Baby Bag

როგორ დავეხმაროთ პატარებს ემოციების მართვაში?

როგორ დავეხმაროთ პატარებს ემოციების მართვაში?

ემოციური ინტელექტი არის როგორც საკუთარი, ასევე სხვისი ემოციების ამოცნობისა და მართვის უნარი. ბევრი ადამიანი მეტ ყურადღებას დღეს ინტელექტუალური განვითარების კოეფიციენტს (IQ) აქცევს, რა დროსაც ემოციური განვითარების კოეფიციენტის (EQ) მნიშვნელობა ავიწყდებათ. მასზე ფიქრი ბავშვობის ასაკიდან, კერძოდ, დაბადებიდან იწყება.

საყურადღებოა, რომ ადამიანები, რომლებსაც მაღალი აქვთ მისი დონე, მეტად წარმატებულები არიან სოციუმში და აქვთ მაღალი ემპათიის გრძნობა. ასევე არიან ბავშვებიც. რა თვისებებს და უნარებს ფლობენ ისინი? ეს არის:
  • აქტიურობა, ენერგიულობა
  • მოლაპარაკებებისა და დებატების უნარი
  • კრიზისული სიტუაციების მართვის
  • გუნდში მუშაობი სუნარი
  • გადაწყვეტილებების მიღების უნარი
  • პრობლემების გადაჭრის უნარი
როგორც მასწავლებელი, ყოველთვის ვცდილობ დავეხმარო ბავშვებს, ისწავლონ ემოციური ინტელექტის შესახებ, დაუკვირდნენ საკუთარ შეგრძნებებს და იმას, თუ როგორ გამოხატავენ მას ყოველდღიურობაში.
მშობლებს შემოგთავაზებთ მარტივ აქტივობებს თქვენი შვილებისთვის, რათა უკეთ შეისწავლოთ შვილების ემოციები და დაეხმაროთ მათ სხვადასხვა პრობლემის გადალახვაში.
• წიგნის კითხვის საათი
თქვენს შვილთან ერთად კითხვა საუკეთესო გზაა სოციალურ-ემოციური განვითარებისთვის. წიგნის არჩევისას გაითვალისწინეთ ასაკი და თემა, რომელიც უნდა ეხებოდეს ემოციებს, განწყობებს: (მაგ. იმედგაცრუება, მხიარულება, სევდა, წუხილი და ა.შ.) პირადი გამოცდილებით გირჩევდით წიგნების სერიას სახელწოდებით „ტოპო-ტიპი“ (ბ. სულაკაურის გამომცემლობა), რომელიც 3+ წლის ასაკის ბავშვისთვისაა განკუთვნილი, აღწერილია მარტივი და საინტერესო ისტორიები მორალზე და ეთიკაზე, გმირები ხშირად გამოხატავენ სხვადასხვა ტიპის ემოციას და ასწავლიან თანატოლებს სხვის დახმარებას, ემპათიას და თანადგომას.
• თამაში
აქტივობა, რომელსაც შემოგთავაზებთ, შეგიძლიათ ბაღის, ან სკოლის მასწავლებლებმა გამოიყენოთ. სთხოვეთ ბავშვებს მოიტანონ მათი 1 ფოტოსურათი, სადაც კარგად ჩანს სახის გამომეტყველება და კონკრეტული ემოცია, მაგ. ფოტო, სადაც იღიამიან, ბრაზს, შიშს ან იმედგაცრუებას გამოხატავენ. შეგიძლიათ ერთ ზომაზე დააკორექტიროთ და ამობეჭდილი დააკრათ ქაღალდზე, მისცეთ ბარათის ფორმა. გადმობრუნებულად დაალაგოთ და სთხოვოთ მათ აირჩიონ 2 ბარათი, აღწერონ ემოცია, შეეკითხონ თანატოლს რას გრძნობდა კონკრეტულ დროს და რამ განაპირობა მისი ასეთი განწყობა.
ასევე, არ უნდა დაგვავიწყდეს როლური თამაშები, რაც მარტივი გზაა შეისწავლონ მეტი თავიანთი თავის შესახებ მანამ, სანამ ძლიერი სოციალური უნარები განუვითარდებათ. შეგიძლიათ საყვარელი ზღაპრის გმირების ფორმა გამოიწეროთ ან ერთად შექმნათ ხელის მარიონეტი, რომელიც ფერადი ქაღალდისგანაც მარტივად მზადდება.
ემოციის ამოცნობის, იდენტიფიცირების და გამოხატვისთვის კარგი გზაა ასეთი თამაშიც- თხოვეთ ბავშვს იპოვოს ოთახში ისეთი რამ, რაც მას ხდის ბედნიერს ან პირიქით, იმსჯელეთ მასთან თუ რატომ აღძრავს მასში ესა თუ ის ნივთი ამ ემოციას.
ასევე შეგიძლიათ სახის გამომეტყველება და სხეულის ენა გამოიყენოთ და მისცეთ მათ საშუალება გამოიცნონ თუ რომელ ემოციას გამოხატავთ.
• სუნთქვითი ვარჯიში
როცა ბავშვი დიდ, მძაფრ ემოციაშია და განიცდის წყენას ან ბრაზს, თხოვეთ მას ღრმად ისუნთქოს, გამოიყენეთ ბუშტის გაბერვის მეთოდი, თუ იოგით ხართ დაკავებული გეცოდინებათ, რომ ეს სუნთქვის კონტროლში გვეხმარება, ამ დროს გულისცემა ნელდება, ჩვენი სხეული განიცდის რელაქსაციას და ხდება ნეგატიური შეგრძნებების განდევნა. ბევრ ბავშვს უყვარს წყლიან ჭიქაში საწრუპის დახმარებით ბუშტების „გაბერვა“,ეს პრაქტიკაც დასამშვიდებლად ძალიან კარგია. თუ დიდი ხანი დასჭირდება დასაწყნარებლად ჩაურთეთ რაიმე მშვიდი სასიამოვნო მუსიკა ან დაკავდით ისეთი საქმიანობით, რომელიც მისთვის რელაქსაციის მომტანი იქნება, მაგ. ხატვა.
• ილაპარაკეთ შეგრძნებებზე
ხშირად ბავშვები სათანადო სიტყვებს ვერ პოულობენ თავიანთი შეგრძნებების გამოსახატად, ამიტომ მშობელს შეუძლია საკუთარი გამოცდილების გაზიარებით, საუბრით, მაგალითების მოყვანით დაეხმაროს მას.
მაგალითად, თუ თქვენი შვილი გაბრაზებულია იმის გამო, რომ წააგო თამაში ან მოწყენილია, რადგან მეგობარმა სათამაშო აიღო დაუკითხავად, შეგიძლიათ მცირე დროის გასვლის შემდეგ კითხოთ, თუ რატომ მოიწყინა.

რა იგრძნო, როცა სხვამ დაუკითხავად აიღო მისი სათამაშო და ა.შ. მსგავსი პრაქტიკა დაეხმარება ბავშვს გრძნობების ვერბალიზებაში.
კარგი იქნება თუ ყოველდღიურობაში დანერგავთ შემდეგ პრაქტიკას: თუ პარკში სეირნობისას ან ბაღში ატირებულ ბავშვს შეესწარით, შეეკითხეთ თქვენს შვილს: „როგორ ფიქრობ, რატომ ტირის ის ბავშვი? ფიქრობ რომ ის მოწყენილია? ეს დაეხმარება ბავშვს ემპათიის შეგრძნების განვითარებასა და სხვისი ემოციის ამოცნობაში.
არსებობს პრაქტიკა, როცა ძლიერი ემოციის გამოხატვისას ან ტანტრუმის დროს ბავშვს იმწუთშივე იზოლაციაში ტოვებენ, რაც არც თუ ისე კარგია.
ასეთ დროს თავდაპირველად უმჯობესია არა იზოლაცია, არამედ მეტი ურთიერთკავშირი მშობელთან.
იმის ნაცვლად, რომ ატირებული ბავშვი გავუშვათ სხვა ოთახში დასაწყნარებლად, უკეთესი იქნება ახლოს გვყავდეს, ჩვენ გვერდით. თუ ბავშვს უნდა, რომ ჩაგეხუტოთ, აუცილებლად ჩაეხუტეთ, თუ არ აქვს ამის სურვილი, უბრალოდ იჯექით მის გვერდით, რომ თავი მარტო არ იგრძნოს. როცა ბავშვი მზად იქნება სალაპარაკოდ, კითხეთ მას, რა იგრძნო იმ სიტუაციაში და შემდეგში როგორ შეგიძლიათ, რომ მას დაეხმაროთ.
გამოიყენეთ დასამშვიდებელი ტექნიკა, მაგალითად უთხარით დაითვალოს ათამდე ან ღრმად ისუნთქოს.
შეგიძლიათ მოაწყოთ მისთვის სპეციალური კუთხე-დასასვენებელი ადგილი ფერადი ბალიშებითა და სათამაშოებით, სადაც მისი საყვარელი აქტივობები დახვდება. განცალკევებული ადგილი მისცემს მას ფიქრის ან განტვირთვის საშუალებას.
ერთ-ერთი ქცევის მართვის სპეციალისტი გვირჩევს: „ძლიერი ემოციური მდგომარეობის დროს მივცეთ უფლება ბავშვს ძლიერი ხმით გამოხატოს გაბრაზება. დაე, იყვიროს თუ რის გამო გაბრაზდა. მან უნდა იცოდეს რომ ეს ბუნებრივია და ნორმალური, რადგან სხვისთვის ზიანის მომტანი არ არის.“
რა უნდა ავიცილოთ თავიდან ემოციური ინტელექტის შესახებ სწავლისას
• აიცილეთ ქცევა, რომელიც არ გინდათ, რომ თქვენმა შვილმა გაიმეოროს
არ მოახდინოთ უხეში ვერბალიზება გაბრაზებისას, მაგ. იმის ნაცვლად, რომ თქვათ „ეს რა გააკეთე!“ „ცუდი ბიჭი ხარ!“ თქვით: „წყობიდან გამოვდივარ, როცა შენ აკეთებ..“ ამგვარად, თქვენი შვილი მიხვდება, რომ პრობლემა მის ქცევაშია და არა მასში, ის კი არ არის ცუდი, არამედ მისი ქცევა. შეეცადეთ აირიდოთ მკაცრი კრიტიკა, რომელიც ბავშვის თვითშეფასებასა და თავდაჯერებულობაზე ცუდად იმოქმედებს.
• არ დამალოთ თქვენი ემოცია
როცა ცუდ ხასიათზე ხართ და აცრემლებული ან უბრალოდ მოწყენილი დაგინახათ ბავშვმა, არასდროს დაუმალოთ მას თქვენი ემოციები და ნუ მოატყუებთ. ბევრ მშობელს ჰგონია, რომ სიმართლის თქმით და გაზიარებით დისკომფორტს შეუქმნის ბავშვს, თუმცა, პირიქით. ამიტომ ეცადეთ აუხსნათ, თუ რა მოხდა, რატომ ხართ, რას გრძნობთ და ისიც დააყოლეთ, რომ მალე შეძლებთ გაუმკლავდეთ ამ ამბით გამოწვეულ სევდას თუ წუხილს. სასურველია ამ დროს თქვენ ბავშვის სიმაღლეს გაუთანაბრდეთ, დაამყარეთ მასთან თვალით კონტაქტი, ისაუბრეთ დაბალი ტონალობით, მშვიდად, მოკლე და მარტივი წინადადებებით, რომელიც შეიძლება დაიწყოს ასე: „მე მინდა...“, აუცილებლად გამოიყენეთ ფრაზები „გთხოვ,“ „ხომ გესმის,“. წაახალისეთ ბავშვი, რომ გამოხატოს სათქმელი სიტყვებით და არა სხეულის ენით. შეეცადეთ ახსნათ მიზეზები იმის ნაცვლად, რომ კითხოთ: რატომ გააკეთა ესა თუ ის ქმედება.
ავტორი: დიანა მაკალათია

