Baby Bag

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

ორსულების მშობიარობისთვის მოსამზადებელ ფსიქოლოგიურ რჩევებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი რუსუდან სამხარაძე.
- რა არის მთავარი დეტალი, რისთვისაც მზად უნდა იყოს ორსული, რომ მშობიარობის შემდეგ ნაკლები ფსიქოლოგიური წნეხის ქვეშ აღმოჩნდეს?
- ორსულობა ქალის ცხოვრების განსაკუთრებული პერიოდია, სიხარულთან და ბედნიერებასთან ერთად ხშირად დაბნეულობის, შიშის, შფოთვის, უგუნებობისა და დეპრესიის პერიოდად იქცევა. ახალი სიცოცხლის ჩასახვა, დიდ მოლოდინთან ერთად, ორგანიზმისთვის დიდი გამოწვევაცაა და ეს საპასუხისმგებლო გამოცდა ქალის არა მარტო ფიზიკურ, არამედ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასაც ელის.
მღელვარების მიზეზები შესაძლოა იყოს:

​- პასუხისმგებლობის შიში;
- მშობიარობის შიში;
- სხეულის ფორმების ცვლილება;
- ჯანმრთელობის პრობლემები;
თუ ჩვენ განვიხილავთ დედობას, როგორც ფსიქო-სოციალურ ფენომენს, რომელიც ბავშვის განვითარების ყველა პირობას უნდა უზრუნველჰყოფდეს, უნდა შევეხოთ დედის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას. ორსულობა და მშობიარობა საკმაოდ სტრესულია ქალის ფიზიოლოგიისა და ფსიქიკისთვის, ჰორმონალურ ცვლილებებთან ერთად იცვლება რეალობა და ხდება დედის ახალ როლთან ადაპტაცია, რომელიც შეიძლება მიმდინარეობდეს (პოსტნატალურ) მშობიარობის შემდგომი ფსიქოემოციური გართულებებით. მაგალითად, შეიძლება ახალბედა დედას არ ახარებდეს ჩვილის მოვლის პროცესი, განიცდიდეს ქრონიკულ გადაღლას და გაღიზიანებას, რაც კიდევ უფრო შეიძლება უმძაფრებდეს დანაშაულის გრძნობას, რომ ვერ აკმაყოფილებს „იდეალური“ დედის პარამეტრებს. ზოგჯერ ჩნდება ფიქრები, რომ ის ვერ აკმაყოფილებს ბავშვის მოთხოვნილებებს ხარისხიანად, თითქოს და მას არ აქვს საკმარისი ემოციური და ტაქტილური (შეხებითი) კონტაქტი ჩვილთან. აღნიშნული ფიქრები და შიშები ორსულში, ახალბედა დედაში, შესაძლოა იწვევდეს გუნება-განწყობის ცვლილებას, სისუსტეს, უმადობასა და ძილის სირთულეებს.

დედის შემაწუხებელი ფიქრები, რომ თავს ვერ ართმევს დაკისრებულ მოვალეობას, ხასიათის მუდმივი ცვალებადობა, დანაშაულის გაძლიერებული გრძნობა და ინტენსიური ემოციები, შესაძლოა კიდევ უფრო რთულ ფორმებში გადაიზარდოს და შფოთვით აშლილობამდეც კი მივიდეს. რაც თავის მხრივ გავლენას ახდენს არა მხოლოდ დედაზე, არამედ ბავშვზე და ხანდახან, ბავშვის მიმართ აგრესიის მიზეზიც შესაძლოა გახდეს.

​თუ ახლად ნამშობიარებ ქალს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები სუსტად აღენიშნება, აქვს მსუბუქი შფოთვა, ტირილის სურვილი, ხასიათის ცვალებადობა და ეს სიმპტომები 2 კვირაზე მეტხანს არ გრძელდება, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ქალი ნელ-ნელა რეაბილიტირდა, ხოლო თუ ეს სიმპტომატიკა არ იცვლება ან მძაფრდება დროის გასვლის მიუხედავად, მაშინ აუცილებელია სპეციალისტების (გინეკოლოგის, ფსიქოლოგის, ნევროლოგის, ფსიქიატრის) კონსულტაცია.
- როგორ უნდა მოემზადოს ორსული ან ის, ვინც ორსულობას გეგმავს ამ რთული და საინტერესო პერიოდისთვის? გვირჩიეთ რამდენიმე აქტივობა ან ფსიქოლოგიური სავარჯიშო, რითაც უფრო მეტი მზაობით შეხვდებიან ქალები მშობიარობას და მის შემდეგ განვითარებულ მდგომარეობას?
- გამოწვევები და სირთულეები ინდივიდუალურია და ისინი სხვადასხვა ფორმითა და ინტენსივობით გვხვდება. თუ კი ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ამ უნიკალურ პერიოდს, ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია.

​პრევენციისთვის სასურველია პერინატალურ ფსიქოლოგთან (ფსიქოლოგი, რომელიც მუშაობს შვილოსნობის საკითხებზე, პრე და პოსტ სამშობიარო პერიოდში) კონსულტაცია. ფსიქოლოგის მიზანია, დაეხმაროს ქალს, მიიღოს და გააცნობიეროს საკუთარი თავი ახალ როლში, მოამზადოს მშობიარობისთვის და მიაწოდოს ინფორმაცია შესაძლო დეპრესიის, შფოთვის შესახებ. აუხსნას, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია მშობელი-ბავშვის ჯანსაღი ინტერაქცია.

​რეკომენდაციების სახით ახალგაზრდა დედებს მინდა ვურჩიო, რომ მაქსიმალურად დატკბნენ ამ უნიკალური პერიოდით, ორსულობა და მშობიარობა ეს ის დროა, როცა მხოლოდ საკუთარ თავსა და სურვილებზე უნდა იყვნენ ორიენტირებულნი და გაინებივრონ თავი, იყვნენ კონტაქტში საკუთარ შეგრძნებებთან და სურვილებთან - შემდეგ ჩვილთან.

​მოითხოვეთ დახმარება ოჯახის წევრებისა თუ მეგობრებისაგან, ჩართეთ პროცესში მამა, მიიღეთ მისი ზრუნვა და ყურადღება მადლიერებით, შეადგინეთ და გაიზიარეთ ბავშვზე ზრუნვის დრო და განრიგი, თავისუფალი დრო გამოიყენეთ გამოსაძინებლად და სავარჯიშოდ, ჰაერზე სასეირნოდ ან გასართობად.

​ესაუბრეთ, უმღერეთ მუცლადმყოფ ბავშვს და შემდეგ ჩვილსაც აქტიურად გაუზიარეთ თქვენი ემოციები და განცდები, ეს ტექნიკა დაგეხმარებათ ადვილად ამოიცნოთ საკუთარი და ბავშვის სიგნალები, და ამ სიგნალებს შესაბამისი მგრძნობელობით უპასუხოთ.
​პერიოდულად მიმართეთ რელაქსაციას (3-5 წუთი) - მიიღეთ კომფორტული პოზა, დახუჭეთ თვალები და წარმოიდგინეთ სიტუაცია/ადგილი, სადაც თავს იგრძნობთ მშვიდად, დაცულად და უსაფრთხოდ, ეს თქვენი „იდეალური ადგილი“ იქნება. ეს ტექნიკა ხელს უწყობს სიმშვიდისა და ბალანსის მოპოვებას, რაც დადებითად აისახება, როგორც ფიზიკურ ისე ემოციურ მდგომარეობაზე, საერთო ჯამში კი ადამიანის ჯანმრთელობაზე. რელაქსაცია/წარმოსახვა ეხმარება ადამიანს სიმშვიდე შეინარჩუნოს მთელი დღის მანძილზე.

​მოითხოვეთ სოციალური მხარდაჭერა!

​მნიშვნელოვანია, ორსულობის პერიოდის შესახებ კომუნიკაცია პარტნიორთან (თუ გყავს პარტნიორი), ოჯახის წევრებთან და/ან მეგობრებთან. ასევე, გამოცდილების გაზიარება იმ ქალებთან, რომლებიც ახლა გადიან ამ პროცესს: ორსულებთან და ახალშობილის დედებთან. ასეთი მხარდაჭერის მისაღებად, შეგიძლია სხვადასხვა ჯგუფში გაწევრიანდე, მათ შორის სოციალური ქსელების გამოყენებით.

​თუ ცოტას ნერვიულობ, იცოდე, რომ არ ხარ მარტო. შიში, შფოთვა, ახალ როლთან შეგუების სირთულე ძალიან ბუნებრივია, განსაკუთრებით პირველი ან დაუგეგმავი ორსულობის შემთხვევაში.

​- რას ურჩევდით პარტნიორებს და ოჯახის წევრებს, რომლებიც ორსულთან ერთად გადიან ამ რთულ პროცესს?

​- მშობიარობის შემდგომ ფსიქო-ემოციურ გართულებებს ხელს უწყობს ასევე, ისეთი სოციალური ფაქტორები, როგორებიცაა: ფინანსური პრობლემები და კეთილმოუწყობელი საცხოვრებელი პირობები, მხარდაჭერის არქონა ოჯახის წევრებისა და ნათესავებისაგან, პარტნიორთან დისჰარმონიული ან დაძაბული ურთიერთობები, პარტნიორის გულგრილობა ასეთ პერიოდში ძალიან მწვავედ აისახება ქალის ისედაც სენსიტიურ ფსიქიკაზე, დროებითი იზოლაცია ან სავალდებულო დეკრეტი. ქალი, რომლისთვისაც კარიერული ზრდა და სოციალური თვითრეალიზება პრიორიტეტულია, მძიმედ განიცდის ამ პერიოდს. ასევე საყურადღებოა ის ფიზიკური დისკომფორტი, რომელიც თან ახლავს ორსულობას/მშობიარობას და მშობიარობის შემდგომ ფიზიკურ რეაბილიტაციას: მცირე მენჯის ორგანოების დაწევა, ჩახევები ან საკეისრო კვეთის შემდგომი ჭრილობები, ლაქტაციის დამახასიათებელი ტკივილები და გართულებები, წონის მატება, კანის დეფორმირება, სხეულის შეცვლილი ფორმები, რაც ქალის თვითშეფასებაზე ნეგატიურად აისახება და დიდ განსაცდელში აგდებს.

​პარტნიორები და ოჯახის წევრები უნდა იჩენდნენ ყურადღებას და მაქსიმალურ მხარდაჭერას როგორც ფიზიკური დახმარების მხრივ, ასევე ემოციური კუთხითაც. ოჯახის წევრებმა კრიტიკის და ნეგატიური შეფასება/შედარებებისგან უნდა შეიკავონ თავი, გაგებით და თანაგრძნობით მოეკიდონ ქალის შეცვლილ ემოციურ მდგომარეობას. 

ესაუბრა ელენე ოვაშვილი

ქალის ორგანიზმისთვის ორსულობა ფიზიოლოგიური მოვლენაა და არ სჭირდება მკურნალობა - ინტერვიუ...
​რა სიხშირით უნდა იაროს ორსულმა ვიზიტზე მეან-გინეკოლოგთან, როგორ შეიძლება ტოქსიკოზის ჩივილების შემსუბუქება, რომელი ასაკი ითვლება გვიან ორსულობად - ამ და სხვა აქტუალურ თემებზე ცნობილი მე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

ორსულის კანი ულტრაიისფერი სხივებისადმი განსაკუთრებით მოწყვლადი ხდება, რის გამოც ორსულებისთვის მზისგან დამცავი კრემების გამოყენება აუცილებელია

ორსულის კანი ულტრაიისფერი სხივებისადმი განსაკუთრებით მოწყვლადი ხდება, რის გამოც ორსულებისთვის მზისგან დამცავი კრემების გამოყენება აუცილებელია

ორსულობა მარტივი არ არის, განსაკუთრებით ზაფხულის ცხელ თვეებში, როდესაც გცხელათ, ოფლიანობა გაწუხებთ და კომფორტული ტანსაცმლის შერჩევაც გიძნელდებათ. ჩვენს სტატიაში იმ 12 სირთულეს გაგაცნობთ, რომელთან შეჯახება ორსულ ქალბატონებს ზაფხულის განმავლობაში უწევთ.

  • 1.ზაფხულში ორსულებს გამუდმებით სცხელათ

ორსულებს ორგანიზმში სისხლის იმაზე დიდი მოცულობა აქვთ, ვიდრე სხვა ადამიანებს, რის გამოც მათ ზაფხულში სხვებზე მეტად სცხელათ. მოჭარბებულ სისხლის ნაკადთან გასამკლავებლად, ორსული ქალბატონის ორგანიზმში სისხლძარღვები მცირედ განიერდება, რის გამოც სისხლი კანის ზედაპირს უახლოვდება, რაც ორსულების სხეულის ტემპერატურას ზრდის. როდესაც ამ ყოველივეს ზაფხულის სიცხეც ემატება, ქალბატონების მდგომარეობა გაუსაძლისი ხდება.

  • 2.ორსულ ქალბატონებს ფეხები უშუპდებათ

მართალია, ორსულებს ორგანიზმის შეშუპება ხშირად აწუხებთ, მაგრამ ეს ზოგჯერ აუტანელ ხასიათს იძენს. ორსულობის დროს ორგანიზმში სითხე ჭარბად გროვდება, საშვილოსნოს ზრდით გამოწვეული ზეწოლა ფეხის შეშუპებას იწვევს. შეშუპება ზაფხულის ცხელ დღეებში უფრო მატულობს და ორსულებს გადაადგილება უჭირთ, ამასთან მათ ფეხსაცმლის მორგებაც უძნელდებათ.

  • 3.ორსულები ზაფხულში ჭარბი ოფლიანობით იტანჯებიან

იცოდით, რომ ჭარბი ოფლიანობა ორსულობის ერთ-ერთი მთავარი დამახასიათებელი ნიშანია?! ორსული ქალბატონების ორგანიზმში მეტაბოლური პროცესები გაორმაგებული დატვირთვით მიმდინარეობს, რის გამოც გასაგრილებლად ორგანიზმს ოფლის გამოდენა სჭირდება. მნიშვნელოვანია, რომ ამ დროს ორსულმა ქალბატონებმა ბევრი წყალი დალიონ, რათა ორგანიზმი დეჰიდრატაციისგან დაიცვან.

  • 4.ორსულები საზაფხულო კოქტეილებს ვერ მიირთმევენ

ალკოჰოლის მიღება ორსულებს კატეგორიულად ეკრძალებათ, რის გამოც ისინი საზაფხულო კოქტეილების მირთმევას ვერ ახერხებენ. ალკოჰოლი ნაყოფს სერიოზულ ზიანს აყენებს და მისი მიღება ორსულობის დროს დაუშვებელია.

  • 5.ორსულებს საზაფხულო ტანსაცმლის შერჩევა უჭირთ

ორსულ ქალბატონებს ზამთარში ჩაცმა ბევრად უმარტივდებათ, ვიდრე ზაფხულში ლამაზად გამოწყობა. ძალიან რთულია მოხდენილი და ამავდროულად გრილი, კომფორტული სამოსის შერჩევა, რომელიც ორსულის ტანზე იქნება მორგებული.

  • 6.ორსულისთვის მოდურად ჩაცმა მეორე პლანზე ინაცვლებს

ორსულები წონაში მნიშვნელოვნად იმატებენ, რის გამოც თავს კომფორტულად ვერ გრძნობენ. მართალია, თანამედროვე დიზაინერები სპეციალურად მათზე მორგებულ ტანისამოსს კერავენ, მაგრამ შეშუპებული ფეხებისთვის შესაბამისი ფეხსაცმლის შერჩევა ძალიან რთულია, ასევე იმ ტანისამოსისაც, რომელიც ორსულის სხეულს მოუხდება.

  • 7.ორსულებისთვის მზისგან დამცავი კრემების გამოყენება სავალდებულოა

მზისგან დამცავი კრემების გამოყენება ზაფხულში ნებისმიერი ადამიანისთვის რეკომენდებულია, ხოლო ორსულებისთვის - სავალდებულო. ორსულის კანი ულტრაიისფერი სხივებისადმი განსაკუთრებით მოწყვლადი ხდება, რის გამოც მომავალმა დედებმა მზეზე ყოფნის დროს მზისგან დამცავი კრემები აუცილებლად უნდა გამოიყენონ.

  • 8.ორსულებს ზაფხულში ჭარბი ძილიანობა აწუხებთ

მომავალ დედებს მზის გულზე ყოფნის შემდეგ ძილიანობა ხშირად აწუხებთ. მსგავსი დაქანცულობა დეჰიდრატაციით არის გამოწვეული. ჭარბი ოფლიანობის გამო ორსულები ზაფხულში განსაკუთრებით ბევრ სითხეს კარგავენ.

  • 9.ორსულ ქალბატონებს ზაფხულში ბუნებაში ვარჯიში არ გამოსდით

ზაფხულში ბუნებაში ვარჯიში ძალიან სასარგებლო და სასიამოვნოა, თუმცა ორსული ქალბატონებისთვის - არა. მომავალი დედები მაღალ ტემპერატურაზე ფიზიკურ დატვირთვას უნდა ერიდონ. უმჯობესია, თუ ისინი ვარჯიშით დახურულ სივრცეში დაკავდებიან.

  • 10.ორსულმა ზაფხულში დიდი რაოდენობით წყალი უნდა დალიოს

ორსულმა ქალბატონმა ნაყოფის განვითარების ხელშესაწყობად და დეჰიდრატაციის თავიდან ასაცილებლად ზაფხულში რაც შეიძლება ბევრი წყალი უნდა დალიოს. დეჰიდრატაცია ორგანიზმის გადახურებას იწვევს, გარდა ამისა, შეკრულობის რისკიც მატულობს. სწორედ ამიტომ, მნიშვნელოვანია, რომ ორსულმა ყოველდღიურად დიდი რაოდენობით წყალი მიიღოს.

  • 11.მაღალი ტემპერატურა ორსულ ქალს და ნაყოფს ზიანს აყენებს

ორგანიზმის გადახურება ორსულისა და ნაყოფისთვის ზიანის მომტანია. თუ ორსული ქალბატონის სხეულის ტემპერატურა დადგენილ ზღვარს 10 წუთის მანძილზე აჭარბებს, ნაყოფისა და დედის ჯანმრთელობას სერიოზული საფრთხე ემუქრება.

  • 12.სასურველია, რომ ორსული ზაფხულში სახლში ან სახლთან ახლოს იმყოფებოდეს

ზაფხულში ორსული ქალბატონები, თუ ეს აუცილებლობას არ წარმოადგენს, მზიან ამინდში გარეთ გასვლას უნდა მოერიდონ. კონდიციონერის სიახლოვეს ყოფნა მათ ორგანიზმს გადახურებისგან დაიცავს. მზიან და ცხელ დღეებში ორსულებისთვის რეკომენდებულია პარკში გასეირნება ან გრილ შენობაში ყოფნა. 

მომზადებულია ​Unitypoint.org-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად