რა უარყოფით ზეგავლენას ახდენს ბავშვზე ჯანჯღარით დაძინება და როგორი უნდა იყოს ძილის წინა რუტინა, რათა ბავშვს სწორი ძილის რეჟიმი ჩამოუყალიბდეს? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ბავშვთა ნევროლოგი ნინო თარხნიშვილი.
- ქალბატონო ნინო, ხშირად მშობლები პატარებს ჯანჯღარით აძინებენ, რამდენად მიზანშეწონილია ეს ბავშვის ჯანმრთელობისთვის?
- ბავშვების ჯანჯღარით, ზედმეტი რწევით დაძინება აბსოლუტურად მიუღებელია, განსაკუთრებით ჩვილ ბავშვთა ასაკში. აღნიშნულ ასაკში კისრის კუნთები სუსტია, ხოლო თავის ტვინი მყიფე. თუ ბავშვი ძლიერად ირყევა, მყიფე ტვინი იწყებს წინ და უკან მოძრაობას თავის ქალის შიგნით, რაც იწვევს სისხლჩაქცევის განვითარებას - ეს მდგომარეობა ცნობილია ე.წ. ნანჯღრევი ბავშვის სინდრომის სახელწოდებით ( Shaken baby syndrome). სამწუხაროდ, აღნიშნული მოქმედება ხორციელდება მშობლების ან/და აღმზრდელების მიერ, როდესაც ცდილობენ მტირალი ბავშვის გაჩუმებას და რეალურად წარმოადგენს ძალადობის ფაქტს. ამ ტიპის დაზიანება ვითარდება არა მხოლოდ მიზანმიმართული ნჯღრევა-რყევით, არამედ თავის დარტყმით ან მიჯახებით რაიმე მყარ ზედაპირზე. 6 თვემდე ასაკის ბავშვებში ტიპიურად ვითარდება სუბდურული ან/და სუბარაქნოიდული ჰემატომა და ბილატერალური რეტინული ჰემორაგია, შესაძლებელია თანხლებული იყოს სხვადასხვა ლულოვანი ძვლების მოტეხილობით.
- შესაძლოა თუ არა ჯანჯღარით დაძინებამ შეაფერხოს ბავშვის სწორი განვითარება და რაიმე დაუზიანოს?
- მშობლებს და აღმზრდელებს აუცილებლად უნდა ახსოვდეთ, რომ თუნდაც მცირე რყევამ შეიძლება გამოიწვიოს თავის ტვინის შეუქცევადი დაზიანება, შესაძლებელია ფატალური გამოსავალიც - ლეტალობა საშუალოდ 20-25 %-ია. ბავშვებს შესაძლებელია განუვითარდეთ ნაწილობრივი ან სრული სიბრმავე, ლეთარგია, აგზნება, რესპირაციული პრობლემები, ცნობიერების დათრგუნვა. საბოლოო გამოსავალი დამოკიდებულია ტვინის დაზიანების ხარისხზე და შემდგომში შესაძლებელია გამოიხატოს განვითარების შეფერხება, დასწავლისა და ქცევის პრობლემები, ეპილეფსიური გულყრები, მძიმე უნარშეზღუდულობა/ცერებრული დამბლა, ჰიდროცეფალია, სმენის დაკარგვა.
სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია აღნიშნული საკითხის შესახებ ინფორმაციის ფართოდ გავრცელება, განსაკუთრებით ახალგაზრდა მშობლებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ ბავშვის ძლიერი რყევის რისკებისა და საფრთხის შესახებ.
- ეტლით რწევაზე რომ ვისაუბროთ...
- რაც შეეხება ძილის დროს ეტლით რწევას, მსუბუქი რწევა დასაშვებია, თუმცა აუცილებლად უნდა გვახსოვდეს რისკების შესახებ. ძილის სწორი რეჟიმის ჩამოყალიბება ძალიან მნიშვნელოვანია, განვახორციელოთ ჩვილობის ასაკიდან და შევეცადოთ მივაჩვიოთ თანდათანობით დამოუკიდებლად დაძინებას, ძილის შებრუნებას. სასურველია ძილის განრიგი იყოს რეგულარული, დავნერგოთ ე.წ. ძილის რუტინა - თანმიმდევრული მოქმედებები, ძილის წინა პერიოდში.
6 თვის ასაკიდან უნდა შევეცადოთ კვება ამოვიღოთ ძილის წინ რუტინული აქტივობებიდან;
საძინებელში უნდა იყოს ხელსაყრელი გარემო - სუსტი სინათლე, სიგრილე, სიმშვიდე;
ბავშვი დასაძინებლად უნდა დაწვეს მაშინ, როდესაც ეძინება, მაგრამ ფხიზელ მდგომარეობაში;
შევეცადოთ ბავშვმა დამოუკიდებლად დაიძინოს;
საჭიროა დილით დღის სინათლის შეღწევადობა საძინებელ ოთახში;
თუ მშობლისთვის რთულია ბავშვის ტირილისა და პროტესტის მიმართ იყოს ტოლერანტული, თანდათან უნდა შეაჩვიოს ბავშვი დამოუკიდებლად დაძინებას;
საჭიროების შემთხვევაში შესაძლებელია ფსიქოლოგის ჩართულობაც.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
რატომ არ უნდა გამოვიყენოთ ღიტინი ბავშვის გასაცინებლად? - საინტერესო რეკომენდაციები მშობლებს
მშობელს ყველაზე მეტად შვილის სახეზე ღიმილის დანახვა აბედნიერებს. ამ მიზნით ისინი ხშირად უღიტინებენ პატარებს, რასაც ექსპერტები სკეპტიკურად უყურებენ და მშობლებს ურჩევენ ბავშვის გაცინების მიზნით ეს მეთოდი არ გამოიყენონ.
ღიტინი ბავშვისთვის შეიძლება ტრავმული გამოცდილება იყოს
ყველას გვახსოვს ბავშვობიდან ერთი ეპიზოდი მაინც, როდესაც ვცდილობდით თავი დაგვეღწია ადამიანისგან, რომელიც გვიღიტინებდა, თუმცა სიცილის გამო ამას ვერ ვახერხებდით. ბევრი ჩვენგანისთვის ეს ძალიან უსიამოვნო გამოცდილებაა. გახანგრძლივებულმა ღიტინმა შეიძლება დააჩქაროს გულისცემა და ბავშვის ჰიპერაგზნებადობა გამოიწვიოს.
ღიტინმა, შესაძლოა, კატაპლექსია გამოიწვიოს
ღიტინი გართობასთან ასოცირდება, თუმცა, შესაძლოა, ის სახიფათოც იყოს. ბავშვი ღიტინს ხშირად თავდასხმად აღიქვამს. ძლიერმა აგზნებამ, შესაძლოა, კატაპლექსია, დროებითი გაშეშება გამოიწვიოს.
ღიტინის შედეგად გამოწვეული სიცილი ხშირად მხოლოდ რეფლექსია
ჩვენ ვთვლით, რომ სიცილი ყოველთვის სიხარულის გამოვლინებაა. ღიტინის დროს სიცილი ხშირად ავტომატური რეაქციაა. ჩვენ ვერ ვაკონტროლებთ რეაქციებს, როდესაც გვიღიტინებენ. ასევე არიან ბავშვებიც, რომლებიც ავტომატურად იცინიან, როდესაც მათ უღიტინებენ.
ღიტინი, შესაძლოა, ბავშვისთვის მტკივნეული იყოს
ღიტინის დროს თქვენი პატარა, შესაძლოა, ხმამაღლა იცინოდეს, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ მას ეს პროცესი სიამოვნებს. სახის მიმიკების კვლევებით დგინდება, რომ ღიტინს უსიამოვნო მხარე აქვს. ადამიანები ღიტინის დროს ისეთ მიმიკებს იყენებენ, რომელიც ტკივილზე მიანიშნებს, მაშინაც კი, როდესაც ისინი იცინიან.
ბავშვის გაცინების ბევრი სასიამოვნო და სახალისო გზა არსებობს, რომელიც მის ჯანმრთელობას და ფსიქიკას საფრთხეს არ უქმნის. შეგიძლიათ ბავშვი სასაცილო ხმაზე საუბრით, „ჭიტას“ თამაშით, სასაცილო მიმიკებით ან სხვა გასართობებით გაახალისოთ.