​გამოყენებული წყარო: 
​https://genmindful.com/

შეიძლება დაინტერესდეთ

ნარცისი დედა - დიდებული მანიპულატორი, რომელიც შვილების ცხოვრებას ანგრევს

ნარცისი დედა - დიდებული მანიპულატორი, რომელიც შვილების ცხოვრებას ანგრევს

ბავშვები სამყაროს დედასთან ურთიერთობის გზით შეიმეცნებენ. დედის შვილისადმი დამოკიდებულება, მისი მზრუნველობა და ემპათია, პატარას გარესამყაროსადმი დადებითად განაწყობს. დედა ქმნის ბაზისს, რომელზეც შვილის მომავალი და მისი პიროვნული მახასიათებლები შენდება. თუ მშობელი შვილისადმი ვერბალურ, ფსიქოლოგიურ ან ფიზიკურ ძალადობას ახორციელებს, ბავშვი ასაკის მატებასთან ერთად დეპრესიულ, დაბალი თვითშეფასების მქონე, ნერვული აშლილობებით დატანჯულ ადამიანად ყალიბდება.

დედები, როგორც წესი, შვილის ზიანისგან დაცვას და მისი თვითშეფასების ამაღლებას ცდილობენ. ნარცისი დედები კი ყოველთვის საპირისპიროდ იქცევიან. მათი შვილები ეჭვით და უნდობლობით სავსე ადამიანები არიან, რომლებსაც სამყარო ძალიან აშინებთ.

ჩვენს სტატიაში ნარცისი დედებისთვის დამახასიათებელ თვისებებს გაგაცნობთ, რომელთა დახმარებით ისინი საკუთარი შვილების მომავალს ანგრევენ და მათ ემოციურ სტაბილურობასაც აკარგვინებენ.

  • ბავშვის გრძნობების გაუფასურება

ნარცისი დედა შვილს უხეში ქცევითა და სიტყვით გულს ატკენს, შემდეგ კი მისგან საყვედურს არ მოისმენს. ის ბავშვის განცდებს გააუფასურებს და მის სენტიმენტებს დასცინებს. თუ ბავშვი ატირდება, დედა მას მეტისმეტად მგრძნობიარედ ჩათვლის და შვილის ტკივილს სერიოზულად არ აღიქვამს. როდესაც სხვები ბავშვს კარგი ქცევისთვის აქებენ, ნარცისი დედა მას აუცილებლად შეახსენებს, რომ ის არც ისე კარგია, როგორც ეს სხვებს ჰგონიათ, რაც ბავშვის თვითშეფასებას ანადგურებს. ნარცისი დედები დიდებული მანიპულატორები არიან, რის გამოც ისინი ბავშვის გრძნობებს ყოველთვის აუფასურებენ, თუ შვილის ქცევა მათ მოთხოვნებს არ პასუხობს. ნარცისი დედის შვილებს საკუთარ გრძნობებში გარკვევა უჭირთ. ისინი ვერ იგებენ, როგორ მოიქცნენ ან რა გააკეთონ, რადგან ყველაფერში ეჭვი ეპარებათ. საბოლოოდ, ისინი ყველაფერს ისე აკეთებენ, როგორც ამას ნარცისი დედა მოისურვებს.

  • უკმაყოფილება და გამუდმებით შვილის ნაკლის ძიება

ნარცისი დედა შვილისგან ყოველთვის იმაზე მეტს ითხოვს, ვიდრე ეს ბავშვს შეუძლია. თუ შვილი მისი მოთხოვნისამებრ მოქმედებს და სკოლაში მაღალ ქულებს იღებს, ის ბავშვს მიღწევებისთვის არასდროს აქებს. ნარცისი დედა შვილს ეუბნება, რომ ეს საკმარისი არ არის. ნარცისი დედა არასდროს მოიწონებს შვილის მიერ შერჩეულ საჩუქარს. ის ბავშვს დაუფიქრებლად ატკენს გულს და ეტყვის, რომ ასეთი ნივთი მას უკვე აქვს. ნარცისი დედა არასდროს არის კმაყოფილი. ის შვილს ყოველთვის რაღაცაში ადანაშაულებს. ბავშვი გამუდმებით ეჭვებშია, ვერ იგებს, რატომ არის წარუმატებელი. ნარცისი დედა ბავშვის პიროვნულ ზრდას გამუდმებით აფერხებს და მას ხაფანგში აბამს, რათა შვილი ყოველთვის მის გავლენას დაემორჩილოს.

  • პარალელების გავლება და შედარებების გაკეთება

ნარცისი დედა შვილებს ყოველთვის ერთმანეთს ადარებს და მათ შორის შუღლს აღვივებს. ის ხან ერთი შვილის უპირატესობებს გამოკვეთს, ხან მეორეს მიიჩნევს უფრო წარმატებულად. ბავშვები ერთმანეთს ეჯიბრებიან და ცდილობენ დედის ყურადღება, მოწონება და სიყვარული დაიმსახურონ. სამომავლოდ ნარცისი დედის გაზრდილი შვილები ერთმანეთს შორდებიან და მათ ახლო ურთიერთობები არ აკავშირებთ. ნარცისი დედა საკუთარ შვილებს სხვების ბავშვებს ადარებს და ყოველთვის უკმაყოფილოა. მას არასდროს მოსწონს საკუთარი შვილების ქცევა და თვლის, რომ სხვა ბავშვები ყველაფერს უკეთ აკეთებენ, რითაც შვილების თვითშეფასებას ანადგურებს.

  • ნარცისი დედა მოითხოვს, რომ შვილების ფიქრები და განცდები მისას სრულად ემთხვეოდეს

ნარცისი დედა შვილს თავისუფლებას საერთოდ არ აძლევს. ის ცდილობს ბავშვი მისი ფიქრით ფიქრობდეს და ყველაფერს მის მსგავსად განიცდიდეს. მსგავსი დამოკიდებულების წყალობით, ნარცისი დედის შვილები თავისუფლად სუნთქვასაც ვერ ახერხებენ.

  • ნარცისი დედა საკუთარ შვილებს ეჯიბრება

არ აქვს მნიშვნელობა, როგორი მიღწევები აქვთ ნარცისი დედის შვილებს, ის თვლის, რომ თავად უფრო წარმატებულია. რა სირთულეებიც არ უნდა გაიაროს ნარცისი დედის შვილმა, მისი ცხოვრების გზა უფრო რთულია. ნარცისი დედები განსაკუთრებით ქალიშვილებს ეჯიბრებიან, მათ გარეგნობას აკრიტიკებენ და საკუთარ თავს უფრო ლამაზად წარმოაჩენენ. ნარცისი დედები შვილების ხარჯზე ცდილობენ თავად უფრო წარმატებულები, განსაკუთრებულები და ძლიერები წარმოჩინდნენ.

  • საჯაროდ ნარცისი დედა იდეალურია, ხოლო განცალკევებით - მოძალადე

ნარცის დედას საჯაროდ საოცნებო იმიჯი აქვს. ის იდეალური ცოლი, დედა და ქალია, რომელიც ყველაფერს უშეცდომოდ აკეთებს. მას აღმერთებენ და ეთაყვანებიან. ნარცისი დედა მეზობლებს, მეგობრებს და ნათესავებს თავს მარტივად აწონებს. ის მათ ყურადღებას და სითბოს არასდროს აკლებს, რითაც მათი გულის მოგებას მარტივად ახერხებს. სახლში ნარცისი დედა აგრესიული, უხეში, მოუთმენელი, მანიპულატორი და მკაცრია. ის ყოველთვის მართალია და არასდროს არაფერი ეშლება. იმიჯი და სტატუსი მისთვის ყველაფერს ნიშნავს. ნარცისი დედა ყოველთვის ზრუნავს იმაზე, რომ სხვებს თავი მოაწონოს. შვილებმა მისი საიდუმლო იციან. ისინი კარგად ხედავენ, რომ ნარცისი დედის მზრუნველობა და ყურადღება, რომელსაც ის სხვა ადამიანებისადმი ავლენს, მოჩვენებითია. ნარცისი ადამიანები ზურგს უკან ყოველთვის ჭორავენ მეგობრებსა და ახლობლებს, რომლებიც, ერთი შეხედვით, ძალიან უყვართ.

  • ემოციური არასტაბილურობა

ნარცისი დედა გამუდმებით იცვლის ხასიათს. ერთი წუთის წინ ის კრიტიკის ქარცეცხლში გატარებდათ, რადგან უხასიათოდ იყო, მეორე წუთას კი სიყვარულის შემოტევა აქვს და კომპლიმენტებით გავსებთ. ნარცის დედას სტაბილური ხასიათი არ აქვს. მისი შვილები მუდმივ დაძაბულობაში ცხოვრობენ და დედის რისხვის ძალიან ეშინიათ.

  • უდანაშაულობის სინდრომი

ნარცისი დედა საკუთარ დანაშაულს არასდროს აღიარებს. ის საკუთარ იმიჯს იმდენად უფრთხილდება, რომ მას არასდროს დააზიანებს. თუ შვილი ნარცის დედას შეცდომაზე მიუთითებს, ის მისგან დაუნდობელ საყვედურებს მიიღებს. ბავშვს დედა უმადურ, უპატივცემულო და მიუღებელ ქცევაში დაადანაშაულებს. ნარცის დედას ეშინია, რომ შვილებზე აბსოლუტურ კონტროლს დაკარგავს, თუ საკუთარ შეცდომას აღიარებს.

მართალია, დედებს საკუთარი შვილები ყველაზე მეტად უყვართ, მაგრამ ისინიც ადამიანები არიან, რომლებსაც გარკვეული ნაკლოვანებები აქვთ. ნარცისი დედები გაუცნობიერებლად ანგრევენ შვილების მომავალს, რასაც ისინი, რა თქმა უნდა, არასდროს აღიარებენ.

მომზადებულია ​blogs.psychcentral.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად