Baby Bag

„საიდან მოდის რთული ქცევა? როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია,“ - ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე

ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე ბავშვის რთული ქცევის გამომწვევ მიზეზებზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ რთულ ქცევას რამდენიმე სხვადასხვა მიზეზი აქვს:

„მინდა შევეხო რთულ ქცევას, რაზეც ხშირად ვსაუბრობთ. ბავშვის ქცევა, რა თქმა უნდა, პირდაპირ კავშირშია აღზრდასთან. როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია. განსაკუთრებით კარგად ჩანს ეს, როდესაც ბავშვს ოთხი წელი მკაცრი პედაგოგი ჰყავს, შემდეგ გადადის მეხუთე კლასში და იქ სხვადასხვა მასწავლებელი შემოდის, ზოგი მკაცრია, ზოგი ნაკლებად, აქ უკვე ბავშვი გამოუშვებს იმ დაგროვილ ენერგიას, რომელიც კარგად ეჭირა პედაგოგს. რის ფასად და როგორ ეჭირა, ეს უკვე სხვა საკითხია. ხშირ შემთხვევაში ეს დაგროვილი ენერგია არის დესტრუქციული, აგრესიული, ამას ასაკობრივი კრიზისებიც მოჰყვება. საიდან მოდის ე.წ. რთული ქცევა? ერთი მიზეზი არის დაგროვილი ენერგია, რომელსაც არ მიეცა შესაძლებლობა სადღაც რეალიზებულიყო, მეორე - დასწავლა, ვიღაც იქცევა ასე და მეც ასე უნდა მოვიქცე. რთული ქცევა, შესაძლოა, ოჯახშიც იყოს დასწავლილი, მაგ. ბილწსიტყვაობა. ამით ბავშვი იქცევს ყურადღებას. ყურადღება ძალიან მნიშვნელოვანია. ადამიანის იგნორი იმდენად მტკივნეულია, რომ ადამიანი ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ ყურადღება დაიბრუნოს.“

ნინო ბუაძის თქმით, ქცევა კონტექსტის მიხედვით, შესაძლოა რთულიც იყოს და ტიპიურიც:

„რთული ქცევა, შეიძლება, იყოს აბსოლუტურად ტიპიური ქცევა, უბრალოდ არ იყოს შესაბამის გარემოში. მაგ. ბავშვმა რომ გაკვეთილზე ტელეფონი ამოიღოს და მულტფილმს უყუროს, ესეც რთული ქცევაა. სხვა გარემოში ეს არ იქნებოდა რთული ქცევა. ყველა ქცევას, რომელსაც ბავშვი გვთავაზობს, გარკვეული წინაპირობა აქვს. ქცევა ეს არის შედეგი, რომელიც მივიღეთ. ამ შედეგს აქვს წინა ეტაპები. შესაძლოა, ქცევას ჰყავდეს მაპროვოცირებელი. ბავშვი რთულ ქცევას ავლენდეს იმ მაყურებელთან, რომელიც მისთვის მნიშვნელოვანია. შესაძლოა, ის არ იქცეოდეს რთულად დედასთან, მაგრამ ამას აკეთებდეს ბებიასთან. რთულ ქცევას აქვს სხვადასხვა მიზანი, შესაძლოა, ეს იყოს ყურადღება, სათამაშოს დაბრუნება და ა.შ. შესაძლოა, მიზეზი იყოს ისიც, რომ ბავშვმა არ იცის სხვა ალტერნატივა, თუ როგორ მოიქცეს. ის ამბობს ცუდ სიტყვებს და იბრუნებს სასურველ ნივთს, მაგრამ არ იცის ალტერნატივა, თუ როგორ დაიბრუნოს ნივთი სხვანაირად.“

ნინო ბუაძე ბავშვის ფიზიკური დასჯის ნეგატიურ ასპექტებს გამოყოფს და აცხადებს,რომ დასჯით ბავშვი ვერაფერს სწავლობს:

„როგორც წესი, რთულ ქცევას მოჰყვება ხოლმე დასჯა. რატომ არ უნდა დავსაჯოთ ბავშვი? რატომ არ ვცემთ ან წამოვარტყამთ ხოლმე ბავშვს? რატომ უნდა წამოვარტყა ბავშვს, როდესაც ცუდი სიტყვა მითხრა, ან თქვა სადღაც ისეთ გარემოში, სადაც მე შემრცხვა? შეიგინა, წამოვარტყი და ის იგივენაირად აღარ მოიქცევა, მაგრამ რატომ არ ვაკეთებ ამას? ის დაისწავლის ამ ქცევას და მის მიმართ ცუდ ქცევაზე მსგავსი პასუხი ექნება. როდესაც ბავშვს ვსჯი, წამოვარტყამ, მას ვაგრძნობინებ ჩემს უპირატესობას, ვამცირებ, მასში აგრესიას ვბადებ და მას სურვილი აქვს, როდესღაც სამაგიერო გადამიხადოს. ის ქცევაზე კი არ ფიქრობს, თუ რა დააშავა, იმ აგრესიაზეა ორიენტირებული, რომელიც მასში დაგროვდა.“

„ავტორიტარული სტილის მშობლები ხშირ შემთხვევაში ფიქრობენ, რომ ცემა გამართლებულია. ისინი ხშირად ამბობენ: „მართალი იყო დედა, რომ მცემდა და ისე მატარებდა მუსიკაზე, სხვანაირად მე ვერ ვისწავლიდი მუსიკას, ამიტომ მეც ასე უნდა მოვიქცე.“ ბავშვს ამ დროს ძალიან ბევრი აგრესია უგროვდება და მისგან გათავისუფლებას ცდილობს. აგრესიის ცნობილი ფოტო არსებობს, ხელმძღვანელი რომ ქვეშემრდომს ეჩხუბება, მეუღლე ბავშვს, ბავშვი ძაღლს. აგრესია არსად იკარგება, ის ერთი ადამიანიდან მეორეზე გადადის. ბავშვი ვერ იგებს, რა უნდა გააკეთოს. მან არ იცის, თუ არ შეიგინა, რა უნდა ქნას ამ დროს. ცემა და გამოხატული აგრესია იმ მომენტში მყისიერად შეწყვეტილი რთული ქცევაა და არა ის, რომ ბავშვმა ისწავლოს ალტერნატივა. ბავშვმა რომ მიუღებელი ქცევა განახორციელა, მშობელმა თუ არ იმსჯელა მასთან ერთად ამაზე, თუ მან ბავშვს არ მიაწოდა ქმედების სწორი ფორმა, ის ვერაფერს ისწავლის, გარდა იმისა, რომ მიიღებს შიშს. ერთადერთი რასაც ბავშვი სწავლობს არის ის, რომ როდესაც მას ვინმე ცუდად მოექცევა, მანაც უნდა დაარტყას,“ - აღნიშნავს ნინო ბუაძე.

წყარო: ​აზროვნების აკადემია 

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ მოვუაროთ კოღოს ნაკბენს ბავშვებში და რა სიმპტომები აქვს ნაკბენისგან გამოწვეულ ალერგიას?

როგორ მოვუაროთ კოღოს ნაკბენს ბავშვებში და რა სიმპტომები აქვს ნაკბენისგან გამოწვეულ ალერგიას?
როგორ მოვუაროთ კოღოს ნაკბენს ბავშვებში და რა სიმპტომები აქვს ნაკბენისგან გამოწვეულ ალერგიას? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ალერგოლოგ-იმუნოლოგი ნინო მჭედლიშვილი.

​- ქალბატონო ნინო, ზაფხულში მომრავლდნენ კოღოები, როგორ ავაცილოთ თავიდან მათი ნაკბენი?

​- კოღოს კბენისგან თავის დასაცავად უმჯობესია, შეიზღუდოს გარე აქტივობა, გამთენიისას და საღამო ხანს, განსაკუთებით. მაღალტენიან გარემოში.

​სახლის გარშემო დააშრეთ გუბურები, რადგან დამდგარი წყალი კოღოების გამრავლებისთვის კარგ პირობებს იძლევა, ფანჯრებზე და კარზე გამოიყენეთ მწერისგან დამცავი ბადეები. ინსექტიციდი პერმეთრინი გამოიყენეთ ქსოვილზე შესასხურებლად (მაგალითად, კარავზე, საძილე ტომარასა და ტანსაცმელზე) მაგრამ, უშუალოდ კანზე არ უნდა დაიტანოთ.

​მწერისგან ყველაზე ეფექტური დამცავი საშუალება, რეპელენტია DEET-ის (N,N-diethyl-3-methylbenzamide) და პიკარიდინის შემცველი. ადამიანი კოღოს იზიდავს კანის სუნის, ტემპერატურის და ამოსუნთქული ნახშიროჟანგის მიხედვით. DEET-ის შემცველი ხსნარი კბენისგან ეფექტური დაცვის საშუალებას წარმოადგენს. რაც უფრო მაღალია მისი კონცენტრაცია პროდუქტში, მით ხანგრძლივია დაცვითი ეფექტი. ბავშვებში DEET-ის 10%-იანი საშუალების გამოყენება რეკომენდებულია 2 თვის ასაკიდან. დაუშვებელია DEET-ის შემცველი ხსნარის დალევა ან შესუნთქვა, ასევე დაკაწრულ ან მზისგან დამწვარ კანზე წასმა, რადგან მაღალი კონცენტრაციის შემთხვევაში ავლენს ნეიროტოქსიურ ეფექტს. შეუძლია დაშალოს მწერისგან დამცავი ბადე, სპანდექსი, ვისკოზა, ტყავი და პლასტმასის სათვალის ჩარჩო და საათიც კი.
პიკარიდინი ადამიანის კანზე ქმნის ბარიერს, რაც იცავს მწერის კბენისგან. არ აქვს სუნი, არ ტოვებს კვალს, აქვს ხანგრძლივი ეფექტი (8- 10 სთ). გამოიყენება 2 თვის ასაკიდან.
სხვა საშუალებები, როგორებიცაა: ციტრონელას ექსტრაქტი და ევკალიპტის ზეთი, ნაკლებად ეფექტურია. ციტრონელას დამცველობითი ეფექტი გრძელდება 20 წუთამდე, ევკალიპტის ზეთის - 2 საათამდე.
- რა ბუნებრივი საშუალებები გამოვიყენოთ, როცა ბავშვს ექავება ნაკბენი და შეიძლება თუ არა სპირტის წასმა?
- მწერის კბენის შემდეგ, პირველ რიგში, უნდა მოხდეს ნაკბენის გრილი, საპნიანი წყლით ჩამობანა, ცივი საფენის დადება, „calamine'' - ის ან პრამოქსინის შემცველი გელის, ლოსიონის გამოყენება. ადგილობრივი საანესთეზიო და ანტიჰისტამინური გელის ან კრემის რუტინულად გამოყენება არა არის რეკომენდებული, რადგან მზის სხივებს შეუძლიათ კანის მგრძნობელობის მომატება და კონტაქტური ალერგიული რეაქციის განვითარება. ქავილის შემცირების მიზნით, ექიმთან შეთანხმებით, შესაძლებელია დასალევად ანტიჰისტამინური პრეპარატების გამოყენება, დიდი ადგილობრივი რეაქციის შემთხვევაში კი ადგილობრივად და/ან დასალევად კორტიკოსტეროიდული საშუალებების გამოყენება სიმძიმის მიხედვით.
- რა სიმპტომები აქვს კოღოს ნაკბენის შედეგად გამოწვეულ ალერგიას?
- კოღოს ნაკბენზე ტიპურ რეაქციას მიეკუთვნება კანის სიწითლე, მცირედი შეშუპება, რომელიც პიკს აღწევს დაახლოებით 20 წუთამდე, მოგვიანებით ყალიბდება პაპულა, ახასიათებს ძლიერი ქავილი 24-26 სთ-მდე და განიცდის უკუგანვითარებას 7-10 დღეში. დიდ ადგილობრივ რეაქციას მიეკუთვნება ნაკბენი არე, რომელსაც ახასიათებს ძლიერი ქავილი, ან მტკივნეულობა, სიწითლე, სიმხურვალის შეგრძნება, შეშუპება 10 სმ-ზე მეტი დიამეტრის. რეაქცია ვითარდება კოღოს კბენიდან რამდენიმე საათში და პროგრესირებს 8-12 სთ-ის ფარგლებში, უმჯობესდება 3-10 დღეში. თუ ნაკბენი არე თვალთან ახლოსაა, განსაკუთრებით ბავშვებში, შესაძლოა, შეშუპდეს მთლიანად სახე, გაძნელდეს თვალის გახელა, კვება. დიდ ადგილობრივ რეაქციას შესაძლოა, ახლდეს კუნთების ტკივილი, ცხელება. თუმცა, ძლიერი სისტემური ალერგიული რეაქცია კოღოს ნაკბენზე ძალიან იშვიათია.
ინტერვიუში მოცემული ინფორმაცია ეფუძნება ​წყაროს
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად