Baby Bag

როგორ მივაჩვიოთ ბავშვი დამოუკიდებლობას

როგორ მივაჩვიოთ ბავშვი დამოუკიდებლობას
ბავშვებში დამოუკიდებელი უნარების განვითარების ხელშეწყობას მშობლები, როგორც წესი, არ ჩქარობენ, რადგან თვლიან, რომ მოზრდილობის ხანამდე ჯერ კიდევ ბევრი დროა და ამ მხრივ საჩქარო არაფერია, თუმცა რაც უფრო ნაადრევ ასაკში ასწავლით თქვენს შვილებს ორ ფეხზე მყარად დგომას, მით უფრო დაეხმარებით დამოუკიდებელ და წარმატებულ ადამიანებად​ ჩამოყალიბებაში.

გამონახეთ დრო სწავლებისთვის

მცირეწლოვან შვილს მოზრდილი ადამიანის მსგავსად თუ მოექცევით, ის თავს მეტად თავდაჯერებულად და დამოუკიდებლად იგრძნობს. მიეცით თქვენს შვილს ახალ-ახალი დავალებები, თქვენს მაგალითზე ასწავლეთ, როგორ უნდა იქცეოდეს ზრდასრული ადამიანი. ზრდასრულობა მის პროფესიად უნდა აქციოთ. დავალებები, რომლებსაც თქვენს შვილს მისცემთ, თქვენთვის ძალიან მარტივად შესასრულებელი აქტივობა უნდა იყოს, რომელიც ბავშვისთვის მეტისმეტად რთული არ იქნება. ასწავლეთ ბავშვს საკუთარი სათამაშო სივრცის მოწესრიგება, თავისი ჭუჭყიანი ტანსაცმლის სპეციალურ ყუთში მოთავსება. შედარებით მოზრდილ ასაკში კი სასადილო მაგიდის მოწესრიგებას და საკუთარი ჭურჭლის გასუფთავებასაც უნდა მიაჩვიოთ.

ხაზი გაუსვით ბავშვის მიღწევებს

სწავლების პროცესში, შესაძლოა, თქვენთვის სასურველი შედეგი ვერ მიიღოთ, მაგრამ ამის გამო ბავშვს ნუ გაკიცხავთ. ხაზი გაუსვით მის ნებისმიერ მიღწევას, თუნდაც სრულიად უმნიშვნელოს. ასე ბავშვს წაახალისებთ და მას მოტივაციის გაზრდაში დაეხმარებით. შეაქეთ თქვენი შვილი, თუ ხილის წვენს დამოუკიდებლად ჩაასხამს ჭიქაში და თქვენი დახმარების გარეშე დალევს. თქვენგან დადებითი შეფასების მოსმენის შემდეგ ბავშვი საკუთარი თავისადმი მეტი ნდობითა და პატივისცემით განეწყობა.

მიეცით ბავშვს არჩევანის გაკეთების უფლება

დამოუკიდებლობა ადამიანს საკუთარი არჩევანის გაკეთების უფლებას აძლევს. მშობელმა ბავშვს აუცილებლად უნდა აგრძნობინოს, რომ მას გადაწყვეტილების მიღება თავად შეუძლია. ჰკითხეთ თქვენს შვილს, რის მირთმევას ისურვებდა სადილად: ყველიანი მაკარონის თუ არაქისის კარაქისა და ჟელესი? ბავშვი ისეთი არჩევანის წინაშე უნდა დააყენოთ, რომ მის მიერ მიღებული ნებისმიერი გადაწყვეტილება თქვენთვის მისაღები იყოს.

ბავშვისთვის დახმარების გაწევა ყოველთვის აუცილებელი სულაც არ არის

არასდროს გაუკეთოთ ბავშვს ისეთი რამ, რისი გაკეთება მას დამოუკიდებლადაც შეუძლია. ნუ შეუკრავთ მას ფეხსაცმლის თასმებს და ნუ ჩააცმევთ ქურთუკს სახლიდან გასვლისას, თუ ის ამ ყველაფრის გაკეთებას თავადაც შეძლებს. თუ ბავშვი დამოუკიდებლად ჩაცმას ვერ ახერხებს, საქმის დაწყებაში დაეხმარეთ, შემდეგ კი ნება მიეცით ჩაცმის პროცესი თავად დაასრულოს. თუ დილით სახლიდან გასვლას ჩქარობთ და იძულებული ხართ ბავშვს ჩაცმაში დაეხმაროთ, ეცადეთ მაღვიძარა 15 წუთით ადრე დააყენოთ, რათა ბავშვს დამოუკიდებლად ჩაცმისთვის საკმარისი დრო მისცეთ.

შეუქმენით ბავშვს კომფორტული გარემო

საკუთარ თავზე დამოუკიდებლად ზრუნვას რომ მიაჩვიოთ, ბავშვისთვის საჭირო და აუცილებელი ნივთები ისეთ ადგილას უნდა დააწყოთ, სადაც მას ხელი მიუწვდება. თეფშები, ბავშვის საჭმელი, ჭიქა, წვენი ან წყალი ისეთ სიმაღლეზე უნდა დაალაგოთ, რომ ბავშვმა საჭმლის მირთმევა ან წყლის დალევა თქვენი დახმარების გარეშე შეძლოს. დააკვირდით მის ქცევას, ეცადეთ ყოველდღიურად გაახალისოთ გარემო, რომელშიც ბავშვი იზრდება. შეუქმენით მას მაქსიმალური კომფორტი, რათა თვითმომსახურება მარტივად შეძლოს.

იპოვეთ დადებითი უარყოფითში

თქვენი შვილის მიერ შეცდომების დაშვებას ტრაგედიად ნუ აქცევთ. შეცდომა პოზიტიურ მოვლენად უნდა აღიქვათ, რომელიც ბავშვს ახალი გამოცდილების შეძენაში ეხმარება. იმის ნაცვლად, რომ ბავშვი შეცდომის გამო გაკიცხოთ, ეცადეთ მასთან ერთად იპოვოთ პრობლემის გადაჭრის სხვა გზა. მიეცით თქვენს შვილს შეცდომების დაშვების უფლება. დამოუკიდებელ ადამიანებს შეცდომები არ აშინებთ.

ერიდეთ პერფექციონიზმს

არასდროს მოთხოვოთ ბავშვს თქვენ მიერ მიცემული დავალებები უნაკლოდ შეასრულოს. თუ ბავშვს პერფექციონისტული მოლოდინებით დატანჯავთ, ის მომავალში უარს იტყვის ახალი გამოწვევების მიღებაზე და უუნარო ადამიანად ჩამოყალიბდება, რომელსაც ყველაფერი აშინებს. თუ თქვენი შვილის მიღწევებით უკმაყოფილო ხართ, იმედგაცრუებას პირდაპირ ნუ გამოხატავთ. ეცადეთ ბავშვის შეცდომებს გაგებით მოეკიდოთ, რადგან მათი გამოსწორება გვიანი არასდროს არის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ყველაზე მნიშვნელოვანი, რაც თანამედროვე მშობლებს აკლიათ, არის დრო. იმის გამო, რომ მშობელს დრო არ აქვს, ის ვერ იგებს შვილის საჭიროებებს,“ - თამარ გაგოშიძე

„ყველაზე მნიშვნელოვანი, რაც თანამედროვე მშობლებს აკლიათ, არის დრო. იმის გამო, რომ მშობელს დრო არ აქვს, ის ვერ იგებს შვილის საჭიროებებს,“ - თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა ​თამარ გაგოშიძემ რადიო „იმედის“ ეთერში იმ პასუხისმგებლობების შესახებ ისაუბრა, რომელიც მშობლებს შვილების წინაშე ეკისრებათ. მისი თქმით, სოციალური და ფიზიკური პირობების შექმნის გარდა, ბავშვების საჭიროებების გაცნობიერება, მათთვის დროის გამონახვა უმნიშვნელოვანესია:

„პასუხისმგებლობა არის ძალიან მნიშვნელოვანი განცდა. ამის განცდა უნდა ჰქონდეს მშობელს. ჩემთვის ბევრ მშობელს უთქვამს, რომ მხოლოდ მეორე ან მესამე ბავშვზე აღმოაჩინა სულ სხვანაირი დამოკიდებულება ბავშვის მიმართ. პასუხისმგებლობა, ცხადია, იმასაც ნიშნავს, რომ ბავშვს ფიზიკური გარემო, ფიზიკური პირობები, სხვა სოციალური პირობები შევუქმნათ, მაგრამ, სამწუხაროდ, ​ეს არ არის საკმარისი ბავშვის აღსაზრდელად. ყველაზე მნიშვნელოვანი, რაც თანამედროვე მშობლებს აკლიათ, არის დრო. მათ დრო აკლიათ ტექნოლოგიების, დაჩქარებული, ცვალებადი გარემოს გამო.“

თამარ გაგოშიძემ აღნიშნა, რომ თანამედროვე მშობლებს შფოთვა ხშირად აქვთ, დროის უკმარისობის გამო კი შვილების საჭიროებების ამოცნობა უჭირთ:

„შფოთვა აქვს მშობელს, იმიტომ, რომ არ იცის ხვალ რა იქნება.​ იმის გამო, რომ მშობელს დრო არ აქვს, ის ვერ უყურებს, ვერ იგებს თავისი შვილის საჭიროებებს. მშობელი ბავშვს სჯის, არ სჯის, ეფერება თუ არ ეფერება, ამას მექანიკურად აკეთებს. როგორც გული ეუბნება, როგორ ხასიათზეც არის, როგორ მდგომარეობაშიც მოვიდა სახლში იმ მდგომარეობიდან გამომდინარე იქცევა ასე.“

თამარ გაგოშიძის თქმით, ბავშვებს უჭირთ არასტაბილურ, ცვალებად გარემოსთან შეგუება:

„ბავშვები ვერ იტანენ ცვალებად გარემოს. ბავშვებს სჭირდებათ კონსისტენტური, თანმიმდევრული, წინასწარმეტყველებადი გარემო. წინააღმდეგ შემთხვევაში მათ აქვთ მაღალი შფოთვა. მათ ეწყებათ ძალიან სერიოზული პრობლემები. ​იმისთვის, რომ ბავშვები იყვნენ კარგად, მათი კეთილდღეობა იყოს ბევრად უკეთესი, მშობლების კეთილდღეობაზე უნდა ვიზრუნოთ. ჩემი ამდენწლიანი გამოცდილება მეუბნება იმას, რომ ჩემი ფოკუსი აღარ არის სწორი ფოკუსი ბავშვებზე. ჩვენ ახლა ფოკუსი უნდა გადავიტანოთ მშობლებზე. მშობლები ბევრად უფრო მეტად საჭიროებენ მხარდაჭერას, დახმარებას, სერიოზულ ღონისძიებებს თუნდაც სამუშაო გარემოში. მშობლებს უნდა ჰქონდეთ ერთი საათი მაინც კვირაში თავისთვის და თავისი შვილებისთვის.“

„არ არის საჭირო ბრძოლა, ჩხუბი, სერიოზული მდგომარეობიდან გამოსვლა, რომ გვქონდეს დისკუსია ჩვენს შვილებთან. პ​ატარაობიდანვ​ე ისინი უნდა მიეჩვივნონ არჩევანს, ასევე იმას, რომ ისინი არიან ზრუნვის სუბიექტები. ჩვენ ორი უკიდურესობა გვაქვს: ერთი - მუდმივად შენიშვნებს ვაძლევთ და ვსჯით ბავშვებს, მეორე - არანაკლებ უარესი უკიდურესობა არის სრული უგულებელყოფა. ორივეს ერთი შედეგი აქვს. ერთნაირად მახინჯდება ბავშვი. ამიტომ მგონია, რომ ჩვენი შემდგომი ძალისხმევა უნდა იყოს მშობლებზე. მშობლების ფსიქიკური ჯანმრთელობა გულისხმობს შვილების ფსიქიკურ ჯანმრთელობას,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო: ​თამარ გაგოშიძის ნეიროფსიქოლოგიის ცენტრი

წაიკითხეთ სრულად