Baby Bag

მშობლის 10 ქცევა, რომელიც ბავშვის ტანტრუმს ამძაფრებს

მშობლის 10 ქცევა, რომელიც ბავშვის ტანტრუმს ამძაფრებს

მშობლები შვილების რთულ ქცევებს ხშირად არასწორად აფასებენ. რიგ შემთხვევაში შენიშვნის მიცემა ან კონკრეტულ ქცევაზე მშობლის მძაფრი რეაქცია ბავშვის ფრუსტრაციას და გაღიზიანებას იწვევს, რაც ყველაფერს უფრო მეტად ართულებს. ჩვენს სტატიაში მშობლის 10 ქცევას განვიხილავთ, რომელიც ბავშვებში ტანტრუმს ამწვავებს.

  • 1.მშობლის იმპულსური რეაქციები

მშობლები ძალიან ღიზიანდებიან, როდესაც ბავშვისთვის კონკრეტული ქცევის აკრძალვის შემდეგ ამჩნევენ, რომ ბავშვი კვლავ იმეორებს აღნიშნულ ქცევას. თინეიჯერულ ასაკამდე ბავშვს ქცევის კონტროლი და იმპულსების შეკავება უჭირს. ქცევის რეგულაციის სწავლა ხანგრძლივი და რთული პროცესია. როდესაც ბავშვი აკრძალულ ქცევას კვლავ იმეორებს, ​მოთმინების და სიმშვიდის გამოჩენა აუცილებელია.

  • 2.ჭარბი სტიმულაცია

ბავშვს ჭარბი სტიმულაცია ძალიან აღიზიანებს. არ არის აუცილებელი ბავშვი დღის განმავლობაში ძალიან გადავტირთოთ, თუნდაც მისთვის სასიამოვნო აქტივობებით. ზედმეტი ფიზიკური აქტივობა, ხმაური, თავგადასავლები ბავშვს ღლის. ჩვილებში მსგავსი გადაღლა ხასიათის ცვალებადობას და ჭირვეულობას იწვევს. სკოლამდელი ასაკის ბავშვები ჭარბი სტიმულაციის შედეგად იატაკზე წვებიან, ტანტრუმს აწყობენ, ნებისმიერ აქტივობაზე უარს აცხადებენ და ჭირვეულობენ. სასკოლო ასაკის ბავშვებში ჭარბი სტიმულაცია გადაღლას და უხასიათობას იწვევს. ისინი საშინაო და საკლასო დავალების შესრულებისას გამუდმებით დახმარებას ითხოვენ.

  • 3.ბავშვის ემოციის ამოცნობის უუნარობა

ბავშვის ხასიათის ცვლილების უკეთ გასაგებად მნიშვნელოვანია, რომ აღნიშნული ცვლილების მიზეზების დადგენა ვცადოთ. ბავშვებს საკუთარი ემოციების ვერბალურად გადმოცემა უძნელდებათ. თქვენ ბავშვს უნდა აგრძნობინოთ, რომ ის უსაფრთხო გარემოშია და თქვენს კითხვებზე პასუხის გაცემა შეუძლია. შეგიძლიათ, ბავშვის რთულ ემოციასთან დაკავშირებით თქვენი გამოცდილება გაიხსენოთ და მას გაუზიაროთ. ეს ბავშვს დაეხმარება საკუთარ განცდებზე ღიად ისაუბროს.

  • 4.ბავშვისთვის ნეგატიური ემოციების გამოხატვაში ხელის შეშლა

ბავშვებს ემოციების რეპრესიის და დამალვის უნარი არ აქვთ. მშობელი ბავშვს უნდა დაეხმაროს, რომ მან ​საკუთარი ემოციების გამოსახატად შესაბამისი სიტყვები იპოვოს. ბავშვს საკუთარი სივრცე აუცილებლად უნდა მისცეთ და ნეგატიური ემოციების შესახებ აუცილებლად უნდა ჰკითხოთ.

  • 5.ბავშვის აქტივობის შეზღუდვა

მშობლები ძალიან იღლებიან და არ ესმით, რატომ ვერ ახერხებენ ბავშვები მოსვენებას. არ აქვს მნიშვნელობა, თუ რამდენჯერ ეტყვით ბავშვს, რომ გაჩერდეს, ის მოძრაობას მაინც განაგრძობს. ბავშვებს იმდენი ენერგია აქვთ, რომ ისინი მოძრაობის დაუოკებელ სურვილს გრძნობენ. ნაცვლად იმისა, რომ მათ შენიშვნები მისცეთ, ბავშვების ენერგიას გარკვეული მიმართულება მიეცით. ბავშვთან ერთად პარკში გაისეირნეთ, ფეხბურთი ითამაშეთ ან ველოსიპედით ერთად გაისეირნეთ.

  • 6.ბავშვის ავტონომიის შეზღუდვა

​ბავშვები ხშირად აპროტესტებენ, როდესაც მშობლები მათ დახმარებას ცდილობენ, რადგან მათ ავტონომიურობის მოთხოვნილება აქვთ. მშობლებს ამის გაგება ხშირად უჭირთ და შვილების მძაფრი რეაქცია აღიზიანებთ. ბავშვებს საშუალება მიეცით, რომ რიგ შემთხვევებში დამოუკიდებლად იმოქმედონ. ამით მათ აგრძნობინებთ, რომ მიზნების მიღწევა დამოუკიდებლადაც შეუძლიათ.

  • 7.ბავშვის სუსტი მხარეების იგნორირება

ყველა ბავშვს ერთმანეთისგან განსხვავებული უნარები აქვს. ზოგიერთს კონცენტრაცია უკეთ გამოსდის, ზოგიერთი მეტად ინტუიციურია, ხოლო ზოგიერთი ძალიან მოწესრიგებული და ორგანიზებული. ნებისმიერ უნარს თავისი მეორე მხარეც აქვს. პერფექციონიზმი მუშაობისას კარგია, მაგრამ ადამიანურ ურთიერთობებში პრობლემებს ქმნის. მშობელმა ორივე მხარე სწორად უნდა დაინახოს და ბავშვი არ უნდა გააკრიტიკოს მისი სუსტი მხარის წარმოჩენის გამო, რათა მას ფსიქოლოგიური ზიანი არ მიაყენოს.

  • 8.ბავშვის თამაშისთვის ხელის შეშლა

ბავშვებს თამაშის უდიდესი მოთხოვნილება აქვთ. თამაში ბავშვის განვითარებისთვის ფუნდამენტური მნიშვნელობის მქონეა. ხშირად უფროსებს უჭირთ იმის აღქმა, რომ ბავშვი მათ სათამაშოდ ეპატიჟება და ეს ცუდ ქცევაში ერევათ. ბავშვს სურს, რომ საკუთარი ემოციები გაგიზიაროთ და თქვენთან კომუნიკაცია დაამყაროს. მიიღეთ ბავშვის შემოთავაზება, რომ თქვენთან ერთად ითამაშოს, მაშინაც კი, თუ ეს ყოველდღიურ რუტინას გირღვევთ.

  • 9.ნეგატიური ემოციის გადადება

ბავშვები გარშემომყოფების ემოციებს აირეკლავენ. ​თუ მშობლები გამუდმებით სტრესში არიან, შვილებიც მსგავს მდგომარეობაში იქნებიან. მშობლებმა ოჯახში მშვიდი ატმოსფერო უნდა შეინარჩუნონ, რათა ბავშვის განწყობაც შესაბამისი იყოს.

  • 10.არაეფექტიანი საზღვრების დაწესება

არაეფექტიანი საზღვრები და შეზღუდვები ბავშვებს აბნევს. ისინი ვერ იგებენ, რატომ დაასაჩუქრეს ერთ დღეს ტკბილეულით დაუმსახურებლად, მეორე დღეს კი ტკბილეული ვერ მიიღეს. აუცილებელია, რომ ოჯახში არსებულ წესებს ყოველთვის უერთგულოთ. როდესაც ბავშვებს გარკვეული და ჩამოყალიბებული წესები არ აქვთ, ისინი გაურკვევლობაში არიან და ხშირად ღიზიანდებიან.

მომზადებულია​ brightside.me -ს მიხედვით

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

10 რამ, რაც მშობელმა ბავშვის ნაცვლად არ უნდა გააკეთოს
​მშობლები შვილებს ხშირად იმაზე მეტად ეხმარებიან, ვიდრე საჭიროა. უფროსებმა ბავშვების ნაცვლად არ უნდა იცხოვრონ. ბავშვი უნდა გაიზარდოს და განვითარდეს, მან დამოუკიდებლობა ადრეული ასაკიდანვე უნდა მოიპოვოს....

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,ძირითადად, მდგომარეობა ყურადღებას იქცევს 3 წლის ასაკიდან, ადრეულ ასაკში რთული გასამიჯნია ეს ბავშვის ჩვეულებრივი აქტივობაა თუ ჰიპერაქტივობა'' - როგორ იმართება ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი?

,,ძირითადად, მდგომარეობა ყურადღებას იქცევს 3 წლის ასაკიდან, ადრეულ ასაკში რთული გასამიჯნია ეს ბავშვის ჩვეულებრივი აქტივობაა თუ ჰიპერაქტივობა'' - როგორ იმართება ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი?

როგორ იმართება ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი? - აღნიშნულ თემაზე საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი მარი მალაზონია“ ბავშვთა და მოზრდილთა ფსიქიატრმა თამარ-ტატა ბაზღაძემ ისაუბრა.

მისი თქმით, ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი ხშირად გვხვდება საზოგადოებაში. ზოგ შემთხვევაში სიდრომი მიმდინარეობს უპირატესად ყურადღების დარღვევით, ზოგ შემთხვევაში ჰიპერაქტიურობით და არის კომბინირებული ვარიანტი, როდესაც ორივე პრობლემა ერთნაირად ვლინდება:

,,ძირითადად, მდგომარეობა ყურადღებას იქცევს 3 წლის ასაკიდან. ადრეულ ასაკში რთული გასამიჯნია ეს ბავშვის ჩვეულებრივი აქტივობაა თუ ჰიპერაქტივობა. ამ სირთულის გამო დიაგნოზი ძირითადად არ ისმევა 6 წლამდე. როგორც წესი, მიმდინარეობს დაკვირვება, რა დოზით ვლინდება ჰიპერაქტიურობა, რამდენად ახლავს ყურადღების პრობლემები და რამდენხანს გაჰყვება ბავშვს ჰიპერაქტიურობა. თუ ბავშვი უბრალოდ ცელქი და მოუსვენარია, თუმცა არ აქვს ყურადღების, დასწავლის პრობლემა, უსმენს, ითვისებს - არ არის საგანგაშო. უფრო საყურადღებოა, როდესაც ბავშვი არ გვისმენს, არ ითვისებს ასაკის შესაბამის უნარებს და ფიქსირდება ზღვარგადასული ჰიპერაქტიურობა.

იდეალურ შემთხვევაში ბავშვთან მულტიგუნდური მიდგომა გამოიყენება და მუშაობს რამდენიმე სპეციალისტი. ვიწყებთ ფსიქოედუკაციით, ანუ იგივე ფსიქოგანათლებთ, რის დროსაც მშობელს ვაწვდით ინფორმაციას, თუ რას გულისხმობს ეს სინდრომი, რა სიმპტომები შეიძლება ახლდეს, რა სირთულეებს იწვევს ეს სიმპტომები, როგორი მიდგომები შეიძლება გამოიყენოს მშობელმა და ა.შ. იდეალურ შემთხვევაში სკოლა აუცილებლად ჩართული უნდა იყოს, რაც საქართველოში ცოტა რთული საკითხია, თუმცა ნელ-ნელა მაინც არის გარკვეული მზაობა სკოლის მხრიდან, რომ მიიღონ გარკვეული რეკომენდაციები და უკეთ ააწყონ ურთიერთობა ჰიპერაქტიურ ბავშვთან.''

,,აღვნიშნავ ასევე იმას, რომ  თავის ტვინში გარკვეული ცვლილებები აისახება და კომპიუტერულ ტომოგრაფიაზე ჩანს ეს. აქ შეიძლება იყოს გარკვეული უბნების შემცირება, რომელიც პასუხისმგებელია ყურადღების კონცენტრაციაზე, ემოციის და ქცევის მართვაზე. ასევე არის პრეფრონტალური უბნების და მათ სისხლით მომარაგების დეფიციტი, რომელიც პასუხისმგებელია წახალისება-დასჯის მეთოდების ეფექტურობაზე. თუმცა საქართველოში კვლევის ამ ტიპის მეთოდებს ჯერ არ ვიყენებთ, არ არის ფართოდ გავრცელებული. საკმაოდ ძვირადღირებული მეთოდებია და იშვიათად მივმართავთ დიაგნოსტიკის პროცესში,'' - დასძინა თამარ-ტატა ბაზღაძემ. 

ბავშვთა და მოზრდილთა ფსიქიატრმა მართვის მეთოდებთან დაკავშირებითაც ისაუბრა:

,,რაც შეეხება მართვის მეთოდებს, პირველივე რასაც ვეუბნებით მშობლებს არის ის, რომ ჩვენ არ გვაქვს ჯადოსნური აბი, რომელსაც ბავშვს მივცემთ და ის გახდება მშვიდი, დამჯერი და ბეჯითი. პრობლემა არის კომპლექსური და მას სჭირდება ოჯახის სრული ჩართულობა, რისთვისაც ისინი მზად უნდა იყვნენ. ფსიქოედუკაციის შემდეგ, ვთავაზობთ გარკვეულ ჩარევებს, როგორიცაა ქცევითი ტექნიკების გამოყენება და რჩევები, როგორ უნდა მართონ ჰიპერაქტიური ბავშვის ქცევა. ქცევით თერაპიას ატარებს სპეციალისტი, თუმცა მშობელი ჩართულია და ითვალისწინებს რეკომენდაციებს. თუ ქცევის მართვის მოდელი არ შეიცვალა ოჯახის ფარგლებში, მხოლოდ სპეციალისტი ამას ვერ მოაგვარებს.

მნიშვნელოვანია ჩარევის დროულად დაწყება, რადგან პრობლემასთან გამკლავება უფრო რთულია დიდ ასაკში. ყველაზე ხშირად რასაც ვხვდებით არის ოპოზიციურ-გამომწვევი ქცევითი აშლილობა, რომელიც ძალიან ხშირად ახლავს ჰიპერაქტიურობას. ბავშვი არის დაუმორჩილებელი, ნეგატიურად განწყობილი, მუდმივად წინააღმდეგობაშია, ყველანაირ ინსტრუქციას ცუდად იღებს, ჯიუტობს, მიუხედავად იმისა, უნდა თუ არა ეს, მაინც აკეთებს. ასეთი ქცევა ვლინდება იმ შემთხვევაში, როცა ბავშვი მუდმივად შენიშვნებს იღებს და ესმის გარშემომყოფებისგან თუ როგორი ცუდია, ცუდად იქცევა, მოუწესრიგებელია და ა.შ. ამიტომ ვითარდება ოპოზიციურ-გამომწვევი ქცევითი აშლილობა, რომელთან მუშაობაც მეტ პრობლემას ქმნის დიდ ასაკში, ვიდრე 4 წლის ასაკში რომ დაგვეწყო ჰიპერაქტიურობაზე მუშაობა. ასევე, შესაძლებელია სხვა პრობლემების თანდართვა, რომელსაც უფრო მეტი ზიანი მოაქვს, ვიდრე თვითონ ჰიპერაქტიურობას. მაგალითად, შფოთვითი რეგისტრის აშლილობა. შფოთვა ვლინდება გადაჭარბებული მოუსვენრობით, ნერვიულობით (როდესაც მშობელს შორდება ან სკოლაში დაფასთან გამოსვლის დროს), ნებისმიერი მოვლენა იწვევს შფოთვის განვითარებას. მოზარდობის პერიოდში, მოსალოდნელია ბიპოლარული აშლილობა, კიდევ უფრო იმატებს ამ დროს აქტივობა და შესაძლოა, ბავშვის ქცევა უკონტროლო გახდეს ან განვითარდეს დეპრესია,'' - აღნიშნა თამარ-ტატა ბაზღაძემ.

წყარო: ,,პირადი ექიმი - მარი მალაზონია''

წაიკითხეთ სრულად