Baby Bag

„როდესაც ბავშვს ვეკითხებით: „დღეს ჭამე რამე? რა ჭამე?“ ურთიერთობები ხდება ჭამაზე ორიენტირებული,“ - ფსიქოლოგი მარინა კაჭარავა

„როდესაც ბავშვს ვეკითხებით: „დღეს ჭამე რამე? რა ჭამე?“ ურთიერთობები ხდება ჭამაზე ორიენტირებული,“ - ფსიქოლოგი მარინა კაჭარავა

​​ფსიქოლოგი მარინა კაჭ​არავა საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „ნაშუადღევს“კვებითი ჩვევების ჩამოყალიბების შესახებ საუბრობს და იმ მიზეზებს ასახელებს, რომლებიც სიმსუქნეს იწვევს:

„კვება არის ერთ-ერთი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ქცევა ადამიანისთვის, იმიტომ, რომ კვების გარეშე ის ვერ იცოცხლებს. იმით, თუ როგორ იკვებება ადამიანი, შეიძლება მისი ხასიათის დიაგნოსტირება. სიმსუქნეს აქვს თავისი ფსიქოლოგიური მიზეზები. ყველაფერი ბავშვობიდან იწყება. არის კვლევები, რომლის მიხედვითაც მარტოხელა დედების გაზრდილი ბავშვები უფრო მიდრეკილები არიან სიმსუქნისკენ. რატომ არის ასე? ამ შემთხვევაში ბავშვისთვის კვება ხდება კომპენსატორული მექანიზმი იმისი, რაც მას აკლია. როდესაც ერთი მშობელი ზრდის ბავშვს, უსაფრთხოება არის დარღვეული. კვებით იმ უსაფრთხოების კომპენსირება იწყება.“

მარინა კაჭარავას თქმით, მშობლები კვებას ხშირად ბავშვის წასახალისებლად იყენებენ:

„კვებით ხდება წახალისება, კანფეტის მიცემით ხდება წახალისება ადამიანის ამა თუ იმ ქცევის დროს. ​შესაძლებელია, ეს წახალისება მისთვის სტრატეგია გახდეს. ღამე კვების სინდრომიც არსებობს, რომელიც არის გამკლავების მექანიზმი სტრესის დროს. რას ნიშნავს ეს? მე როდესაც მიჭირს, მივდივარ მაცივართან და ვიწყებ ჭამას, გადავდივარ საცხოვრებლად მაცივართან. რატომ ხდება ეს? შესაძლებელია იმიტომ, რომ რამდენჯერაც ბავშვობაში ვტიროდი, იმდენჯერ მაჭმევდნენ. ბავშვი ემოციას უმეტესად ტირილით გამოხატავს და მშობელს ჰგონია, რომ უნდა ჭამოს ამ დროს. ჩვენი მშობლების კითხვა, რომელიც მეც ხშირად დამისვამს ჩემი შვილებისთვის, არის: „რა ჭამე დღეს?“ ეს არის არასწორი კითხვა. სკოლიდან რომ მოდის ბავშვი და ვეკითხებით რა ჭამა, აქცენტი არ არის, როგორ იყო, რა გაუხარდა, რა ეწყინა. ჭამა ხდება ფოკუსირებული, მთავარი ფიგურა ხდება ურთიერთობაში. როდესაც ბავშვს ვეკითხებით: „დღეს ჭამე რამე? რა ჭამე?“ ურთიერთობები ხდება ჭამაზე ორიენტირებული.“

​მარინა კაჭარავა აღნიშნავს, რომ მკაცრი დიეტები და ზედმეტი შეზღუდვები ადამიანის ფსიქიკაზე ნეგატიურად აისახება:

„ადამიანმა არ უნდა მოიკლოს დოზირებულად ის სიამოვნება, რაც არის კვება. დიეტას რაც შეეხება, მე თუ ჩემი თავი წიხლქვეშ გავიგდე და ყველა იმ სიამოვნებაზე უარი ვთქვი, რაც კვებიდან შემიძლია მივიღო, მე აუცილებლად გადავვარდები მეორე უკიდურესობაში. დიდმა თავშეკავებამ მერე იცის ძალიან დიდი აშვება.“

ჩვენ შვილების აღზრდის დროს, ჩვენი კომპლექსების და ბავშვობის ტრავმების გამო, გვინდა ისინი ავარიდოთ რაღაცას. მე რაც არ გამომივიდა, ის მინდა, რომ ჩემს შვილს გამოვუყვანო. ჩემს შვილს ეს არ უნდა, მე მინდოდა და არ გამომივიდა. არ ვითვალისწინებ მის პიროვნებას, ეს ძალიან მნიშვნელოვანია ცხოვრებაში. შეიძლება აუხსნა ადამიანს, რომ საღამოს კვება რაღაცას იწვევს და მან მერე გააკეთოს არჩევანი. ადამიანმა რეალობა უნდა მიიღოს ისეთი, როგორიც არის. ეს წონა აქვს, ამაზე უკეთესიც არის და უარესიც. გახდომა თუ მინდა, რისთვის მინდა და თუ წაადგება ჩემს ჯანმრთელობას გახდომა? ​უნდა გვქონდეს კვებისადმი სადა დამოკიდებულება. ეს არ არის არც მთავარი და არც უმნიშვნელო ცხოვრებაში. ეს არის ის, რაც არის საჭირო, აუცილებელი, მაგრამ არ არის მთავარი,“ - აცხადებს მარინა კაჭარავა.

წყარო: ​ნაშუადღევს

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

„რაც უფრო ენდობი ბავშვს, მით უფრო უკეთესად იქცევა ბავშვი,“ - ფსიქოლოგი ნინო კანდელაკი
​​ფსიქოლოგი ნინო კანდელაკი ბავშვის აღზრდის უმთავრეს პრინციპებზე საუბრობს. ის აღნიშნავს, რომ ბავშვისთვის პატიოსნების და სამართლიანობის მაგალითი არის მშობელი:„ბავშვს პატიოსნებისა და სამართლიანობის...

შეიძლება დაინტერესდეთ

​რას იწვევს D ვიტამინის ნაკლებობა, ან პირიქით სიჭარბე? - ექიმის რჩევები მშობლებს, რომელთა შვილებსაც ეს პრობლემა აწუხებთ

​რას იწვევს D ვიტამინის ნაკლებობა, ან პირიქით სიჭარბე? - ექიმის რჩევები მშობლებს, რომელთა შვილებსაც ეს პრობლემა აწუხებთ

რას იწვევს D ვიტამინის ნაკლებობა, ან პირიქით სიჭარბე? - რჩევები მშობლებს, რომელთა შვილებსაც ეს პრობლემა აწუხებთ. ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე.

- ქალბატონო ნანა, რას უზრუნველყოფს ბავშვის ორგანიზმში D ვიტამინი?

​- თავდაპირველად განვიხილოთ, რას წარმოადგენს D ვიტამინი. ვიტამინი D ერთდროულად წარმოადგენს ჰორმონს და ცხიმში ხსნად ვიტამინს. „მზის ვიტამინი“ 1963 წელს გამოყოფილ იქნა თევზის ქონიდან.

​არჩევენ ვიტამინ D-ს ორ აქტიურ ფორმას. ვიტამინ D2 მცენარეული წარმოშობის სინთეზური ვიტამინი, რომელიც წარმოიქმნება ზოგიერთ საფუარა სოკოზე ულტრაიისფერი სხივების ზემოქმედების შედეგად, მისი პროვიტამინია ერგოსტერონი. ვიტამინ D2-ით ამდიდრებენ საკვებს და ბიოლოგიურად აქტიურ დანამატებს. ვიტამინი D3 (მეორე სახელი „ნატურალური“) გვხვდება ცხოველური წარმოშობის საკვებში, ადამიანის ორგანიზმისთვის იგი უფრო ოპტიმალურად ითვლება. ეს ფორმები თირკმელებსა და ღვიძლში გარდაიქმნება ჰორმონ კალციტრიოლად, იგი ვიტამინ D-ს აქტიურ ფორმად, რომელიც მოქმედებს კუნთების, თირკმელების, ნაწლავების უჯრედებზე. ნაწლავებში იგი ხელს უწყობს კალციუმის გადამტანი ცილის წარმოქმნას, ხოლო კუნთებსა და თირკმელებში - თავისუფალი კალციუმის უკუშეწოვას.

​რაციონში D ვიტამინის ნაკლებობა, მზეზე ბავშვის არასაკმარისად ყოფნასთან ერთად, ჩვილ და ადრეული ასაკის ბავშვებში იწვევს კალციუმისა და ფოსფორის ცვლის მოშლას, რის შედეგადაც ირღვევა ძვლოვანი ქსოვილის წარმოქმნა და მინერალიზაცია. ამ დაავადებას ბავშვებში რაქიტი, მოზრდილებში კი ოსტეომალაცია (ძვლების დარბილება) ეწოდება.

​- როგორ ვლინდება რაქიტი, ანუ როგორ უნდა მიხვდეს მშობელი, რომ ბავშვს D ვიტამინის ნაკლებობა აქვს?

​- ძირითადად, რაქიტი ბავშვის სიცოცხლის პირველ და მეორე თვეზევე იჩენს თავს, ხოლო სრულად დაავადება 4–დან 6 თვემდე ასაკში ვლინდება. რაქიტის გამოვლენის პირველი ნიშნებია:

  • ​ჭირვეულობა, ხშირი ტირილი, ბავშვი შეიძლება იყოს, როგორც აგზნებული, ისე მივარდნილი;
  • უძილობა, ფრთხილი ძილი, კრთომები (ძილშიც და სიფხიზლეშიც);
  • ცუდი მადა;
  • ოფლიანობის მომატება, განსაკუთრებით კეფის არეში. ბალიშზე ოფლიანი კეფის ხშირი ხახუნის გამო, ამ არეში გამელოტება ვითარდება, ე.წ. კეფის სიქაჩლე.
  • ძვლების არასაკმარისი მინერალიზაციის გამო ყიფლიბანდის დროული დახურვა არ ხდება, ყიფლიბანდი დიდი ზომისაა, რბილდება დიდი ყიფლიბანდის კიდეები, ასევე კეფის ძვალი( ამას კრანიოტაბესი ეწოდება).

​თუ დეფიციტი გაგრძელდა, შემდგომში დაავადება კიდევ უფრო შეიძლება გაღრმავდეს და გამოვლინდეს.

  • თავის დეფორმაცია: კეფის გაბრტყელება, დიდი ყიფლიბანდის გვიანი დახურვა, გამოკვეთილი შუბლის ბორცვები, კვადრატული ფორმის თავი.
  • კბილების გვიანი ამოსვლა.
  • გულმკერდის დეფორმაცია: მკერდის ძვალთან ნეკნების ბოლოების შემსხვილება - „რაქიტული კრიალოსანი“, ლავიწების დეფორმაცია, მკერდის ძვლის დეფორმაცია - ჩაზნექილი ან გამოზნექილი მკერდი, „მეწაღის გულმკერდი“ ან „ქათმის გულმკერდი“.
  • კიდურების დეფორმაციები: ხელებზე სხივ-მაჯის სახსრის შემსხვილება - რაქიტული სამაჯურები. როდესაც ბავშვი სიარულს დაიწყებს, ფეხებზე გარეთ გაზნექილი O-ს მაგვარი, ან მუხლის არეში შიგნით შედრეკილი და ერთმანეთთან მიახლოებული X-ს მაგვარი ფეხები.
  • კუნთთა ტონუსის დაქვეითება: დიდი ბაყაყისებური მუცელი, ხოხვისა და სიარულის დაგვიანება, იხვისებური სიარული.
  •  ყაბზობა და ფაღარათი.

​რაქიტის დიაგნოზს პედიატრი სვამს გასინჯვისას, მაგრამ ზოგჯერ დამატებითი კვლევების ჩატარებაა საჭირო. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ დედებმა დაავადების ზემოთ ჩამოთვლილი პირველი ნიშნების გამოვლენისთანავე მიმართონ პედიატრს.

