Baby Bag

როგორ მოვიქცეთ, თუ ბავშვს სკოლაში წასვლა არ უნდა?

როგორ მოვიქცეთ, თუ ბავშვს სკოლაში წასვლა არ უნდა?

დაწყებით კლასებში ბავშვები ხშირად სკოლაში წასვლაზე უარს ​აცხადებენ. მათ საწოლიდან ადგომა არ სურთ, ამბობენ, რომ გაცივდნენ, სიცხე აქვთ, ტირიან და გემუდარებიან, რომ სახლში დატოვოთ. პატარებს დამოუკიდებელი ცხოვრების დაწყება ძალიან აშინებთ და თრგუნავთ, რაც სავსებით ნორმალური და დროებითი მოვლენაა, თუმცა იშვიათ შემთვევებში, ბავშვის მსგავსი ქცევა, შესაძლოა, შფოთვითი აშლილობის გამოვლინებაც იყოს. თუ თქვენს შვილს სკოლაში წასვლა არ სურს, ყურადღებით გაეცანით ჩვენს სტატიაში შემოთავაზებულ სტრატეგიებს, რომელთა დახმარებით მისი დაუმორჩილებლობისა და შფოთვის მიზეზებს მარტივად გაიგებთ და ბავშვის ქცევასაც წარმატებით შეცვლით.


ბავშვის უარყოფითი განწყობისა და შიშის მიზეზები აუცილებლად გაარკვიეთ

სკოლა ბავშვისგან გარკვეული წესების მორჩილებას და ახალი უნარ-ჩვევების ათვისებას მოითხოვს, რაშიც პატარები საკმაოდ დიდ ენერგიასა და დროს ხარჯავენ. როდესაც ბავშვები საზაფხულო ან ზამთრის არდადეგების შემდეგ სკოლას უბრუნდებიან, მათ პროტესტის გრძნობა უჩნდებათ, რადგან მათ მიერ სკოლასა და სახლს შორის არსებული კონტრასტი ასეთ დროს განსაკუთრებით მძაფრად აღიქმება. ბავშვები თვლიან, რომ მშობლებთან ერთად დილით ტელევიზორის ყურება და მთელი დღის მანძილზე თავისუფალი აქტივობებით დაკავება გაცილებით სასიამოვნოა, ვიდრე სკოლაში სიარული. ბავშვები სკოლაში დამოუკიდებლობას ეჩვევიან, რაც მათ ძალიან მოსწონთ, მაგრამ თავისუფალი ცხოვრება პატარებში შიშსაც იწვევს. ისინი მშობლებისგან განცალკევებით ყოფნას განიცდიან და თავს დაუცველად გრძნობენ. თუ თქვენი შვილი სკოლაში წასვლაზე უარს გიცხადებთ, მისი ქცევის მიზეზები კარგად გაარკვიეთ, რათა მისი დახმარება გაგიადვილდეთ.

სახლში დარჩენილ ბავშვს მეტისმეტად ნუ გაართობთ

ბავშვებს სახლში დარჩენა იმიტომ სურთ, რომ ისინი მშობლებთან გაცილებით სასიამოვნოდ ატარებენ დროს, ვიდრე სკოლაში. ეცადეთ სახლში დარჩენილი ბავშვი არ გაართოთ. თუ ბავშვი აცხადებს, რომ თავი ტკივა, გაცივდა და სკოლაში წასვლა არ სურს, დარწმუნდით, რომ მას არაფერი აწუხებს და უთხარით, რომ გაკვეთილებს ვერ გააცდენს. თუ ბავშვი კატეგორიულ უარზეა და სახლში დარჩენას დაჟინებით ითხოვს, მიეცით უფლება სკოლა ერთი დღით გააცდინოს. როდესაც ბავშვი სასურველ მიზანს მიაღწევს და სახლში დარჩება, ნუ ჩაურთავთ მას ტელევიზორს, ნუ მისცემთ სათამაშოებს, რათა დარწმუნდეს, რომ სკოლის გაცდენით სარგებელს ვერ მიიღებს. როდესაც თქვენი შვილი იგრძნობს, რომ სახლში უფრო მოწყენილია, ვიდრე სკოლაში, მეორე დღეს გაკვეთილებზე დასწრებას თავად მოისურვებს.

გულახდილად ესაუბრეთ თქვენს შვილს

თუ ბავშვი გეუბნებათ, რომ მუცლის ტკივილმა შეაწუხა და სკოლაში წასვლა არ სურს, აუხსენით მას, რომ თქვენ მუცელი მაშინ გტკივდებათ, როდესაც სამსახურში დაგვიანებაზე ღელავთ. ჰკითხეთ ბავშვს, რა აწუხებს და რა იმალება მისი მუცლის ტკივილის მიღმა? თუ თქვენი შვილი თავის სათქმელს ვერბალურად ვერ აყალიბებს, მის მასწავლებელს გაესაუბრეთ. თუ ბავშვი გეტყვით, რომ მას კლასში ჩაგრავენ ან დასცინიან, დაუყოვნებლივ დაიწყეთ აღნიშნული პრობლემის მოგვარებაზე ზრუნვა. გაესაუბრეთ პედაგოგებს, ადმინისტრაციას და მშობლებს.

ყურადღება მიაქციეთ ბავშვის ყოველდღიურ ქცევას, რათა შფოთვითი აშლილობა არ გამოგეპაროთ

თუ ბავშვი სკოლაში წასვლის წინ ყოველდღიურად ტირის, ისტერიკაშია და მის დამშვიდებას ვერ ახერხებთ, ე.ი. მას სერიოზული ფსიქოლოგიური პრობლემა აქვს. თუ ამჩნევთ, რომ პატარას მარტო დარჩენა აშინებს, ღამით კი კოშმარები ტანჯავს, აუცილებლად მიმართეთ პედიატრს. ბავშვის პირადი ექიმი შესაბამის სპეციალისტთან გადაგამისამართებთ, რომელიც ბავშვის შფოთვითი აშლილობის მკურნალობაში დაგეხმარებათ. დაეხმარეთ თქვენს შვილს საკუთარი ემოციების მართვაში. სასკოლო გარემო ბავშვზე ხშირად უარყოფითად მოქმედებს, რადგან ახალი ცხოვრების დაწყება ბავშვებში შფოთვას და შიშს იწვევს. აუხსენით თქვენს შვილს, რომ ეს ყველაფერი დროებითია და ის ცხოვრებისეულ ცვლილებებთან გამკლავებას აუცილებლად შეძლებს.

ავტორი: ია ნაროუშვილი  

შეიძლება დაინტერესდეთ

„საიდან მოდის რთული ქცევა? როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია,“ - ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე

ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე ბავშვის რთული ქცევის გამომწვევ მიზეზებზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ რთულ ქცევას რამდენიმე სხვადასხვა მიზეზი აქვს:

„მინდა შევეხო რთულ ქცევას, რაზეც ხშირად ვსაუბრობთ. ბავშვის ქცევა, რა თქმა უნდა, პირდაპირ კავშირშია აღზრდასთან. როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია. განსაკუთრებით კარგად ჩანს ეს, როდესაც ბავშვს ოთხი წელი მკაცრი პედაგოგი ჰყავს, შემდეგ გადადის მეხუთე კლასში და იქ სხვადასხვა მასწავლებელი შემოდის, ზოგი მკაცრია, ზოგი ნაკლებად, აქ უკვე ბავშვი გამოუშვებს იმ დაგროვილ ენერგიას, რომელიც კარგად ეჭირა პედაგოგს. რის ფასად და როგორ ეჭირა, ეს უკვე სხვა საკითხია. ხშირ შემთხვევაში ეს დაგროვილი ენერგია არის დესტრუქციული, აგრესიული, ამას ასაკობრივი კრიზისებიც მოჰყვება. საიდან მოდის ე.წ. რთული ქცევა? ერთი მიზეზი არის დაგროვილი ენერგია, რომელსაც არ მიეცა შესაძლებლობა სადღაც რეალიზებულიყო, მეორე - დასწავლა, ვიღაც იქცევა ასე და მეც ასე უნდა მოვიქცე. რთული ქცევა, შესაძლოა, ოჯახშიც იყოს დასწავლილი, მაგ. ბილწსიტყვაობა. ამით ბავშვი იქცევს ყურადღებას. ყურადღება ძალიან მნიშვნელოვანია. ადამიანის იგნორი იმდენად მტკივნეულია, რომ ადამიანი ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ ყურადღება დაიბრუნოს.“

ნინო ბუაძის თქმით, ქცევა კონტექსტის მიხედვით, შესაძლოა რთულიც იყოს და ტიპიურიც:

„რთული ქცევა, შეიძლება, იყოს აბსოლუტურად ტიპიური ქცევა, უბრალოდ არ იყოს შესაბამის გარემოში. მაგ. ბავშვმა რომ გაკვეთილზე ტელეფონი ამოიღოს და მულტფილმს უყუროს, ესეც რთული ქცევაა. სხვა გარემოში ეს არ იქნებოდა რთული ქცევა. ყველა ქცევას, რომელსაც ბავშვი გვთავაზობს, გარკვეული წინაპირობა აქვს. ქცევა ეს არის შედეგი, რომელიც მივიღეთ. ამ შედეგს აქვს წინა ეტაპები. შესაძლოა, ქცევას ჰყავდეს მაპროვოცირებელი. ბავშვი რთულ ქცევას ავლენდეს იმ მაყურებელთან, რომელიც მისთვის მნიშვნელოვანია. შესაძლოა, ის არ იქცეოდეს რთულად დედასთან, მაგრამ ამას აკეთებდეს ბებიასთან. რთულ ქცევას აქვს სხვადასხვა მიზანი, შესაძლოა, ეს იყოს ყურადღება, სათამაშოს დაბრუნება და ა.შ. შესაძლოა, მიზეზი იყოს ისიც, რომ ბავშვმა არ იცის სხვა ალტერნატივა, თუ როგორ მოიქცეს. ის ამბობს ცუდ სიტყვებს და იბრუნებს სასურველ ნივთს, მაგრამ არ იცის ალტერნატივა, თუ როგორ დაიბრუნოს ნივთი სხვანაირად.“

ნინო ბუაძე ბავშვის ფიზიკური დასჯის ნეგატიურ ასპექტებს გამოყოფს და აცხადებს,რომ დასჯით ბავშვი ვერაფერს სწავლობს:

„როგორც წესი, რთულ ქცევას მოჰყვება ხოლმე დასჯა. რატომ არ უნდა დავსაჯოთ ბავშვი? რატომ არ ვცემთ ან წამოვარტყამთ ხოლმე ბავშვს? რატომ უნდა წამოვარტყა ბავშვს, როდესაც ცუდი სიტყვა მითხრა, ან თქვა სადღაც ისეთ გარემოში, სადაც მე შემრცხვა? შეიგინა, წამოვარტყი და ის იგივენაირად აღარ მოიქცევა, მაგრამ რატომ არ ვაკეთებ ამას? ის დაისწავლის ამ ქცევას და მის მიმართ ცუდ ქცევაზე მსგავსი პასუხი ექნება. როდესაც ბავშვს ვსჯი, წამოვარტყამ, მას ვაგრძნობინებ ჩემს უპირატესობას, ვამცირებ, მასში აგრესიას ვბადებ და მას სურვილი აქვს, როდესღაც სამაგიერო გადამიხადოს. ის ქცევაზე კი არ ფიქრობს, თუ რა დააშავა, იმ აგრესიაზეა ორიენტირებული, რომელიც მასში დაგროვდა.“

„ავტორიტარული სტილის მშობლები ხშირ შემთხვევაში ფიქრობენ, რომ ცემა გამართლებულია. ისინი ხშირად ამბობენ: „მართალი იყო დედა, რომ მცემდა და ისე მატარებდა მუსიკაზე, სხვანაირად მე ვერ ვისწავლიდი მუსიკას, ამიტომ მეც ასე უნდა მოვიქცე.“ ბავშვს ამ დროს ძალიან ბევრი აგრესია უგროვდება და მისგან გათავისუფლებას ცდილობს. აგრესიის ცნობილი ფოტო არსებობს, ხელმძღვანელი რომ ქვეშემრდომს ეჩხუბება, მეუღლე ბავშვს, ბავშვი ძაღლს. აგრესია არსად იკარგება, ის ერთი ადამიანიდან მეორეზე გადადის. ბავშვი ვერ იგებს, რა უნდა გააკეთოს. მან არ იცის, თუ არ შეიგინა, რა უნდა ქნას ამ დროს. ცემა და გამოხატული აგრესია იმ მომენტში მყისიერად შეწყვეტილი რთული ქცევაა და არა ის, რომ ბავშვმა ისწავლოს ალტერნატივა. ბავშვმა რომ მიუღებელი ქცევა განახორციელა, მშობელმა თუ არ იმსჯელა მასთან ერთად ამაზე, თუ მან ბავშვს არ მიაწოდა ქმედების სწორი ფორმა, ის ვერაფერს ისწავლის, გარდა იმისა, რომ მიიღებს შიშს. ერთადერთი რასაც ბავშვი სწავლობს არის ის, რომ როდესაც მას ვინმე ცუდად მოექცევა, მანაც უნდა დაარტყას,“ - აღნიშნავს ნინო ბუაძე.

წყარო: ​აზროვნების აკადემია 

წაიკითხეთ სრულად