გამოიყოფა არის ნორეპინეფრინი. გვეძლევა მოტივაცია, რომ მეტი გავიგოთ, მეტი ვიცოდეთ. გუგები გვიფართოვდება, გულისცემა გვიხშირდება. პირი ღია გვაქვს, იმიტომ, რომ ბევრი ჰაერი გვჭირდება. ნორეპინეფრინს მოსდევს დოპამინი. დოპამინი გვხდის იმ ადამიანზე დამოკიდებულს. მის გარეშე ყოველდღიურობა ნაკლებად წარმოგიდგენია. ამას აძლიერებს ფენილეთილამინი, ეს არის მედიატორი, მუცელში რომ ტოვებს პეპლების განცდას. ცოტათი ქვეითდება სეროტონინი. როგორც კი სეროტონინი დავარდება, ის ადამიანი ხდება ჩვენი აკვიატება. ჩვენ უკვე აღარაფერი აღარ გვაინტერესებს, გარდა იმისა.“

გიორგი ღოღობერიძის თქმით, გატაცებიდან ადამიანი რომანტიკულ სიყვარულზე გადადის, რომელიც ძალიან მძლავრია:

„გატაცება შეიძლება გადავიდეს ძალიან მძლავრ ეტაპზე და​ ეს არის რომანტიკული სიყვარული. ამ ეტაპზე ირთვება უმძლავრესი მედიატორები: ოქსიტოცინი, ვაზოპრესინი და ენდორფინები. როგორც კი გამოიყოფა ოქსიტოცინი, სიყვარული იცვლება. ახლა უკვე შენ გაქვს პასუხისმგებლობა ამ ადამიანის მიმართ, შენ გინდა მას უერთგულო, შენ ხარ მასზე პიროვნულად დამოკიდებული. ვაზოპრესინი ოქსიტოცინის ამ მოქმედებას კიდევ უფრო ამძაფრებს. გაქვს სურვილი, რომ ნებისმიერი რამისგან დაიცვა შენი მეორე ნახევარი, თუკი მას რამე საფრთხე ემუქრება. მამაკაცები უფრო ნაკლებად თმობენ ხოლმე მეორე ნახევარს, ვიდრე ქალები. სტატისტიკურად, როდესაც საქმე ეხება დაშორების ეტაპს, მამაკაცები უფრო ნაკლებად თმობენ ხოლმე, ვიდრე ქალები.“

გიორგი ღოღობერიძე აღნიშნავს, რომ ჩვენ მარტივად ვპატიობთ ადამიანებს, რომლებიც გვიყვარს:

„ჩვენ შეიძლება ყოველდღიურობაში ვიკამათოთ და რაღაცები გვეწყინოს. ​იმ ადამიანთან, ვინც გვიყვარს, ეს მომენტი არ გვაქვს. ენდორფინები არის ბუნებრივი ტკივილგამაყუჩებლები, რომლებიც წყენას მარტივად მიგავიწყებენ. ადამიანს შეგიძლია მარტივად აპატიო ეს ყოველივე. საკმარისია ჩვენ იმ ადამიანის გარეშე 1-2 დღე გავატაროთ და ჩვენს თავის ტვინში ავტომატურად გამოიყოფა სტრესული ჰორმონები. თუ ის ადამიანი არ ნახე, აღარაფერი არ გსიამოვნებს. თუ ეს ყველაფერი მთავრდება იმით, რომ ეს ადამიანი არ გპასუხობს ამ ყოველივეზე, მაშინ ორგანიზმი გადადის უკვე ძალიან მძიმე მდგომარეობაში. ეს არის სიყვარულის კოქტეილი, რომელიც ადამიანს აქვს.“