​- რა რჩევებს მისცემდით მშობლებს მანამ, სანამ ექიმს მიმართავდნენ და როდის უნდა მივმართოთ ექიმს?

​- ძალიან მნიშვნელოვანია რაქიტის პროფილაქტიკა, რადგან ასე თავიდან ავიცილებთ ყველა გართულებასა და ნარჩენ მოვლენას, რაც ამ დაავადებას სდევს თან. რაქიტის პროფილაქტიკა გულისხმობს ბავშვის მოვლისა და კვების რეჟიმის სწორ ორგანიზებას. უმჯობესია, ბავშვი იკვებებოდეს ძუძუთი, მაგრამ თუ ბავშვი გარკვეული მიზეზებით ხელოვნურ კვებაზეა, აუცილებლად უნდა იღებდეს ადაპტირებულ ნარევს, (ასაკის შესაბამის ფორმულას), დროულად უნდა მიეცეს დამატებითი საკვები, ყოველდღიურად უნდა ასეირნებდნენ სუფთა ჰაერზე, უტარებდნენ გამაკაჟებელ პროცედურებს, ვარჯიშებს ასაკის შესაბამისად. მნიშვნელოვანია, ბავშვმა მიიღოს საპროფილაქტიკოდ ვიტამინი D, ხოლო მედიკამენტის დოზა, მიღების წესი და ხანგრძლივობა უნდა განსაზღვროს პედიატრმა.

​რაქიტის ნიშნების შემჩნევისთანავე დედამ უნდა მიმართოს პედიატრს, არ შეიძლება რაქიტის მკურნალობა ექიმის კონსულტაციის გარეშე.

​ორიოდე სიტყვით შევჩერდები ისეთ გართულებაზე, როგორიცაა D ჰიპერვიტამინოზი.

​ზოგჯერ დედებს აქვთ ინფორმაცია D ვიტამინის ნაკლებობის შედეგად გამოწვეული რაქიტის შესახებ და ცდილობენ, პატარას მიაღებინონ აღნიშნული ვიტამინი, ხშირად ექიმის დანიშნულების გარეშეც. ასეთ შემთხვევაში დედამ ადვილი შესაძლებელია, ვერ განსაზღვროს ოპტიმალური დოზა მისი პატარასთვის, დაეყრდნოს მხოლოდ ანოტაციაში მითითებულ ინფორმაციას და ბავშვმა მიიღოს მედიკამენტის ჭარბი დოზა, განვითარდეს D ჰიპერვიტამინოზი. ამ ვიტამინის ზედმეტი დოზები აზიანებს ენდოკრინულ, კერძოდ ფარისებრ, ფარისებრახლო და მკერდუკანა ჯირკვლებს. კალციუმი ლაგდება ყველა ორგანოში და არღვევს მათ ფუნქციას. D ჰიპერვიტამინოზის შორეული შედეგებია თირკმელების ფუნქციის დარღვევა (კალციუმის ჩალაგების გამო) მკერდუკანა (თიმუსის) და პარათირეოიდული ჯირკვლების ფუნქციის დარღვევა, იმუნიტეტის დაქვეითება, შემდგომში მეორადი ბაქტერიული ინფექციების (პნევმონიის, პიელონეფრიტი) განვითარებით.

​თუ პატარას დედის მიერ ანოტაციით შერჩეული დოზით, ვიტამინ D-ს მიღების პროცესში გამოუვლინდება მადის დაქვეითება, შესაძლებელია, სრულ უმადობამდე, პირღებინება, წყურვილი, ძილიანობა, მოდუნება, დეფეკაციის დარღვევები - დიარეისა და ყაბზობის მონაცვლეობით, მშობელმა დაუყოვნებლივ უნდა მიმართოს პედიატრს შესაბამისი კვლევისა და საჭირო მკურნალობისთვის.

​ესაუბრა მარიამ ჩოქური
წაიკითხეთ სრულად