Baby Bag

,,ჩემი მშობლები ხვალ იცრებიან და პრინციპულად ასტრაზენეკით. რატომ?''

,,ჩემი მშობლები ხვალ იცრებიან და პრინციპულად ასტრაზენეკით. რატომ?''

ქარ­თვე­ლი ნევ­რო­ლო­გი დავით მრელაშილი, რომელიც ამერიკაში მოღვაწეობს ვაქცინაციასთან დაკავშირებით პოსტს აქვეყნებს, რომელსაც ​MomsEdu.ge უცვლელად გთავაზობთ:

,,საოცარი ხალხი ვართ ეს ქართველები.

- ვაქცინამ ორი კვირით დააგვიანა შეპირებულზე და ლანძღვით ავიკელით მთავრობა - ჩვენი დახოცვა უნდათ, ან უნიათები არიან - რატო არ შემოაქვთო.

- შემოიტანეს ხარისხიანი ვაქცინა (ასტრაზენეკა) - არ ვიცრებით - ცუდი ვაქცინააო, ჩვენი დახოცვა უნდათო ისევ ამ ერთადერთი, მართლაც რომ სამწუხარო პრეცედენტის გამო (და ვუგულებელვყოფთ ათასობით გარდაცვლილს თავად ვირუსისგან). ნაწილმა იმის გამო რომ ერთ ხელზე ჩამოსათვლელმა ქვეყნებმა მეცნიერულად დაუსაბუთებელი გართულებების ეჭვის გამო დროებით ან ნაწილობრივ შეაჩერეს ეს ვაქცინა და ასევე ვუგულებელვჰყობთ მსოფლიოს ათეულობით წამყვან ქვეყნებს სადაც ჩვეულებრივ გრძელდება ვაქცინაცია ათეულ მილიონბით მოსახლეზე.

- შემოიტანეს ფაიზერი - რომლსაც ჯერჯერობით წუნი ვერ დასდეს - მაინც არ ვიცრებთ (და მიზეზს ველოდები სოციალურ მედიაში და ჯერ ვერ ვიპოვე). ამ ფაიზერით აიცრა ზუსტად უკვე ისრაელის დიდი უმეტესობა, და ქვეყანა გაიხსნა, ჩვეულ რიტმს დაუბრუნდნენ პრაქტიკულად.

ამ ყოველივეს რამოდენიმე აშკარა მიზეზი აქვს:

1. გენეტიკურად და კულტურულად (ადათ-წესებით) სიახლისადმი ფრთხილი ხალხი ვართ. რატომ? იმიტომ რომ ისტორიულად ასე იყო - როგორც წესი გარედან შემოსული რაიმე უცხო და სიახლე - დამპყრობელი და შარი იყო ჩვენთვის. ვინც არ ფრთხილობდა - გადაშენდა. სიახლისადმი ფრთხილმა ხალხმა დატოვა ფრთხილი შთამომავლობა (ჩვენ). ამერიკელები იმ “ნარჩევი” ევროპელების შთამომავლები არიან ვინც შუა საუკუნეებში ჩასხდნენ გემებში და სიახლეების საძიებლად ამერიკის კონტინენტზე გადასახლდნენ. ერთი ტიტანიკის ჩაძირვას ამერიკაში მიგრაცია არ შეუჩერებია. განსხვავებაც სახეზეა ვაქცინაციის პროცესში.

2. უნდობლობა მთავრობის მიმართ ასევე მოსახლეობსი მნიშვნელოვან პროცენტში. ეს არც პოლიტიკური განცხადებაა, არც ექსკლუზიურად მიმდინარე მმართველ პარტიას ეხება. ეს არის ქვეყანაში ათწლეულობის განმავლობაში ჩამოყალიბებული სტერეოტიპი რასაც ბევრი მიზეზი აქვს (ზოგი მართალი, ზოგი უსაფუძვლო). საქმე იმაშია, რომ არ შეიძლება ცნობიერად თუ ქვეცნობიერად, წინა ან მიმდინარე მთავრობის დასაწუნი საქმიანობა დავაკავშიროთ ვაქცინაციასთან. აქ მთავრობა პრინციპულად განსხვავებულს არ აკეთებს ვიდრე ამერიკის, ან ევროპის ან ისრაელის მთავრობა - ყიდულობს ვაქცინას და სთავაზობს მოსახლეობას. ამიტომ ვეცადოთ ფსიქოლოგიურად გავმიჯნოთ ჩვენი დამოკიდებულება თუ იმიჯი მთავრობის ნებისმიერი სხვა საქციელისგან (მაგალითად მეწყერზე როგორ ჯებირს აშენებენ) და ვაქცინაციისგან.

3. არ ვიცი რანაირად ვთქვა შელამაზებულად რომ ის კონტიგენტი ვისთვისაც ვწერ ამ პოსტს უფრო არ დაიბოღმოს, მაგრამ რისკების შეფასების საკმარისი აღქმა არ არის საზოგადოების მასაში, და არც მათ ენდობიან ვისაც ეს უნარი აქვს (ან აღარ იციან ვის ენდნენ). რამოდენიმეჯერ ყური მოვკარი - ამ ნევროლოგმა ნეტა რა იცის ვაქცინებისო. საქმე იმაშია რომ ექიმობაც კი არ ჭირდება ამ საქმეს. ამას ჭირდება ერთადერთი რამ: სანდო წყაროდან სტატისტიკის მიღება (რაზეც პრინციპში თითქმის ყველას აქვს წვდომა, თუმცა ანვანწიურული და დაუსაბუთებელი “სენსაციები” უფრო გვიზიდავს) და ჯანსაღი გაანალიზება (პარანოიული წარმოდგენების გარეშე როგორიცაა დაჩიპვა) - ანუ რამდენს დაემართა კოვიდი და რამდენი იმსხვერპლა და დააინვალიდა სამუდამოდ, და მეორეს მხრივ რამდენი მილიონი აიცრა უკვე მსოფლიოში, და იქედან რამდენს ამოუვიდა რქები ან 5G ანტენა შუბლზე. ეს, ძალიანაც რომ უნდოდეს ნებისმიერი ქვეყნის მთავრობას დამალოს - შეუძლებელია, თითქმის ყველას აქვს სოციალურ მედიასთან წვდომა და უცებ გავრცელდებოდა ყველა სავალალო შედეგი (როგორც ჩვენს ქვეყანაში ეს ერთადერთი შემთხვევა).

უკვე მრცხვენია ვინმეს ვაქცინა ვთხოვო საქართველოსთვის. აქამდე ვეუბნებოდი არ გვაქვს ვაქცინა, ვიხოცებით, გვიშველეთ თქო. აწ ყველასთვის წვდომადი ინფორმაციაა ქვეყანაში რამდენი ვაქცინა შემოვიდა, და იქედან მოსახლეობამ 10%-იც კი ვერ აითვისა ჯერ, და რო ნახონ სტატისტიკა - ვაქცინასაც დავკარგავ და ნდობასაც მომავლისთვის.

ჩემი მშობლები ხვალ იცრებიან და პრინციპულად ასტრაზენეკით. რატომ? იმიტომ, რომ ვფიქრობ ის მათთვის საუკეთესო არჩევანია და არაა პრაქტიკული განსხვავება, ამ ეტაპზე ცნობილი ინფორმაციით ამ ორ ვაქცინას შორის. “აბა ის ექთანი რომ გარდაიცვალა?”. ამაზე ძალიან მარტივი პასუხია ანალოგიის პრინციპით: საქართველოში რომ ვიყავი ერთი ახლობლის ახალგაზრდა ვაჟი გარდაიცვალა ავტოკატასტროფაში BMW-ს მარკის ავტომობილში. ეგ ხომ არ ნიშნავს რომ BMW ან ცუდი მანქანაა, ან ოპელზე ნაკლებად იცავს მგზავრებს ავარიის დროს? ვეცადოთ შევხედოთ საერთო სურათს და მიზეზს, და არა ერთეული ფაქტი განვაზოგადოთ.

და ბოლოს, 529 ლიტრიანი მაცივარი კი არა ქამარზე ჩამოსაკიდი თერმოსი რომ მეჩუქებინა კახეთისთვის - ისიც ეყოფოდა ვაქცინის შესანახად როგორც ჩანს ისეთი ცოტა იცრება. ვფიქრობ შემდეგი რა შეიძლება გავაკეთო და ჯერჯერობით აზრი არ მომდის,'' - აღნიშნავს ექიმი პოსტში. 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუ​ფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,მოგვეწონებოდა, ასე დაუკითხავად ჩვენს ფოტოებს, რომ აფრიალებდნენ ტრაგედიის ხაზგასასმელად?''

,,მოგვეწონებოდა, ასე დაუკითხავად ჩვენს ფოტოებს, რომ აფრიალებდნენ ტრაგედიის ხაზგასასმელად?''
ფსიქოლოგი ჯანა ჯავახიშვილი ბათუმის ტრაგედიის შესახებ წერს. პოსტში, ფსიქოლოგი რამდენიმე სხვადასხვა საკითხს განიხილავს:

,,მეგობრებო, ბევრი პოსტი შემომხვდა დღეს ამ სივრცეში, რომელიც ამბობს, რომ ფსიქოლოგები უკვე ამ ეტაპზე უნდა ეხმარებოდნენ ბათუმის ტრაგედიაში დაზარალებულ ადამიანებს. რომ არ მოხდეს მცდარი შეხედულებების გავრცელება, მინდა ამაზე კომენტარი გავაკეთო: უბედური შემთხვევისა თუ კატასტროფების დროს რეაგირების მიდგომები უნდა ეყრდნობოდეს სამეცნიერო მტკიცებულებას იმის თაობაზე, რა არის ეფექტური და რა ეხმარება ადამიანებს გაუმკლავდნენ უბედურებას, და რა არ ეხმარება და პირიქით, აზიანებს.

მტკიცებულება გვიჩევენებს, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია, ვაცალოთ ადამიანებს, რომლებმაც პოტენციურად მატრავმირებელი გამოცდილება მიიღეს, რომ თავისი ბუნებრივი გამკლავების რესურსები ჩართონ.

პოტენციურად მატრავმირებელ გამოცდილებას ექვემდებარება მსოფლიოს მოსახლეობის დაახლოებით 85%, მაგრამ პოსტტრავმული სტრესული აშლილობა უვითარდება მსოფლიო მოსახლეობის საშუალოდ დაახლოებით 3%-ს (ცოტა მეტს), ხოლო მათგან, ვინც დაექვემდებარა მატრავმირებელ გამოცდილებას - საშუალოდ დაახლოებით 6%-ს.

აქვთ სტრესმედეგობა (ინგლისურად resilience) ადამიანებს, ოჯახებს, სამეზობლოს. და უნდა ვაცალოთ, რომ ეს ბუნებრივი დაძლევის მექანიზმები ჩაირთოს და ამუშავდეს, აქ არ შეიძლება "მკურნალობა" დავუწყოთ, აქ არ შეიძლება ფსიქოლოგიზაცია, ფსიქიატრიზაცია, ფსიქოთერაპიზაცია, "დამამშვიდებელი წამლების მიცემა".

სხვა არის, თუ ადამიანი ისეა გამოსული წყობიდან, რომ თავს ვეღარ უვლის, ყოველდღიურ მოვალეობებს ვეღარ ასრულებს - ამ შემთხვევაში მწვავე სტრესულ რეაქციებთან გვაქვს საქმე და საჭიროა პროფესიული დახმარება. სხვა შემთხვევაში - უნდა ვაცალოთ.

უნდა ვენდოთ ადამიანის და მისი უახლოესი გარემოცვის დაძლევის რესურსებს, მათ ჩვეულ გამკლავების სტრატეგიებს (იქნება ეს რელიგიურ რწმენაზე დაფუძნებული თუ სხვა სტრატეგიები) - ეკოლოგიურები უნდა ვიყოთ ჩვენს მიდგომებში, ამ სიტყვის ფართო გაგებით. უნდა ვაცალოთ.

ტრავმული გამოცდილებიდან ერთი თვის მანძილზე ბუნებრივია, რომ ადამიანებს ჰქონდეთ სიმპტომები - განმეორებადი არაკონტორლირებადი მოგონებები, სიზმრები გადატანილ ტრავმულ გამოცდილებაზე, ძილის დარღევები, აწეული შფოთვა და გაღიზიანებადობა, ადვილად შეკრთომა მოულოდნელ ხმაურზე, თავის არიდება ტრავმულ გამოცდილებასთან დაკავშირებული სიტუაციების, შესაძლოა ემოციების ერთგვარი დაქვეითებაც ("ანესთეზია"), შესაძლოა დაწეული გუნება-განწყობილება, ბრალეულობის განცდა (მაგ., ე.წ. გადარჩენილის ბრალეულობის განცდა" - რომელიც ირაციონალურია - ადამიანის ბრალი არ არის რომ ის გადარჩა როცა სხვა ადამიანი დაიღუპა, მაგრამ მას შესაძლოა აწუხებდეს ეს აზრი). და ასე შემდეგ. ამგვარი სიმპტომების გაჩენა ტრავმული გამოცდილების მიღების მერე - ბუნებრივი რეაქციებია იმ არანორმალურ გარემოებებზე, რაც ადამიანმა გამოიარა, მაგრამ - მხოლოდ ერთი თვის მანძილზე - თუ სიმპტომები არ განილევა პირველი თვის ბოლოსთვის ეს შესაძლოა პოსტტრავმული სტრესული აშლილობის განვითარებაზე მიგვითითებდეს. მაგრამ ერთი თვის მანძილზე სიმპტომების არსებობა - ბუნებრივია და ამ სიმტპომების დახმარებით ადამიანი უმკლავდება ტრავმულ გამოცდილებას, "ინელებს" მას. აქ არ უნდა ჩავერიოთ "მკურნალობით" და არ უნდა შევუშალოთ ხელი ბუნებრივ გამკლავებას.

ამავე დროს, ტრავმული გამოცდილების მიღებიდან ერთი თვის მანძილზე უაღრესად მნიშნელოვანია ე.წ. "ფხიზელი დაკვირვება" - იმისა, მცირდება თუ არა სიმპტომების ინტენსივობა და სიხშირე ერთი თვის მანძილზე. თუ მცირდება - ესე იგი, მუშაობს ადამიანის ბუნებრივი დაძლევის, გამკლავების რესურსები (ადამიანისა და მისი სოციალური გარემოცვისა). თუ პირიქით, იზრდება სიმპტომების სიხშირე და ინტენსივობა და მდგომარეობა უარესდება - აი აქ საჭიროა პროფესიული დახმარება. მაგრამ ამას ვერ ვიტყვით დღეს. ამას უნდა ფხიზელი დაკვირვება. და თუ ადამიანს ესაჭიროება დახმარება - აქაც არსებობს მტკიცებულებითი მეთოდები. ბათუმში არის ძალიან კარგი სერვისი, კლუბი სინერგია, რომელიც მომზადებულია ამ საკითხებში და მობილიზებულია და გაუწევს დახმარებას იმ ადამიანებს, ვისაც დასჭირდება დახმარება.

ამავე დროს, ამ ტრაგედიაში არიან განსაკუთრებით დაზარალებული ადამიანები, ისინი, ვისაც ოჯახის წევრები დაეღუპა. და მათ ამ ეტაპზე განსაკუთრებული მზრუნველობა ესაჭიროებათ ყველა ჩვენგანის მხრიდან. განსაკუთრებული თანადგომა. ქედის მოხრა მათი ტკივილის წინაშე. მაგრამ არა "მკურნალობა" (თუ ეს არ არის მწვავე მდგომარეობა, რომელიც ზევით აღვწერე). მათაც უნდა ვაცალოთ, რომ მათ და მათი უახლოესი გარემოცვის გამკლავების რესურსებს არ შევუშალოთ ხელი ზედმეტი ჩარევით ამ ეტაპზე. აქ ყველაზე მნიშვნელოვანი ის არის, რომ ეს რამდენიმე დღე რომ გაივლის, არ მივატოვოთ ეს ადამიანები.

ამ წუთში მეცნიერებაში კარგად ცნობილი ფენომენია გაცოცხლებული ჩვენს საზოგადოებაში, რომელსაც "თაფლობის თვეს" უწოდებენ ფსიქოტრავმატოლოგიაში - როდესაც ყველა ვისაც ამა თუ იმ კუთხით შეეხო ტრაგედია, ყურადღების ცენტრშია და საზოგადოება მათ თანადგომასა უცხადებს და დახმარებას ცდილობს. მაგრამ ყველაზე მნიშნელოვანი ეტაპი დადგება "ხვალ" (და ეს ხვალ შეიძლება იყოს რამდენიმე დღე, კვირა ან თვე, ან, გნებავთ - წელიწადი - როდესაც საზოგადოება ყურადღებას უკვე სხვა მოვლენებზე გადაიტანს. აი ამ დროს ეს ადამიანები არ უნდა დარჩნენ მარტო. "ომი დამთავრდა, მშვიდობის გეშნოდეთ" = ამაზეც არის ნათქვამი. ამ ტრაგედიიდან რამდენიმე თვის მერე, ერთი წლის მერე, რამდენიმე წლის მერე - ეს ადამიანები არ უნდა დარჩნენ მარტო, როგორც ეს, მაგალითად, 2015 წლის წყალდიდობის შედეგად დაზარალებული ოჯახების შემთხვევაში მოხდა, რომელთაც სახელმწიფო არაფრით დაეხმარა.

აქვე მინდა ვთქვა, რომ ფსიქოლოგებისგან განსხვავებით, რომლებიც ამ ეტაპზე არ არიან დახმარების პირველი რგოლი, განსხვავდება ჟურნალისტების პროფესიული როლი და მისია - პასუხსიმგებლიანი ჟურნალისტი, ტრავმის მიმართ მგრძნობიარე და კომპეტენტური, თუ იცის როგორ ეურთიერთოს ადამიანს, რომელსაც უბედურება დაატყდა თავს - უნდა მივიდეს და დაელაპარაკოს ადამიანს, მაგრამ, მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ადამიანს აქვს ამისი სურვილი. ჟურნალისტმა უნდა გააშუქოს მოვლენები, ასეთია ჟურნალისტის პროფესია, და ის არ იმსახურებს საზოგადოების მხრიდან გაკიცხვას იმის გამო, რომ ასრულებს თავის პროფესიულ მოვალეობას. ოღონდ, კიდევ უნდა გავიმეორო - ეს უნდა იყოს პასუხისმგებლიანი და არა სენსაციის მაძიებელი ჟურნალისტი და მედია.

და კიდევ ერთი რამ: დღეს, როცა მედია ყველა ჩვენ გავხდით, სოციალური ქსელების საშუალებით, ჩვენც უნდა დავაყენოთ თავი ამ ადამიანების ადგილზე და ვკითხოთ ჩვენს თავს - მოგვეწონებოდა ასე დაუკითხავად ჩვენს ფოტოებს რომ აფრიალებდნენ ტრაგედიის ხაზგასასმელად? ალბათ არა. იქნებ ამაზე თავი შევიკავოთ, იმიტომ რომ, სოციალური ქსელების საშუალებით, ახლა ყველა გარკვეულწილად "ჟურლანილსტები" ვართ, და იქნებ ფოტოების გარეშე გამოვხატოთ ჩვენი კოლექტიური გლოვა.

კიდევ მინდა შევეხო იმას, რომ თურმე 11 ოქტომბერი გამოცხადებულა ხელისუფლების მხრიდან ოფიციალურ "გლოვის დღედ". ხოდა არ მიმაჩნია ეს სწორი. გლოვობს დღეს მთელი საქართველო და ასე აწონილ-ფორმალურად არ შეიძლება ამ ვითარებაში გლოვის "გამოცხადება". გუშინდლიდან მოყოლებული უკვე გლოვის დღეები აქვს საქართველოს და ამის არა გამოცხადება, არამედ უბრალოდ კონსტანტაციაა საჭირო და შესაბამისი მოქმედება ხელისუფლების მხრიდან.

როგორ უნდა დავძლიოთ კოლექტიურ დონეზე ეს უბედურება? იმით, რომ პრობლემებს თვალი არ დავუხუჭოთ და ორი მუშა არ ჩავთვალოთ დამნაშავედ ამ სისტემურ პრობლემაში, რასაც უსისტემო მშენებლობები, მიშენებები და საავარიო სახლების იგნორირება ჰქვია. ამ გლოვას მხოლოდ იმ შემთხვევაში გავუმკლავდებით ღირსეულად, თუ ვითარების გამოსწორებაზე ვიმუშავებთ და არა განტევების ვაცის ძიებაზე, და თუ შევამცირებთ მომავალში ასეთი უბედურების განმეორების რისკს. და აქ ალბათ უნდა დაისვას შეკითხვა: რა ვისწავლეთ 2015 წლის წყალდიდობიდან? გამოვასწორეთ რამე? თუ ისევ გასცემენ ვერეს ხეობაში მშენებლობების ნებართვებს? რა შეიცვლება ბათუმის ტრაგედიის მერე? კიდევ ორი მუშის, ღატაკისა და უქონელის, ოჯახები გაუბედურდება, სავარაუდოდ. პასუხისმგებელი "ჩინოვნიკები" კი 11-ში "ოფიციალურ გლოვის დღეს" იგლოვებენ, ნორმირებულად,'' - აღნიშნავს ჯანა ჯავახიშვილი. 
წაიკითხეთ სრულად