როგორ გადავაჩვიოთ ბავშვი საფენს, რა ხერხებით არის შესაძლებელი, რომ მივაჩვიოთ ქოთანზე დასმას და რა ასაკიდან უნდა მივიჩნიოთ პრობლემად შარდის ან განავლის შეუკავებლობა? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი, ბავშვთა ნეფროლოგი ქეთევან ქვათაძე.
- ქალბატონო ქეთევან, მშობლებისთვის პრობლემას წარმოადგენს პატარას საფენისგან გადაჩვევა. რა ასაკიდან უნდა დავსვათ ბავშვი ქოთანზე?
- ყველა ბავშვის განვითარება ინდივიდუალურია. ამის გათვალისწინებით განსხვავდება საფენის გახდის და ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლის ასაკი. ზოგიერთი კვლევით დასტურდება, რომ ბავშვების უმეტესობა ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლისთვის მზად არის 18-24 თვის ასაკისთვის. მიუხედავად ამისა, ასაკი არ არის ერთადერთი გასათვალისწინებელი ფაქტორი.
- რა უნდა გაითვალისწინოს მშობელმა იმ დროს, როცა ქოთანზე დასმას გადაწყვეტს?
- წარმოგიდგენთ რამდენიმე ზოგად რჩევას და მითითებას, რომელიც შეიძლება გამოიყენოს ან გაითვალისწინოს მშობელმა.
პირველ რიგში, უნდა მოიმარაგოთ: კომფორტული დასაჯდომი ქოთანი და ტუალეტზე დასამაგრებელი რბილი ადაპტერი, დასადგომი სკამი ხელების დასაბანად, ილუსტრირებული წიგნი ან ვიდეორგოლები, სადაც არის გზამკვლევი ტუალეტის ტრენინგის შესახებ, პამპერსი ტრუსები, რამდენიმე ცალი ნაჭრის საცვალი, მატრასის დამცავი პამპერსი საფენი და წამახალისებელი სტიკერები.
ნაბიჯი პირველი:
ყურადღების მიპყრობა - ბავშვი მხოლოდ პამპერსით ან საცვლით ქოთანზე დასვით და წაუკითხეთ წიგნი ან აყურებინეთ ვიდეორგოლი, სადაც ტუალეტის ტრენინგის შესახებ არის მოთხრობილი.
ნაბიჯი მეორე:
შეარჩიეთ „კარგი დრო“ - სასურველია, იყოს თბილი ამინდები, რომ იოლად შეძლოთ ხშირად გამოცვლა. ოჯახის წევრები, რომლებიც ამ პროცესში მონაწილეობენ უნდა იყვნენ მაქსიმალურად ორიენტირებულები. არ დაამთხვიოთ მოგზაურობას ან საცხოვრებელი სახლის ცვლილებას.
ნაბიჯი მესამე:
დააწესეთ რუტინა - ბავშვი ქოთანზე ერთი და იმავე დროს დასვით, მაგალითად, სადილის ან ბანაობის შემდეგ, ძილის წინ. თავდაპირველად შესაძლებელია დაჯდეს ჩაცმული ან საფენით.
გახადე პერსონალური - შეეცადეთ პირადი პასუხისმგებლობა აუმაღლოთ. ქოთანში ან საფენში მოთავსებული ფეკალიები თქვენი დახმარებით გადააგდებინეთ ტუალეტში.
ნაბიჯი მეექვსე:
წაახალისეთ - მოტივაციის ამაღლებისთვის აუცილებელია წახალისება. ტუალეტის ჩვევებთან დაკავშირებით, ყოველი ახალი წინ გადადგმული ნაბიჯისთვის დააჯილდოვეთ, მაგალითად, აწარმოეთ დღიური, კალენდარი, სადაც ყოველდღიურად წებოვან ილუსტრირებულ სტიკერებს ბავშვი თავად ჩააკრავს.
ნაბიჯი მეშვიდე:
საცვალი - თავდაპირველად ადაპტაციამდე გამოიყენეთ პამპერსი ტრუსი, რომელსაც დამოუკიდებლად და იოლად თავად გაიხდის და ჩაიცვამს.
ნაბიჯი მერვე:
მარცხი - ჩასველებისას არ გაუბრაზდეთ და არ დასაჯოთ, შეხვდით ამას პოზიტიურად, გამოუცვალეთ და აუხსენით, რომ შემდეგ ჯერზე უფრო მეტად ყურადღება მიაქციოს მოშარდვის ან დეფეკაციის სურვილს.
ნაბიჯი მეცხრე:
ღამე - საწოლში დაუფინეთ დამცავი პამპერსი საფენი, რომელიც მატრასს დასველებისგან დაიცავს. თუ ღამით ტუალეტის ტრენინგის მცდელობა იქნება წარუმატებელი, არ იღელვოთ, ღამით ჩასველება 5 წლის ასაკამდე პათოლოგიასთან არ ასოცირდება.
ნაბიჯი მეათე:
ჯილდო - ტუალეტის ტრენინგის ყოველი მისი წარმატება სიხარულით აღნიშნეთ. სიტყვიერად შეაქეთ და დემონსტრაციულად აღნიშნეთ.
გაითვალისწინეთ, რომ თითოეული ნაბიჯის შესრულების და ადაპტაციისთვის შესაძლოა, მოგიწიოთ რამდენჯერმე განმეორება.
აუცილებელია გაითვალისწინოთ თქვენი ბავშვის სხვადასხვა ინდივიდუალური გარემოება და დეტალური ინფორმაციისთვის შეათანხმოთ ბავშვის პირად ექიმთან.
- რა ასაკიდან არის პრობლემა, თუ ბავშვს არ ჩამოუყალიბდა ეს ჩვევა და ვერ გადაეჩვია საფენს?
- როდესაც ბავშვი 4 წელზე მეტია და არ აქვს ჩამოყალიბებული დღისით ტუალეტის ჩვევები - აქვს შარდის და განავლის შეუკავებლობა, რეკომენდებულია, კონსულტაცია ექიმთან გაიაროთ.
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„არაფერი ასაზრდოებს ბავშვის გულს ისე, როგორც დადებითი ემოციები,“ - ნუტრიციოლოგი მარი მალაზონია
ნუტრიციოლოგმა მარი მალაზონიამ 5 პუნქტი დაასახელა, რომელიც ბავშვის გულის ჯანმრთელობისთვის ძალიან სასარგებლოა:
„ეს არის ხუთი ძირითადი პუნქტი, რომელზეც მთელი მსოფლიოს ექიმები შეთანხმდნენ, განსაკუთრებით პედიატრიული საზოგადოებები, რომელთაც დიდი გამოცდილება დაუგროვდათ, თუ რა არის ბავშვის გულისთვის სასარგებლო. აღმოჩნდა, რომ ბავშვისთვის უმნიშვნელოვანესია დადებითი ემოციები. ყველაფერი, რაც ბავშვის განვითარებისთვის კარგია, კარგია ბავშვის გულისთვის. აღმოჩნდა, რომ არაფერი ასაზრდოებს ბავშვის გულს ისე, როგორც დადებითი ემოციები. ხშირად გვგონია, რომ თუ ბევრი სათამაშო აქვს ბავშვს, თუ მსუყედ ვცხოვრობთ, ბევრი ფული გვაქვს იმისთვის, რომ სურვილები დავუკმაყოფილოთ ბავშვებს, ეს აბედნიერებთ მათ. აღმოჩნდა, რომ ბავშვს ყველაზე მეტად აბედნიერებს და დადებითი ემოციებით ავსებს სიყვარულის განცდა, რომელსაც გარშემომყოფებისგან გრძნობს. ბავშვებს სჭირდებათ, რომ იგრძნონ ჩვენგან სიყვარული. არაფერი ავსებთ ბავშვებს დადებითი ემოციებით ისე, როგორც უფროსების მზაობა მათ მოუსმინონ. მნიშვნელოვანია, რომ ჩვენი შვილის სამზერი თვალებით ვუყუროთ სამყაროს.“
მარი მალაზონიას თქმით, ბავშვის ჯანმრთელობისთვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს ოჯახურ ფიზიკურ აქტივობას:
„რაც შეეხება ფიზიკურ აქტივობას, უბრალოდ ბავშვის წაქეზება ფიზიკური აქტივობისთვის არ აღმოჩნდა საკმარისი. გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს, რომ ეს აქტივობა იყოს ოჯახური. იყოს იმ ადამიანებთან ერთად, ვინც სიყვარულით და დადებითი ემოციებით ავსებს ბავშვს. ბავშვის გულის დასაცავად მნიშვნელოვანია ბავშვის ეკრანთან გატარებული დროის კონტროლი. ეკრანთან გატარებული დრო ბავშვის გულისთვის არის დანაღმული ველი. ჩვენ ბავშვის ჯანმრთელობისთვის ნაღმებს ვამზადებთ, როდესაც ვერ ვაკონტროლებთ დროს. ეს ნაღმები ჩვენს შვილებს აუფეთქდებათ ცხოვრების სულ სხვა ეტაპზე. ამ პუნქტში იგულისხმება, თუ რას უნდა უყურონ ბავშვებმა ეკრანზე.“
„სპორტი არის ფიზიკური აქტივობისგან განსხვავებული მდგომარეობა. თუ გადავწყვიტეთ, რომ ბავშვი ადრეული ასაკიდან რომელიმე სახეობის სპორტით დავტვირთოთ, აუცილებელია კონტროლი. კონტროლში იგულისხმება წინასწარი შეფასება, განსაკუთრებით იმ ოჯახებში სადაც არის გულთან დაკავშირებული რისკები. მნიშვნელოვანია, რომ მშობელმა ბავშვი არ აქციოს საკუთარი აუსრულებელი ოცნებების მიღწევის საშუალებად. რეალური შეფასება გულისხმობს, ვიცოდეთ, რა შეუძლია ჩვენს შვილს, რა უნდა და არ მოვახვიოთ თავს ჩვენი სურვილები,“ - აღნიშნულ საკითხზე მარი მალაზონიამ საქართველოს პირველი არხის გადაცმეაში „პირადი ექიმი-მარი მალაზონია“ ისაუბრა.