Baby Bag

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე კვიტაიშვილი.

- ზოგადად, რა არის ექსპრესიული მეტყველება?

- მეტყველების ექსპრესიულობა არის უნარი ნათლად, დამაჯერებლად და ამავე დროს, რაც შეიძლება მოკლედ, გამოხატოს საკუთარი აზრები და გრძნობები, ინტონაციის დაუფლების უნარი, სიტყვების არჩევა, წინადადებების აგება, ფაქტების შერჩევა, მაგალითები.

- როგორ ამოვიცნოთ რომ ბავშვს ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა აქვს? (რა ახასიათებს?)

- ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა არის მეტყველების განვითარების სპეციფიკური დარღვევის ერთ-ერთი ფორმა, რომლის დროსაც ბავშვის სასაუბრო მეტყველების გამოყენების უნარი მინიმალურ დონეზე დაბალია, რაც გამოიხატება მეტყველების ზოგადი განუვითარებლობით, არსებობს ლექსიკის სიღარიბე, სიტყვიერი განზოგადების დაბალი დონე, მეტყველების დეტალური განცხადების სირთულეები, აგრამატიზმები (სიტყვიერი დაბოლოებების გამოყენებაში შეცდომები, სიტყვების ფორმირების დარღვევა), წინადადებების, ზმნების გამოყენების სირთულეები. დამახასიათებელია არავერბალური მინიშნებების, ჟესტების ადეკვატური გამოყენება, კომუნიკაციის სურვილი.

მიუხედავად იმისა, რომ ნორმალური მეტყველების განვითარება ძალზე ინდივიდუალურია, ორი წლის ასაკში ცალკეული სიტყვების, მასთან დაკავშირებული მეტყველების წარმონაქმნების, ან სამი წლისთვის 2-3 სიტყვისგან შემდგარი მარტივი ფრაზების არარსებობა უნდა ჩაითვალოს დაყოვნების ნიშნად.

ექსპრესიული მეტყველების დარღვევის მიმანიშნებელი შეიძლება იყოს შემდეგი ნიშნები:

ბავშვს 2 წლამდე არ აქვს მეტყველება სიტყვების სახით და 3 წლისთვის მარტივი ფრაზები, მცირე ლექსიკით შემოიფარგლება, სირთულეები სინონიმების არჩევისას, თხრობა, წინადადების არასწორი სტრუქტურა, მეტყველებაში შეცდომები, სიტყვების შემოკლებული გამოთქმები, წინადადებების, ნაცვალსახელების არასწორი გამოყენება, არსებითი სახელების უარყოფის შეუძლებლობა.

- როგორ ხდება ექსპრესიული მეტყველების განვითარება და რა უნარებია ამისთვის საჭირო?

- განსაზღვრეთ რა ტემპით უნდა წაიკითხოთ ლექსი (საშუალო, სწრაფი, ნელი). ასევე, მონაცვლეობით თქვით წინადადება თხრობითი ინტონაციით, თქვით სიხარულით, სიამოვნებით, გაკვირვებით, ეჭვით. მონაცვლეობით მეტყველება ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვისა და დედის ცხოვრებაში, ის საშუალებას აძლევს ადამიანებს გამოხატონ თავიანთი სურვილები და საჭიროებები, აზრები და იდეები, დაიცვან თავიანთი თვალსაზრისი, განავითარონ ენის გამოყენება წერილობით და წარმატებულად იურთიერთონ სხვებთან. ბავშვებისა და მშობლების შემთხვევაში კი – ერთმანეთის გაგება და სტრესული სიტუაციების თავიდან აცილება. როდესაც ენა კარგად არის განვითარებული (ბავშვს აქვს საკმაოდ ფართო ლექსიკა, კომპეტენტურად გამოხატავს თავის აზრებს, იცის როგორ აღწეროს შეგრძნებები, მოქმედებები, მოვლენები, მკაფიოდ პასუხობს კითხვებს), ეს მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს მის ცხოვრებას და უხსნის დიდ შესაძლებლობებს სხვადასხვა წრეში კომუნიკაციისთვის. 

მარიამ ჩოქური

„ჩვენ მოგვეთხოვება ბავშვისთვის მეტყველებით გამდიდრებული გარემოს შექმნა,“- ნეიროფსიქოლოგი თ...
​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ მშობლებს ურჩია, რომ ბავშვის ენობრივი უნარების განვითარებისთვის მას ცოცხალი სამეტყველო გარემო შეუქმნან:„ჩვენ უნდა ველაპარაკოთ ჩვენს ბავშვებს. ძალიან ბევრი კვლევა ამბობს...
„მეტყველების დაწყების ვადების კრიტერიუმები ძალიან შეიცვალა,“ - ბავშვთა ნევროლოგი ბაკურ კოტ...
​ბავშვთა ნევროლოგმა ბაკურ კოტეტიშვილმა დაინტერესებული მშობლის კითხვას უპასუხა. მშობელი ღელავდა, რადგან მისი ოთხი წლის შვილი მხოლოდ ცალკეულ სიტყვებს იმეორებდა სტერეოტიპულად, თუმცა წინადადებებს არ წარმო...
„შეიძლება ორი წლის ასაკში ამით თავი დავიმშვიდოთ, რომ მამამ გვიან დაიწყო მეტყველება და მოდი...
​ფსიქიატრმა ტატა ბაზღაძემ ბავშვებში მეტყველების დაგვიანების პრობლემის შესახებ ისაუბრა და ის ძირითადი ნიშნები დაასახელა, რომლის დროსაც მშობელმა აუცილებლად უნდა მიმართოს სპეციალისტს:„ზოგიერთი მშობელი ორ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგვიძლია გავაკეთოთ, სანამ სპეციალისტს მივმართავთ? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რატომ გახდა XXI საუკუნის ბავშვისთვის ტკბილეულის მიღება განსაკუთრებით სახიფათო? - პედიატრი ევგენი კომაროვსკი

რატომ გახდა XXI საუკუნის ბავშვისთვის ტკბილეულის მიღება განსაკუთრებით სახიფათო? - პედიატრი ევგენი კომაროვსკი

პედიატრმა ევგენი კომაროვსკიმ სოციალურ ქსელში ბავშვებში ტკბილეულის მოხმარების შესახებ ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ბავშვს ტკბილის მიღებას კატეგორიულად ვერ ავუკრძალავთ:

​ტკბილეულის კატეგორიული აკრძალვა შეუძლებელია. როგორც ნიკოტინსა და ალკოჰოლს, მასაც ერთი ხელის მოსმით ვერ ავკრძალავთ. ტკბილეულთან დაკავშირებით ლავირებაა საჭირო. შაქარი ყველაზე მარტივი გზაა სიამოვნების მისაღებად. ძალიან რთულია, რომ ბავშვებს ამ სიამოვნების მიღებაზე უარი ვუთხრათ.

უფროსებს ძალიან სიამოვნებთ, როდესაც ბავშვებს ტკბილეულს ჩუქნიან. პატარები მადიანად ილუკმებიან და ბედნიერები არიან. უფროსებს ეუფლებათ შეგრძნება, რომ კარგი ადამიანები არიან, რადგან ბავშვების გაბედნიერება შეძლეს. ბავშვისთვის სიხარულის მინიჭების სხვა საშუალებებიც არსებობს. შეგიძლიათ ბავშვთან ერთად სასეირნოდ წახვიდეთ, ვაჟი სათევზაოდ წაიყვანოთ. ​ეს გაცილებით რთულია, ვიდრე შვილისთვის ტკბილეულის ყიდვა.

ტკბილეულის მიღების შემდეგ ბავშვს ენერგია ემატება. მას ამ ენერგიის დახარჯვა ესაჭიროება. თუ უფროსები ბავშვს ტკბილეულის მირთმევის შესაძლებლობას აძლევენ, მას ენერგიის დასახარჯად შესაბამისი პირობებიც უნდა შეუქმნან. ბავშვებმა უნდა ირბინონ, იხტუნონ, სპორტით დაკავდნენ. ასეთ შემთხვევაში ტკბილის მირთმევა საგანგაშო არ არის.

ბავშვები, რომლებიც ეკრანთან სხედან, ემოციებს ხარჯავენ, მაგრამ ფიზიკური ენერგიის დახარჯვას ვერ ახერხებენ. სწორედ ამიტომ, XXI საუკუნეში ტკბილეულის მიღება ბავშვებისთვის განსაკუთრებით საშიში გახდა. ტკბილეულის მირთმევა და სმარტფონების გამოყენება ჭარბწონიანობის ეპიდემიის გამომწვევია. თუ ბავშვი გამხდარია, არ აწუხებს უმადობა, ბევრს მოძრაობს, დაკავებულია სპორტით, ოჯახი უქმეებს ტელევიზორთან კი არ ატარებს, არამედ ბუნებაში გადის, მაშინ ასეთი ბავშვისთვის ტკბილეულის მიღება ცალსახად ნებადართულია,“ - აღნიშნა ევგენი კომაროვსკიმ.

​წყარო

წაიკითხეთ სრულად