Baby Bag

,,ზოგჯერ უმჯობესია ძველი სათამაშოები შევინახოთ და დროის გასვლის შემდეგ გამოვაჩინოთ'' - ფსიქოლოგი თამაშის დატვირთვასა და სათამაშოების მნიშვნელობაზე საუბრობს

,,ზოგჯერ უმჯობესია ძველი სათამაშოები შევინახოთ და დროის გასვლის შემდეგ გამოვაჩინოთ'' - ფსიქოლოგი თამაშის დატვირთვასა და სათამაშოების მნიშვნელობაზე საუბრობს
როგორ უნდა ავარჩიოთ სათამაშოები, რა დატვირთვა აქვს თამაშს და რა გავლენას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე? - ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა
.

- რა დატვირთვა აქვს ზოგადად თამაშს და რა გავლენას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე?

- თამაში - ეს არის შეუცვლელი მოვლენა ბავშვის ცხოვრებაში. ნებისმიერი ბავშვისთვის თამაში არის სასიამოვნო, სახალისო და დადებითი ემოციების მომტანი. თამაშის დროს ბავშვის ისეთი უნარები ვითარდება როგორიც არის - მოტორული, კოგნიტური, სოციალური და ემოციური სფეროები. გამოდის რომ თამაში, ბავშვის განვითარებაში ერთ-ერთ მთავარ როლს ასრულებს, მეტიც, რაც უფრო მეტად ჯანსაღი ხასიათის თამაშებს თამაშობს ბავშვი, მას უფრო მეტად ჯანსაღი ფსიქიკა უყალიბდება. 

არსებობს სხვადასხვა სახის თამაშები. უნდა განვსაზღვროთ ესა თუ ის თამაში რა მიზანს ისახავს და რა შედეგი შეიძლება მოგვცეს. თუ გვინდა რომ ისწავლოს მან კონფლიქტების გადაჭრა, ისეთი თამაში უნდა შევთავაზოთ, სადაც ბარიერები შეხვდება და მის დაძლევას, გადალახვას ისწავლის. რაც უფრო მარტივად ახერხებს ბავშვი თამაშის დროს იყოს მოქნილი, თუნდაც სხვადასხვა პრობლემა უქმნიდეს წინააღმდეგობას, ის განვითარების შემდგომ პერიოდში უფრო მარტივად მოაგვარებს პრობლემებს.

- როგორ უნდა ავარჩიოთ სათამაშოები?

- სათამაშოს აუცილებლად აქვს მნიშვნელობა. ბავშვს უნდა შევთავაზოთ ის სათამაშო, რომელიც მისი ასაკისთვის იქნება შესაბამისი. მაგალითად, რაც სჭირდება 1-2 თვის ბავშვს, რა თქმა უნდა, იმას ვერ ვუყიდით 5 წლის ასაკში. სათამაშოს არჩევისთვის აუცილებელია მშობელმა იცოდეს, რომელ ასაკში რაზე უნდა გაამახვილოს ყურადღება. გარდა იმისა, რომ სათამაშოს ვარჩევთ იმის მიხედვით, რაც მოსწონს თავად პატარას, არამედ იმის გათვალისწინებითაც თუ რა უნარების განვითარებაზე გვინდა რომ ვიზრუნოთ. არსებობს სათამაშოები, რომლებიც ემსახურება მეხსიერებასა და ყურადღების განვითარებას, ზოგიერთი გათვლილია მათემატიკური უნარის განვითარებაზე, ზოგიერთი შემეცნებაზე და ა.შ.

- სათამაშო, რომელიც დღეს ძალიან პოპულარულია – იარაღი. უნდა უყიდოს თუ არა მშობელმა შვილს სათამაშო იარაღი?