„როდესაც ადამიანი შეყვარებულია, ამ მედიატორების ზემოქმედებით მადა უქვეითდება, ​იწყება უძილობის განცდა, ენერგია ისე იზრდება, რომ მზად ხარ ყველაფერს გაუმკლავდე, რაც კი ცხოვრებაში შეიძლება შეგხვდეს, თვითშეფასება კიდევ უფრო მაღალია. აქამდე არავინ და არაფერი იყავი, ახლა შეიძლება სამყაროს ცენტრი იყო იმ ადამიანისთვის. თუ აქამდე ჩაკეტილი იყავი, ახლა მოსაუბრე ხდები. ყველაფერზე ხარ წამსვლელი, ოღონდ ბევრი რამ გაიგო მასზე. არ ხარ კრიტიკული მის მიმართ, მასში ყველაფერი მოგწონს. როდესაც ჩვენ ვიღაც გვიყვარს, სამედიცინო ენაზე შეიძლება ითქვას: „მეოქსიტოცინები.“ ეს იმას ნიშნავს, რომ სიყვარული არის ძალიან მძაფრი,“- აღნიშნულ თემაზე გიორგი ღოღობერიძე ტელეკომპანია „პოსტივის“ გადაცემაში „პოსტ ალიონი“ საუბრობს.

წყარო:​ „პოსტ ალიონი“ 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფ​ი“)

„ჩვენ თვითონ ვაპრობლემებთ ბევრ რამეს, ყველაფერი შეგიძლია დაამძიმო და ყველაფერი შეგიძლია შე...
​ფსიქოლოგმა ზურა მხეიძემ ემოციური ინტელექტის მნიშვნელობაზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ადამიანები პრობლემებს ხშირად თავად ქმნიან:„ყველაფერი შეგიძლია დაამძიმო და ყველაფერი შეგიძლია შეამსუბუქო. ​ჩვენ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი?

რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი?
რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტ სოფო მელაძეს ესაუბრა. 

- სოფო, რომელი თვიდან უნდა დავუწყოთ პატარებს წიგნის კითხვა?

- მშობელს შვილისთვის წიგნის გამოყენება და მისი წაკითხვა არა მხოლოდ ადრეულ ჩვილობაში შეუძლია, არამედ ორსულობის დროსაც კი. მოგეხსენებათ, ორსულები ხშირად ასმენინებენ პატარებს ​კლასიკურ მუსიკასაც. ბავშვი მუცელშიც ასხვავებს დედის ხმას და ხმაურს ერთმანეთისგან, შესაბამისად, ჩვენ ბავშვის მუცლადყოფნის პერიოდშიც შეგვიძლია წიგნის ემოციურად და საინტერესოდ წაკითხვა მათთვის. ეს ძალიან სასარგებლო პროცედურაა ნაყოფისთვის. პატარა მუცლადყოფნისას უკვე იწყებს ადრეული სოციალური უნარების და ურთიერთობების ჩამოყალიბებას დედასთან, ხმები და ემოციები ახდენს ნაყოფის რეფლექსების და რეაქციების სტიმულირებას. ბავშვი დაბადებამდე მეტ-ნაკლებად ახდენს ადაპტირებას გარემოსთან, მცირდება შფოთვა. რაც შეეხება ჩვილობის პირველ 2 თვეს, ამ დროს რეკომენდებულია სპეციფიკური წიგნების გამოყენება, ეს არის მკვეთრი კონტრასტის მქონე შავ-თეთრი გამოსახულებები. ამ თემაზე ძალიან საინტერესო აქტივობები ჰქონდა იტალიელ ექიმს და პედაგოგს, ​მარია მო​ნტესორის. მისი აზრით, მსგავსი შავ-თეთრი გამოსახულების მქონე ნახატები ეხმარება ბავშვს მზერის ფიქსაციაში, კონცენტრაციის გაუმჯობესებაში. ასევე, მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ პირველი ორი თვე, როცა ბავშვის მხედველობა მეტ-ნაკლებად ჩამოყალიბების პროცესშია, ჩვილი გამოსახულებებს ხედავს 20-25 სმ-ის მოშორებით.

2-4 თვემდე კი შეგვიძლია ღია, ნათელი ფერების მქონე წიგნების გამოყენება, სადაც მარტივი ილუსტრაციებია. აქ მთავარია, არა წიგნის შინაარსი, არამედ მისი ემოციურად გამოხმოვანება, რომელიც მიიქცევს ჩვილის ყურადღებას და კომუნიკაციას დაამყარებს შენთან, თუნდაც გაღიმებით ან თვალით კონაქტით.

- რა დადებითი ზეგავლენა აქვს ამ პროცესს?

- გარდა იმისა, რომ კითხვის პროცესი ასტიმულირებას, როგორც ბავშვის ვიზუალურ, ასევე სმენით უნარებს, ამასთან მეტყველების ერთ-ერთი ძლიერი მასტიმულირებელი საშუალებაა. გავიმეოროთ ის სიტყვები, დავასახელოთ ის საგნები, რაც დედამ გვანახა წიგნში ან წაგვიკითხა. ასევე იწვევს კრეატიულობის და წარმოსახვითი უნარების განვითარებას. სხვადასხვა სიუჟეტის წიგნი ხელს უწყობს სოციალურ-ემოციური უნარების განვითარებას ბავშვებში, ემპათიის თუ სხვადასხვა ემოციის განცდის ხელშეწყობას, ბოლოს სოციალური როლების ჩამოყალიბებასა და გააზრებას.

- ზოგადად, ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალზე რომ ვისაუბროთ...

- ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ძილის წინ გვქონდეს გამოყოფილი გარკვეული დრო, როცა ბავშვთან ერთად წიგნს დავათვალიერებთ, გავახმოვანებთ და წავიკითხავთ. მნიშვნელოვანია, რომ ძილის წინ წასაკითხი წიგნები იყოს მშვიდი, სახალისო და ნაკლებად აქტიური. წიგნის კითხვის ან დათვალიერების პროცესი ერთ-ერთი სტრესის და შფოთვის შემამცირებელი აქტივობაა. ამ დროს ბავშვის სხეული და ორგანიზმი მოდუნებულია და კარგ წინაპირობას ქმნის მშვიდი ძილისთვის, ანუ ხელს უწყობს ძილის რუტინას.

ასევე, მე ხშირად მესმის, რომ, როცა ბავშვი 1 წლის ან მეტისაა, უფრო მოძრავია, დღის მანძილზე რთულია მისი წიგნთან გაჩერება, უფრო მოტორული და მოძრავი თამაშები ურჩევნია, შესაბამისად, დედები ვეღარ ახერხებენ წიგნის კითხვის რუტინაში ჩართვას. ძილის წინ კი კითხვა ხელს შეუწყობს მის აქტიურად ჩართულობას ბავშვის ცხოვრებაში.

- როგორი წიგნები შევარჩიოთ ამ ასაკისთვის?

- როგორც აღვნიშნე, ორსულობის დროს ყურადღება მივაქციოთ ხმებს და ემოციებს, ნაკლებად ნახატებს, რადგან ბავშვი ფიზიკურად ამას ვერ დაინახავს.

როცა ჩვილი 1-2 თვისაა, გამოვიყენოთ სპეციფიკური კონტრასტული შავ-თეთრი გამოსახულებების მქონე ნახატები და მოვათავსოთ იგი მისგან 20-25 სმ-ის მოშორებით;

2-4 თვემდე მაქსიმალურად ჩავრთოთ სხვადასხვა ფერი, ფორმა;

ასევე 0-2 წლამდე ბავშვისთვის სენსომოტორული სტადიაა. ამ დროს ბავშვი მოტორულად ანუ მოქმედებით და სენსორული არხების საშუალებით, როგორებიცაა: მხედველობა, სმენა თუ შეხება საგნებთან, შეიმეცნებს მის გარშემო არსებულ სამყაროს, შესაბამისად, მაქსიმალურად ჩავრთოთ სენსორული სტიმულები თამაშებში. ვუყიდოთ წიგნები, სადაც სხვადასხვა ტექსტურაა გამოყენებული, მაგალითად, კატა ილუსტრირებულია ნატურალური ღუნღულა ბეწვით, სადაც ასევე იქნება ხაოიანი თუ რბილი მასალები. ვუყიდოთ ისეთი წიგნები, რომლებსაც სპეციალური ზედაპირი აქვს პირში ჩასადებად, წყალში დასასველებლად თუ ხელის მოჭიდებისთვის;

1-2 წლამდე ბავშვი უკვე იაზრებს, რომ წიგნებში გახმოვანებული სიტყვები და საგნები რაღაცას ნიშნავს და შეესაბამება მის გარშემო არსებულ გარემოს. შეგიძლიათ გამოიყენოთ ნივთების დასახელებისთვის თითის დადება, ხან მან დაადოს თითი, ხან - თქვენ. ასევე წიგნებზე გამოსახული ცხოველების იმიტირება: ხშირად შეჩერდით და დაუსვით მარტივი კითხვები, ეცადეთ აქტიურად ჩართოთ პროცესში და ხელი შეუწყვეთ მისი ლექსიკური მარაგის გამდიდრებას.

- ერთი და იგივე წიგნების წაკითხვა სჯობს თუ განსხვავებულის?

- არაა საჭირო ძალიან ბევრი და განსხვავებული წიგნი, 2-3 წიგნიც საკმარისი იქნება. ბავშვს შესაძლოა, ამ პერიოდში ჰქონდეს რომელიმე საყვარელი წიგნი, რომელთან ურთიერთობაც განსაკუთრებულ სიამოვნებას ანიჭებს. არ დავუშალოთ, დაიმახსოვრეთ ერთი წიგნიც კი ძალიან ბევრი ფუნქციით, უნარის განსავითარებლად შეგიძლიათ გამოიყენოთ. ბავშვს უყვარს გამეორება, როცა რომელიმე ილუსტრაციას ან ამბავს კარგად აითვისებს, ეს ზრდის მათში კომპეტენტურობის და თავდაჯერებულობის განცდას.

- პატარები ხშირად წიგნების ფურცლებს ხევენ, დავუშალოთ ეს ქცევა თუ ამით იწყება მათი კონტაქტი წიგნებთან? როგორ ავუხსნათ, რომ ეს არ არის სწორი საქციელი?

- კი წიგნის ფურცვლა, მისი დახევა და თუნდაც პირში ჩადება ბავშვის წიგნთან ურთიერთობის პირველი მცდელობაა. ზემოთ ვახსენე, ზუსტად ეს არის სენსომოტორული სტადია. შეგრძნებებით ცდილობს გაიგოს, რა არის წიგნი, რა არის ფურცელი, იხევა და თუ აქვს ხმა გახევის პროცესში. მოსწონს შეხება და შეგრძნება, თუ როგორი ზედაპირი აქვს ფურცელს. უფრო მოზრდილ ასაკში კი შეგვიძლია დახევის სურვილი წიგნის მაგივრად ფერადი ქაღალდების გამოყენებით ჩავანაცვლოთ და ჩავრთოთ ეს რაიმე თამაშში. ასევე სხვადასხვა ტექსტურის და მასალის გამოყენებით ვათამაშოთ ბავშვი. ვითამაშოთ ბევრი მოტორული თამაში და ასე დავტვირთოთ მისი ტაქტილური თუ მოტორული მოხოვნილებები. გვქონდეს წიგნის კუთხე, სადაც ლამაზად დავალაგებთ და მოვუვლით წიგნებს. საჭიროა ვაჩვენოთ ბავშვს, რომ წიგნებს ვუფრთხილდებით.

- ხმოვან წიგნებზეც რომ ვისაუბროთ. სჯობს თავად წავუკითხოთ, თუ ხმოვანი წიგნებიც იმავე ფუნქციის მატარებელია?

- ჩვილობის დროს ძალიან მნიშვნელოვანია მშობლის ხმა, მისი კომუნიკაცია ბავშვთან და ჩართულობა. ეს ბავშვში აყალიბებს ნდობის და უსაფრთხოების განცდას. მნიშვნელოვანია, მშობელი თავად ესაუბრებოდეს პატარას. ერიკ ერიქსონის ფსიქოსოციალური განვითარების თეორიაც ამაზე უსვამს ხაზს, 0-1,5 ასაკამდე ბავშვს უვითარდება სამყაროს მიმართ ნდობა/უნდობლობის სტადია, რაც შემდგომში განაპირობებს მის პოზიტიურ ურთიერთდამოკიდებულებას სამყაროსთან თუ პირიქით შფოთვის დონეს. ამ პერიოდში, ასევე ვითარდება მშობლისადმი ბუნებრივი მიჯაჭვულობა, რომელიც უზრუნველჰყოფს მას საკვებით, უსაფრთხოების განცდით თუ ფიზიკური სიახლოვით. ამ ყველაფრის დეფიციტი იწვევს მისი შფოთვის დონის აწევას. აი, უკვე 18 თვიდან შეგვიძლია აქტიურად გამოვიყენოთ ყველანაირი ტიპის ხმოვანი სათამაშოები თუ წიგნები და მათი საშუალებით მაქსიმალურად შევუწყოთ ხელი მეტყველების სტიმულირებას. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად