Baby Bag

რა არის კვებითი გადაღლა და როგორ დავამარცხოთ საკვების დახმარებით ქრონიკული დაღლილობის შეგრძნება? - ენდოკრინოლოგი ქეთი ასათიანი

ენდოკრინოლოგმა ქეთი ასათიანმა დაღლილობის შეგრძნების დასამარცხებლად სწორი კვების რეჟიმის დაცვის მნიშვნელობაზე ისაუბრა:

„სწორი კვება ძალიან დიდ გავლენას ახდენს ჩვენს სიცოცხლისუნარიანობაზე, ჩვენს ენერგიაზე, განწყობაზე, ხალისზე. ამას განმსაზღვრელი მნიშვნელობა აქვს. საკვები არის ერთგვარი საწვავი იმისთვის, რომ ჩვენმა ორგანიზმმა გამართულად იმუშაოს. რაც უფრო ნუტრიენტულად არასრულფასოვანი იქნება საწვავი, მით უფრო მალე მოხდება ისეთი ცოცხალი ორგანიზმის ჩამოშლა, როგორიც არის ჩვენი ორგანიზმი.

რა შეიძლება იყოს ქრონიკული გადაღლის გამომწვევი მიზეზი? როგორც მოგახსენეთ, მიზეზი მრავალგვარია. ეს შეიძლება იყოს ფიზიკური აქტივობის უკმარობა, სხვადასხვა ტიპის ალერგიული რეაქცია, ენდოკრინული დაავადებები, მათ შორის, შაქრიანი დიაბეტი, ანემია და რა თქმა უნდა, კვება.

რას ნიშნავს კვებითი გადაღლა? არსებობს საკვები პროდუქტების ჩამონათვალი, რომლებიც ქრონიკული გადაღლისგან გაგათავისუფლებთ, თუ ეს არასწორი და ურეჟიმო კვებით არის გამოწვეული. კვება უნდა იყოს დაბალანსებული, სწორი, რაციონალური. მნიშვნელოვანია ჯერადი ხასიათის კვება. მიირთვით დღის განმავლობაში ხშირად და ცოტ-ცოტა. ჩვენს ბიოლოგიურ საათს, ჩვენს შინაგან საათს, როდესაც ის დროსთან ერთად მოდის სინქრონში ცირკადული რიტმის სახელით ვიცნობთ. ეს არის ის შინაგანი საათი, რომელიც გვამცნობს, როდის დავიძინოთ, როდის უნდა გავიღვიძოთ, როგორ მოვიქცეთ, როგორ მივირთვათ და რამდენჯერ. ქაოტურად საკვების მირთმევა გავლენას ახდენს ჩვენს შინაგან საათზე, მეტაბოლიზმზე. შინაგანი საათის ცვლილებაზე რეაგირებენ ისეთი სასიცოცხლოდ აუცილებელი კომპონენტები, როგორებიცაა: სისხლის წნევა, მეტაბოლიზმი, გულისცემის სიხშირე, სხეულის ტემპერატურა, ჰორმონული აქტივობა. ჩვენ ხომ გვინდა, რომ ჩვენი დღე იყოს ენერგიული და ეს არამხოლოდ დღის განმავლობაში ვრცელდება, მნიშვნელოვანია ძილი. მხოლოდ ძილის ხანგრძლივობაზე ნუ გავაკეთებთ აქცენტს, არამედ მნიშვნელოვანია მისი ხარისხი. შინაგანი საათის დარღვევა, რომელიც არასწორი, ურეჟიმო კვებით არის გამოწვეული, გავლენას ახდენს ძილის ჰორმონზე.

ეცადეთ ყოველდღიურად ერთსა და იმავე დროს მიირთვათ საკვები, ბოლო კვება ძილამდე 3 საათით ადრე დაასრულეთ. მნიშვნელოვანია დაბალანსებული კვება. საუზმე არის დღის მთავარი კვება, დილას ყოველთვის სჯობს, რომ ვისაუზმოთ და ისე გავიდეთ შინიდან,“- მოცემულ საკითხზე ქეთი ასათიანმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო:​ „იმედის დღე“ 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მნიშვნელოვანია, რომ ერთი წლიდან, როგორც კვება და ძილია მოწესრიგებული, გარემოც ასე იყოს მოწესრიგებული ბავშვისთვის,“ - თამარ გაგოშიძის რეკომენდაციები მშობლებს

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ტელეკომპანია POSTV-ის გადაცემაში „პოსტ ალიონი“ ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის სინდრომის მქონე ბავშვების შესახებ ისაუბრა და მშობლებს საინტერესო რეკომენდაციები მისცა:

„ყურადღების დეფიციტი ბიჭებში უფრო ხშირად გვხვდება, ვიდრე გოგონებში. ამ მდგომარეობას რამოდენიმე ნიშანი აქვს. ბავშვი იმის ბავშვია, რომ მოძრავი უნდა იყოს და ცნობისმოყვარე. ყურადღება მცირეწლოვან ბავშვს არ აქვს ისეთი, როგორიც 7-8 წლის ბავშვს. ასე ხელაღებით ვერ დავაბრალებთ ვინმეს, რომ უყურადღებოა. 3 წლის ბავშვზე ვერ ვიტყვით ჩვენ, რომ მას აქვს ყურადღების დეფიციტი და ჰიპერაქტივობის დარღვევა. 5 წლის შემდეგ სვამენ ამ დიაგნოზს. ჩამოყალიბებული უნდა იყოს უკვე მიზანმიმართული ყურადღება. ამ მდგომარეობას 3 ნიშანი აქვს და სამივე გამოხატული არის ხოლმე: უყურადღებობა, იმპულსურობა და ჰიპერაქტიურობა.

ძალიან მცირე ასაკიდან შეგვიძლია შევატყოთ ბავშვს. ცელქ ბავშვზე არ არის საუბარი. გაუსაძლისი არის ხოლმე თვითონ ბავშვისთვისაც. ხშირად უთქვამთ ბავშვებსაც, რომ არ მინდა ამის გაკეთება, მაგრამ არ შემიძლია, შიგნიდან რაღაც მამოძრავებს, ვერ ვჩერდები. სიტუაციაში იმპულსურობამ ძალიან ცუდი რაღაცები შეიძლება დაგმართოს. ამის მკურნალობა დასავლეთში ხდება მედიკამენტებით, რასაც ბევრი ეწინააღმდეგება. ხომ უცნაურია, ძალიან აქტიური, მოძრავი ადამიანის ტვინს „ძინავს.“ მისი ტვინის აქტივობა არის ძალიან დაბალი. ასეთ ადამიანს მუდმივად სჭირდება ახალი გამღიზიანებლები, სიახლეები. ამ ადამიანებს რისკის შეგრძნება არ აქვთ.

როდესაც ამბობენ, რომ გოგონებში იშვიათად გვხვდება, ეჭვი მაქვს, რომ გოგონებში ყურადღების დეფიციტი არის ჰიპერაქტივობის გარეშე. ვისაც არ აქვს ჰიპერაქტივობა, ის ჩაკეტილია. ასეთ ადამიანებში უფრო ხშირია შფოთვა.

პირველი რჩევა, ბავშვობიდან, მცირეწლოვანი ასაკიდან, მშობლებისთვის ყველაზე მთავარია, რომ ბავშვისთვის შექმნან პროგნოზირებადი და სტრუქტურირებული გარემო. ქართველებისთვის ეს ცოტა ისეთი რჩევაა, მაგრამ ეს არის მთავარი. მცირეწლოვანი ბავშვები ვერ იტანენ ცვლილებას. დედები ხშირად ამბობენ: „დროზე უნდა ვაჭამო, დროზე უნდა დავაძინო!“ ეს იციან კარგად დედებმა, რომ თუ გადააცილეს კვებას, ან თუ გადააცილეს ძილს, მერე ცუდი რამეები შეიძლება მოხდეს. იგივეა ბავშვის ფსიქიკაზეც. თუ ბავშვის სხეული ვერ იტანს მოულოდნელ ცვლილებებს, ასევე ვერ იტანს მისი ფსიქიკა მოულოდნელ, დაუგეგმავ რაღაცებს გარემოდან. მნიშვნელოვანია, რომ ერთი წლიდან, როგორც კვება და ძილია მოწესრიგებული, გარემოც ასე იყოს მოწესრიგებული ბავშვისთვის. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რის მერე რა აქტივობა ელოდება. ცოტა რომ იზრდება, უნდა იცოდეს მის ქცევას, რა შედეგი მოჰყვება. ამის სწავლება არის ძალიან მნიშვნელოვანი. ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვმა მითითებები შეასრულოს, ჯერი დაიცვას. ქართულ საზოგადოებაში ჯერის დაცვა და სხვის ლაპარაკში არჩართვა ცოტა ისეთი რაღაც არის. ერთ-ერთი ყველაზე მძიმე გამოვლინება ის არის, რომ არ გაცლის ლაპარაკს. ამას ვასწავლით პატარაობიდანვე.

ძალიან მნიშვნელოვანია ძილის რეჟიმი. ბავშვს ძილის წინ ერთი საათით ადრე არ უნდა ჰქონდეს ეს ლურჯი გამღიზიანებლები. ეს იწვევს სერიოზულ აღგზნება-შეკავების პატერნის რღვევას და ყურადღების პრობლემა უარესდება. ბავშვებს, ვისაც აქვს ყურადღების დეფიციტის და ჰიპერაქტივობის ტენდენცია, არაფრით არ შეიძლება ხელი შეუშალო, რომ იხვანცალოს. ვერ დაუშლი ამ ადამიანს ამას. თუ არ იხვანცალა, კონცენტრაციას ვერ აკეთებს და რა უნდა ქნას ამ ბავშვმა? ზოგი დგას და ისე წერს, დგას და ისე კითხულობს. თუ ბავშვი დგას და კონცენტრირებულად კითხულობს, იდგეს და იკითხოს. დილით სკოლაში წასვლაზე არის ხოლმე ამბავი, ამ ტიპის ბავშვებთან განსაკუთრებით. დააგვიანებს სკოლაში, რა ვქნათ? მერე ჩვენ ვნერვიულობთ. დააგვიანოს! მასწავლებელმა აუცილებლად უნდა ჰკითხოს, რატომ დააგვიანა და მშობელმა აუცილებლად უნდა უთხრას: „იმიტომ, რომ არ შეჭამა დროზე და არ ჩაიცვა დროზე!“ რამდენჯერმე ეს რომ განმეორდება, ის ისწავლის თვითმართვას,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო:​ „პოსტ ალიონი“ 

წაიკითხეთ სრულად