- როგორც აღვნიშნე სათამაშოს ყიდვისას, მისი მიზანი და შედეგი უნდა ვიცოდეთ. რას აძლევს ბავშვს ესა თუ ის სათამაშო მშობელს კარგად გააზრებული უნდა ჰქონდეს. რატომ მაინც და მაინც იარაღი?! მშობელს თუ ვკითხავთ, იტყვის რომ მოსწონს ბავშვს და ძალიან უნდოდა, მაგრამ რა უარყოფითი შედეგები შეიძლება გამოიწვიოს ამაზე არ ფიქრობენ ან უბრალოდ ინფორმაცია არ აქვთ. დავიწყებ იქიდან, რომ მაგალითად, როდესაც გოგონა იწყებს თოჯინით თამაშს, თამაშობს ,,დედაშვილობანას" , ის სამომავლო პერსპექტივაში ხდება დედა. ანუ გამოდის რომ თამაშს არა მარტო განმავითარებელი ფუნქცია აქვს, არამედ ცხოვრებისეულ სიუჟეტებსაც მომავალ პერსპექტივაში გვიხატავს. რა ხდება კონკრეტულად იარაღის შემთხვევაში?! ყველამ კარგად ვიცით იარაღის დანიშნულება და მისი შედეგებიც. ბავშვი, რომელიც მუდმივად თამაშობს იარაღებით, იძახის: ,,გესვრი" ; ,,მოგკლავ"; ,,გაიქეცი"...და კიდევ უამრავი..ამ შემთხვევაში ის ხდება ნეგატიური თამაშის შედეგების მომსწრე და ამავდროულად მონაწილეც. რამდენიმე დღის წინ იყო ინფორმაცია თუ როგორ შეეწირა მოზარდი იარაღით თამაშს. რამდენად უღირთ მშობლებს როცა რისკზე მიდიან და იარაღებს ან სხვა მსგავსი ტიპის სათამაშოებს სთავაზობენ ბავშვებს არ ვიცი. ერთი რამ არის ცხადი, როდესაც ბავშვები თამაშობენ ნეგატიური სიუჟეტების მქონე თამაშებს, მათთან ვაწყდებით აგრესიას და იმპულსურობას. ნებმისმიერ შემთხვევაში იქნება ის უკვე თინეიჯერი თუ ზრდასრული არ უნდა გაგვიკვირდეს რაიმე ინციდენტის შესახებ, რადგან მას უკვე აქვს თამაშის დროს გამოცდილება სროლის, გაქცევის, სიკვდილის და ეს გადამწყვეტ როლს თამაშობს სამომავლოდ.

- რა სათამაშო უნდა ჰქონდეს პატარას ერთი წლის შემდეგ და რა ასაკიდან უნდა დაიწყოს მან ხატვა და ძერწვა?

- ერთი წლის შემდეგ სასურველია ჰქონდეს ფუნქციური და ასევე როლური თამაშისთვის სხვადასხვა ნივთები, ასეთია ხელის სათამაშოები, რომელსაც ზღაპრის დროს ძალიან კარგად იყენებენ მშობელებიც და ფსიქოლოგებიც. მნიშვნელოვანია ბავშვს ჰქონდეს წიგნები და ვასწავლოთ მათთან ურთიერთობა.ზოგიერთი მშობელი ჩივის, რომ წიგნების დახევა იცის მარტო ბავშვმა და არ აინტერესებს. ბავშვი ამ ასაკში მხოლოდ უნდა ათვალიერებდეს ნახატებს და რაც უფრო ადრე მიეჩვევა წიგნებთან ურთიერთობას, მით მალე ისწავლის როგორ უნდა გამოიყენოს ის. რაც შეეხება ხატვას და ძერწვას, ეს არის ბავშვისთვის თერაპიული შედეგის მომტანი. მშობელმა უნდა მისცეს საშუალება ბავშვს, რომ დაისვაროს, დაჩხაპნოს, გააკეთოს ფერებით ის რაც მას სურს. რა თქმა უნდა, მიეცით ამ დროს თავისი სივრცე და ნუ დატუქსავთ იმის გამო, რომ რაიმე სწორად ვერ გააკეთა. ფერები პირდაპირ კავშირშია ბავშვის ემოციებთან და რაც მეტ გასაქანს მისცემთ მის ფერებს, მით უფრო შეძლებს ბავშვი საკუთარი ემოციების ფურცელზე გადმოტანას და რეგულირებას. ძერწვაც თერაპიული ხასიათისაა და ასევე ძალიან კარგია მოტორიკისთვის, თვითშეფასებისთვის, ემოციებისთვის. 1 წლიდან უკვე შეიძლება, რომ დაიწყოს მშობელმა ზრუნვა საღებავებზე და საძერწ მასალაზე, რადგან ეს ორი პატარას განვითარებაში მნიშვნელოვნად დაეხმარება.

- რა სიხშირით უნდა ვუყიდოთ ბავშვს სათამაშო?

- ამ შემთხვევაში მშობლის საჭიროებები გასათვალისწინებელია, რამდენად აქვს საშუალება, რომ ხშირად შესთავაზოს სიახლეები ბავშვს. ბავშვებს მარტივად ბერზდებათ ერთი და იგივე სათამაშოები, ამიტომ ერთბაშად ყველაფრის ყიდვა რეკომენდირებული არ არის. ზოგჯერ უმჯობესია ძველი სათამაშოები შევინახოთ და დროის გასვლის შემდეგ გამოვაჩინოთ.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„როდესაც ბოდიშს მოუხდი ბავშვს, მას თვალები სხვანაირად აენთება, ეს იმის საწყისია, რომ ბავშვმა მოგვისმინოს,“ - პაატა ამონაშვილი

„როდესაც ბოდიშს მოუხდი ბავშვს, მას თვალები სხვანაირად აენთება, ეს იმის საწყისია, რომ ბავშვმა მოგვისმინოს,“ - პაატა ამონაშვილი

​ფსიქოლოგმა პაატა ამონაშვილმა ბავშვებისთვის ბოდიშის მოხდის სწავლების და მიტევების უნარის გამომუშავების მნიშვნელობაზე ისაუბრა. მისი თქმით, მშობლის მაგალითი ბავშვისთვის საუკეთესო გაკვეთილია:

„ალბათ, სანამ ვინმეს ვასწავლით, ჯერ ჩვენ უნდა ვისწავლოთ. ეს აღზრდის ამოსავალი პრინციპია. იმ ოჯახებში, სადაც მშობლებმა კარგად იციან არამხოლოდ ბოდიშის მოხდა, არამედ შინაგანი მიტევების განცდაც აქვთ, ბავშვები ამას ავტომატურად ითვისებენ. მოდი, ჯერ ჩვენ ვისწავლოთ მიტევება. ხანდახან ძალიან გვიჭირს ხოლმე, რომ ვაპატიოთ, მივუტევოთ, შევუნდოთ. ეს გვიჭირს. თუ ჩვენ ვისწავლით ამას, ​ეს ბავშვებსაც გადაეცემათ როგორც კარგი ვირუსი. როდესაც ბოდიშს მოუხდი ბავშვს, მას თვალები სხვანაირად აენთება. ეს არის ურთიერთობის შეცვლა, ეს იმის საწყისია, რომ ბავშვმა მოგვისმინოს. თუ ვგრძნობთ, რომ ბავშვთან შევცდით, რაღაცას შევპირდით და არ გავაკეთეთ, არ არის საჭირო მიკიბ-მოკიბვა, სჯობს ბავშვს პირდაპირ ვუთხრათ და ვთხოვოთ პატიება, ბოდიში მოვუხადოთ. ეს საუკეთესო მაგალითია იმისა, რომ ბავშვმა თვითონაც შეძლოს იმავეს გაკეთება. “

პაატა ამონაშვილის თქმით, ბავშვისთვის ცუდი საქციელის მნიშვნელობის ახსნა საყვედურის გარეშეც შეიძლება:

​როდესაც ბავშვს საყვედურს ვეუბნებით, ვასწავლით, როგორ თქვას საყვედური. თუ არ გვინდა, რომ ბავშვებმა ჩვენგან საყვედურის თქმა ისწავლონ, ცუდი საქციელის ახსნის სხვა ფორმებიც არსებობს, მაგ. კეთილი საუბარი. დავსვათ ბავშვი, ჩავეხუტოთ, სიყვარული ავუხსნათ და მერე გავაანალიზოთ რა მოხდა, რატომ არ მოგვეწონა მისი ქცევა, რატომ გვეწყინა, რატომ არის მიუღებელი.“

„ფსიქოლოგებმა აღმოაჩინეს, რომ ბედნიერი ადამიანები ვინც არიან, იმათ უფრო ადვილად შეუძლიათ პატიება და ბოდიშის მოხდა. თუ ჩვენ შევძლებთ, რომ პატიება ვთხოვოთ სხვებს, შესაძლოა, აგვიმაღლდეს ბედნიერების დონე და ბევრი რამისგან გავთავისუფლდებით კიდეც. რაც უფრო შევძლებთ, რომ ვაპატიოთ, მით უფრო ბედნიერები ვხდებით, პირველ რიგში, ჩვენ. ​ურთიერთობებს კი ვარეგულირებთ, სხვებსაც ვახარებთ, მაგრამ ჩვენი შინაგანი ბედნიერების დონეც მაღლდება. ახალი წლის წინა დღეები არ არის საუკეთესო დრო, რომ თუ ვინმეზე ნაწყენები ვართ, ვაპატიოთ, თუ ვინმეს ვაწყენინეთ, წავიდეთ და ბოდიში მოვუხადოთ?! თუ ბოდიშის მოხდა გვიჭირს, შეგვიძლია წერილი დავწეროთ და ჩამოვაყალიბოთ სათქმელი. ჩამოყალიბებული აზრები უფრო კონცენტრირებულია, შეცდომებისგან თავისუფალია, შეგვიძლია წავშალოთ და თავიდან დავწეროთ. ზეპირ ლაპარაკს ვერ წაშლი, რაღაც თქვი და ამოვიდა. რაც დაწერილის სახით გვაქვს გააზრებული, ის უფრო ღრმა გააზრებაა,“ - აღნიშნულ საკითხებზე პაატა ამონაშვილმა ტელეკომპანია იმედის გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო: ​იმედის დღე

წაიკითხეთ სრულად