Baby Bag

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

თუ ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ორსულობას ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია

ორსულების მშობიარობისთვის მოსამზადებელ ფსიქოლოგიურ რჩევებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი რუსუდან სამხარაძე.
- რა არის მთავარი დეტალი, რისთვისაც მზად უნდა იყოს ორსული, რომ მშობიარობის შემდეგ ნაკლები ფსიქოლოგიური წნეხის ქვეშ აღმოჩნდეს?
- ორსულობა ქალის ცხოვრების განსაკუთრებული პერიოდია, სიხარულთან და ბედნიერებასთან ერთად ხშირად დაბნეულობის, შიშის, შფოთვის, უგუნებობისა და დეპრესიის პერიოდად იქცევა. ახალი სიცოცხლის ჩასახვა, დიდ მოლოდინთან ერთად, ორგანიზმისთვის დიდი გამოწვევაცაა და ეს საპასუხისმგებლო გამოცდა ქალის არა მარტო ფიზიკურ, არამედ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასაც ელის.
მღელვარების მიზეზები შესაძლოა იყოს:

​- პასუხისმგებლობის შიში;
- მშობიარობის შიში;
- სხეულის ფორმების ცვლილება;
- ჯანმრთელობის პრობლემები;
თუ ჩვენ განვიხილავთ დედობას, როგორც ფსიქო-სოციალურ ფენომენს, რომელიც ბავშვის განვითარების ყველა პირობას უნდა უზრუნველჰყოფდეს, უნდა შევეხოთ დედის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას. ორსულობა და მშობიარობა საკმაოდ სტრესულია ქალის ფიზიოლოგიისა და ფსიქიკისთვის, ჰორმონალურ ცვლილებებთან ერთად იცვლება რეალობა და ხდება დედის ახალ როლთან ადაპტაცია, რომელიც შეიძლება მიმდინარეობდეს (პოსტნატალურ) მშობიარობის შემდგომი ფსიქოემოციური გართულებებით. მაგალითად, შეიძლება ახალბედა დედას არ ახარებდეს ჩვილის მოვლის პროცესი, განიცდიდეს ქრონიკულ გადაღლას და გაღიზიანებას, რაც კიდევ უფრო შეიძლება უმძაფრებდეს დანაშაულის გრძნობას, რომ ვერ აკმაყოფილებს „იდეალური“ დედის პარამეტრებს. ზოგჯერ ჩნდება ფიქრები, რომ ის ვერ აკმაყოფილებს ბავშვის მოთხოვნილებებს ხარისხიანად, თითქოს და მას არ აქვს საკმარისი ემოციური და ტაქტილური (შეხებითი) კონტაქტი ჩვილთან. აღნიშნული ფიქრები და შიშები ორსულში, ახალბედა დედაში, შესაძლოა იწვევდეს გუნება-განწყობის ცვლილებას, სისუსტეს, უმადობასა და ძილის სირთულეებს.

დედის შემაწუხებელი ფიქრები, რომ თავს ვერ ართმევს დაკისრებულ მოვალეობას, ხასიათის მუდმივი ცვალებადობა, დანაშაულის გაძლიერებული გრძნობა და ინტენსიური ემოციები, შესაძლოა კიდევ უფრო რთულ ფორმებში გადაიზარდოს და შფოთვით აშლილობამდეც კი მივიდეს. რაც თავის მხრივ გავლენას ახდენს არა მხოლოდ დედაზე, არამედ ბავშვზე და ხანდახან, ბავშვის მიმართ აგრესიის მიზეზიც შესაძლოა გახდეს.

​თუ ახლად ნამშობიარებ ქალს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები სუსტად აღენიშნება, აქვს მსუბუქი შფოთვა, ტირილის სურვილი, ხასიათის ცვალებადობა და ეს სიმპტომები 2 კვირაზე მეტხანს არ გრძელდება, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ქალი ნელ-ნელა რეაბილიტირდა, ხოლო თუ ეს სიმპტომატიკა არ იცვლება ან მძაფრდება დროის გასვლის მიუხედავად, მაშინ აუცილებელია სპეციალისტების (გინეკოლოგის, ფსიქოლოგის, ნევროლოგის, ფსიქიატრის) კონსულტაცია.
- როგორ უნდა მოემზადოს ორსული ან ის, ვინც ორსულობას გეგმავს ამ რთული და საინტერესო პერიოდისთვის? გვირჩიეთ რამდენიმე აქტივობა ან ფსიქოლოგიური სავარჯიშო, რითაც უფრო მეტი მზაობით შეხვდებიან ქალები მშობიარობას და მის შემდეგ განვითარებულ მდგომარეობას?
- გამოწვევები და სირთულეები ინდივიდუალურია და ისინი სხვადასხვა ფორმითა და ინტენსივობით გვხვდება. თუ კი ქალი და მისი ოჯახი მომზადებულები და ინფორმირებულები შეხვდებიან ამ უნიკალურ პერიოდს, ყველა უსიამოვნების და გართულების პრევენცია შესაძლებელია.

​პრევენციისთვის სასურველია პერინატალურ ფსიქოლოგთან (ფსიქოლოგი, რომელიც მუშაობს შვილოსნობის საკითხებზე, პრე და პოსტ სამშობიარო პერიოდში) კონსულტაცია. ფსიქოლოგის მიზანია, დაეხმაროს ქალს, მიიღოს და გააცნობიეროს საკუთარი თავი ახალ როლში, მოამზადოს მშობიარობისთვის და მიაწოდოს ინფორმაცია შესაძლო დეპრესიის, შფოთვის შესახებ. აუხსნას, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია მშობელი-ბავშვის ჯანსაღი ინტერაქცია.

​რეკომენდაციების სახით ახალგაზრდა დედებს მინდა ვურჩიო, რომ მაქსიმალურად დატკბნენ ამ უნიკალური პერიოდით, ორსულობა და მშობიარობა ეს ის დროა, როცა მხოლოდ საკუთარ თავსა და სურვილებზე უნდა იყვნენ ორიენტირებულნი და გაინებივრონ თავი, იყვნენ კონტაქტში საკუთარ შეგრძნებებთან და სურვილებთან - შემდეგ ჩვილთან.

​მოითხოვეთ დახმარება ოჯახის წევრებისა თუ მეგობრებისაგან, ჩართეთ პროცესში მამა, მიიღეთ მისი ზრუნვა და ყურადღება მადლიერებით, შეადგინეთ და გაიზიარეთ ბავშვზე ზრუნვის დრო და განრიგი, თავისუფალი დრო გამოიყენეთ გამოსაძინებლად და სავარჯიშოდ, ჰაერზე სასეირნოდ ან გასართობად.

​ესაუბრეთ, უმღერეთ მუცლადმყოფ ბავშვს და შემდეგ ჩვილსაც აქტიურად გაუზიარეთ თქვენი ემოციები და განცდები, ეს ტექნიკა დაგეხმარებათ ადვილად ამოიცნოთ საკუთარი და ბავშვის სიგნალები, და ამ სიგნალებს შესაბამისი მგრძნობელობით უპასუხოთ.
​პერიოდულად მიმართეთ რელაქსაციას (3-5 წუთი) - მიიღეთ კომფორტული პოზა, დახუჭეთ თვალები და წარმოიდგინეთ სიტუაცია/ადგილი, სადაც თავს იგრძნობთ მშვიდად, დაცულად და უსაფრთხოდ, ეს თქვენი „იდეალური ადგილი“ იქნება. ეს ტექნიკა ხელს უწყობს სიმშვიდისა და ბალანსის მოპოვებას, რაც დადებითად აისახება, როგორც ფიზიკურ ისე ემოციურ მდგომარეობაზე, საერთო ჯამში კი ადამიანის ჯანმრთელობაზე. რელაქსაცია/წარმოსახვა ეხმარება ადამიანს სიმშვიდე შეინარჩუნოს მთელი დღის მანძილზე.

​მოითხოვეთ სოციალური მხარდაჭერა!

​მნიშვნელოვანია, ორსულობის პერიოდის შესახებ კომუნიკაცია პარტნიორთან (თუ გყავს პარტნიორი), ოჯახის წევრებთან და/ან მეგობრებთან. ასევე, გამოცდილების გაზიარება იმ ქალებთან, რომლებიც ახლა გადიან ამ პროცესს: ორსულებთან და ახალშობილის დედებთან. ასეთი მხარდაჭერის მისაღებად, შეგიძლია სხვადასხვა ჯგუფში გაწევრიანდე, მათ შორის სოციალური ქსელების გამოყენებით.

​თუ ცოტას ნერვიულობ, იცოდე, რომ არ ხარ მარტო. შიში, შფოთვა, ახალ როლთან შეგუების სირთულე ძალიან ბუნებრივია, განსაკუთრებით პირველი ან დაუგეგმავი ორსულობის შემთხვევაში.

​- რას ურჩევდით პარტნიორებს და ოჯახის წევრებს, რომლებიც ორსულთან ერთად გადიან ამ რთულ პროცესს?

​- მშობიარობის შემდგომ ფსიქო-ემოციურ გართულებებს ხელს უწყობს ასევე, ისეთი სოციალური ფაქტორები, როგორებიცაა: ფინანსური პრობლემები და კეთილმოუწყობელი საცხოვრებელი პირობები, მხარდაჭერის არქონა ოჯახის წევრებისა და ნათესავებისაგან, პარტნიორთან დისჰარმონიული ან დაძაბული ურთიერთობები, პარტნიორის გულგრილობა ასეთ პერიოდში ძალიან მწვავედ აისახება ქალის ისედაც სენსიტიურ ფსიქიკაზე, დროებითი იზოლაცია ან სავალდებულო დეკრეტი. ქალი, რომლისთვისაც კარიერული ზრდა და სოციალური თვითრეალიზება პრიორიტეტულია, მძიმედ განიცდის ამ პერიოდს. ასევე საყურადღებოა ის ფიზიკური დისკომფორტი, რომელიც თან ახლავს ორსულობას/მშობიარობას და მშობიარობის შემდგომ ფიზიკურ რეაბილიტაციას: მცირე მენჯის ორგანოების დაწევა, ჩახევები ან საკეისრო კვეთის შემდგომი ჭრილობები, ლაქტაციის დამახასიათებელი ტკივილები და გართულებები, წონის მატება, კანის დეფორმირება, სხეულის შეცვლილი ფორმები, რაც ქალის თვითშეფასებაზე ნეგატიურად აისახება და დიდ განსაცდელში აგდებს.

​პარტნიორები და ოჯახის წევრები უნდა იჩენდნენ ყურადღებას და მაქსიმალურ მხარდაჭერას როგორც ფიზიკური დახმარების მხრივ, ასევე ემოციური კუთხითაც. ოჯახის წევრებმა კრიტიკის და ნეგატიური შეფასება/შედარებებისგან უნდა შეიკავონ თავი, გაგებით და თანაგრძნობით მოეკიდონ ქალის შეცვლილ ემოციურ მდგომარეობას. 

ესაუბრა ელენე ოვაშვილი

ქალის ორგანიზმისთვის ორსულობა ფიზიოლოგიური მოვლენაა და არ სჭირდება მკურნალობა - ინტერვიუ...
​რა სიხშირით უნდა იაროს ორსულმა ვიზიტზე მეან-გინეკოლოგთან, როგორ შეიძლება ტოქსიკოზის ჩივილების შემსუბუქება, რომელი ასაკი ითვლება გვიან ორსულობად - ამ და სხვა აქტუალურ თემებზე ცნობილი მე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რატომ უნდა ჩავეხუტოთ შვილებს ყოველდღიურად?

რატომ უნდა ჩავეხუტოთ შვილებს ყოველდღიურად?

ყველასთვის ცნობილია, რომ ჩახუტება ადამიანებს აბედნიერებს. პატარებს სითბოს მიღება და გაცემა ძალიან უყვართ. როგორც აღმოჩნდა, ჩახუტება ბავშვის განვითარებაზე უდიდეს ზეგავლენას ახდენს. სიკეთის, დადებითი ენერგიისა და პოზიტიური განწყობის გაზიარება თუ გიყვართ, თქვენს შვილებს რაც შეიძლება ხშირად ჩაეხუტეთ.

  • ჩახუტება ბავშვს აბედნიერებს

ჩახუტება ბავშვის ფსიქიკაზე დადებითად ზემოქმედებს. ის პატარებს არამხოლოდ თავდაჯერებით ავსებს, არამედ მათ ოპტიმისტ ადამიანებად ჩამოყალიბებაშიც ეხმარება. როდესაც ბავშვი მშობლისგან სიყვარულს გრძნობს, ის სტრესს მარტივად უმკლავდება და ყოველთვის ბედნიერია.

  • ჩახუტება ბავშვებს ემპათიის განცდას უვითარებს

შვილს ჩახუტებით ძალიან ბევრ რამეს ასწავლით. როდესაც ბავშვს მშობელთან თბილი დამოკიდებულება აკავშირებს, ის მასთან ძლიერ ემოციურ და ფსიქოლოგიურ კავშირს ამყარებს. დადებით ენერგიათა ურთიერთგაცვლა თქვენს შვილს ემპათიის მნიშვნელობის გაცნობიერებაში ეხმარება. თუ ბავშვს ხშირად ეხუტებით, ის სხვების განცდების გაზიარების უნარს მარტივად შეიძენს. აუცილებელია, რომ შვილს თანაგრძნობა და სითბოს გამოხატვა ადრეული ასაკიდანვე ასწავლოთ.

  • ჩახუტება ტანტრუმის შეჩერებაში გეხმარებათ

მშობლები ემოციური აფეთქების შემდეგ ბავშვების მოფერებას ერიდებიან, რათა ბავშვის ჭირვეული ქცევა არ წაახალისონ, თუმცა ეს სწორი მიდგომა ნამდვილად არ არის. ჩახუტება ბავშვს საკუთარი ემოციების გაკონტროლებაში დაეხმარება. როდესაც ბავშვს ეხუტებით, მის ორგანიზმში სიყვარულის ჰორმონი გამომუშავდება, რომელიც მას შფოთვის დამარცხებაში ეხმარება.

  • ჩახუტება ბავშვს გონებრივი შესაძლებლობების განვითარებაში ეხმარება

ბავშვებს განვითარებისთვის სხვადასხვა სახის სენსორული სტიმულაცია სჭირდებათ. სწორედ ამიტომ, ფიზიკურ შეხებას მათთვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს. ბავშვთა სახლში მცხოვრებ და სრულფასოვან ოჯახში გაზრდილ ბავშვებს შორის ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ პატარები, რომლებიც მშობლებთან არ ცხოვრობენ, განვითარების დონით მნიშვნელოვნად ჩამორჩებიან იმ ბავშვებს, რომლებსაც მშობლები ზრდიან. კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ დღის განმავლობაში 15 წუთიანი ტაქტილური სტიმულაცია ბავშვთა სახლში მცხოვრებ პატარებს განვითარებაში მნიშვნელოვნად ეხმარებოდა.

  • ჩახუტება ბავშვის სიმაღლეში ზრდას უწყობს ხელს

მართალია, დაუჯერებლად ჟღერს, მაგრამ ჩახუტება ბავშვის სიმაღლეში ზრდას ნამდვილად ასტიმულირებს. კვლევებით დასტურდება, რომ პატარების ფიზიკური ზრდა ჩახუტების გარეშე მნიშვნელოვან შეფერხებებს განიცდის. თუ ბავშვს სითბო აკლია, მას ზრდაში ვერც ვიტამინებისა და მინერალების მიღება ეხმარება. როდესაც ბავშვს ეხუტებით, მის სხეულში ჰორმონი ოქსიტოცინი გამომუშავდება. აღნიშნულ ჰორმონს ორგანიზმისთვის ძალიან ბევრი სარგებელი მოაქვს. ის ბავშვის ფიზიკურ ზრდასაც უწყობს ხელს. ოქსიტოცინის დონის მატება ორგანიზმში ზრდის ჰორმონის გამომუშავებას აჩქარებს, შესაბამისად, როდესაც თქვენს შვილს ჩახუტებით ხშირად ანებივრებთ, ის სიმაღლეში სწრაფად იზრდება.

  • ჩახუტება ბავშვს ჯანმრთელობის შენარჩუნებაში ეხმარება

ჰორმონი ოქსიტოცინი, რომელიც ბავშვის ორგანიზმში ჩახუტების დროს გამომუშავდება, ანთებით პროცესებს წარმატებით ებრძვის. ის ორგანიზმს ჯანმრთელობის შენარჩუნებაში ეხმარება.

  • ჩახუტება შვილსა და მშობელს შორის მყარ ურთიერთკავშირს ქმნის

ჩახუტება შვილსა და მშობელს ერთმანეთის მიმართ ნდობით განაწყობს. ოქსიტოცინი შიშის გრძნობას ამცირებს და ადამიანებს გამბედავი ქმედებებისკენ უბიძგებს. როდესაც ბავშვი მშობელს ეხუტება, ის თავს დაცულად გრძნობს. თუ გსურთ, რომ თქვენი შვილი მამაცი და უშიშარი ადამიანი იყოს, მას ხშირად უნდა ჩაეხუტოთ.

მომზადებულია Brightside.me-ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად