აშშ-ში მოღვაწე ქართველი ექიმი დავით მრელაშვილი სოციალურ ქსელში კორონავირუსისა და ვაქცინაციის შესახებ პოსტს აქვეყნებს, რომელსაც MomsEdu.ge უცვლელად გთავაზობთ:
,,საინტერესო ნიშნულს მიაღწია ქვეყანამ. მთელი საქართველოს მოსახლეობის 1%-ს ოფიციალურად აქტიური, მიმდინარე კოვიდ ინფექცია აქვს (39,000 ადამიანი). ეს ტესტით დადასტურებული და დამტკიცებული. დაუდასტურებელი და დაუტესტავი - რა თქმა უნდა უფრო გაზრდის მაგ ციფრს.
ეს ნიშნავს რომ 100-ში ერთი ქართველი საავადმყოფოში ან სახლშია (ბევრი მათგანი ოჯახის წევრებთან ერთად) და კოვიდს ებრძვის - ფსიქოლოგიურად და ფიზიკურად. მინიმუმ ნახევარს შედარებით მსუბუქი ფორმა აქვს, თუმცა ფსიქოლოგიურად მძიმეა თითქმის ყველა მათგანისთვის.
რომ გავიაზროთ ეს რამდენია - ეს 39,000 ინფიცირებული რომ თანაბრად გადავანაწილოთ ქვეყანაში (ვიდრე სიმპტომები გამოუვლინდება და გაიგებდეს დიაგნოზს), ნიშნავს რომ
- ყოველ მეტროს ვაგონში (პიკის საათებში) - თითო კოვიდ-ინფიცირებულია მიჭყუნული და ცხვირში ასუნთქებს გარშემო მინიმუმ რამდენიმე ადამიანს.
- ყოველ მე-3, მე-4 ავტობუსში სადაც ახვალთ - თითო კოვიდ-ინფიცირებულია ნიკაპზე ჩამოწეული ნიღაბით, დასიცხული.
- ყოველ კონცერტზე, მიტინგზე, ქორწილში, ქელეხში - მინიმუმ რამდენიმე ინფიცირებულია მოძრაობს - გეცეკვებათ, გეხუტებათ, გისამძიმრებთ.
შარშან ნოემბრის შუაში რომ დავპოსტე ცუდადაა საქმე - მსიფლიოში პირველი ადგილისკენ მივდივართ თქო მრავალი პარამეტრით - და ახდა. ახლაც იგივეს მოგახსენებთ.
დღეს, ბოლო კვირის ინფიცირებითაც და სიკვდილიანობის (ორივე!) მაჩვენებლით მთელს მსოფლიოში მესამე ადგილზე ვართ ფიჯის კუნძულების და აფრიკის ერთი სახელმწიფოს მერე.
რაც ყველაზე საგანგაშოა - შემთხვევების მატების სისწრაფით (ე.წ. "რაზგონით") გაცილებით ვუსწრებთ ორივეს, ასე რომ დიდი ალბათობით სულ მალე პირველ ადგილზე გავალთ.
არ ვიცი სხვა ქვეყანა თუ არის რომელმაც ერთი პანდემიის განმავლობაში ორი ყველაზე დიდი ტალღის დროს მოახერხა პირველობა - ორჯერ. შეიძლება არის, მარა ალბათ ბევრი არა. სხვათა შორის ეს კონკრეტული ფაქტი უფრო მოსახლეობის ეთნო-გენეტიკურ-კულტურული თავისებურებით მგონია იყოს გამოწვეული, იმასთან ერთად რომ საქართველო ნაკლებ-რესურსიანი ქვეყანაა (ეკონომიურ-პოლიტიკურად).
ეხლა ნამდვილად ვამტკიცებთ რომ ქართველები ვართ "უშიშარი ვითარცა უხორცო" რადგან ყველაზე ნაკლებად გვეშინია სიკვდილის, თუმცა განსხვავებით ომებისაგან, კორონათი სიკვდილით ვერც აფხაზეთს დავიბრუნებთ, ვერც სამხრეთ ოსეთს. პირიქით - ქვეყანას უფრო ვაუძლურებთ (მინიმუმ ეკონომიურად და სოციალურად) და ადვილად დაპყრობადს ვხდით.
დეკემბრის პიკთან განსხვავებით უფრო შეშფოთებული ვარ რამდენიმე მიზეზის გამო:
1) ლოქდაუნს არ ვაპირებთ - არ ვაპირებ იმაზე კამათს გამართლებულია თუ არა, უბრალოდ ფაქტია რომ მკაცრი შეზღუდვების (და მათი აღსრულების) გარეშე შემთხვევები მნიშვნელოვნად გაიზრდება.
2) აგვისტოს მერე ტემპერატურა კიდევ უფრო იკლებს (სიცივეში ვირუსი როგორც წესი მინიმუმ უფრო მეტად ვრცელდება).
3) დელტა შტამია - უფრო ჩქარა და ბევრ ადამიანზე ვრცელდება, ეს უკანასკნელი მცირე ნაწილით "მუხრუჭდება" პოპულაციაში ნაწილობრივი იმუნიტეტის არსებობის გამო (ნოემბრისგან გასხვავებით თითქმის 30%-ს აღენიშნება სეროპოზიტიურობა), თუმცა ეს უკანასკნელი საკმარისი არ არის.
4) საწოლ-ფონდი კრიტიკულ ზღვარზეა, თუმცა დეკემბერთან განსხვავებით ჰოსპიტალიზაცია რადგან დაახლოებით 15%-ია (25-30%-ის ნაცვლად), ეგ ნიშნავს რომ სახლში ორჯერ მეტი უფრო მძიმე პაციენტებს უწევთ მკურნალობა ვიდრე მათთვის ადგილი გამოჩნდებოდეს.
ჭიქა სანამ წყლით გაივსება - წყალი არ გადმოდის. რომ გაივსება - მერე თვითოეული დამატებითი წვეთი იღვრება. ასე ხდება გადასვსებული საავადმყოფოების შემთხვევაშიც. წყლის წვეთები - ადამიანებია.
დღესვე რომ ყველამ პიბადე გაიკეთოს - თვის ბოლომდე მზარდ სიკვდილიანობას თითქმის ვერანაირად შევცვლით რადგან სიკვდილიანობა 2-3 კვირის მერე აღწევს პიკს.
სახუმაროდ ნამდვილად არ გვაქვს საქმე, მაგრამ ამერიკელებს აქვთ ერთი კარგი გამოთქმა ასეთ სიტუაციებში და ეს ყველაზე მეტად ჩემ კოლეგებს და ჯანდაცვის მუშაკებს ეხებათ:
Brace for impact!
პ.ს. აცრა ალბათ ცალკე პოსტს იმსახურებს, მაგრამ ვისაც ჩემი აზრი გაინტერესებთ (და მნიშვნელობა აქვს) - ვფიქრობ ყველა ადამიანი უნდა აიცრას საქართველოში დღეს-დღეისობით არსებული ნებისმიერი ვაქცინით. გარდა იმისა ვისაც ***კონკრეტულად*** ამ ვაქცინის კომპონენტებზე გქონდათ ალერგია. სხვა რამეებზე ალერგია (ჭინჭრის ციება, ურტიკარია, და ასე შემდეგ) - არაა უკუჩვენება, ისევე როგორც არანაირი ქრონიკული დაავადება (გულის, ფილტვის, ღვიძლის, თირკმლის, სიმსივნური, ავტოიმუნური და ასე შემდეგ).
თუ თქვენმა ექიმმა გითხრათ რომ აცრა თქვენთვის არ შეიძლება ან საშიშია, ის 99.9% ალბათობით არასწორია (ძირითადად არასაკმარისი ცოდნის გამო) - მინიმუმ ერთ სხვა (უფრო გამოცდილ) ექიმთან გადაამოწმეთ).
თუ მაინც და მაინც ახალი ტექნოლოგია (ფაიზერი) გაშინებთ - მაშინ ტრადიციული (ჩინური) ვაქცინით მაინც აიცერით, რომელიც იგივე პრინციპითაა დამზადებული როგორც ბევრი სხვა თქვენთვის ცნობილი - მაგალითად პოლიომიელიტის, ყივანახველას, და ცოფის ვაქცინები - რომლითაც (ერთ-ერთი მათგანით მაინც) დიდი ალბათობით თითქმის ყველა ხართ აცრილი ბავშობაში,'' - აღნიშნავს დავით მრელაშვილი.
„კოვიდის შემთხვევაში დიდ როლს თამაშობს არა ძლიერი ან სუსტი იმუნიტეტი, არამედ სწორი იმუნიტეტი,“ - გიორგი ღოღობერიძე
ონკოლოგმა გიორგი ღოღობერიძემ კოვიდ-19-ის წინააღმდეგ ბრძოლაში იმუნიტეტის მნიშვნელოვან როლზე ისაუბრა. მისი თქმით, მთავარია, რამდენად ადეკვატურია იმუნური სისტემის პასუხი ვირუსის შემოჭრაზე:
„კოვიდის შემთხვევაში დიდ როლს თამაშობს არა ძლიერი ან სუსტი იმუნიტეტი, არამედ სწორი იმუნიტეტი. ზოგიერთ პაციენტში, როდესაც ვირუსი შემოიჭრება, იმუნური სისტემა გიჟივით რეაგირებს. ეს იწვევს მძიმე და კრიტიკულ ფორმებს. პაციენტების ნაწილში იმუნური სისტემა საერთოდ არ რეაგირებს და ვირუსს ეძლევა საშუალება, რომ გამრავლდეს. ამიტომ ჩვენ არ გვჭირდება არც ზედმეტად აგრესიული და არც ზედმეტად დუნე იმუნური სისტემა. ჩვენ გვჭირდება ადეკვატური სისტემა, რომელსაც ექნება ნორმალური რეაქცია ვირუსზე.“
გიორგი ღოღობერიძის თქმით, იმუნური სისტემის ადეკვატურობა ჩვენზე არ არის პირდაპირ დამოკიდებული:
„წარმოიდგინეთ, რომ ოთახში შემოიჭრას ვინმე და ჩვენ გვჭირდება მისი აყვანა. მის ასაყვანად სჯობს, რამდენიმე კაცი გავუშვათ და შეიპყრონ, ბომბს ხომ არ ვესვრით?! ბომბს თუ ვესვრით, ყველაფერი დაიშლება. ასეა ჩვენი სხეულიც. იმუნური სისტემა უნდა იყოს ადეკვატური და არა აგრესიული. იმუნური სისტემის ადეკვატურობა საკმაოდ რთული ცნებაა. ის ჩვენზე პირდაპირ დამოკიდებული არ არის.“
გიორგი ღოღობერიძემ აღნიშნა, რომ იმუნიტეტის გაძლიერების საუკეთესო გზა ჯანსაღი კვებაა:
„რამ შეიძლება ხელი შეუწყოს იმუნური სისტემის გაძლიერებას და არა დასუსტებას? პირველ რიგში ეს არის ჯანსაღი კვება: ხილი, თევზი, კვერცხის გული. ყველა ის საკვები, რომელიც შეიცავს იმ ნუტრიენტებს, რომლებიც შეიძლება დასჭირდეს ჩემს იმუნურ სისტემას საჭირო დროს საჭირო ადგილას. მნიშვნელოვანია D ვიტამინის წყაროები, როგორებიცაა: რძე, თევზი, კვერცხი. D ვიტამინის ალტერნატივა შეიძლება იყოს მზეზე გასვლა დღეში 15-20 წუთის განმავლობაში.“
„ჩვენ შეგვიძლია მივიღოთ სხვა ელემენტებიც საკვების დახმარებით. მსგავსი საკვები შეიძლება იყოს: კიტრი, ვაშლი. ვაშლი ძალიან მნიშვნელოვანი ხილია. მასში არის ძალიან ბევრი აცეტილსალიცილის მჟავა. ეს ის ნივთიერებაა, რომელიც ხელს უშლის დათრომბვას. მართალია, ვაშლი ვერ შეგვისრულებს ასპირინის როლს, მაგრამ მისი დახმარებით შეგვიძლია ორგანიზმს მივცეთ შანსი, რომ ცოტათი შეიმციროს თრომბოზების რისკი. ხილი სახლში რაც გვაქვს, ყველაფერი უნდა მივიღოთ. ბანანიც ძალიან კარგია. მასში ბევრი კალიუმია. კალიუმი არის ერთ-ერთი საშუალება წნევის შემცირებისთვის. ბანანი სეროტონინის წყაროა, განწყობას ამაღლებს და ორგანიზმს ეხმარება, რომ წნევა აკონტროლოს უფრო უკეთ,“ - აღნიშნულ საკითხებზე გიორგი ღოღობერიძემ რადიო იმედის გადაცემაში „დღის არხი“ ისაუბრა.