Baby Bag

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

ორსულების მშობიარობისთვის მოსამზადებელ ფსიქოლოგიურ რჩევებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი რუსუდან სამხარაძე.
- რა არის მთავარი დეტალი, რისთვისაც მზად უნდა იყოს ორსული, რომ მშობიარობის შემდეგ ნაკლები ფსიქოლოგიური წნეხის ქვეშ აღმოჩნდეს?
- ორსულობა ქალის ცხოვრების განსაკუთრებული პერიოდია, სიხარულთან და ბედნიერებასთან ერთად ხშირად დაბნეულობის, შიშის, შფოთვის, უგუნებობისა და დეპრესიის პერიოდად იქცევა. ახალი სიცოცხლის ჩასახვა, დიდ მოლოდინთან ერთად, ორგანიზმისთვის დიდი გამოწვევაცაა და ეს საპასუხისმგებლო გამოცდა ქალის არა მარტო ფიზიკურ, არამედ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასაც ელის.
მღელვარების მიზეზები შესაძლოა იყოს:

​- პასუხისმგებლობის შიში;
- მშობიარობის შიში;
- სხეულის ფორმების ცვლილება;
- ჯანმრთელობის პრობლემები;
თუ ჩვენ განვიხილავთ დედობას, როგორც ფსიქო-სოციალურ ფენომენს, რომელიც ბავშვის განვითარების ყველა პირობას უნდა უზრუნველჰყოფდეს, უნდა შევეხოთ დედის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას. ორსულობა და მშობიარობა საკმაოდ სტრესულია ქალის ფიზიოლოგიისა და ფსიქიკისთვის, ჰორმონალურ ცვლილებებთან ერთად იცვლება რეალობა და ხდება დედის ახალ როლთან ადაპტაცია, რომელიც შეიძლება მიმდინარეობდეს (პოსტნატალურ) მშობიარობის შემდგომი ფსიქოემოციური გართულებებით. მაგალითად, შეიძლება ახალბედა დედას არ ახარებდეს ჩვილის მოვლის პროცესი, განიცდიდეს ქრონიკულ გადაღლას და გაღიზიანებას, რაც კიდევ უფრო შეიძლება უმძაფრებდეს დანაშაულის გრძნობას, რომ ვერ აკმაყოფილებს „იდეალური“ დედის პარამეტრებს. ზოგჯერ ჩნდება ფიქრები, რომ ის ვერ აკმაყოფილებს ბავშვის მოთხოვნილებებს ხარისხიანად, თითქოს და მას არ აქვს საკმარისი ემოციური და ტაქტილური (შეხებითი) კონტაქტი ჩვილთან. აღნიშნული ფიქრები და შიშები ორსულში, ახალბედა დედაში, შესაძლოა იწვევდეს გუნება-განწყობის ცვლილებას, სისუსტეს, უმადობასა და ძილის სირთულეებს.

დედის შემაწუხებელი ფიქრები, რომ თავს ვერ ართმევს დაკისრებულ მოვალეობას, ხასიათის მუდმივი ცვალებადობა, დანაშაულის გაძლიერებული გრძნობა და ინტენსიური ემოციები, შესაძლოა კიდევ უფრო რთულ ფორმებში გადაიზარდოს და შფოთვით აშლილობამდეც კი მივიდეს. რაც თავის მხრივ გავლენას ახდენს არა მხოლოდ დედაზე, არამედ ბავშვზე და ხანდახან, ბავშვის მიმართ აგრესიის მიზეზიც შესაძლოა გახდეს.

​თუ ახლად ნამშობიარებ ქალს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები სუსტად აღენიშნება, აქვს მსუბუქი შფოთვა, ტირილის სურვილი, ხასიათის ცვალებადობა და ეს სიმპტომები 2 კვირაზე მეტხანს არ გრძელდება, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ქალი ნელ-ნელა რეაბილიტირდა, ხოლო თუ ეს სიმპტომატიკა არ იცვლება ან მძაფრდება დროის გასვლის მიუხედავად, მაშინ აუცილებელია სპეციალისტების (გინეკოლოგის, ფსიქოლოგის, ნევროლოგის, ფსიქიატრის) კონსულტაცია.
- როგორ უნდა მოემზადოს ორსული ან ის, ვინც ორსულობას გეგმავს ამ რთული და საინტერესო პერიოდისთვის? გვირჩიეთ რამდენიმე აქტივობა ან ფსიქოლოგიური სავარჯიშო, რითაც უფრო მეტი მზაობით შეხვდებიან ქალები მშობიარობას და მის შემდეგ განვითარებულ მდგომარეობას?
- გამოწვევები და სირთულეები ინდივიდუალურია და ისინი სხვადასხვა ფორმითა და ინტენსივობით გვხვდება. თუ კი ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ამ უნიკალურ პერიოდს, ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია.

​პრევენციისთვის სასურველია პერინატალურ ფსიქოლოგთან (ფსიქოლოგი, რომელიც მუშაობს შვილოსნობის საკითხებზე, პრე და პოსტ სამშობიარო პერიოდში) კონსულტაცია. ფსიქოლოგის მიზანია, დაეხმაროს ქალს, მიიღოს და გააცნობიეროს საკუთარი თავი ახალ როლში, მოამზადოს მშობიარობისთვის და მიაწოდოს ინფორმაცია შესაძლო დეპრესიის, შფოთვის შესახებ. აუხსნას, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია მშობელი-ბავშვის ჯანსაღი ინტერაქცია.

​რეკომენდაციების სახით ახალგაზრდა დედებს მინდა ვურჩიო, რომ მაქსიმალურად დატკბნენ ამ უნიკალური პერიოდით, ორსულობა და მშობიარობა ეს ის დროა, როცა მხოლოდ საკუთარ თავსა და სურვილებზე უნდა იყვნენ ორიენტირებულნი და გაინებივრონ თავი, იყვნენ კონტაქტში საკუთარ შეგრძნებებთან და სურვილებთან - შემდეგ ჩვილთან.

​მოითხოვეთ დახმარება ოჯახის წევრებისა თუ მეგობრებისაგან, ჩართეთ პროცესში მამა, მიიღეთ მისი ზრუნვა და ყურადღება მადლიერებით, შეადგინეთ და გაიზიარეთ ბავშვზე ზრუნვის დრო და განრიგი, თავისუფალი დრო გამოიყენეთ გამოსაძინებლად და სავარჯიშოდ, ჰაერზე სასეირნოდ ან გასართობად.

​ესაუბრეთ, უმღერეთ მუცლადმყოფ ბავშვს და შემდეგ ჩვილსაც აქტიურად გაუზიარეთ თქვენი ემოციები და განცდები, ეს ტექნიკა დაგეხმარებათ ადვილად ამოიცნოთ საკუთარი და ბავშვის სიგნალები, და ამ სიგნალებს შესაბამისი მგრძნობელობით უპასუხოთ.
​პერიოდულად მიმართეთ რელაქსაციას (3-5 წუთი) - მიიღეთ კომფორტული პოზა, დახუჭეთ თვალები და წარმოიდგინეთ სიტუაცია/ადგილი, სადაც თავს იგრძნობთ მშვიდად, დაცულად და უსაფრთხოდ, ეს თქვენი „იდეალური ადგილი“ იქნება. ეს ტექნიკა ხელს უწყობს სიმშვიდისა და ბალანსის მოპოვებას, რაც დადებითად აისახება, როგორც ფიზიკურ ისე ემოციურ მდგომარეობაზე, საერთო ჯამში კი ადამიანის ჯანმრთელობაზე. რელაქსაცია/წარმოსახვა ეხმარება ადამიანს სიმშვიდე შეინარჩუნოს მთელი დღის მანძილზე.

​მოითხოვეთ სოციალური მხარდაჭერა!

​მნიშვნელოვანია, ორსულობის პერიოდის შესახებ კომუნიკაცია პარტნიორთან (თუ გყავს პარტნიორი), ოჯახის წევრებთან და/ან მეგობრებთან. ასევე, გამოცდილების გაზიარება იმ ქალებთან, რომლებიც ახლა გადიან ამ პროცესს: ორსულებთან და ახალშობილის დედებთან. ასეთი მხარდაჭერის მისაღებად, შეგიძლია სხვადასხვა ჯგუფში გაწევრიანდე, მათ შორის სოციალური ქსელების გამოყენებით.

​თუ ცოტას ნერვიულობ, იცოდე, რომ არ ხარ მარტო. შიში, შფოთვა, ახალ როლთან შეგუების სირთულე ძალიან ბუნებრივია, განსაკუთრებით პირველი ან დაუგეგმავი ორსულობის შემთხვევაში.

​- რას ურჩევდით პარტნიორებს და ოჯახის წევრებს, რომლებიც ორსულთან ერთად გადიან ამ რთულ პროცესს?

​- მშობიარობის შემდგომ ფსიქო-ემოციურ გართულებებს ხელს უწყობს ასევე, ისეთი სოციალური ფაქტორები, როგორებიცაა: ფინანსური პრობლემები და კეთილმოუწყობელი საცხოვრებელი პირობები, მხარდაჭერის არქონა ოჯახის წევრებისა და ნათესავებისაგან, პარტნიორთან დისჰარმონიული ან დაძაბული ურთიერთობები, პარტნიორის გულგრილობა ასეთ პერიოდში ძალიან მწვავედ აისახება ქალის ისედაც სენსიტიურ ფსიქიკაზე, დროებითი იზოლაცია ან სავალდებულო დეკრეტი. ქალი, რომლისთვისაც კარიერული ზრდა და სოციალური თვითრეალიზება პრიორიტეტულია, მძიმედ განიცდის ამ პერიოდს. ასევე საყურადღებოა ის ფიზიკური დისკომფორტი, რომელიც თან ახლავს ორსულობას/მშობიარობას და მშობიარობის შემდგომ ფიზიკურ რეაბილიტაციას: მცირე მენჯის ორგანოების დაწევა, ჩახევები ან საკეისრო კვეთის შემდგომი ჭრილობები, ლაქტაციის დამახასიათებელი ტკივილები და გართულებები, წონის მატება, კანის დეფორმირება, სხეულის შეცვლილი ფორმები, რაც ქალის თვითშეფასებაზე ნეგატიურად აისახება და დიდ განსაცდელში აგდებს.

​პარტნიორები და ოჯახის წევრები უნდა იჩენდნენ ყურადღებას და მაქსიმალურ მხარდაჭერას როგორც ფიზიკური დახმარების მხრივ, ასევე ემოციური კუთხითაც. ოჯახის წევრებმა კრიტიკის და ნეგატიური შეფასება/შედარებებისგან უნდა შეიკავონ თავი, გაგებით და თანაგრძნობით მოეკიდონ ქალის შეცვლილ ემოციურ მდგომარეობას. 

ესაუბრა ელენე ოვაშვილი

ქალის ორგანიზმისთვის ორსულობა ფიზიოლოგიური მოვლენაა და არ სჭირდება მკურნალობა - ინტერვიუ...
​რა სიხშირით უნდა იაროს ორსულმა ვიზიტზე მეან-გინეკოლოგთან, როგორ შეიძლება ტოქსიკოზის ჩივილების შემსუბუქება, რომელი ასაკი ითვლება გვიან ორსულობად - ამ და სხვა აქტუალურ თემებზე ცნობილი მე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ადამიანის 9 ფსიქოტიპი: ცხრა მოდელი იმისა, თუ როგორ ექცევა მშობელი ბავშვს,“ - ფსიქოლოგი ილია ნიკაჭაძე

„ადამიანის 9 ფსიქოტიპი: ცხრა მოდელი იმისა, თუ როგორ ექცევა მშობელი ბავშვს,“ - ფსიქოლოგი ილია ნიკაჭაძე

ფსიქოლოგი ილია ნიკაჭაძე ადამიანის 9 ფსიქოტიპის შესახებ საუბრობს. მისი თქმით, მშობელი ბავშვს არაცნობიერ მოტივაციებს უყალიბებს, რომელიც მისთვის მთელი ცხოვრების განმაპირობებელი ხდება:

„მშობელს აქვს უნარი, რომ ჩამოაყალიბოს ბავშვის არაცნობიერი მოტივაციები, რომლებიც შემდეგ ხდება მთელი მისი ცხოვრების განმაპირობებელი. ენეაგრამას მიხედვით სულ ცხრა ფსიქოტიპი გვაქვს. ეს არის ცხრა ​მოდელი იმისა, თუ როგორ ექცევა მშობელი ბავშვს. იდეალისტი ფსიქოტიპის შემთხვევაში მშობელი არის ძალიან მკაცრი, მას მკაცრი წესები შემოაქვს ბავშვის ცხოვრებაში. შემდეგ ბავშვი იჩენს შინაგან მშობელს, შინაგან კრიტიკოსს, შინაგან პოლიციელს, რომელიც მთელი მისი ცხოვრების განმავლობაში თან დასდევს. როგორც მშობელი მკაცრად აძლევდა მითითებებს, ჩარჩოებს უწესებდა, ანალოგიურად შინაგანი კრიტიკოსი მას უქმნის მუდმივ ხაზს, რომელსაც უნდა მიჰყვეს. ერთის მხრივ, ეს არის ადამიანი, რომელიც მუდმივად განვითარებაზეა ორიენტირებული, ცდილობს სამყარო უკეთესი გახადოს, მორალისტია, წესების მოყვარულია, მეორეს მხრივ, ის მოუქნელი და ხისტია. შინაგანი კრიტიკოსი მას არ აძლევს საშუალებას, რომ რაღაცებს გადაუხვიოს, რაღაცების მიმართ თავისუფალი იყოს.“

ილია ნიკაჭაძე მზრუნველ და ტრიუმფატორ ფსიქოტიპებს ახასიათებს, ამასთან იმ აღზრდის მეთოდებსაც აღწერს, რომლებიც აღნიშნული ფსიქოტიპებს ჩამოყალიბებას უწყობს ხელს:

„მზრუნველი არის ფსიქოტიპი, რომლის მშობლებსაც ბავშვობაში მისთვის არ ეცალათ. ბავშვმა იფიქრა: „მოდი მშობელზე ვიზრუნებ, შემდეგ მას ექნება დრო, რომ შემიყვაროს.“ ეს ფსიქოტიპი როდესაც იზრდება, ამ ყველაფრის განზოგადებას აკეთებს მთელ სამყაროზე. ტრიუმფატორი არის ფსიქოტიპი, რომელსაც ბავშვობაში ჰქონდა განცდა: ​„მე შემიყვარებენ, თუ ვიქნები საუკეთესო.“ ამ ფსიქოტიპს აქვს მიჯაჭვულობა აბლოდისმენტების მიმართ, აღიარების მიმართ, ტაშის მიმართ. ეს ფსიქოტიპი სულ მუშაობს, ვერასდროს დუნდება. როდესაც ის დუნდება, აქვს განცდა, რომ სხვები აჯობებენ. თუ სხვები აჯობებენ, მას სიყვარულს აღარ მისცემს მშობელი. ამ ფსიქოტიპებს ეძახიან დედის ნარცისისტულ პროექტს. მათ ჰყავთ მშობლები, რომლებმაც საკუთარი პოტენციალის რეალიზება ვერ მოახდინეს და ეს გადაიტანეს შვილზე. ასეთი ფსიქოტიპის ადამიანი დედამ ან მამამ შექმნა.“

ილია ნიკაჭაძის თქმით, ინდივიდუალისტ ფსიქოტიპებს ბავშვობაში მშობლისგან ყურადღება და მხარდაჭერა აკლდათ, ხოლო მარტოხელა მოაზროვნის ფსიქოტიპს ორივე მშობლისგან უარყოფის გამო სამყაროს ნდობა უჭირს:

„ინდივიდუალისტი მიდრეკილია იმისკენ, რომ იყოს განსხვავებული, გამორჩეული, არავის ჰგავდეს. შემოქმედი ადამიანების უმრავლესობა ინდივიდუალისტია. ამ ფსიქოტიპს ​ჰყავდა მშობელი, რომელიც არ აძლევდა ბავშვს ემოციურ მხარდაჭერას. ბავშვს ჰქონდა ყველაფერი, მაგრამ ემოციები არ ჰქონდა. მას აქვს მიდრეკილება, რომ გაამძაფროს ყველა ემოცია, დრამა შექმნას. მარტოხელა მოაზროვნე არის ფსიქოტიპი, რომელსაც ორივე მშობლის უარყოფა ჰქონდა. ეს ფსიქოტიპი სამყაროს არ ენდობა. მას აქვს მოტივაცია, რომ შეისწავლოს სამყარო. ის ფიქრობს: „თუ მე სამყარო მეცოდინება, ის საშიში აღარ იქნება ჩემთვის.“ მას მუდმივად აქვს განცდა, რომ ცოდნა არ ჰყოფნის.“

„სკეპტიკოსი ძირითადად არის ძლიერი მშობლების შვილი. ის ხდება ძლიერ ფიგურებზე დამოკიდებული პირი. ის მთელი ცხოვრება ეძებს ავტორიტეტებს. ენთუზიასტი არის ფსიქოტიპი, რომელმაც ისწავლა ბავშვობაში გაქცევა. მან იპოვა სტრატეგია, რომ სირთულეებს გართობაში გაექცეს. ის ზრდასრულობაში ხდება გართობაზე, მხიარულებაზე, თავგადასავალზე ორიენტირებული. ბოსი არის ფსიქოტიპი, რომელსაც ​აქვს უარყოფა მშობლის მიმართ. ის არაცნობიერად დარწმუნებულია საკუთარ სიცუდეში. ის ეძებს ძალაუფლებას. ბოსი არის უარმყოფელი მშობლის მიერ გაზრდილი ადამიანი. მედიატორი არის ფსიქოტიპი, რომელიც ეძებს ჰარმონიას. ამ ფსიქოტიპს ჰყავდა ან კონფლიქტური მშობლები, ან ხელოვნურ ჰარმონიაში მყოფი მშობლები,“ - აღნიშნულ თემაზე ირაკლი ნიკაჭაძე ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ საუბრობს.

წყარო: ​„იმედის დღე“

წაიკითხეთ სრულად