Baby Bag

,,როდესაც ადამიანებს ყოველდღე სიკვდილით აშინებ და სტრესავ, სახლში გამოკეტავ, სამსახურში წასვლას აუკრძალავ, ყოველგვარ გასართობს მოუსპობ... ამით ფსიქიკას ისეთი გამოუსწორებელი ზიანი ადგება და ეს ყველაფერი თურმე იმიტომ, რომ არ გავცივდეთ?''

,,როდესაც ადამიანებს ყოველდღე სიკვდილით აშინებ და სტრესავ, სახლში გამოკეტავ, სამსახურში წასვლას აუკრძალავ, ყოველგვარ გასართობს მოუსპობ... ამით ფსიქიკას ისეთი გამოუსწორებელი ზიანი ადგება და ეს ყველაფერი თურმე იმიტომ, რომ არ გავცივდეთ?''

​,,ბ–ნ ამირან გუშინ ტვ პირველთან ინტერვიუში განაცხადეთ, რომ სოციალურ ქსელში და საზოგადოებაში არიან ჯგუფები, რომლებიც ამბობენ რომ კორონა არ არსებობს...

მე ჯერ არსად გამიგია, ვინმე ნორმალურს ეთქვას, რომ კორონა ვირუსი ან არარსებობს ან მისგან ხალხი არ იღუპება, მაგრამ სხვა საქმეა იმ მსოფლიო „კორონა–პანდემიის“ ტყუილში მხილება, რომელიც თავს მოახვიეს კაცობრიობას!

დავიჯერო თქვენ არ გაგიგიათ ბონის უნივერსიტეტის კვლევის შესახებ? სადაც ვირუსოლოგიის ინსტიტუტის დირექტორმა პროფესორმა ჰენდრიკ შტრიკმა განაცხადა, რომ სტატისტიკის დათვლაში ადგილი აქვს მიკერძოებას და სიყალბეს. კვლევის შედეგების მიხედვით კორონავირუსის შედეგად გარდაცვალება 0.37%-ია და არა 3,4%, როგორც ეს მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამ გამოაცხადა?

არც ჰამბურგის სასამართლო სამედიცინო ექსპერტიზის ინსტიტუტის დირექტორის პროფესორის კლაუს პოიშელის განცხადება მოგისმენიათ, სადაც კვლევის შედეგებზე დაყრდნობით განაცხადა, რომ ყველა გარდაცვლის კორონავირუსს მიაწერენ და სწორედ ეს ქმნის ყალბ შთაბეჭდილებას და ხალხი შეშინებულია, რადგან ყოველდღე ისმენს ამის შესახებ ტელევიზიით?

არც სტენფორდელი მეცნიერის, ექიმ ჯონ იოანიდისის, კვლევის შესახებ გსმენიათ რაიმე? რომელიც კალიფორნიაში ჩატარებული კვლევის შედეგად ამტკიცებს, რომ კორონას სიკვდილიანობის მაჩვენებელი სეზონური გრიპის ტოლია და სიკვდილიანობის პროცენტი არსებულზე 50–ჯერ ნაკლებია?

არც ნიუ-იორკში ჩატარებული კვლევის შესახებ გსმენიათ რაიმე? სადაც დაადგინეს, რომ დაავადება მოსახლეობის 13.9%-ს ისე აქვს გადატანილი, რომ ამ ადამიანებმა ვირუსი ისე მოიხადეს, რომ ახალი კორონავირუსით ინფიცირების შესახებ არც კი იცოდნენ?

არც კალიფორნიის და ჩრდილოეთ კაროლინის მედიცინის ცენტრის დირექტორის რაშიდ ბუტარის გამოსვლა მოგისმენიათ? სადაც განაცხადა, რომ ყალბი პანდემიის ორგანიზებაში გეითსი და ფაუჩი მონაწილეობენ და კოლოსალურ მოგებას ელოდებიან? ხოლო იმ ექიმებს ვინც ამ კორონააფიორაზე ხმის ამოღებას ბედავს იდევნებიან, მათ შორის სოციალურ ქსელსა და ინტერნეტში?

არც ინსბრუკის სამედიცინო უნივერსიტეტის კვლევის შედეგების შესახებ გსმენიათ? რომელიც ავსტრიის კურორტ იშგილზე ჩატარდა და სადაც დადგინდა, რომ იქ მაცხოვრებელი მოსახლეობის 42,4%–ს სხეულში ანტისხეულები აღმოაჩნდათ, ანუ ვირუსი გადატანილი ჰქონდათ? და მაგ 42,4 პროცენტიდან 85–მა პროცენტმა ვირუსი ისე გადაიტანეს საერთოდ რომ არ იცოდნენ ამის შესახებ?

არც ავსტრიელი პოლიტიკოსის ჰერბერტ კიკლის 22 აპრილის გამოსვლა გინახავთ ავსტრიის პარლამენტში? რომელმაც ხელისუფლება ცრუ პანიკაში და მოსახლეობის დაშინებაში დაადანაშაულა?

არც იტალიელი პოლიტიკოსის ვიტორიო სგარბის გამოსვლა გინახავთ იტალიის პარლამენტში? სადაც განაცხადა, რომ იტალიაში ვირუსის შედეგად გარდაცვლილთა შესახებ ციფრები ტყუილია და გაბერილი?

არც რობერ ფრენსის კენედის გამოსვლისთვის მოგისმენიათ? 29 აგვისტოს ბერლინში გამართულ მრავალათასიან კორონას აქციაზე, სადაც ფარდა ახადა კორონა აფიორას და ამ ყველაფრის ორგანიზებაში ფარმაცევტული კომპანიები დაადანაშაულა?

ჩვენი ქვეყნის გაღატაკებული მოსახლეობა რეგულაციების დაწესებით დიდხანს რომ ვერ გაძლებს ეს ხომ იცით? ბ–ნმა თენგიზ ცერვაძემ მაისში სწორედ ის განაცხადა, რასაც დიდი ხანი ვამბობდი: "ჩვენ ასე დიდხანს ვერ ვიცხოვრებთ, ქვეყნის ეკონომიკა ვერ გაძლებს, რა მნიშვნელობა აქვს კორონა მოგკლავს თუ შიმშილი?"

ის ხომ ნამდვილად იცით, რომ ხალხი ყოველწლიურად ასევე იღუპებოდა სხვადასხვა სეზონური გრიპებისგანაც და მაშინაც ძირითადად იმუნიტეტ დაქვეითებულებს, მძიმე ავადმყოფებს და ასაკოვან ადამიანებს კლავდა? რომ ყოველწლიურად მსოფლიოში გრიპით 5 მილიონამდე ადამიანი მძიმედ ავადდებოდა, 650 000–მდე კი გარდაიცვლებოდა? როდესაც დღეს მსოფლიოში არსებულ 900 000 გარდაცვლილზე საუბრობთ, ხომ იცით რომ ციფრები გაბერილია და ხშირად სხვადასხვა მიზეზით გარდაცვლის ადამიანებს კორონას მიაწერენ?

როგორც პროფესიანალმა მედიკოსმა, ისიც ხომ ძალიან კარგად იცით, რომ სტრესი აქვეითებს იმუნურ სისტემას და ადამიანებს ვირუსის მიმართ უფრო მოწყვლადს ხდის?
როდესაც ადამიანებს ტელემედიიდან ყოველდღე სიკვდილით აშინებ და სტრესავ, სახლში გამოკეტავ, სამსახურში წასვლას აუკრძალავ, ყოველგვარ გასართობს მოუსპობ (რესტორანი, კინო, თეატრი, სტადიონი...), ერთმანეთისგან დისტანციას მოსთხოვ, ნიღბით ტარებას აიძულებ, ამით ფსიქიკას ისეთი გამოუსწორებელი ზიანი ადგება, რომელიც შესაძლოა ძალიან მძიმე შედეგებით დასრულდეს და ეს ყველაფერი თურმე იმიტომ, რომ არ გავცივდეთ? შეგახსენებთ, ჯანმოს გენერალური დირექტორის ტედროს ადან გებრეიესუსის 6 სექტემებრის განაცხადებას: კორონავირუსის პანდემიამ მილიონობით ადამიანის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე მოახდინა გავლენა. მსოფლიოში თვითმკვლელობების რიცხვი გაიზარდა და ეს კორონას გამო გამო სოციალური ურთიერთობების შეზღუდვებს უკავშირდება...

ჩემზე უკეთ გეცოდინებათ, რომ ტუბერკულოზი გადამდები დაავადებაა, იგი შეიძლება იყოს ჩასუნთქულ ჰაერში, ნახველის წვეთებში, ჭურჭელზე და ა.შ. ტუბერკულოზი არა მარტო ჰაერ–წვეთოვანი გზით გადამდები ინფექციაა, არამედ მტვრითაც გადაიტანება. ტუბერკულოზის გამომწვევი ბაქტერიები დიდხანს ინარჩუნებენ სიცოცხლისუნარიანობას. 2014 წელს აქტიური ტუბერკულოზის 9,6 მილიონი შემთხვევა გამოვლინდა, რომელთაგან 1,5 მილიონი პაციენტი გარდაიცვალა. ანუ სიკვდილიანობა დაახლოებით 14%–ია! 2014 წელს რატომ არ ატარებდნენ ხალხს ნიღბებით და რატომ არ გააჩერეს მსოფლიო?

ბ–ნ ამირან, თქვენ გუშინ ასევე მოუწოდეთ საზოგადოებას: როდესაც დაინახავთ, რომ საზოგადეობრივ ტრანსპორტში ვინმეს ნიღაბი სწორად არ უკეთია, შენიშვნა მიეცითო. თქვენ ხომ იცით რომ პირბადე ჯანმრთელ ადამიანს არ სჭირდება და ასევე ვერ იცავს ადამიანს ვირუსისგან, მითუმეტეს პირბადე რომელიც მრავალჯერადად გამოყენებულია? თქვენ ასევე მოუწოდებდით საზოგადოებას აღდგომას ეკლესიაში არ წახვიდეთო, თქვენი მეგობარი პაატა იმნაძე კი კუბოებით აშინებდა ხალხს. მოგვიანებით აღმოჩნდა რომ ცდებოდით და აღიარეთ, რომ საქართველოში, რელიგიურ დღესასწაულებზე ვირუსის ფართოდ გავრცელების ფაქტები არ არსებობს. ასევე შეგახსენებთ, როდესაც მოქალაქეებს ავტომობილში წინა სავარძელზე ოჯახის წევრის დაჯდომას უკრძალავდით და ტრანსპორტი არ მუშაობდა, 22 მაისს საგანგებო მდგომარეობის დროს, თქვენ და პაატა იმნაძემ ლუგარის ლაბორატორიის ეზოში ხეების დარგვის აქციაში მიიღეთ მონაწილეობა! ამის ამსახველი კოლექტიური ფოტოც, სადაც დისტანიის და ნიღბების გარეშე ხართ 20–მდე ადამიანი, დაიდო დაადავადებათა კონტროლის ცენტრის ოფიციალურ საიტზე! საგანგებო მდგომარების დარღვევას რომ თავი დავანებოთ, როდესაც საზოგადოებას ავალდებულებდით დისტანციის დაცვას და პირბადის ტარებას, ვალდებულნი იყავით ჯერ წესები თვითონ დაგეცვათ, მითუმეტეს საჯარო ფოტოზე! როდესაც ამის შესახებ გამხილეთ რამდენიმე წუთში ფოტო საიტიდან წაშალეს, იმიტომ რომ მართალი ვიყავი!

მესმის, რომ ხელისუფლება ღიად ვერ წავა მსოფლიო კორონააფიორის წინააღმდეგ და ლავირება აუცილებელია, მაგრამ გადაწყვეტილებები ლოგიკასთან ახლოს ხომ უნდა იყოს? საბავშვო ბაღების გახსნის 1 ოქტომბრამდე გადაწევა რას ემსახურება? 1 ოქტომბრის შემდეგ კორონა კანკუნში მიდის დასასვენებლად? ან სკოლის მოსწავლეების შერეული დასწრების მოდელი რას ნიშნავს? კორონას კლასების მიხედვით გარჩევითობის უნარი გააჩნია? ან უსიმპტომო პაციენტი რას ნიშნავს? ან უსიმპტომო პაციენტებს როგორ უნდა უმკურნალოთ სასტუმროებში? ქორწილებს და ქელეხებს რომ კრძალავთ, საარჩევნო შეკრებებს კი არა, რა მასკარადთან გვაქვს საქმე?

ბ–ნო ამირან თებერვალსა და მარტში, სანამ მოსახლეობა გაერკვეოდა თუ რასთან გვქონდა საქმე, საზოგადოებაში დიდი სიყვარული დაიმსახურეთ, შეგახსენებთ იმასაც, რომ სიყვარულსა და სიძულვილს შორის ძალიან მცირე მანძილია! ამიტომ მოგიწოდებთ, რომ შეწყვიტოთ ეს სიყალბე და ემსახუროთ სიმართლეს!''

ავტორი: საქართველოს დემოგრაფიული საზოგადოება XXI-ის ხელმძღვანელი ზვიად ტომარაძე

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე ​დედები

შეიძლება დაინტერესდეთ

გზამკვლევი, რომელიც კოვიდპაციენტებსა და ექიმებს კოვიდ-19-თან ბრძოლას გაუმარტივებს

გზამკვლევი, რომელიც კოვიდპაციენტებსა და ექიმებს კოვიდ-19-თან ბრძოლას გაუმარტივებს

კოვიდ-19-ის თრომბოზული გართულებები და ანტიკოაგულაცია - ამ აქტუალურ თემებზე ამერიკაში მომუშავე ქართველმა ექიმებმა ნანა გეგეჭკორმა და ზურაბ გურულმა გზამკვლევი შეიმუშავეს, რომ გავუადვილონ პაციენტებს და თავიან კოლეგებს კოვიდ-19-თან ბრძოლა. 

მათივე ცნობით, ფეისბუქში გაზიარებული ეს გზამკვლევი არ წარმოადგენს პროფესიული სამედიცინო რჩევის, დიაგნოზის ან მკურნალობის შემცვლელს. ინფორმაცია, რომელიც ამ პოსტშია მოცემული, არის მხოლოდ საგანმანათლებლო და საინფორმაციო ხასიათის. გთავაზობთ გზამკვლევს.

„კორონავირუსით ინფიცირებულებს, განსაკუთრებით მათ, ვისაც დაავადების მძიმე ფორმა უვითარდებათ, შეიძლება აღინიშნებოდეს კოაგულაციის (ე.წ. სისხლის შედედების) დარღვევები. ასეთი დარღვევები ძირითადათ ჰიპერკოაგულაციით ანუ თრომბოზული გართულებებით ვლინდება და მათი სრულყოფილი სტატისტიკა ჯერჯერობით არ არსებობს. ლიტერატურული მონაცემების მიხედვით, თრომბოზული გართულებები ამბულატორიულ პაციენტებში დაახლოებით 1%-ის ფარგლებში მერყეობს, ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში კი ასეთი გართულებების ალბათობა 69%-მდეა.
ჩვენი გზამკვლევი მიზნად ისახავს სახლში დარჩენილი ინფიცირებული ადამიანებისათვის თრომბოზული მოვლენებისათვის დამახასიათებელი, სხვადასხვა ტიპის გართულებების ახსნას, მათი განვითარების რისკების შეფასებას, თრომბოზების ძირითადი ვარიანტების სიმპტომების აღწერას და კოვიდ-19-ით დაავადებულებში ანტიკოაგულაციის პრინციპების პოპულარული ენით განმარტებას. შევეცადეთ, გზამკვლევი თანაბრად გასაგები და სასარგებლო ყოფილიყო როგორც ექიმების, ასევე პაციენტებისთვის.
კოვიდინფიცირებულებში ორი ტიპის თრომბოზული გართულებები გვხვდება: ვენური და არტერიული. ვენური თრომბოზები გაცილებით უფრო ხშირია, ვიდრე არტერიული. ამ გართულებათა სიხშირის კოეფიციენტები სხვადასხვა ლიტერატურულ წყაროებში განსხვავებულია.
ვენური და არტერიული თრომბოზების მკურნალობის პრინციპები განსხვავდება ჰოსპიტალიზირებულ და ამბულატორიულ პაციენტებში. ეს განსხვავებები გაპირობებულია რისკების თავისებურებებით.
>>> ჰოსპიტალიზირებული პაციენტი აუცილებლად საჭიროებს ვენური თრომბოზების პროფილაქტიკას, თუ ის სისხლდენის რაიმე სპეციფიკური რისკის ჯგუფს არ მიეკუთვნება. პროფილაქტიკური ანტიკოაგულაციისთვის ჰოსპიტალურ პირობებში ენოქსიპარინი (კლექსანი) გამოიყენება. მას ჩვეულებრივ ჰეპარინთან შედარებით უპირატესობას ანიჭებენ, რადგან არ საჭიროებს სპეციალურ მონიტორინგს, რაც თავისთავად ამცირებს პაციენტთან კონტაქტის დროს. ამ დეტალს კი არსებითი მნიშვნელობა აქვს მედპერსონალის დაინფიცირებისგან დაცვის თვალთახედვით. ასევე ცნობილია, რომ კოვიდს ახასიათებს ჰეპარინ-რეზისტენტობის განვითარება. ჰეპარინის მიმართ კოვიდინფიცირებულის რეზისტენტობის მექანიზმები ბოლომდე ამოხსნილი არ არის, მაგრამ ვარაუდობენ რომ ის ანთების მედიატორებს უკავშირდება. ამ თეორიის თანახმად, სისხლში დიდი რაოდენობით გადმოტყორცნილი, ანთების ცილოვანი მედიატორები ნაწილობრივ უკავშირდებიან და ბოჭავენ ჰეპარინს, რითაც საბოლოოდ მის ინაქტივაციას იწვევენ. იმისათვის, რომ ჰეპარინმა განახორციელოს თავისი ანტიკოაგულაციური ფუნქცია, სისხლში უნდა იყოს თავისუფალი სახით. დაბალმოლეკულური ჰეპარინის, იგივე ენოქსიპარინის (კლექსანი) მიმართ რეზისტენტობა ნაკლებად ცნობილია, რადგან მისი ეფექტების რუტინული მონიტორინგი კლინიკურ პრაქტიკაში არ ხორციელდება.
ჰოსპიტალიზირებულ პაციენტებში ანტიკოაგულაცია ვრცელი თემაა და ამ დეტალებზე დაწვრილებით სხვა დროს ვისაუბრებთ. ეხლა კი მიმოვიხილავთ ანტიკოაგულაციას ამბულატორიულ პაციენტებში, ანუ მათში, ვისაც სახლში უწევს ამ დაავადებასთან გამკლავება.
>>>მოცემული მომენტისათვის, არსებულ კვლევებზე დაყრდნობით, ამერიკული მკურნალობის სტანდარტების მიხედვით, კოვიდ-19-ით დაავადებული ამბულატორიული პაციენტების აბსოლუტური უმრავლესობა ანტიკოაგულაციას არ საჭიროებს. ამბულატორიული პაციენტები ასევე არ საჭიროებენ რუტინულად კოაგულაციის ფაქტორების შემოწმებას (ეგრეთ წოდებულ კოაგულოგრამას). კოაგულოგრამაში იგულისხმება დ-დიმერი, პროთრომბინის დრო, პროთრომბინის ინდექსი, INR, ფიბრინოგენი, თრომბოციტების რაოდენობა. სამწუხაროდ, ჯერჯერობით არ არსებობს პროსპექტული კვლევები, რომლებიც უპასუხებდნენ კითხვას, თუ რამდენად ეფექტურია მათი გამოყენება თრომბოზული რისკების სტრატიფიკაციისა და მასზე დაყრდნობით მკურნალობის ტაქტიკის შემუშავებისთვის. ამ ეტაპისთვის ჩვენ გვაქვს რამდენიმე რეტროსპექტული კვლევა, რომლებიც აჩვენებს, რომ ჰოსპიტალიზირებული პაციენტები მაღალი დ-დიმერის დონით, უარესი პროგნოზით გამოირჩევიან მათთან შედარებით, ვისაც პროთრომბოზული ფაქტორების შედარებით დაბალი მაჩვენებლები აღენიშნება. თუმცა, კონკრეტულად დ-დიმერის ან ფიბრინოგენის რა მაჩვენებელი შეიძლება ჩაითვალოს განსაკუთრებული რისკის ფაქტორად, ამაზე ზუსტი პასუხი ჯერაც არ გვაქვს. შესაბამისად, არ ვიცით რამდენად აღემატება სისხლდენის რისკი არაჰოსპიტალურ პირობებში ანტიკოაგულაციისას, ასეთი მკურნალობით მოტანილ სარგებლობას. ამბულატორიულ პირობებში ანტიკოაგულაცია კოვიდ-19-ით ინფიცირებულებში ჯერ ისევ სიბნელეში ხელის ცეცებით სიარულს ჰგავს. სწორედ ამიტომ, ასეთი გადაწყვეტილების მიღებისას განსაკუთრებული სიფრთხილე გვმართებს.
ამ წუთისთვის არ არსებობს „გაიდლაინი“, რომელიც ანტიკოაგულაციის უპირობო კრიტერიუმად, დ-დიმერის განცალკევებულად განსაზღვრულ დონეს განიხილავს. ანტიკოაგულაციის გადაწყვეტილება უპირობოდ უნდა მიიღოს ექიმმა და არა თვითნებურად პაციენტმა. ექიმი ვალდებულია ციფრები დაავადების კლინიკურ მიმდინარეობასთან და პაციენტის ზოგად მდგომარეობასთან შეაჯეროს და ისე მიიღოს ინდივიდუალური გადაწყვეტილება.
მიუღებელია ციფრების მკურნალობა! ჩვენ უნდა ვუმკურნალოთ პაციენტს კლინიკური, ლაბორატორიული, ინსტრუმენტული კვლევების მონაცემებზე დაყრდნობით და სოციალური კონტექსტის გათვალისწინებით (სოციალურ კონტექსტში ვგულისხმობთ პაციენტის შესაძლებლობას სისხლმდენი გართულებების შემთხვევაში მიიღოს გადაუდებელი სამედიცინო დახმარება). ამბულატორიულ პირობებში, სპეციალური განათლების გარეშე, პაციენტს გაუჭირდება ანტიკოაგულაციის გართულებების დროულად ამოცნობა და არასათანადო და არადროულმა მკურნალობამ შეიძლება სასიკვდილო საფრთხე შეუქმნას; როგორებიცაა ინტრაკრანიალური სისხლჩაქცევა ან სისხლდენები სხვა მნიშვნელოვანი ორგანოებიდან. განსაკუთრებით საშიშია ასეთი ექსპერიმენტების ჩატარება იმ პაციენტებში ვინც სხვა ჩვენებით ღებულობს ისეთ პრეპარატებს როგორიცაა ასპირინი, პლავიქსი, პრაზუგრელი, ტიკაგრელორი. ეს პრეპარატები ანტიკოაგულანტებთან კომბინაციაში განსაკუთრებით საშიშნი არიან და სპეციალური ჩვენებების გარეშე მათი ერთად გამოყენება დაუშვებელია. კატეგორიულად დაუშვებელია გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების სამკურნალოდ დანიშნული რომელიმე ზემოთჩამოთვლილი პრეპარატის მოხსნა ან ანტიკოაგულაციით ჩანაცვლება ექიმთან დაუკითხავად. ასეთი ექსპერიმენტი შეიძლება ფატალური შედეგით დასრულდეს.
>>> შეჯამება:
1. თუ პაციენტი უკვე იღებს ანტიკოაგულანტს რაიმე სხვა დაავადების გამო (ქსარელტო, აპიქსაბანი, ენოქსიპარინი, ვარფარინი იგივე კუმადინი და ა.შ), კოვიდ ინფიცირებისას ამ პრეპარატების მიღებას აგრძელებს ჩვეული დოზებით და სქემებით.
2. ანტიკოაგულანტების რუტინული გამოყენება ამბულატორიულ პირობებში დაუშვებელია. ისინი გამოიყენება მხოლოდ მაღალი რისკის პაციენტებში, და ისიც მხოლოდ იმ შემთხვევაში როცა რისკები შეჯერებულია დაავადების კლინიკურ სიმძიმესთან. მხოლოდ ერთეულ პაციენტებს, თრომბოზული დაავადებების განვითარების მაღალი რისკით, დასჭირდებათ ანტიკოაგულაცია ამბულატორიულ პირობებში. მაღალი თრომბოზული რისკის კრიტერიუმებია: წარსულში განვითარებული ვენური თრომბოზები, ახლადგადატანილი ოპერაცია ან ტრავმა, ხანგრძლივი იმობილიზაცია ან სიმსუქნე. ამბულატორიულ პირობებში პროფილაქტიკური ანტიკოაგულაციისთვის შეიძლება გამოვიყენოთ ქსარელტო (რივაროქსაბანი) 10 მგ დღეში ერთხელ 31 – 39 დღის განმავლობაში.
3. ანტიკოაგულანტის შერჩევისას მნიშვნელოვანია, რომ ზუსტად ვიცოდეთ, რომელი ორგანოა პასუხისმგებელი ორგანიზმიდან მის გამოყოფაზე (clearance). ეს თავიდან აგვაცილებს მედიკამენტით ინტოქსიკაციას ან ზედოზირებას. მაგალითად, ე.წ. ენოქსიპარინით (კლექსანი) მკურნალობისას უნდა გაითვალისწინოთ თირკმლის ფუნქცია. თუ პაციენტს თირკმლის უკმარისობა აღენიშნება, თუნდაც მცირე დოზით მიღებული პრეპარატი სისხლში შეიძლება აკუმულირდეს იმის გამო, რომ გამოყოფა გაძნელებულია და ზედოზირებით გამოწვეული გართულებები განვითარდეს.
4. ენოქსიპარინის (კლექსანი) გამოყენება ანტიკოაგულაციის მიზნით ამბულატორიულ პირობებში რეკომენდირებული არ არის. და თუ მას მაინც იყენებთ, კოვიდ-19-ით დაავადებულ პაციენტებში გამოცდილი პროფილაქტიკური დოზაა 40 მგ დღეში ერთხელ, თუ პაციენტის წონა არ აღემატება 120 კილოგრამს, მაღალი წონის პაციენტებში (წონა >120 კილოგრამზე), 40 მგ ყოველ 12 საათში (ანუ დღეში ორჯერ). პროფილაქტიკური ანტიკოაგულაციის ხანგრძლივობას არ განსაზღვრავს დ-დიმერის დონე სისხლში. რადგან ენოქსიპარინს ამერიკული „გაიდლაინების“ მიხედვით, ამბულატორიულ პირობებში, კოვიდ-19-ით ინფიცირებულებში არ ვიყენებთ, შესაბამისად არ არსებობს ასეთი მკურნალობის ზედმიწევნით ზუსტად გაწერილი ხანგრძლივობა. როგორც წესი, ამ პრეპარატს ჰოსპიტალში ვიყენებთ და გაწერისას პაციენტი გადაგვყავს პერორალურ პრეპარატებზე; მაგალითად ქსარელტოზე ან აპიქსაბანზე და მკურნალობას ვაგრძელებთ კლინიკური კონტექსტის გათვალისწინებით.
5. თუ ანტიკოაგულაციას იყენებთ პაციენტისთვის, რომელსაც თრომბოზული გართულებები (ვენური თრომბოზები, ფილტვის არტერიის თრომბოზი) აღენიშნებოდა კოვიდის მიმდინარეობის პერიოდში, ასეთი მკურნალობის ხანგრძლივობაა 3-6 თვე, რისკების და კლინიკური კონტექსტის გათვალისწინებით. ანტიკოაგულანტის დოზებიც შესაბამისად განსხვავებულია პროფილაქტიკური დოზებისგან.
6. ამბულატორიულ პირობებში კოაგულოგრამის რუტინული მონიტორინგი სრულიად უშედეგოა და მკურნალობაში შეცდომების ალბათობას ზრდის. განსაკუთრებით მაშინ, როცა მას პაციენტი თვითმკურნალობისთვის იყენებს და შედეგის იტერპრეტაციას ცდილობს ნორმის ვარიანტების მიხედვით.
7. კოაგულოგრამის დანიშვნის გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს ექიმმა; მანვე უნდა გააანალიზოს ამ მონაცემებიდან მიღებული ინფორმაცია და მოახდინოს შესაბამისი რეაგირება.
8. განცალკევებულად აღებული დ-დიმერის დონე არ განაპირობებს ანტიკოაგულაციის დაწყების გადაწყვეტილებას. მსუბუქად მიმდინარე დაავადებისას, თუნდაც მომატებული დ-დიმერი, სპეციფიური რისკების არარსებობის პირობებში ანტიკოაგულაციას არ საჭიროებს; მიუხედავად ამჟამინდელი კვლევების შედეგად მიღებული ინფორმაციისა, რომ დ-დიმერის ძალიან მაღალი დონე ცუდ გამოსავალთან ასოცირდება. ასოცირება მეცნიერებაში აუცილებელ მიზეზ-შედეგობრივ კავშირს არ ნიშნავს.
9. გაითვალისწინეთ, რომ ციფრების მკურნალობით პაციენტზე ატარებთ ექსპერიმენტს; რადგან ამგვარი ტაქტიკის სარგებლიანობაზე დღესდღეობით მეცნიერებას პასუხი არ აქვს.
10. კიდურების ზედაპირული ვენების თრომბოფლებიტები წარსულში (და არა თრომბოზი) განსაკუთრებული რისკის ფაქტორს არ წარმოადგენს და ანტიკოაგულაციას ყოველთვის არ საჭიროებს.
11.ასპირინი, ეგრეთწოდებული კარდიომაგნილი არ არის ანტიკოაგულანტი. არც ერთი „გაიდლაინით“ არ გამოიყენება კოვიდ-19-ით დაავადებულებში თრომბოზული გართულებების პროფილაქტიკისთვის. ასპირინის არამიზნობრივი გამოყენებით მხოლოდ გაზრდით სისხლდენის რისკებს და ვერ შეამცირებთ თრომბოზული გართულებების ალბათობას.
>>> თრომბოზული გართულებების კლინიკური ნიშნები:
1. ღრმა ვენების თრომბოზი:
ამ გართულებაზე ეჭვი შეიძლება მივიტანოთ, თუ პაციენტს გამოხატული აქვს კიდურების შეშუპება, ტკივილი, ტემპერატურის იზოლირებული მომატება (დათრომბილი კიდურის არეში), ან სიწითლე. ღრმა ვენების თრომბოზი ხშირად ასიმეტრიულია და მოიცავს ერთ რომელიმე კიდურს. შესაბამისად, ზემოთ აღწერილი ცვლილებებიც ადვილად იპყრობს ყურადღებას ასიმეტრიულობის გამო.

​ღრმა ვენების თრომბოზების დიაგნოსტიკისთვის (კლინიკური ეჭვის შემთხვევაში) აუცილებელია ჩატარდეს ულტრაბგერითი გამოკვლევა. პროფილაქტიკის მიზნით ამგვარი კვლევის ჩატარებას აზრი არ აქვს.

​2. ფილტვის არტერიის თრომბოზი:

​ფილტვის არტერიის თრომბოზის კლინიკური გამოვლინება შეიძლება იყოს მრავალფეროვანი; უმნიშვნელო სიმპტომებიდან დაწყებული ძალიან დრამატულამდე. ყველაზე ხშირად ფილტვის არტერიის თრომბოზი ვლინდება უეცარი ქოშინით, რომელსაც მოჰყვება ტკივილი გულმკერდის არეში და ხველება. უმეტეს შემთხვევებში კი პაციენტების უმრავლესობას ეს სიმპტომები ძალიან მსუბუქად აქვს გამოხატული. ფილტვის არტერიის თრომბოზს ძალიან ხშირად ახასიათებს რესპირატორული სტატუსის უეცარი გაუარესება, რასაც თან ახლავს გამოხატული ტაქიკარდია (გულისცემის სიხშირე >100 წუთში) და არტერიული წნევის ვარდნა.

​ფილტვის არტერიის თრომბოზის დიაგნოსტიკის სტანდარტია გულმკერდის კომპიუტერული ტომოგრაფია კონტრასტით (CT angiography). დ-დიმერი შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ასეთი დიაგნოზის გამოსარიცხად. უარყოფითი დ-დიმერი სრულიად გამორიცხავს ფილტვის არტერიის თრომბოზის დიაგნოზს. დადებითი დ-დიმერი სამწუხაროდ არანაირ ინფორმაციას არ იძლევა ამგვარ გართულებაზე და ასეთ შემთხვევაში შემდეგი ეტაპი კონტრასტული ტომოგრაფიაა.

​3. არტერიული თრომბოზები:

​არტერიული თრომბოზები შეიძლება გამოვლინდეს თავის ტვინის (იშემიური ინსულტი), ბადურის არტერიის (მხედველობის უეცარი ცვლილება), კორონარული (მიოკარდიუმის ინფარქტი) და თირკმლის არტერიების დაზიანებით (თირკმლის მწვავე უკმარისობის განვითარება). ასევე შეიძლება განვითარდეს ზედა და ქვედა კიდურების არტერიული თრომბოზები (ასეთი კიდურები ცივი და ფერმკრთალი ხდება, იკარგება არტერიული პულსაცია და ახასიათებს მწვავე, ძლიერი ტკივილი დაზიანებულ კიდურში).

​თრომბოზულ გართულებებზე ეჭვის შემთხვევაში პაციენტმა დაუყოვნებლივ უნდა მიმართოს ექიმს, რადგან მათი უმრავლესობის ადექვატური მკურნალობა მოითხოვს ჰოსპიტალიზაციას.

​>>> როგორ ვაკონტროლოთ სისხლდენის რისკები?

​თუ პაციენტი ეკუთვნის თრომბოზული გართულებების რისკ-ჯგუფს, ან განუვითარდა რომელიმე ზემოჩამოთვლილი გართულება და ანტიკოაგულაციის კანდიდატია, მნიშვნელოვანია ზედმიწევნით ყურადღებით აწარმოოს თვითმონიტორინგი სისხლდენის ნიშნებზე.

​მასიური სისხლდენა ჰემოდინამიური არასტაბილურობით ვლინდება და პაციენტის ზოგადი მდგომარეობა ამ დროს შესამჩნევად სწრაფად უარესდება. არტერიული წნევის ვარდნა, ტაქიკარდია, გონების დაბინდვა, ძლიერი და უეცარი თავბრუსხვევა, ასეთ დროს საყურადღებო სიმპტომებია.

​კუჭნაწლავიდან სისხლდენაზე მიუთითებს ყავის ნალექის შესახედაობის ღებინება, შავი ფერის განავალი ან ალისფერი სისხლი განავალში.

​საშარდე სისტემიდან სისხლდენისას შარდის შეფერილობა იცვლება ღია ვარდისფერიდან მუქ ყავისფერამდე, ან სისხლის მინარევი შარდში ძალიან თვალსაჩინო ხდება.

​სისხლდენას სასუნთქი სისტემიდან ახასიათებს სისხლიანი ნახველი.

​ინტრაკრანიალური სისხლდენები ხასიათდება უეცარი, უძლიერესი თავის ტკივილით (ის ვერ შეგეშლებათ ჩვეულებრივ თავის ტკივილში), გონების დაბინდვა/დაკარგით, მენტალური სტატუსის სწრაფი ცვლილებით, სხეულის რომელიმე ნაწილის მოტორული ან სენსორული ფუნქციის, მათ შორის მეტყველების და მხედველობის უეცარი ცვლილებით“.
საუკეთესო სურვილებით
წაიკითხეთ სრულად