Baby Bag

„არიან ბავშვები, რომლებიც ისეთ სასათბურე პირობებში იზრდებიან, რომ არ წაქცეულან არასდროს,“- ფსიქოლოგი ანა მიქიაშვილი

„არიან ბავშვები, რომლებიც ისეთ სასათბურე პირობებში იზრდებიან, რომ არ წაქცეულან არასდროს,“- ფსიქოლოგი ანა მიქიაშვილი

ფსიქოლოგმა ანა მიქიაშვილმა ბავშვისთვის დამოუკიდებელი უნარ-ჩვევების ჩამოყალიბების მნიშვნელობაზე ისაუბრა:

„დიდ ასაკში, როდესაც ადამიანები არიან სრულწლოვანები, დამოუკიდებლები, მათ ბევრი ფსიქოლოგიური სირთულე აქვთ იმის გამო, რომ ზედმეტად დამოკიდებულები არიან მშობლებზე. დამოუკიდებლობა შეიძლება იყოს ფინანსური, სოციალური, გადაწყვეტილებებში დამოუკიდებლობა, ფსიქოლოგიური დამოუკიდებლობა, მშობლებისგან გამოცალკევება. დამოუკიდებლობასთან დაკავშირებით ზუსტ ზღვარს ვერ გავავლებთ. 18 წელი არ არის ის საზღვარი, რომლის გადაბიჯების შემდეგ მეორე დღეს ფინანსურად დამოუკიდებელი უნდა იყოს ადამიანი.

დამოუკიდებელი ცხოვრებისთვის მომზადება იწყება სრულიად პატარა ასაკიდან. ფსიქოლოგიაში სხვადასხვა მიდგომა ითვალისწინებს იმას, რომ თუნდაც საკუთარი საწოლიდან დამოუკიდებლად ჩამოსვლა ვასწავლოთ ბავშვს, მას ისეთი საწოლი ან სათამაშო კუთხე მოვუწყოთ, სადაც მაქსიმალურად დამოუკიდებელი იქნება. დამოუკიდებლობის ხელშეწყობა ძალიან პატარა ასაკიდან იწყება, თუნდაც წარუმატებლობის შიშთან გამკლავება. ბავშვს პატარა ასაკიდანვე უნდა ჰქონდეს გამოცდილებაში ის, რომ დაეცა და ადგა თავისით. არიან ბავშვები, რომლებიც ისეთ სასათბურე პირობებში იზრდებიან, რომ არ წაქცეულან არასდროს, არ გაფუჭებიათ არაფერი, არ გახევიათ არაფერი, იმდენად ჰიპერმზრუნველები არიან მის მიმართ ოჯახში. „ოღონდ შენ არაფერი დაგემართოს,“ „ოღონდ შენ პირში არ ჩაიდო,“ „ცუდად არ გახდე,“ - როდესაც ზედმეტ მზრუნველობას იჩენენ მშობლები ბავშვის მიმართ, მოზრდილ ასაკში პატარ-პატარა წარუმატებლობისთვის მზად არ არის ადამიანი.

შეიძლება ასეთ ადამიანს გაუჭირდეს ისეთ რისკზე წასვლა, როგორიც არის სამსახურის შეცვლა, პროფესიის შეცვლა, ახალი რამის მოსინჯვა. ისინი არ არიან მიჩვეული დამოუკიდებლად გადაწყვეტილების მიღებას. მშობლებისთვის ძალიან კომფორტულია როდესაც თვითონ იღებენ ბავშვებისთვის გადაწყვეტილებას. ბავშვი როდესაც ძალიან დამჯერია, ითვლება, რომ ის არის საოცრად კარგი შვილი. სამწუხაროდ, თავად ამ ბავშვისთვის მოზრდილ ასაკში მეტი სირთულეა ხოლმე. მან არ იცის საკუთარი აზრი როგორ დაიცვას, როგორ გამოხატოს. ზოგ შემთხვევაში მას აღარც აქვს საკუთარი აზრი, იმიტომ, რომ მშობლები წყვეტენ მის ნაცვლად ცურვაზე იაროს თუ კალათბურთზე, როგორი შარვალი მოსწონს და ა.შ.“- მოცემულ საკითხზე ანა მიქიაშვილმა რადიო „ფორტუნას“ ეთერში ისაუბრა.

წყარო: ​რადიო „ფორტუნა“

შეიძლება დაინტერესდეთ

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

,,თავდაპირველად, როდესაც რაიმე ქცევაზე გვაქვს საუბარი მნიშვნელოვანია განვმარტოთ, თუ რა არის ქცევა. ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. ასევე, უნდა გავუსვათ ხაზი, თუ რა არის და რა აღიქმება რთულ ქცევად, რომელთა რიგსაც თქვენს მიერ დასმულ შეკითხვაში მოყვანილი ქცევაც მიეკუთვნება. ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის განმარტებით რთული ქცევა არის: ,,ქცევა რომელიც საშიშია ან ხელს უშლის ადამიანს სკოლამდელ, საგანმანათლებლო ან ზრდასრულთა მომსახურების სერვისებში მონაწილეობას და ხშირად საჭიროებს სპეციალური ინტერვენციების შემუშავებას და გამოყენებას.“ აბსოლუტურად ყველა ქცევას აქვს მიზანი, ფუნქცია. აღვნიშნავ იმასაც, რომ ერთი და იგივე ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს სხვადასხვა მიზანი, ფუნქცია. ქცევის წინაპირობები შეიძლება იყოს: იმედგაცრუება, ტკივილი, წყენა, შიში, სენსორული დეზინტეგრაცია, შფოთვა, დაღლა, შიმშილი, კომუნიკაციის სირთულე და ა.შ. “

- როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამასთან მიმართებით სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

აღნიშნული ქცევის მიზეზი და ფუნქციაც შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ შესაძლოა იყოს სხვადასხვა, მაგალითად, გარემო პირობები (სიცხე, ფიზიკური დისკომფორტი) ყურადღების მიპყრობის სურვილი, არასასურველი აქტივობისგან გაქცევის მცდელობა, სექსუალური ქცევა (გახდა მასტურბაციის მიზნით) სენსორული დეზინტეგრაცია და ა.შ.

- როგორ უნდა მიუდგეს მშობელი?

- ქცევის მართვა არ არის: ყვირილი, მუქარა, სიმკაცრე ან ყველაფრის შესრულება. აღნიშნულ შემთხვევაში უნდა განისაზღვროს თუ რა არის ქცევის ფუნქცია, ასეთ დროს უნდა შეგროვდეს მონაცემი, რომელსაც ჩვენ ქცევითი თერაპევტები ABC მოდელს ვეძახით. ABC ანუ (Antecedent-Behavior-Consequence) წინაპირობა, ქცევა, შედეგი. აქედან გამომდინარე, უნდა განისაზღვროს ქცევის მიზანი, ფუნქცია და შესაბამისად განხორციელდეს მუშაობა. განვიხილოთ რამოდენიმე მაგალითი, თუკი ჩანაწერის მონაცემებით გამოვლინდა რომ მიზეზი არის სენსორული დეზინტეგრაცია (არ მოსწონს, ვერ ეგუება ტანსაცმლის სტრუქტურას) მაშინ ბავშვი უნდა შეაფასოს სენსორულმა თერაპევტმა, თუ საჭიროება მოითხოვს უნდა დაიწყოს მუშაობა ან მისცეს მშობელს რეკომენდაცია. თუკი მიზეზად გამოვლინდება ყურადღების მიპყრობა, მაგალითად, გაიხადა ტანსაცმელი და ყველა მას უყურებს, ზოგი იცინის, ზოგს უკვირს. მასწავლებელის და მომვლელის ყურადღებაც მისკენაა მიპყრობილი, როცა მანამდე ასეთ ინტერესს მის მიმართ არავინ იჩენდა, (წინაპირობა: ყურადღების მიქცევის სურვილი, ყურადღების ცენტრში ყოფნა. ქცევა: გახდა. შედეგი: მიიქცია ყურადღება, ანუ ქცევამ შედეგი გამოიღო, განმტკიცდადა განმტკიცებული ქცევის მომავალში ხშირად გამოვლენის ალბათობა ძალიან დიდია). განვმეორდები და ვიტყვი რომ გახდის ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს ბევრი სხვადასხვა ფუნქცია, მიზანი. რამდენი ინდივიდიცაა იმდენნაირი და განსხვავებული მიზეზი არსებობს, რადგან ყველას გააჩნია ინდივიდუაური მახასიათებლები. ასეთ დროს, სპეციალისტის დაგეგმარებით უნდა გაკეთდეს ჩანაწერები, ქცევითი თერაპევტის რეკომენდაციით დაიგეგმოს სტრატეგია და დაიწყოს ქცევის ჩაქრობაზე მუშაობა. გაეცნოს მშობელს, ასევე ბაღის ან სკოლის პერსონალს, რომ ქცევის გამოვლენის შემთხვევაში ყველამ ერთნაირი მიდგომა იქონიონ. როდესაც ქცევა არ განმტკიცდება, ასე ვთქვათ არ წახალისდება ნელ-ნელა იკლებს და საბოლოოდ კი საერთოდ გაქრება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად