Baby Bag

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?
გაბრაზებული პატარები ხშირად დაგროვილ აგრესიას ძალადობრივი ფორმებით გამოხატავენ, ისინი თავიანთ მეგობრებს, თანატოლებს და მშობლებს კბენით, ყვირილით, მუჯლუგუნების კვრით ან მსუბუქი საგნების სროლით ფიზიკურად უსწორდებიან. ბრაზის მსგავსი ფორმებით გამოხატვა მშობლებს სერიოზულ საფიქრალს ​უჩენს.

პატარებისთვის აგრესიის, რისხვის, აპათიის ან შიშის შეგრძნებები ძალიან ნაცნობია, თუმცა მათ საკუთარი ემოციების და განცდების გადმოსაცემად არასაკმარისი ლექსიკური მარაგი აქვთ. სწორედ ამიტომ ბავშვები დაგროვილ ბრაზს საკმაოდ უხეში ფორმებით გამოხატავენ. მშობლების ერთ-ერთი უმთავრესი მოვალეობაა საკუთარ შვილებს ემოციების სწორად გაგებასა და მართვაში დაეხმარონ. თუ ბავშვი საკუთარ განცდებს სწორად აღიქვამს და სრულყოფილად გააანალიზებს, ის ბრაზის გამოხატვის ნაკლებად აგრესიულ ფორმებს ადვილად გამოძებნის, რათა სხვებს ფიზიკური ტკივილი ან შეუარცხყოფა არ მიაყენოს.

გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა

ბავშვებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა. ადამიანები ძალიან ხშირად განიცდიან შიშს, რისხვას, სევდას და ამაში ცუდი არაფერია. აუცილებლად უთხარით თქვენს შვილს, რომ საკუთარი განცდების არ უნდა ეშინოდეს, აუხსენით, რომ გუნება-განწყობის ცვლილებამ სხვების მიმართ აგრესიულად არ უნდა განაწყოს. ნუ წაუკითხავთ პატარებს მორალს. მათთან საუბრისას პრიმიტიული ფრაზებით შემოიფარგლეთ. თუ ბავშვის საქციელი მოსაწონია, უთხარით, რომ მისი ქცევა კარგია, ხოლო თუ ის სხვების მიმართ აგრესიას ავლენს, უთხარით, რომ ეს არ არის კარგი. ბავშვებს ზედმეტი ახსნა-განმარტების მოსმენა არ ხიბლავთ, მათ მარტივი ფრაზები ბევრად უკეთ ესმით. თუ აღმოაჩენთ, რომ თქვენი შვილი თავის ძმას კბენს ან სხვა სახის ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს, შემდეგი ფრაზით შემოიფარგლეთ: „სწორია, რომ შენს ძმაზე ბრაზდები, მაგრამ მისი კბენა არ არის კარგი საქციელი.“ ბავშვი თქვენს ნათქვამ სიტყვას აუცილებლად დაიმახსოვრებს.

შესთავაზეთ ბავშვს ჯანსაღი ალტერნატივა

კარგი მასწავლებელი ბავშვს დერეფანში სირბილს შემდეგი სიტყვების თქმით უკრძალავს: „მოდი, ყველამ ერთად მშვიდად ვისეირნოთ.“ თუ ბავშვს ეტყვით, რომ მან სირბილი დაუყოვნებლივ უნდა შეწყვიტოს, ის თქვენს მოსმენას არ მოისურვებს. მიმართვის კატეგორიული ტონი ბავშვებში გაღიზიანებას იწვევს. ამა თუ იმ ქცევის აკრძალვის ნაცვლად პატარას უფრო ჯანსაღი ალტერნატივა უნდა შესთავაზოთ.

თუ გაბრაზებულ ბავშვს ეტყვით, რომ თავის ძმას არ დაარტყას, ის ვერაფერს გაიგებს. ბავშვი დაიბნევა და საკუთარი ემოციების მართვა უფრო გაუჭირდება, რადგან დაგროვილი ბრაზის გამოხატვის ერთადერთ საშუალებას წაართმევთ. აუცილებლად შესთავაზეთ ბავშვს აგრესიული ქცევის ჯანსაღი ალტერნატივა. პატარას ემოციების მართვაში ადვილად დაეხმარებით თუ შემდეგ რეკომენდაციებს მისცემთ:

  • ემოციები ვერბალურად გამოხატოს
  • რჩევისთვის უფროსს მიმართოს
  • დასამშვიდებლად სუნთქვითი ვარჯიშები შეასრულოს
  • მოთმინების გამომუშავების მიზნით იცეკვოს, იმღეროს, დაითვალოს მის ირგვლივ არსებული საგნები

გაბრაზებული ბავშვების დასამშვიდებლად სპეციალური აპლიკაციები არსებობს, რომლებიც პატარებს მხიარული სიმღერების დახმარებით ემოციების მართვას ასწავლის. მშობლებს ინტერნეტში მარტივად შეუძლიათ მსგავსი აპლიკაციების მოძიება.

ბავშვს ემპათიის უნარი განუვითარეთ

ბავშვს სხვების განცდებისა და ემოციების გაზიარება ადრეული ასაკიდანვე უნდა ასწავლოთ. თუ ხედავთ, რომ თქვენი შვილი თავის თანატოლს კბენს, ხელით ეხება ან ხმამაღლა უყვირის, აუცილებლად ესაუბრეთ მას ემპათიის შესახებ. როდესაც ბავშვი დამშვიდდება, აუხსენით მას, თუ როგორი ტკივილი მიაყენა თავის მეგობარს, როდესაც მწარედ უკბინა. უთხარით, რომ თავისი თანატოლის ადგილას საკუთარი თავი წარმოიდგინოს და დაფიქრდეს, მოეწონებოდა თუ არა მის მიმართ მსგავსი აგრესიის გამოვლენა. ბავშვი საკუთარი ქცევის შედეგების გაანალიზებას უნდა მიეჩვიოს და სხვა ადამიანების განცდებს პატივი სცეს.

ბავშვის აგრესიულ ქცევას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზეზი. მშობელმა უნდა გაარკვიოს, რა აწუხებს პატარას, ხომ არ ეძინება, ხომ არ გადაიღალა ან შია. შესაძლოა აგრესიული ქცევის მოტივი ეჭვიანობა ან შიშის განცდაც იყოს. ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ მშობელი მისი განცდებითა და ემოციებით ინტერესდება, რომ ის მშობლის სიყვარულის მთავარი ობიექტია. თუ ბავშვისადმი სათანადო მზრუნველობას გამოიჩენთ, ის სხვებზე ზრუნვას გაცილებით მარტივად ისწავლის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა უნდა გააკეთოთ იმისთვის, რომ ჩვილის უეცარი სიკვდილის სინდრომის რისკი თავიდან აიცილოთ? - გიორგი ღოღობერიძის რეკომენდაციები

ექიმმა გიორგი ღოღობერიძემ ჩვილის უეცარი სიკვდილის სინდრომსა და მის გამომწვევ მიზეზებზე ისაუბრა:

„მინდა გესაუბროთ ჩვილის უეცარი სიკვდილის სინდრომზე. წარმოიდგინეთ მდგომარეობა, რომ ახალდაქორწინებული წყვილია, მათ ჰყავთ ბავშვი. ის არის რამდენიმე თვის. წინა დღით დააძინეს, მეორე დღეს რომ დახედეს ბავშვს, ის აღმოჩნდა გარდაცვლილი. რა უნდა ვიფიქროთ მოცემულ შემთხვევაში? ერთ-ერთი მიზეზი, რაც წლამდე ასაკის ბავშვებში უეცარ სიკვდილს შეიძლება იწვევდეს, არის ჩვილების უეცარი სიკვდილის სინდრომი. ჩვენ არ ვიცით, რა იწვევს ამ სინდრომს, მაგრამ ვიცით ბევრი რამ, რაც ხელს უწყობს მის განვითარებას.“

გიორგი ღოღობერიძის თქმით, ჩვილის უეცარ სიკვდილს რამდენიმე ხელშემწყობი ფაქტორი შეიძლება ჰქონდეს:

„უეცარ სიკვდილს შეიძლება ხელს უწყობდეს ის, რომ ჩვილებს ვაძინებთ მუცელზე. არაფრით არ შეიძლება წლამდე ასაკის ჩვილების დაძინება მუცელზე ან გვერდზე. სასურველია, რომ ჩვენ ის დავაძინოთ ზურგზე. ჩვილების უეცარ სიკვდილს ხელს უწყობს ბავშვის გადახურება ძილის პერიოდში. როდესაც ბავშვს ძინავს, ის არ უნდა შევფუთოთ. არ უნდა იზრდებოდეს ძილში მისი ტემპერატურა. ოთახშიც უნდა იყოს ზომიერი ტემპერატურა. მკვეთრი შეფუთვა ზრდის უეცარი სიკვდილის რისკებს. სადაც ძინავს ბავშვს, ზედაპირი არ უნდა იყოს ძალიან რბილი. ჩვილი უნდა დააძინოთ მკვრივ ზედაპირზე. თუ ოთახში ბებია, ბაბუა ან ვიღაც ეწევა, ტოქსიკური ნაერთები შეიძლება აღმოჩნდეს ჩვილის ორგანიზმში და ხელი შეუწყოს უეცარი სიკვდილის განვითარებას.“

„უეცარი სიკვდილის სინდრომი უფრო ხშირია ბიჭებში. ის ასევე ხშირია 2-4 თვემდე ასაკის ჩვილებში. უეცარი სიკვდილის სინდრომი ხშირია დღენაკლულებშიც. როდესაც ბავშვი იბადება მასით 2,5 კილოგრამზე ნაკლები, ეს არის მცირეწონიანობა. ამ შემთხვევაში 4-ჯერ იზრდება იმის რისკი, რომ ის გარდაიცვალოს უეცარი სიკვდილის სინდრომით. დედის მხრიდან რისკფაქტორები შეიძლება იყოს, რომ დედა არის 20 წლამდე ასაკის. თუ დედა ეწევა ორსულობის დროს, ეს სამჯერ ზრდის ჩვილის უეცარი სიკვდილის რისკს, ასევე დედის მიერ ალკოჰოლის მოხმარებაც. რა უნდა გააკეთოთ იმისთვის, რომ ჩვილის უეცარი სიკვდილის სინდრომის რისკი თავიდან აიცილოთ? თუ შენ ამ რისკ-ფაქტორებს გაითვალისწინებ, შეგიძლია თავიდან აიცილო ჩვილის უეცარი სიკვდილი. ჩვილებს არ ვაძინებთ მუცელზე. ჩვილი უნდა იყოს აუცილებლად მარტო. არ არის საჭირო, რომ მიუწვე და ერთად დაიძინოთ. ჩვილებს ვაძინებთ ყოველთვის მარტო. ამ სინდრომის რისკის შემცირება შეიძლება დიფტერიის, ყივანახველას და ტეტანუსის ვაქცინის გაკეთებით. ჩვილს უნდა ეძინოს აუცილებლად მკვრივ ზედაპირზე,“ - აღნიშნა გიორგი ღოღობერიძემ.

წყარო: ​USMLE მოსამზადებელი ცენტრი

წაიკითხეთ სრულად