Baby Bag

„ყოველდღე მადლობა უთხარი შენი მეუღლის დედას: დიდი მადლობა, რომ ასეთი კარგი ბიჭი აღზარდეთ,“- ფსიქოლოგი ინგა ბლესსი

„ყოველდღე მადლობა უთხარი შენი მეუღლის დედას: დიდი მადლობა, რომ ასეთი კარგი ბიჭი აღზარდეთ,“- ფსიქოლოგი ინგა ბლესსი

ფსიქოლოგმა ინგა ბლესსმა რძლებსა და დედამთილებს შორის არსებული დაძაბული ურთიერთობების პრობლემაზე ისაუბრა და კონფლიქტის გადაჭრის საინტერესო მეთოდები გაგვაცნო:

„ხშირად მოდის წერილები ამ თემასთან დაკავშირებით. ზოგი დედამთილს უჩივის, ზოგი რძალს. ჩვენ გვგონია, რომ ჩვენი მეუღლის მშობელი, ადამიანი, რომელიც ჩვენზე უფროსია, გაცილებით უფრო ჭკვიანი, გაცილებით უფრო თავდაჯერებული, გაწონასწორებული უნდა იყოს. უმრავლესობა ჩვენგანი რჩება პატარა გოგო ან პატარა ბიჭი, უბრალოდ სხეული ეზრდება და თმები უჭაღარავდება. როდესაც ოჯახში შემოდის ოჯახის ახალი წევრი, ბევრი, სამწუხაროდ, ასე აღიქვამს, რომ შვილი წამართვა. ადამიანი, რომელიც არ არის თავის თავში დაჯერებული, ოჯახის ახალ წევრს უწყებს გაჯიბრებას. ის დარწმუნებული არ არის, რომ შვილისთვის მნიშვნელოვან ადამიანს წარმოადგენს, ამიტომ, ოჯახის ახალ წევრს ეჯიბრება, ვინ უფრო მართალია, ვისი სიტყვა უფრო მნიშვნელოვანია.“

ინგა ბლესსის თქმით, ოჯახის წევრებს შორის გაჯიბრებას და ერთმანეთზე ზურგს უკან საუბარს აზრი არ აქვს:

„როდესაც საქმე გვაქვს ასეთ ადამიანთან, ამ გაჯიბრებას და ენის მიტან-მოტანას არანაირი აზრი არ აქვს. ხანდახან სახლში ისეთი ენერგეტიკა ტრიალებს, რომ არავის იმ სახლში გაჩერება არ უნდა. ოჯახს ბედნიერებისთვის ვქმნით და არა იმისთვის, რომ ვიღაცას ებუზღუნო და რაღაც უმტკიცო. როდესაც ასეთ არაჯანსაღ გაჯიბრებასთან გვაქვს საქმე, ახალგაზრდა ქალს ვურჩევდი, რომ დაიწყოს დედამთილის შექება. უთხარით: „მადლობა, რომ ასეთი კარგი ბიჭი აღზარდეთ ჩემთვის.“ მადლიერება გამოხატეთ. ჩამოთვალე რამდენი კარგი თვისებაა შენს მეუღლეში და მის მშობლებს რამხელა წვლილი მიუძღვით ამ თვისებების ჩამოყალიბებაში. ჩამოწერეთ ეს ყველაფერი, მინიმუმ ათი. ყოველდღე მადლობა უთხარი შენი მეუღლის დედას: „დიდი მადლობა, რომ ასეთი კარგი ბიჭი აღზარდეთ, როგორი თბილია, პატიოსანია, მოსიყვარულეა.“ ამ პატივს რომ მიაგებ მშობელს, ის თაფლი და ია გახდება შენთვის. ყველა ადამიანს სჭირდება მოფერება, შექება.“

„არ გეგონოთ, რომ თუ აქამდე ორი წელი ხმალამოღებული ბრძოლა გქონდათ, ის უცებ დადნება. ერთი კვირა ეჭვის თვალით ყურება იქნება. მეორე კვირაში მოლბება, შეიფერებს, კარგ ხასიათზე დადგება. მერე გათბება და დალაგდება ურთიერთობები. თავდაჯერებული ადამიანი არავის არ ეჯიბრება. ადამიანს ეს დავდაჯერებულობა აკლია და შენ ამ თავდაჯერებულობას კეთილი გზით აძლევ. ნებისმიერ ადამიანს აქვს კარგი თვისებები, რის გამოც შეგიძლიათ დააფასოთ. შეიძლება სახლის დალაგებაში ან ბავშვის აღზრდაში გეხმარებათ, შესაძლოა, საერთოდ არაფერში გეხმარებათ, მაგრამ ხელსაც არ გიშლით. ყველაფერში დაინახეთ კარგი, გამოხატეთ მადლიერება. გახსოვდეთ, არავინ არაფერში ვალდებული არ არის. იმან თავისი შვილი გაზარდა, მორჩა. უნდა დაგეხმარებათ, უნდა არ დაგეხმარებათ. ეს უკვე მისი კეთილი ნებაა. თუ ოდნავ კარგს მაინც გიკეთებთ, გამოხატეთ მადლიერება. ვერ წარმოიდგენთ, როგორ გაიფურჩქნება, გალამაზდება, გათბება თქვენი ურთიერთობები,“- აღნიშნა ინგა ბლესსმა.

წყარო:​ IBEL ACADEMY

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად