Baby Bag

​უახლესი რეკომენდაციები ბავშვებში კვებითი ალერგიის თავიდან ასაცილებლად

​უახლესი რეკომენდაციები ბავშვებში კვებითი ალერგიის თავიდან ასაცილებლად

თქვენი შვილი შვიდი თვისაა და მყარი საკვები უკვე გააცანით. ბავშვი სავსებით ჯანმრთელი და ბედნიერია, ნელ-ნელა ეჩვევა ჯდომას და ხოხვასაც სწავლობს. ახალ საკვებ პროდუქტებთან შეგუება არ გასჭირვებია. თქვენ მისი საკვები რაციონის გამრავალფეროვნებაზე ფიქრობთ. გაინტერესებთ, შეგიძლიათ თუ არა თავს უფლება მისცეთ და ბავშვს მცირე ოდენობით კვერცხის გული გაასინჯოთ. რამდენიმე წლის წინ თქვენს კითხვაზე პასუხი უარყოფითი იქნებოდა. თქვენი ახლობლები, ნაცნობები თუ პედიატრები აუცილებლად გეტყოდნენ, რომ შვიდი თვის ბავშვს კვერცხი არ უნდა მისცეთ, თუმცა თანამედროვე მედიცინის წარმომადგენლები განსხვავებულ რეკომენდაციებს გასცემენ. თქვენს შეკითხვაზე ისინი აუცილებლად გიპასუხებენ: „დიახ, შეგიძლიათ ბავშვს კვერცხი გაასინჯოთ.“

​ახალი სამედიცინო დირექტივების თანახმად, ხილი, ბოსტნეული, შვრია და ბრინჯი ის პროდუქტებია, რომლებიც თქვენს შვილს ოთხი თვიდან ექვს თვემდე შუალედში უნდა მისცეთ.
ალერგიის, ასთმისა და იმუნოლოგიის ამერიკული აკადემიის უახლესი რეკომენდაციების მიხედვით, ბავშვებში კვებითი ალერგიის თავიდან ასაცილებლად უმჯობესია, მათ საკვების საკმაოდ მრავალფეროვანი ასორტიმენტი უკვე ჩვილობის ასაკიდანვე მივაწოდოთ. აღნიშნული დასკვნა უამრავ კვლევასა და ექსპერიმენტს ემყარება და ის სრულ წინააღმდეგობაში მოდის ბავშვთა კვების იმ პრინციპებთან, რომლებსაც მედიცინის წარმომადგენლები რამდენიმე წლის წინ ურყევ ჭეშმარიტებებად მიიჩნევდნენ.
კვლევებით დასტურდება, რომ ბავშვისთვის ადრეულ ასაკში საკვების მრავალფეროვანი ასორტიმენტის თანმიმდევრული მიწოდება მას კვებითი ალერგიის განვითარების რისკებისგან იცავს. სამედიცინო სფეროს წარმომადგენლები ორსულებსა და მეძუძურ დედებსაც მოუწოდებენ თავი თავისუფლად იგრძნონ და საყვარელი პროდუქტების მიღებაზე უარი არასდროს თქვან.
ამერიკის პედიატრთა აკადემიის 2000 წლით დათარიღებულ რეკომენდაციებში ერთ წლამდე ასაკის ბავშვებს რძისა და მისი შემცველი პროდუქტების მიღება ეკრძალებოდათ, ხოლო ბავშვისთვის კვერცხის მიცემა მხოლოდ 2 წლის ასაკიდან შეიძლებოდა. მკაცრი აკრძალვების მიზანს ბავშვებში ეგზემისა და კვებითი ალერგიების პრევენცია წარმოადგენდა, თუმცა 2008 წლიდან პედიატრთა აღნიშნული დირექტივები გაუქმდა და ისინი ახალმა რეკომენდაციებმა ჩაანაცვლა. მიუხედავად იმისა, რომ დადგენლი აკრძალვები გაუქმებულად გამოცხადდა, მშობლები კვლავ გაურკვევლობაში იმყოფებოდნენ და არ იცოდნენ, როდის მიეცათ ჩვილი ბავშვისთვის ამა თუ იმ პროდუქტით კვების უფლება. მეძუძურ და ორსულ დედებსაც უჭირდათ თავისუფლად კვება, რადგან ახალ დირექტივებზე ნათელი წარმოდგენა გარკვეული ხნის მანძილზე არავის ჰქონდა.
2013 წელს გამოქვეყნებული ახალი რეკომენდაციების მიხედვით, ბავშვს საბაზისო დამატებითი საკვები, როგორებიცაა შვრია, ბრინჯი და ბოსტნეული, 4-6 თვემდე შუალედში უნდა მიეწოდოს, ხოლო რძე და კვერცხი მხოლოდ მას შემდეგ შეიძლება გააასინჯოთ, რაც ჩვილი ადრეულ ასაკში მიწოდებული საბაზისო საკვები პროდუქტებისადმი სრულ ტოლერანტობას გამოავლენს. ბავშვისთვის რძისა და კვერცხის პირველადი მიწოდება მშობლიურ გარემოში უნდა მოხდეს.
კვლევებით დადასტურდა, რომ 5 წლამდე ასაკის ბავშვებში ხორბალზე ალერგია უმეტესად იმ შემთხვევებში გამოვლინდა, როდესაც ჩვილობის პერიოდში მშობლები ბავშვისთვის ხორბლის მიცემას ექვს თვემდე ერიდებოდნენ. მედიცინის წარმომადგელები მშობლებს ურჩევენ ძროხის რძის შემცველი პროდუქტების (იოგურტი, ყველი) მცირე ულუფები ბავშვებს ერთ წლამდე მიაწოდონ, თუმცა თავად ძროხის რძით საკვები ფორმულის ან დედის რძის ჩანაცვლება კატეგორიულად აკრძალულია. უშუალოდ ძროხის რძე ბავშვს ერთ წლამდე არ უნდა მისცეთ.
უახლესი კვლევებით ასევე დასტურდება, რომ 9 თვის ასაკში ბავშვისთვის თევზის მიწოდება მას მომავალში ეგზემის განვითარებისგან იცავს.
ბავშვებში კვებითი ალერგიების გამოვლენის რიცხვი ყოველწლიურად მატულობს, თუმცა აღნიშნული პრობლემის მიზეზების დადგენა დღემდე ვერ ხერხდება. სკოლამდელი ასაკის ამერიკელი ბავშვების 5 პროცენტს კვებითი ალერგიის დიაგნოზს უსვამენ. მათ შორის 90 პროცენტზე მეტს ალერგია ისეთი პროდუქტების მიმართ აქვს, როგორებიცაა: რძე, კვერცხი, თხილი, მიწის თხილი, მოლუსკები, თევზი, ხორბალი და სოიო.
მომზადებულია ​parents.co​m-ის მიხედვით
ავტორი: ია ნაროუშვილი

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა ასაკიდან შევიყვანოთ ბავშვი სპორტზე და რა უნდა გავითვალისწინოთ, სანამ ამა თუ იმ სახეობაზე შეყვანას გადავწყვეტთ? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ბავშვთა ორთოპედი ამირან შარაბიძე ესაუბრა

რა ასაკიდან შევიყვანოთ ბავშვი სპორტზე და რა უნდა გავითვალისწინოთ, სანამ ამა თუ იმ სახეობაზე შეყვანას გადავწყვეტთ? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ბავშვთა ორთოპედი ამირან შარაბიძე ესაუბრა
რა ასაკიდან შევიყვანოთ ბავშვი სპორტზე და რა უნდა გავითვალისწინოთ, სანამ ამა თუ იმ სახეობაზე შეყვანას გადავწყვეტთ? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ბავშვთა ორთოპედი ამირან შარაბიძე ესაუბრა. 

- ფიზიკური აქტივობა აუცილებელა ბავშვებისთვის. რა ასაკიდან დავაწყებინოთ სპორტული ცხოვრება?

- ფიზიკური აქტივობა, მით უმეტეს 21-ე საუკუნეში, როდესაც გავრცელდა ცხოვრების პასიური წესი, აუცლებელია ბავშვის ნორმალური ზრდა-განვითარებისთვის. სპორტი არ არის მხოლოდ ფიზიკური აქტივობის საშუალება, ის დიდ როლს თამაშობს პიროვნების მენტალური ჩამოყალიბების პროცესშიც. სპორტთან ერთად ბავშვი ხდება სოციალურად მეტად აქტიური, იძენს მეგობრებს, სწავლობს სირთულეების გადალახვას, სხვების პატივისცემას და ა.შ.

სპორტული აქტივობის დაწყება თეორიულად ნებისმიერი ასაკიდან შეიძლება. ამის ნათელი მაგალითია ცურვა, რომელსაც ბავშვები 1 წლამდე სწავლობენ, თუმცა სპორტის არსის გათავისება მხოლოდ 5-6 წლიდან იწყება, ამ დროისთვის ასევე იხვეწება ნეირო-მოტორული შესაძლებლობები. მანამდე სპორტზე სიარულსაც აქვს აზრი, მაგრამ არა სპორტული, უფრო გარემოსთან შეგუების თვალსაზრისით. ზოგადად, სპორტული ცხორების დაწყების ოპტიმალურ ვადებად მიჩნეულია 4-8 წლები.

- კონკრეტულად, რომელ ასაკში, რომელ სპორტს ურჩევდით მშობლებს, რომლებსაც ვერ გადაუწყვეტიათ, რაზე შეიყვანონ შვილი?

- პირველ რიგში, უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ბავშვი უკვე პიროვნებაა, მას აუცილებლად უნდა მივცეთ არჩევანის საშუალება, უნდა დავუსვათ კითხვები, გავიგოთ მისი ინტერესების შესახებ და ამის შემდეგ შევთავაზოთ რამდენიმე ვარიანტი, რათა მისთვის უინტერესო სახეობის გამო საერთოდ არ გაუქრეს სპორტის მიმართ ინტერესი.

ზოგად რჩევებს რაც შეეხება, გასათვალიწინებელია ბავშვის ასაკი, კონსტიტუციური აგებულება, ფსიქო-ემოციური მდგომარეობა. 

მაგალითად, ჰიპერაქტიური ბავშვებისთვის სასურველია რომელიმე საბრძოლო ხელოვნება, სადაც ენერგიას დახარჯავენ, საუკეთესო ვარიანტად ბევრის აზრით მიჩნეულია ძიუდო. 

მათთვის ვისაც ბუნება უყვარს-ცხენოსნობა, კლდეზე ცოცვა. 

ინტროვერტი ბავშვებისთვის სპორტის გუნდური სახეობები, სადაც გაიხსნებიან და სხვებთან ურთიერთობას მიეჩვევიან. 

ცოტა მოუქნელებისთვის კალათბურთი, რომელიც მოტორიკას ანვითარებს. 

თუმცა, თუ უნდა დავასახელოთ ერთი უნივერსალური სახეობა, რომელსაც ყველასთვის მეტ-ნაკლებად შეუძლია სარგებლის მოტანა, ესაა ცურვა, რადგან წყალში გრავიტაციის ძალა 2-ჯერ ნაკლებია, ვიდრე ზედაპირზე, ძვალ- სახსროვანი სისტემა ნაკლებადაა დატვირთული, ხოლო იმის გამო, რომ წყლის სიმკვრივე მეტია ჰაერისაზე, ერთი და იგივე მოძრაობის განხორცილებისთვის კუნთს წყალში უწევს დაახლოებით 4-ჯერ მეტი სამუშაოს შესრულება, ეს ორი მოცემულობა იძლევა საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემის განვითარებისთვის ოტიმალურ პირობებს. გარდა ამისა, ცურვის დროს კარგად ვითარდება კარდიო-ვასკულური და რესპირატორული სისტემები, მენტალური თვალსაზრისით კი ბავშვი იძენს თავდაჯერებულობას.

- მშობლებს ხშირად აწუხებთ ბავშვის სიმაღლის საკითხი, ასეთ შემთხვევაში, არის თუ არა რომელიმე სპორტის სახეობა ეფექტური სიმაღლეში ზრდისთვის და რომელს მიანიჭებდით უპირატესობას?

- საყოველთაოდ გარცელებული შეხედულების თანახმად, კალათბურთი ხელს უწყობს სიმაღლეში ზრდას, ხოლო ათლეტიზმი და ჭიდაობა პირიქით, ხელს უშლის. დღესდღეობით, არ არსებობს არც ერთი სარწმუნო მეცნიერული კვლევა, რომელიც ამ მოსაზრებას ცალსახად დაადასტურებდა, თუმცა დადგენილია, რომ კვირაში დაახლოებით 18 საათით ინტენსიური ვარჯიშის პირობებში ხდება ზოგიერთი ჰორმონის სეკრეციის სტიმულირება, მათ შორის საინტერესოა Insulin-like growth factor 1 (IGF-1), რომელიც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ორგანიზმის ზრდის პროცესში, მაგრამ აქ გასათვალისწინებელია მეორე ფაქტორი, სპორტული აქტივობით ბავშვის დატვირთვის ხანგრძლივობა ძლიერაა დამოკიდებული მის ასაკზე, ზედმეტი ვარჯიში ზრდის ტრავმის მიღების ალბათობას, ხოლო 18 საათი პუბერტამდელი (პუბერტული ანუ მომწიფების პერიოდი) ასაკისთვის ძალიან ბევრია.

ადამიანის ზრდის პროცესს არეგულირებს ენდოკრინული სისტემა, ამიტომ თუ მშობელს საფუძვლიანი კითხვები გააჩნია ამ მიმართულებით, უმჯობესია მიმართოს ენდოკრინოლოგს, რათა შეფასდეს ბავშვის ჰორმონალური ბალანსი და საჭიროების შემთხვევაში განხორციელდეს ადეკვატური ჩარევა.

- თუ ბავშვი სუსტი აღნაგობისაა ან პირიქით, სიმსუქნისკენ არის მიდრეკილი, რომელი სპორტია უკეთესი, ორივე შემთხვევაში?

- ჭარბი წონა ნიშნავს ძვალ-სახსროვანი სისტემის ჭარბ დატვირთვას, ამიტომ არაა სასურველი სპორტის სახეობები, რომლებიც დაკავშირებულია სხეულის ვერტიკალურ დატვირთვასთან, სირბილთან, ფეხზე დიდხანს დგომასთან. 
ზოგადად, ჭარბწონიანობა არაა მდგომარეობა, რომელიც „მარტო მოდის“, ძვალ-სახსროვანის გარდა მას ახასიათებს კარდიო-ვასკულარული, ედოკრინული, რესპირატორული, დიგესტიური სისტემის დაზიანებები, ამიტომ თუ ბავშვის სხეულის მასის ინდექსი სცილდება, ან მიახლოებულია მაქსიმალურ, ან მინიმალურ მაჩვენებლებთან, გირჩევდით მიგემართათ სპეციალისტისთვის. დროულად დაწყებული მკურნალობა შედეგის მისაღწევად უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია.

- რა დროს არ შეიძლება ბავშვის სპორტით დაკავება და აუცილებელია თუ არა სანამ გადავწყვეტთ ამა თუ იმ სახეობაზე შეყვანას, მივმართოთ სპეციალისტს?

- თუ ბავშვს არ აქვს ისეთი ქრონიკული ან მწვავე დაავადება, რომელიც ფიზიკური აქტივობის შესაძლებლობას გამორიცხავს, სწორად შერჩეული სპორტის სახეობისგან თავის შეკავება საჭირო არაა.

წაიკითხეთ სრულად